«Чӑваш Ен аграрийӗсем ҫӗрле те ҫӗрулми кӑлараҫҫӗ», — тесе хыпарланине курма тиврӗ тӗнче тетелӗнчи ресурссенчен пӗринче ҫак кунсенче. Мӗн тӑвӑн ӗнтӗ, ҫанталӑкӗ ҫула пӳлсе пычӗ те, ҫак кунсенчи уяр ҫанталӑкпа хресчен ҫӗрле те усӑ курма ӑнтӑлнинчен тӗлӗнмелли ҫук ӗнтӗ. Ара, лартса ӳстерсе, ҫумласа-эмеллесе тӑкаклан-тӑкаклан та кайран хирте хӑвар-ха...
Ял хуҫалӑх предприятийӗсене аслӑ классенче вӗренекенсем, социаллӑ сферӑра тата ытти хӑш-пӗр отрасльте тӑрӑшакансем пулӑшма тухнӑ. Республикӑн аграри ведомстви те айккине пӑрӑнман. Унта ӗҫлекенсем иртнӗ шӑматкун Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи «Смак-Агро» тулли мар яваплӑ обществӑна тухса кайнӑ. Унта вӗсем 12 тонна кишӗр кӑларнӑ.
Халех мар. Саккуна улшӑну кӗртсен. Калаҫӑвӗ вара лицейсенче, бакалавриат, специалитет тата магистратурӑра вӗренекенсем пирки пырать.
Нумаях пулмасть ҫӗршывӑн Патшалӑх Думине «Культура ҫинчен Раҫҫей Федерацийӗнчи саккунсен никӗсӗсем» текен федераци саккунне улшӑну кӗртме сӗнӳпе тухакансем пулнӑ.
Музее тӳлевсӗр ҫӳремелли йӗрке унччен пулнӑ-ха. Аслӑ шкулсенче пӗлӳ туптакансене ун чух патшалӑх тата муниципалитет музейӗсене ирӗклӗн кӗрсе тухма чарман. Хӑй вӑхӑтӗнчи ырӑ йӑлана тавӑрас тени маларах пулкаланӑ та, анчах саккунне йышӑнман. Хальхинче ҫак пуҫару епле вӗҫленнине каярах курӑпӑр.
Шупашкарта мӗнле кӑна музей ҫук пулӗ? Тӗрлӗлӗхӗпе вӑл ытти чылай хулана ирттерет пулӗ. Вӗсен шутӗнче айӑплава пурнӑҫлакан федераллӑ служба тытӑмӗн музейӗ те пур. Нумай пулмасть унта хӑнара ЧППУ 5-мӗш курсӗнче пӗлӳ пухакан студентсем пулнӑ.
Музейре паянхи кун ҫакӑнта ӗҫлекенсем пухнӑ 300 ытла экспонат упранать. АПФСТ музейӗнчи 2 сехетлӗ экскурси «пуҫиле айӑплава пурнӑҫлакан ӗҫлекенсене ертсе пырасси» специализацие суйланӑ студентсемшӗн чӑн та усӑллӑ пулчӗ теме пулать — вӗсем служба ӗҫӗнчи чылай енӗсемпе паллашма пултарчӗҫ. Музейри экспонатсем те хӑнасемшӗн кӑсӑклӑ пулчӗҫ: тӗрмере ларакансемпе вӑрттӑн ҫыхӑну тытмалли мелсем (икӗ тӗплӗ пӗчӗк арча, ҫыру-пӗлтерӳ вӗҫтерсе яма пултаракан тапкӑч /арбалет/), тӗрмере ларакансем ӑсталанӑ тӗрлӗ ӳнер ӗҫӗсем тата ытти те.
Ӗнер, ҫӗртмен 25-мӗшӗнче, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн студенчӗсене «Чи лайӑх вӗренекен 2013» сертификатпа чысланӑ пулнӑ. Уяв церемонине Республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев тата Чӑваш Енӗн сывлӑх сыхлавӗн тата социаллӑ аталану министерствин ертӳҫи Алла Самойлова та килсе ҫитнӗ.
Республика пуҫлӑхӗ асӑннӑ сертификатсене университетран вӗренсе тухнӑ чи маттур 100 ҫамрӑка алла тытарнӑ. Ҫав 100 студент хушшинче ҫирӗм пӗррӗшӗ медецина факультетне пӗтереҫҫӗ. Михаил Игнатьев ҫамрӑк ӑстасене вӗренӳ ҫулне лайӑх пӗтернӗ ятпе саламланӑ, ҫак пултаруллӑ студентсем пурнӑҫ ҫулӗ ҫинче тивӗҫле вырӑн тупасса шанса каланӑ.
Сӑнсем (21)
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн виҫӗ факультечӗ пӗрлешесси пирки хыпарланӑччӗ. Ҫитес уйӑхран журналистика, филологи тата чӑваш филологийӗн факультечӗсем пӗр факультета пӗрлешӗҫ. Вӗсем ҫӗнӗрен йӗркеленекен «Вырӑс тата чӑваш филологийӗ тата журналистика» факультет йышне кӗрӗҫ.
Факультета «чӑваш чӗлхипе литератури; ют ҫӗршыв филологийӗ» профильсем валли кӑна бюджет вырӑнӗ лекмелле-мӗн. «Журналистика» специальноҫа алла илес текенсем тата «вырӑс чӗлхипе литератури, ӗҫлевлӗх филологи» профильсем бюджет вырӑнӗсемсӗр юлмалла теҫҫӗ. Кун пирки хальхи филологи факультечӗн деканӗн вӗренӳ енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ Андрей Обжогин Интернет-хаҫатсенчен пӗрне пӗлтернӗ имӗш.
Сӑмах май, укҫалла вӗрентмелли йыша та самай чакарнӑ-мӗн. Журналист пуласшӑн «кӗмӗл» тӳлесех куҫӑмлӑ майпа вӗренме килӗшекенсем валли пурӗ те 10 вырӑн кӑна палӑртнӑ иккен, курӑмсӑр меслет валли — 25. Вырӑс чӗлхипе литературине тата филологине укҫа тӳлесех ӑша хывас текенсем валли 10 (куҫӑмлӑ майпа вӗренекенсем валли) тата 12 (курӑмсӑр меслет). «Чӑваш чӗлхипе литератури; ют ҫӗршыв филологийӗ» профиле тӳлесе 3 ҫын куҫӑмлӑ майпа, 15-ӗн куҫӑнсӑр меслетпе вӗренейӗҫ.
Шупашкарта иртнӗ кунсенче Мускаври технологи тата управлени патшалӑх университечӗн (МГУТУ) уйрӑмре хупасси ҫинчен хыпар тухнӑ пулнӑ. Хупнин сӑлтавӗ вара — тӗп ВУЗ Шупашкарти филиал валли уйрӑм ҫурт-йӗр туянма килӗшменнинче иккен. Паянхи кун вӑл 3-мӗш каҫхи шкулӑн ҫуртӗнче вырнаҫнӑ, ку вара паянхи саккунпа килешӳллӗ мар.
Асӑннӑ МГУТУ филталне хупасси ҫинчен хыпар пӗрремӗш хут ака уйӑхӗнче тухнӑ пулнӑ. Университетра вӗренекен студентсен вара Мускаври университета е Чӗмпӗрти МГУТУ уйрӑмне куҫма лекӗ. Шупашкарти филиала ҫӗртмен 30-мӗшӗнче хупма палӑртнӑ.
Ҫак кунсенче Чӑваш Енри 300 студент Сочире килес ҫул иртекен Олимп вӑййине волонтер пулма вӗренет. Виҫӗ кунлӑх курс вӑхӑтӗнче каччӑсемпе хӗрсем лекцисем итлӗҫ, тренингсемпе мастер-классенче ӑсталӑха туптаҫҫӗ. Вӗсемпе Мускавран, Хусантан тата Чулхуларан кисле ҫитнӗ тӗнче шайӗнчи инструкторсемпе тренерсем ӗҫлеҫҫӗ.
Яваплӑ вӗренӳ тапхӑрӗ пуҫланнӑ ятпа студентсене республикӑн вӗренӳпе ҫамрӑксен политикин министрӗ Владимир Иванов саламласа ӑнӑҫу суннӑ.
Ҫурхи хӗвеллӗ кунсем кӗҫех таврана ӑшӑ пархатарпа тултарчӗҫ. Шӑпах ҫак чуна ҫупӑрлакан ҫурхи кунсенче, ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетри чӑваш филогийӗпе культура факультечӗн вӗрентекенӗсемпе хастар студенчӗсем Чӑваш чӗлхин эрни вӗҫленнӗ ятпа Хусан хулине ҫул тытрӗҫ. Вӗсем И.Я. Яковлев пурӑннӑ, ҫӳренӗ вырӑнсене ҫитсе курчӗҫ. Тата ҫавӑн пекех Г. Камал ячӗллӗ Тутар патшалӑх академи театрӗнче Туфан Миннуллин пьеси тӑрӑх лартнӑ «Кӗркури кӗрӗвӗсем» ятлӑ спектакль пӑхрӗҫ. Юнашар пурӑнакан халӑх культурипе паллашни пуриншӗн те усӑллӑ пулчӗ.
«Шупашкар хулинчи машин тӑвакан текникумра вӗренекен студента вӗрентекене тискеррӗн хӗненӗшӗн суд 7 ҫуллӑха колонийе ӑсатмалла тунӑ», — пӗлтереҫҫӗ Чӑваш Республикин прокуратуринче.
Следстви материалӗ тӑрӑх юпан 29-мӗшӗнче 19 ҫулхи Сергей Абржин техникум коридорӗнче вӗрентекенпе тытӑҫса илнӗ. Студента тата унпа тӑракан каччӑсене техникум преподавателӗ хӑйсене йӗркеллӗ тытмалли ҫинчен асӑрхаттару туни килӗшмен пулас.
«Ытти вӗрентекенсемпе студентсем умӗнчех Абржин тата следстви ятне-шывне тӗпчесе ҫитереймен каччӑсем преподавателе ураран ӳкерсе алӑпа-урапа ҫапса-тапса ҫав терийӗх хаяррӑн ватнӑ», — паллӑртаҫҫӗ следстви хутӗнче. Ҫак тискерлӗхе пула преподаватель хытах сусӑрланса инвалид тӑрса юлнӑ.
Хӑйне тунӑ айӑпа Абржин пайӑмлӑ ҫеҫ йышӑннӑ. Студент шухӑшӗпе вӑл вӗрентекен сӑмахӗсемпе килӗшсех кайман, вара чӑтса тӑраймасӑр преподавателе алла чышкӑласа питрен ҫиҫсе янӑ. Ҫакна пула вӗрентекен ура ҫинче тытӑнса юлаймасӑр бетонлӑ урай ҫине тӗшӗрӗлсе аннӑ.
Анчах судӑн медицина эксперчӗсен пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх Сергей Абржин каланӑ сӑмахсем суя пулнине кӑтартнӑ.
Чӑвашлӑх туйӑмне яланах хӗмлентерсе тӑракан, наци кӑвайтне сӳнме паман И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнчи чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн ӗҫӗ-хӗлӗ чӑваш наци аталанӑвӗнче пӗлтерӗшлӗ вырӑн йышӑнса тӑрать. Факультетӑн сумлӑ ӗҫченӗсем чӑваш ҫамрӑкӗсенче наци туйӑмне чӗртсе тӑван чӗлхене, культурӑна хисеплеме вӗрентеҫҫӗ, наци культурипе ҫыхӑннӑ мероприятисене студентсене яланах хутшӑнтарма тӑрӑшаҫҫӗ.
Чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн студенчӗсен ӗҫӗ-хӗлӗ яланах ырӑ енчен палӑрнӑ. Мӗнпур факультетри, университетри, республикӑра иртекен мероприятисене студентсем яланах активлӑ хутшӑнма тӑрӑшаҫҫӗ. Вӗренӳсӗр пуҫне май килнӗ таран наци радиовӗн пӗр-пӗр кӑларӑмӗнче калаҫма, чӑваш хаҫат-журналсемпе тачӑ ҫыхӑну тытма, юрӑ-ташӑ кружоксене ҫӳреме тӑрӑшаҫҫӗ. Чӑваш чысне студентсем пӗчӗк мероприятисенче кӑна мар, республика тулашӗнче иртекен конкурссенче те ӑнӑҫлӑ хӳтелеҫҫӗ.
Факультетри 1-мӗш курс студӗнчесен ӗҫӗ-хӗлӗ самаях савӑнтарать. Вӗсен куратор-ертӳҫи Анна Семеновна Егорова доцент хӑйӗн студенчӗсене тӗрлӗрен сумлӑ ӗҫсене явӑҫтарать.
+7.3 °C