Ялти шкулта вӗрентекенсен Пӗтӗм Раҫҫейри III съезчӗ вӑхӑтӗнче РФ вӗренӳ министрӗ Ольга Васильева Чӑваш ГТРК журналисчӗн ыйтӑвне тӗлӗнсерех йышӑннӑ. Хӑйне евӗр ӑнланманлӑх пирки Александр Белов Фейсбукри хайӗн страницинче пӗлтернӗ.
Съезда хутшӑннӑ Ольга Васильева, пуян опытлӑ журналист асӑрханӑ тӑрӑх, йӑл кулманнипе асра юлӗ.
Прессӑпа калаҫнӑ чухне министр шӑртланчӑк пек курӑннӑ. «Айӑпсӑр кӑна ыйту панӑ ГТРКри Надя Андреевана ним ҫукран лекрӗ», — тесе ҫырнӑ Александр Белов. Тележурналист хай ыйтӑвне ҫапларах ҫавӑрттарса хунӑ: «Вӗренӳ министерстви ют ҫӗршыв студенчӗсене вырӑс чӗлхине епле пӗлнине экзамен тыттарса тӗрӗслеттерес пуҫарупа тухнӑ текен хыпар пур. Кун пирки тӗплӗнрех пӗлме май ҫук-ши?» Министр ыйтӑва тепӗр хутчен калама ыйтнӑ май ют ҫӗршыв студенчӗсене вырӑс чӗлхипе экзамен тытнинче ним ҫӗнни те ҫуккине кӗскен кӑна палӑртса хӑварнӑ.
Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарти студентсем епле пурӑннипе кӑсӑкланса хулари общежитисенчен пӗринче пулнӑ.
Ун валли вӑл И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн 7-мӗш общежитине суйланӑ.
ЧПУ ректорӗ Андрей Александров ку общежитире 500 ҫын пурӑннине пӗлтернӗ. Ӑна нумаях пулмасть юсаса ҫӗнетнӗ. Хитрелетме 50 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Укҫа алӑксене тата чӳречесене, канализаци тытӑмне ылмаштарма кайнӑ. Пӳлӗмсене университетӑн сӗтел-пукан цехӗнче хатӗрлекен сӗтел-пукана вырнаҫтараҫҫӗ. Общежити малашне ҫанталӑка кура ытти ҫуртсенчен расна ӑшӑнса тӑрӗ.
Элтепер ЧПУра вӗренекен ют ҫӗршыв студенчӗсемпе те калаҫнӑ, вӗсен пурнӑҫӗпе кӑсӑкланнӑ. Сӑмах май, ку аслӑ шкулта Азири, Африкӑри, Латинла Америкӑри, Европӑри тата ытти хӑш-пӗр ҫӗрти 41 ҫӗршыври 700 ытла студент вӗренет.
Студентсем зачет илес тесе преподавателе укҫа панӑ. Лешне сӗтев илнӗшӗн тытса чарнӑ.
29 ҫулти вӗрентекен тӗшӗлпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Следстви версийӗ тӑрӑх, вӑл пӗччен ӗҫлемен. Ку ӗҫре ӑна шӑллӗ пулӑшнӑ. Хайхискерсем студентсенчен 25,5 пин тенкӗ сӗтев илнӗ.
Пиччӗшӗпе шӑллӗне тытса чарнӑ. Халӗ вӗсен ирӗк ыйтмасӑр тухса ҫӳреме юрамасть. Суд сакки ҫине ҫав аслӑ шкултах вӗрентекен преподаветель ларӗ. Вӑл студентсенчен 4 пин тенкӗ илнӗ. Ку хӗрарӑм тӗлӗшпе те пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ӗҫе Шупашкарти Мускав районӗн судне ярса панӑ.
Ҫак кунсенче Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑхӗн биотехнологипе агрономи факультетӗнче ӑс пухакан студентсем шӑматкунлӑха тухнӑ. Ҫапла майпа вӗсем тавралӑхри хӑтлӑх мӗнле пулни кашни ҫынран килнине кӑтартнӑ.
Студентсем ҫурт картишӗсенче пулнӑ, хӑтлӑха тӗрӗсленӗ, сӑн ӳкернӗ. Студентсем ҫӑпла майпа «Ачасем — пирӗн пуласлӑх» проекта пурнӑҫа кӗртме тытӑннӑ.
Акци пулӑшнипе вӗсем халӑха тавралӑха хисеплеме, ӑна упрама вӗрентесшӗн. Ҫамрӑксем хӑйсен ӗҫне яваплӑ пурнӑҫлаҫҫӗ. Вӗсем хӑтлӑх кӗртмелли объекта тӗплӗн пӑхса ҫаврӑннӑ. Малтанах студентсем Шупашкарти Мускав проспектӗнчи, Кривов тата Пирогов урамӗсенчм ача-пӑча лапамӗсене ҫӳп-ҫапран тасатма палӑртнӑ. Ӗҫ хӑвӑртрах пултӑр тесе вӗсем ушкӑнсем ҫине пайланнӑ. Лапама тирпейлесе пӗтерсен вӗсем наклейка ҫыпӑҫтарса хӑварнӑ. Ҫапла ку лаптӑка Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн студенчӗсем пуҫтарни паллӑ.
И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУра студентсенчен, 5-мӗш курссенчен, ӗҫе вырнаҫни пирки справка ыйтаҫҫӗ-мӗн. Унсӑрӑн диплом памаҫҫӗ. Кун пирки студентсем хӑйсемех пӗлтереҫҫӗ.
«Про Город» редакцине университетри историпе филологи факультетӗнче вӗренекен хӗр килнӗ. Вӑл ку лару-тӑру пирки каласа кӑтартнӑ. Унӑн пӗлӗшӗ урлӑ ача пахчинче ӗҫлетӗп тесе справка тума тивнӗ. Халӗ вӑл патшалӑх экзаменне тытма, диплома хӳтӗлеме хатӗрленет. Ҫав хушӑрах шкулта ӗҫ вырӑнӗ шырать.
Хӑшӗ-пӗри справкӑна укҫалла туяннине пӗлтернӗ вӑл. Кунашкал лару-тӑру пирки вӑл ниҫта та илтмен. Унӑн шухӑшӗпе, ҫакна ЧППУ танлаштарӑмне ӳстерессишӗн тӑваҫҫӗ.
Университетра пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫакна Рособрнадзор ыйтать. Ку вӗренӳ мониторингӗ валли кирлӗ.
«Кӗмӗл сасӑ» фестивале 2000-мӗш ҫултанпа ирттереҫҫӗ. Ҫак кунсенче 17-мӗш 15–35 ҫулсенчи 35 юрӑҫ «Кӗмӗл сасӑ-2016» фестиваль-конкурса хутшӑнса хӑйсен пултарулӑхӗпе куракансене савӑнтарнӑ. Вӗсен шутӗнче: Иркутскпа Ямал-Ненец автономи округӗнчен, Екатеринбургран, Челепирен, Самартан, Ӗренпуртан, Тутарстанпа Пушкӑртстанран, Пензӑран, Мурманскран тата Чӗмпӗр тӑрӑхӗнчи 15 ҫамрӑк фестивале хутшӑнма кӑмӑл тунӑ. Гала концертра юрӑҫсене Чӑваш наци конгресӗн президенчӗ Николай Угаслов, ЧР культура министрӗн ҫумӗ Вячеслав Оринов, ЧНКн пӗрремӗш вице-президенчӗ Валерий Клементьев саламласа пурне те ӑнӑҫусем суннӑ.
Ҫӗнтерӳҫӗсен йышӗнче 5 юрӑҫ пулнӑ. Ыттисем те тӗрлӗ номинацире ҫӗнтернӗшӗн парнесем тивӗҫнӗ. «Кӗмӗл сасӑ» фестиваль ҫӗнтерӳҫин ятне Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Штанаш ял тӑрӑхӗнчи Вӑрманкасси ялӗнче ҫуралса ӳснӗ, халӗ И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн музыкӑпа ӳнер факультечӗн 1-мӗш курс студентки Наталия Соловьева тивӗҫнӗ. Гран-при тивӗҫнӗ Наталияна планшет, Крыма кайма путевка тата тухъя парнеленӗ.
Ӗнер Хусанти Туслӑх ҫуртӗнче чӑваш студенчӗсем пухӑннӑ. Пухӑва ҫирӗм ытла ҫамрӑк ҫын килнӗ — Тутарстанран та, Чӑвашран та. Тӗлпулӑва йӗркелекенӗ — Ҫарӑмсан районӗнче ҫуралса ӳснӗ, Хусанти патшалӑх университетӗнче ӑс пухакан Василий Борисов студент.
Пухӑннисем умӗнче «Сувар» хаҫатӑн тӗп редакторӗ Константин Малышев тухса сӑмах каланӑ. Вӑл ҫамрӑксене чӑваш чӗлхи ӑҫтан пулса кайнӑ тата унӑн паянхи лару-тӑрӑвӗ пирки каласа панӑ. Чӑваш чӗлхине хӳтӗлемелли меслетсем ҫинче те чарӑнса тӑнӑ. Тӗслӗх пек смартфонсем ҫинче чӑвашла сарӑмпа усӑ курнине палӑртса хӑварнӑ. Пухӑннӑ ҫамрӑксем калаҫу вӑхӑтӗнчех Android-лисем ҫине чӑвашла ҫырма май паракан сарӑма лартнӑ. Ку ӗҫе пурнӑҫлама Чӑвашран Хусана вӗренме килнӗ студентка пулӑшнӑ.
Константин Малышев пухӑннисене чӑвашлӑх анине хӑй мӗнле кӗрсе кайни пирки те каласа кӑтартнӑ. Ку студент вӑхӑтӗнчех пулни пирки ҫамрӑксем пӗлнӗ.
Кунашкал пуху Хусанта пӗрремӗш хут иртнӗ, ҫамрӑксене вӑл килӗшни пирки пӗлтернӗ. Малашне те йӗркелеме шутлани ҫинчен вӗсем каланӑ.
Чӑваш Енре вӗренсе тухакансене ӗҫе илекенсене хысна шучӗпе пулӑшасшӑн. Кун пирки республикӑн ӗҫлев тата социаллӑ хӳтлӗх министрӗ Сергей Димитриев ертсе пынипе канашлу ирттернӗ. Унта ӗҫпе тивӗҫтерекенсене тата вӗренӳ учрежденийӗсен пуҫлӑхӗсене пухнӑ. Унта вӗсене ӗҫ рынокӗнчи кӑткӑслӑха сирмелли программӑн майӗсемпе паллаштарнӑ.
Сергей Димитриев министр ӑнлантарнӑ тӑрӑх, вӗренӳ заведенийӗсене бюджет шучӗпе вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн ӗҫе вырнаҫнисене шалу тӳленин пӗр пайне хысна шучӗпе саплаштарма май пур. Программӑра пӑхнӑ тӑрӑх, малтанхи ҫур ҫулта чи пӗчӗк ӗҫ укҫи тата патшалӑхӑн бюджет мар фончӗсене тӳлекен страхлакан взнос чухлӗ саплаштарӗҫ. Вӑхӑтлӑх ӗҫе илсен виҫӗ уйӑх хушши саплаштарса тӑрӗҫ. Уйӑхра ҫапла вара предприяти-организацисене ӗҫе илнӗ кашни выпускникшӑн 9 пин те 100 тенкӗ тӳлӗҫ.
Шупашкарти пӗр аслӑ шкул вӗрентекенне сӗтев илнӗшӗн айӑпласшӑн. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Следстви версийӗ тӑрӑх, кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗнче аслӑ шкулта студентсене вӗрентекен хӗрарӑм пӗр ҫамрӑка, 3-мӗш курсра ӑс пухаканскере, 4 пин тенкӗ парсан зачет лартса пама шантарнӑ-мӗн.
Анчах «хура» ӗҫ ӑнман. Сӗтев илнӗ хыҫҫӑн хӗрарӑма тытса чарнӑ. Халӗ ку ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатаҫҫӗ. Хӗрарӑмӑн пурлӑхне арестлеме те пултараҫҫӗ. Пуҫиле ӗҫе малалла тӗпчеҫҫӗ.
И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУра ют ҫӗршывран килнӗ чылай студент пӗлӳ илет. Унччен вӗсем малтан вырӑс чӗлхине вӗреннӗ. Малашне вара занятисене акӑлчан чӗлхипе ертсе пырӗҫ.
Ку программа 2015–2016 вӗренӳ ҫулӗнче пурнӑҫланать. Проект медицина факультетӗнчи «Сиплев ӗҫӗ» специальноҫра старт илнӗ. Иракран, Сирирен, Индирен килнӗ студентсен ушкӑнӗнчи занятисене акӑлчанла ертсе пыраҫҫӗ.
Малашне Тӑван ҫӗршыв историйӗн, экономика, латин чӗлхин, физика предмечӗсене лекцийӗсене акӑлчанла итленӗ ӗнтӗ вӗсем. Иккӗмӗш вӗренӳ ҫулӗнче студентсем ҫын анатомийӗн, биохими, биологи предмечӗсене ҫапла итлеме тивӗ.
-5.7 °C