«Шӑпӑрт Чӑваш Ен» мисс» ятпа юпан 29-мӗшӗнче Шупашкарта черетлӗ конкурс иртмелле. Мисс тени хитрине палӑртмаллине пӗлтерет. Конкурса хӑлха начар илтнипе аптӑракан хӗрсем хутшӑнӗҫ. Ӑмӑртӑва 15–17 ҫулсенчи ултӑ пикене суйласа илнӗ.

«Салют» культура керменӗ ирттерекен илемлӗх конкурсӗ пилӗк тапхӑртан тӑрӗ. Пӗрремӗшӗнче, «Паллашар» ятлинче, пикесем пирки каласа кӑтартӗҫ, вӗсем мӗнпе кӑсӑкланни пирки пӗлтерӗҫ. Иккӗмӗшӗн вӑхӑтӗнче шӗлепкене кӗрхи артибутсемпе — ҫулҫӑпа, пилеш ҫырлипе тата ыттипе — капӑрлаттарӗҫ. Тӗрлӗ темӑпа сӗнсе ҫав лару-тӑруран тухмалли конкурс та пӑхса хӑварнӑ. «Ташӑ миксӗ» ташласа тӗлӗнтерме май парӗ. «Эпӗ пуринчен пултарулли» ятлинче пикесен хӑйсен маттурлӑхне кирек епле жанрпа та кӑтартма юрӗ.

Конкурс юпан 29-мӗшӗнче, Шупашкарти «Салют» культура ҫуртӗнче, иртӗ. Ӑмӑрту 14 сехетре пуҫланать. Унта кирек кама кӗрсе курма чармӗҫ.

Паян Шупашкарта Пӗтӗм тӗнчери сусӑр куракансен фестивалӗ уҫӑлнӑ. Вӑл «Пурин те пӗр пек пулмалла мар» ятлӑ. Тӗп хулана пукане театрӗсем килнӗ. Вӗсем халӗ сусӑр ачасемпе тата аслисемпе ӗҫлеҫҫӗ.

Паян пӗрремӗш спектакле Шупашкарти Пукане театрӗ кӑтартнӑ. Ачасем «Мышка под солнечным ключом» постановкӑпа киленнӗ.

Фестивале Курган, Караганда, Мытищи, Чуллӑ Ҫыр, Белгород, Ижевск, Симферополь, Ӗпхӳ, Витебск хулисенчи артистстсем килнӗ. Афишӑра Курганти пукане театрӗн «Сияющие ночи» спектаклӗ пӗрремӗш.

Фестиваль вӑхӑтӗнче спектакльсене сусӑрсен килӗнче, Республикӑри ача-пӑча пульницинче, сусӑр ачасен реабилитаци центрӗнче иртӗҫ. Постановкӑсене куҫ курманнисем валли те хатӗрленӗ. Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ вӗсем валли премьера кӑтартӗ. Вӑл «Что такое настоящий сюрприз» ятлӑ.

Фестиваль вӑхӑтӗнче ӑсталӑх класӗсем те иртӗҫ.

Нумаях пулмасть, авӑнӑн 23–26-мӗшӗсенче, Сочире ампутантсемпе кӳмепе ҫӳрекенсен пӗтӗм тӗнчери вӑййисем иртнӗ. Пирӗн спортра палӑрнӑ ентешӗмӗр унтан медальсемпе таврӑннӑ.

Спортсменсем спортӑн ултӑ тӗсӗнче вӑй виҫнӗ: ҫӑмӑл атлетика, ишесси, ухӑран пересси, сӗтелҫи теннисӗ, армспорт, тхэквандо.

Чӑваш Енрен унта пӗр спортсмен ҫеҫ хутшӑннӑ. Вӑл нумаях пулмасть декретран тухнӑ Елена Свиридова. Ӑна малтан Иванова хушаматпа пӗлнӗ. Елена 100 тата 200 метрсене чупса кӗмӗл медаль ҫӗнсе илнӗ.

Пирӗн ҫӗршывӑн пӗрлештернӗ команди мала тухнӑ. Вӑл 102 ылтӑн медаль, 84 кӗмӗл тата 76 пӑхӑр медальсем ҫӗнсе илнӗ. Иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑнсене Китайпа Польша тухнӑ.

Патӑрьел район прокуратури сусӑрсен правине хӳтӗлес енӗпе епле тимленине тӗрӗсленӗ. Ку хутӗнче прокурорсем сусӑрсен машинӑсем лартмалли вырӑнсем пуррипе ҫуккине пӑхса ҫӳренӗ. Районти бизнес-инкубатор тата райпо урапа лартмалли вырӑнсенче сусӑрсен ураписем валли ятарлӑ вырӑн ҫителӗксӗр пӑхса хӑварнине асӑрханӑ. Ку вӑл федераци саккунне пӑсни пулать.

Саккунӗ вара ҫапларах калать: суту-илӳ, пулӑшу кӳрекен, тухтӑр ҫурчӗсен, спорт тата культурӑпа курав учрежденийӗсен урапа лартмалли вырӑнӗсенче сусӑрсен машинисем валли 10 процентран кая мар вырӑн пӑхса хӑвармалла. Пӗчӗк лаптӑк ҫинче вырнаҫнӑ-тӑк — сахалтан та пӗр машина валли. Вӑл вырӑнпа сусӑрсене тӳлевсӗр усӑ куртармалла. Ҫав вырӑна урӑх урапасен йышӑнма юрамасть.

Сусӑрсем пирки шухӑшламаншӑн бизнес-инкубаторпа райпо пуҫлӑхӗсене кӑлтӑка пӗтерме хушса хӑварнӑ.

«АиФ» сӑнӳкерчӗкӗ

Улатӑрта сусӑрсен пултарулӑхӗн регионсен хушшинчи фестиваль иртӗ. Икӗ куна тӑсӑлӗ вӑл.

Фестивале Тутар Республикинчи, Чӗмпӗр тата Чулхула облаҫӗсенчи ҫынсем хутшӑнӗҫ. Авӑн уйӑхӗн 18–19-мӗшӗсенче иртекен фестивале «Пурнӑҫшӑн» ят панӑ.

Фестивале 800 ытла ҫын хутшӑнмалла. Пирӗн республикӑрисем те унта хутшӑнӗҫ. Авӑнӑн 18-мӗшӗнче Улатӑрти чукун ҫул транспорчӗн техникумӗнче гала-концерт иртет. Ҫав кунах Улатӑрти ӳнер музейӗнче Светлана Карповӑн куравӗ уҫӑлӗ.

Авӑнӑн 19-мӗшӗнче тӗп вулавӑшра кӗнеке пуххин «Пурнӑҫшӑн» хӑтлав пулӗ. Унта литература номинацийӗсенчи ӗҫсем кӗнӗ. Фестивале кашниех килсе курма пултарӗ.

Кӳкеҫре ҫулланнисемпе сусӑрсем валли интернат-ҫурт пуррине вӑл тӑрӑхрисем пӗлеҫҫӗ-ха. Унта пурӑнакансем ахаль лармаҫҫӗ — вӑй пуррисем хушма хуҫалӑхра ӗҫлеҫҫӗ. Анчах ӗҫлекенсен правине пӑсни те пулать иккен унта. Кӑлтӑка Шупашкар район прокуратури тупса палӑртнӑ.

Тӗрӗслев органӗ асӑрханӑ тӑрӑх, сусӑрсем саккунпа пӑхнӑ вӑхӑтран ытла ӗҫленӗ. I тата II ушкӑн сусӑрӗсен шучӗпе эрнере 35 сехетрен ытла ӗҫлемелле мар. Анчах интернатра ку йӗркене пӑхӑнман. Унсӑр пуҫне чи пӗчӗк ӗҫ укҫи кӑҫалхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа 5965 тенкӗпе танлашать. Ваттисемпе сусӑрсен ҫуртӗнче саккунӑн ҫак виҫине те пӑхӑнман — шалӑва сусӑрсене ҫав виҫерен сахалрах тӳленӗ.

Кӑлтӑксемшӗн интернат-ҫурта 30 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.

Артем Абрамов, Шупашкарти тӳрленӳ интернат шкулӗнчен вӗренсе тухнӑскер, асла шкула хӑйӗн вӑйӗпе вӗренме кӗнӗ. Малтанлӑха пӑхсан, кунтан ним тӗлӗнмелли те ҫук пек. Анчах Артемӑн куҫӗ япӑх курать, хӑлхи лайӑх илтмест.

Артем И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУна вӗренме кӗнӗ. Вӑл авӑнӑн 1-мӗшӗнчи уяв линейкине амӑшӗпе пӗрле хутшӑннӑ. Халӗ Артемӑн ҫак ҫула ас туса юлма тивет.

Артем тӗтре евӗр ҫеҫ курать. Тухтӑрсем ӑна хӑлха енӗпе те ытлах пулӑшайман. Куҫне 9 операци тунин витӗмӗ те питех пулман. Каччӑ ятарлӑ аппаратсӑр питӗ япӑх илтет. Анчах Артем яланах веҫ пӗлсе тӑрать. Ку енӗпе ӑна гаджетсем пулӑшаҫҫӗ.

Артем сенсор экранпа усӑ курать. Вӑл ППЭре вырӑс чӗлхипе 87 балл, историпе 91 балл, обществознанипе 58 балл пухнӑ. Ку кӑтартусем ӗмӗтне пурнӑҫлама пулӑшнӑ. Артем юридици факультетне вӗренме кӗнӗ. Амӑшӗ каланӑ тӑрӑх, ывӑлӗ ачаранпах адвокат пулма ӗмӗтленнӗ.

Каччӑ ҫӑмӑл атлетикӑна юратать. Вӑл Паралимп вӑййисен пьедесталӗ ҫине те хӑпарасшӑн.

Шӑмӑршӑри вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑм

Шӑмӑршӑра ӗнер ҫулланнӑ ҫынсене вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑм уҫнӑ. Маларах вӗсене ваттисен ҫурчӗсем тетчӗҫ.

Ҫурта савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫма Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев тата республика шайӗнче ӗҫлекен тӗрлӗ тӳре-шара пырса ҫитнӗ.

Шӑмӑршӑри халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен центрӑн шутланакан ваттисемпе сусӑрсен вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑмӗнче 30 ҫын хӳтлӗх тупайӗ. Икӗ хутлӑскере виҫӗ ҫул каяллах тума пуҫланӑ. Пӗлтӗр Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев пуҫарнипе Раҫҫейӗн Пенси фончӗ ӑна туса пӗтерме 13 миллион тенкӗ укҫа уйӑрнине пӗлтерет РФ Пенси фончӗн Чӑваш Енри уйрӑмӗн пресс-служби. Унсӑр пуҫне республика хыснинчен те «кӗмӗл» янӑ-мӗн. Сӑмах май, Пенси фончӗ кӑҫал та укҫа уйӑрнӑ. Хальхинче вӑл 600 пин тенкӗ хушса панӑ.

Ҫуртра икшерӗн пурӑнмалла тунӑ. Кашнинче туалет, умывальник тата душ пур.Маларах районти пӗччен ватӑсемпе сусӑрсем виҫӗ уйрӑмра пурӑннӑ.

Пирӗн республикӑпа кӳршӗллӗ Чӗмпӗр хулинче инкеклӗ лару-тӑру сиксе тухнӑ. Унта 90 ҫулхи ватта шалтан питӗрсе хунӑ. Мучи хӑй тӗллӗн ҫӳрейменскер пулнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗ ҫитменнине 1-мӗш ушкӑн инваличӗ шутланнӑ.

Ашшӗне пӑхма хӗрӗ пынӑ та алӑка уҫайман — ӑна шалтан питӗрсе хунӑ. Аптӑранӑ хӗрарӑм ҫӑлавҫӑсенчен пулӑшу ыйтнӑ. Лешсем пусма йӑтса пырса ҫитнӗ. Унпа вӗсем иккӗмӗш хута хӑпарнӑ, балкон витӗр хваттере кӗнӗ. Старик, Турра шӗкӗр, таса-сывах пулнӑ. Вӑл хӑйӗн пӳлӗмӗнче пӗчӗк ача пек лӑпкӑн ҫывӑрнӑ.

Хваттере шалтан питӗрекенни кушак пулнӑ. Вӑрҫӑ ветеранӗн хӗрӗ ҫӑлавҫӑсене ӑнлантарнӑ тӑрӑх, ҫак янавар алӑк тӑрӑх унччен те чакалтанма юратнӑ. Ҫавӑн пек аташнӑ вӑхӑтра тимӗр сӑвӑса куҫарса янӑ курӑнать.

Чӑваш Енӗн Правительство ҫурчӗ умӗнче пӗр ҫынран тӑракан пикет иртни пирки «Правда ПФО» пӗлтерет. Ӑна Алексей Ильин ятлӑ сусӑр йӗркеленӗ. Вӑл коммерци наймӗн мелӗпе ҫурт илме ӗмӗтленет-мӗн. Анчах республикӑри тӳре-шара унӑн ыйтӑвне тивӗҫтермест тесе ӗнентернӗ вӑл.

«Пикета тухма мана тӳре-шарана хваттер пани, эпӗ вара ӑна 15 ҫул илейменни хистерӗ, — ӑнлантарнӑ сусӑр арҫын. Ҫакӑ мана кӑмӑлсӑрлантарать. Ҫитменнине тата Строительство министерствинчен ҫыру килчӗ, унта ҫурт-йӗре черетсӗр илме тӳре-шара хӑйӗн пуҫлӑхӗ сӗннипе кӑна илейрет тесе уҫӑмлӑн ӑнлантарса панӑ. Ҫакӑ мана кӑмӑлсӑрлантармаллипех кӑмӑлсӑрлантарчӗ те эпӗ пикета «Игнатьев, тӳре-шарана сусӑрсен хваттерӗсене валеҫсе ҫитет» лозунга тухас терӗм», — ӑнлантарнӑ арҫын.

Лозунглӑ арҫын 17 сехетченех, тӳре-шара хӑй патӗнчен тухичченех ларма, шантарнӑ.