Паян ирхине 4 сехет ҫурӑра Шупашкарти Патрис Лумумба урамӗнче пурӑнакан 82 ҫулти хӗрарӑмӑн хваттерӗнче телефон шӑнкӑртатнӑ. Ыйхӑран вӑранса ҫитеймен кинемее ывӑлӗ шӑнкӑравланӑ пек туйӑннӑ.
Лешӗ макӑра-макӑра пулӑшма ыйтнӑ, ҫул ҫинче аварие лекнӗ-мӗн. Явап тыттарасран пӑрӑнас тесе укҫа кирлӗ имӗш.
Кинемей ҫав ҫын каласа пынипе пухса пынӑ 150 пин тенкине хутаҫа чикнӗ те пӗлтернӗ вырӑна кайса хунӑ. Хайхискер кун хыҫҫӑн тин ывӑлӗ патне шӑнкӑравлама шутланӑ. Лешӗ нимӗнле аварие те ҫакланман, сып-сывах, чип-чиперех. Анчах хутаҫа каялла илсе ӗлкӗреймен – ӑна ултавҫӑ илсе кайнӑ.
Нарӑс уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарти полици уйрӑмне арҫын пулӑшу ыйтма пынӑ. Вӑл ӑнлантарнӑ тӑрӑх, ултавҫӑсене 900 пин тенкӗ ытла куҫарса панӑ.
64-ри арҫын патне палламан хӗрарӑм шӑнкӑравланӑ. Хӑйӗнпе банк ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑ. Хайхискер пӗлтернӗ тӑрӑх, такам арҫыннӑн харпӑр счетӑн электрон хӳтӗлевне ҫӗмӗрнӗ, ун ячӗпе 1 миллион тенкӗ кредит илнӗ имӗш.
«Банк ӗҫченӗ» пулӑшма шантарнӑ. Арҫын вӑл каласа пынине пурнӑҫласа малтан 100 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Унтан банкран кредит илме заявка ҫырнӑ. Кивҫене ӑна панӑ. Вӑл ӑна илсе пӗчӗкшерӗн ҫав хӗрарӑм кӑтартнӑ счетсем ҫине куҫарма тытӑннӑ. Юлашкинчен лешӗ ҫыхӑнӑва тухма пӑрахнӑ, ун патне шӑнкӑрав кайман.
Шупашкарта пурӑнакан хӗрарӑм укҫа ӗҫлесе илес тенӗ те… укҫасӑр тӑрса юлнӑ. Тивӗҫлӗ канурискер ултавҫӑсене 2,5 миллион тенкӗ куҫарса панӑ.
Пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗнче 72 ҫулти хӗрарӑм хушма тупӑш тума сӗнекен реклама курнӑ. Унта хутшӑнас тесен акци илмелле-мӗн. Ватӑ хӗрарӑм вара унччен унашкаллисене хутшӑнса тупӑш тукаланӑ имӗш.
Хайхискер рекламӑра кӑтартнӑ каҫӑпа кайнӑ, харпӑр кабинет уҫнӑ, даннайсене кӑтартнӑ. Кайран унпа палламан ҫынсем ҫыхӑннӑ. Хӗрарӑм акци туянас тесе 50 пин тенкӗ куҫарнӑ. Харпӑр кабинетпа урӑх ҫынсем те усӑ курнине асӑрханӑ. Ара, унӑн ячӗпе 228 пин тенкӗ кредит илнӗ. Вӑл «консультантсемпе» ҫыхӑннӑ, лешсем пулӑшма шантарса каллех укҫа ыйтнӑ.
Хӗрарӑм еткерлӗхе юлнӑ хваттерне сутнӑ 2,5 миллион тенке куҫарса панӑ.
Шупашкарта пурӑнакан 43 ҫулти арҫын килте ларсах укҫа ӗҫлесе илес тенӗ те ҫур миллионсӑр тӑрса юлнӑ.
ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑрлач уйӑхӗн 21-мӗшӗнче вӑл полицие пырса пӑтӑрмахӗ пирки каласа кӑтартнӑ. Ун патне палламан ҫын шӑнкӑравласа килте ларсах ӗҫлесе илме сӗннӗ-мӗн. Анчах малтан укҫа тӳлесе хумалла имӗш.
Тупӑш нумай тума пулать тени арҫынна илӗртнӗ. Ҫавӑнпа вӑл пӗр шухӑшламасӑрах темиҫе кун ҫав ҫын каланӑ счет ҫине укҫа куҫарса тӑнӑ. Пӗр кунхине хайхискер тупӑш хӑҫан пулассипе кӑсӑкланнӑ. Кун хыҫҫӑн укҫа ӗҫлесе илме сӗннӗ ҫыннӑн шӑрши-марши те юлман, пач ҫухалнӑ. Унччен вӑл ҫур миллион тенкӗ куҫарса ӗлкӗрнӗ. Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Шупашкарта пурӑнакан 34 ҫулти хӗрарӑм банкри ставкӑна пӗчӗклетес тесе укҫа ҫухатнӑ. Пӗлтӗр раштав уйӑхӗнче вӑл тӗрлӗ банка онлайн заявка панӑ.
Пӗр ҫын кредитне рефинансировани тума сӗннӗ. Ун патне нумаййӑн шӑнкӑравланӑ-ха, анчах вӑл хирӗҫленӗ – процент ставки килӗшмен. Пӗри вара пӗчӗк ставка сӗннӗ. Ку хӗрарӑма кӑсӑклантарнӑ.
Лешӗ Чӑваш Енре банкӑн филиалӗ ҫуккине пӗлтернӗ, йӑлтах дистанци мелӗпе хатӗрлеме ыйтнӑ. Хӗрарӑма тӗрлӗ счет ҫине укҫа куҫарма ыйтнӑ: курьершӑн, страховка тунӑшӑн, займ налукӗ… Хӗрарӑм пӗтӗмпе 175 пин ытла тенкӗ куҫарнӑ. Пӗр пайне микрозаймра илнӗ. Кредитне рефинаснировани тума май килмен – ултавҫӑсем тӗлне лекнӗ вӑл.
Ставрополь крайӗнче пурӑнакан 35 ҫулти арҫынна судпа айӑпланӑ. Вӑл унччен те уголовлӑ майпа явап тытнӑ. Хайхискер Чӑваш Енри ҫынна та улталанӑ. Вӑл Вӑрнар районӗнче пурӑнакан 68-ти арҫынна унччен медицина таварӗ илнӗшӗн компенсаци парассине пӗлтернӗ. Лешӗ куҫарса панӑшӑн, илсе ҫитернӗшӗн тесе укҫа тӳленӗ. Вӑрнар районӗн арҫынни патне кайран татах шӑнкӑравланӑ. Вӑл пурӗ 23 хутчен укҫа куҫарса 230 пин тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ.
Патӑрьел районӗнчи сусӑра вара 50 пин тенкӗлӗх улталанӑ. Ӑна та компенсаци тавӑрса пама шантарнӑ.
Вӑрнар районӗн сучӗ ҫак арҫынна тата унӑн 20 ҫулти «ӗҫтешне» айӑплӑ тесе йышӑннӑ. Арҫынна колони-поселение 3 ҫул та 4 уйӑхлӑха янӑ, «ӗҫтешне» тӗрмене хупмасӑр айӑпланӑ.
Ултавҫӑсем темле май тупса та улталаҫҫӗ. Банкра сирӗн ятпа такамсем кредит илесшӗн, эпир ҫавӑнтан сире сыхлӑпӑр тесе калаҫҫӗ, тавар сутакансемпе туянакансене те шӑнман пӑр ҫине лартса яраҫҫӗ. Халӗ тата ҫула тухас тесе улталаннӑ тӗслӗхсем те пур.
Шупашкар хулинче 20 ҫулти хӗр Хусана кайма ҫула май машина тупас тенӗ. Кӑштахран пикепе палламан арҫын ҫыхӑннӑ, вӑл хӑйӗнпе машина водителӗ тесе палаштарнӑ. Хӗрӗ ҫул укҫине куҫарса памалла каҫӑ ярса панӑ. Унта банк карттин номерне те, ыттине те кӑтартма тивнӗ. Хӗр банк картти ҫинчи 17 пин ытла тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ.
Ҫавӑн пек меслетпе Шупашкарти 22 тата 43 ҫулсенчи хӗрарӑмсем улталаннӑ. Ултавҫӑсене пӗри 3 пин тенкӗ куҫарса панӑ, тепри — 7 200 тенкӗ.
Раштав уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Шупашкарта пурӑнакан 29 ҫулти арҫын полицие пынӑ. Вӑл ултавҫӑсен аллине лекнӗ.
Арҫын каласа кӑтартнӑ тӑрӑх, ун патне палламан ҫын шӑнкӑравланӑ. Хайхискер банк ӗҫченӗ имӗш. Палламан ҫын юптарма тытӑннӑ: такам ун ячӗпе кредит илесшӗн-мӗн, счета упраса хӑварма сӗннӗ. Шупашкар арҫынни вӑл мӗн каланине пурнӑҫласа пынӑ. Вӑл счечӗ ҫинчи 400 пин тенкине илнӗ те 24 номерпе куҫарса панӑ.
Канашра пурӑнакан 71 ҫулти кинемей те ултавҫӑсен аллине ҫакланнӑ. Вӑл 135 пин тенкӗ куҫарса панӑ.
Халь ултавҫӑсем кам пулнине тупса палӑртас тӗллевпе ӗҫлеҫҫӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 49 ҫулти хӗрарӑм раштав уйӑхӗн 21-мӗшӗнче полицие пырса хуйхи пирки каласа кӑтартнӑ. Вӑл пӗр самантра 28 пин тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ.
Унӑн смартфонӗ ҫине палламан номертен смс-ҫыру килнӗ. Хӗрарӑм мессенджера уҫнӑ. Унта вара – хаваслӑ видеороликсем курмалли каҫӑ. Вӑл ним шутламасӑр ун ҫине пуснӑ.
Ҫавӑн хыҫҫӑн телефонри хӑш-пӗр сарӑм ҫухалнӑ. Ҫав шутра – банк операцийӗсем тумалли сарӑм та. Укҫа ҫухалнине тӳрех сисмен-ха вӑл. Лавккана кайсан счет ҫинчи 28 пин тенкӗ ҫуккине ӑнланнӑ.
Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Шупашкарта пурӑнакан 54 ҫулти арҫын юрҫӳрен туянас тесе укҫасӑр тӑрса юлнӑ. Ултавҫӑсем унран 300 пин тенкӗ сӑптӑрса илнӗ.
Ҫак арҫын тӗнче тетелӗнче юрҫӳрен шыранӑ. Унӑн куҫӗ умне пӗр пӗлтерӳ тӗл пулнӑ: юрҫӳрен питӗ йӳнӗ тӑрать. Хайхискер сутуҫӑпа телефонпа калаҫнӑ. Лешсем илсе ҫитерсе пама шантарнӑ та ку укҫа – 300 пин тенкӗ — куҫарса панӑ. Транспорт компанийӗпе ярса парасси пирки хут килнӗ. Анчах вӗсем суя пулнӑ, сутуҫӑ телефонне те сӳнтерсе лартнӑ.
Раштавӑн 15-мӗшӗнче арҫын полицие пырса каласа кӑтартнӑ. Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
+2.3 °C