ЧР Правительстви «Чӑваш Республикинчи ӗҫ ветеранӗсем пирки» саккуна улшӑнусем кӗртнӗ. Мӗнлисене?
Халӗ ӗҫ ветеранӗн ятне илес тесен арҫынсен — 42,5 ҫул, хӗрарӑмсен 37,5 ҫул ӗҫлемелле. Ку хисепсем унчченхи пекех юлӗҫ. Анчах ӗҫ ветеранӗн ятне илес тесен малашне ӗҫ стажӗн ҫуррине республикӑра пухмалла. Ҫыннӑн професси тӗлӗшӗнчен репутацийӗ вара таса пулмалла. Выговорсем, асӑрхаттарусем пулмалла мар.
ЧР ӗҫ тата социаллӑ хӳтӗлев министрӗ Сергей Дмитриев палӑртнӑ тӑрӑх, пирӗн республикӑра 120 ҫын кун тӗлӗшпе ыйту ҫырнӑ ӗнтӗ.
Сӑмах май палӑртса хӑварар: республикӑри ӗҫ ветеранӗсене уйӑхсерен 1082 тенкӗ хушса тӳлеҫҫӗ. Тата вӗсен ҫыхӑнушӑн 50 процент ҫеҫ тӳлеме май пур.
Банксем, кредит организацийӗсем, страхлакан компанисем, нотариуссем малашне ҫынсене сахалтарах чуптарма тытӑнӗҫ. Унччен пӗр-пӗр сделка тӑвас пулсан ҫавсем Патшалӑхӑн пӗрлехи реестрӗнчен тата Куҫман пурлӑхӑн патшалӑх кадастрӗнчен сведени илме ҫынсене хӑйсене янӑ. Ун пек хута Росреестр управленийӗсем виҫӗ кунта хатӗрленӗ. Малашне ҫынсен асӑннӑ хут патне хӑйсен кайма тивмӗ.
Росреестрӑн кадастр палатин республикӑри управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак уйӑхӑн 12-мӗшӗнчен ҫӗршыври хӑш-пӗр саккунсене улшӑнусем кӗртнӗ. Унта пӑхса хӑварнӑ тӑрӑх, маларах асӑннӑ хутсене банксем, кредит организацийӗсем, страхлакан компанисем, нотариуссем хӑйсем ыйтса илме тивӗҫ. «Ипотекӑпа хваттер туянма шӑхӑшлакан ҫыннӑн, тӗслӗхрен, кадастр паспортне илме хӑтланса ҫӳремелле мар», — ӑнлантараҫҫӗ Росреестр управленийӗнче.
Чӑваш ССРӗн халӑх депутачӗсем 25 ҫул каялла Чӑваш ССРӗн Аслӑ Канашӗн иккӗмӗш сессийӗнче — вӑл 1990 ҫулхи юпан 24–27-мӗшӗсенче иртнӗ — республикӑри чӗлхесем пирки калакан саккуна пӗрремӗш хут йышӑннӑ. Депутатсен пухӑвӗ ӑна пӑхса тухса юпан 27-мӗшӗнче ҫирӗплетнӗ. Чӳкӗн 2-мӗшӗнче вара саккун чӑвашла «Коммунизм ялавӗнче», вырӑсла «Советская Чувашия» хаҫатсенче пичетленсе тухнӑ.
Хальхи «Чӑваш Республикинчи чӗлхесем ҫинчен» саккунпа танлаштарсан вӑл чӑваш чӗлхине самай пысӑк ирӗксем панӑ. Тӗслӗхрен, унпа килӗшӳллӗн хальхи вырӑнти ял тӑрӑхӗсенче ҫыру ӗҫне чӑвашла туса пыма тивнӗ пулӗччӗ. Ҫавӑн пекех Чӗлхесем пирки калакан саккунӑн 1990 ҫулхи вариантӗнче чӑваш чӗлхине пропагандӑлас, ӑна аталантарас тӗлӗшпе самай пысӑк ирӗклӗх панӑ пулнӑ.
Аса илтеретпӗр, хальхи «Чӑваш Республикинчи чӗлхесем ҫинчен» саккуна 2003 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Николай Фёдоров Президентра ларнӑ вӑхӑтра йышӑннӑ. Унтанпа вӑл та чӑваш чӗлхине хӳтӗлес енчен ҫулран ҫул самай хавшаса пынӑ. Улшӑнусене 2008, 2011, 2014 ҫулсенче кӗртнӗ.
Раҫҫей правительствинче ятарлӑ комисси саккун проектне пӑхса тухнӑ. Унпа килӗшӳллӗн, Раҫҫейре чиновниксен тивӗҫлӗ канӑва тухмалли ӳсӗме 5 ҫул ӳстерме пултарӗҫ.
Ҫапла майпа, саккуна йышӑнсан ӗнтӗ, чиновниксем пенсие 60-ра мар, 65 ҫулта кайӗҫ.
Ку проект патшалӑх тытӑмӗнче ӗҫлекен тӳре-шарана ҫеҫ пырса тивет. Ыттисене ку ыйту канӑҫсӑрлантармалла мар.
Комисси саккун проектне юпа уйӑхӗн 21-мӗшӗнче пӑхса тухса ырланӑ. Кунсӑр пуҫне нумай ӗҫленӗшӗн тӳлекен пенсие пырса тивекен улшӑнусене пӑхса тухнӑ. Вӗсене 15 ҫултан мар, 20 ҫултан кун тӗлӗшпе укҫа хушса тӳлесшӗн.
Хальлӗхе саккун проектне тӗппипех ырламан. Ӑна малашне правительство ларӑвӗнче пӑхса тухӗҫ.
Паян Чӑваш чӗлхин пӗрлехи комиссийӗн ларӑвӗ иртрӗ, унта пӗртен пӗр ыйтӑва — Чӑваш Республикин Чӗлхесем ҫинчен калакан саккуна улшӑнусем кӗртессине сӳтсе яврӗҫ, усӑллӑ сӗнӳсем тӑратрӗҫ.
Ларӑва Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн директорӗ Юрий Исаев ертсе пычӗ. Чӗлхе комиссийӗн ларӑвне ятарласа чӗннипе Булатова Эльвира Александровна — Патшалӑх Канашӗн социаллӑ политикӑпа наци ыйтӑвӗпе ӗҫлекен сектор ӗҫтешӗ — килнӗ, вӑл ҫак улшӑнусене мӗнле сӑлтавсене пула кӗртнине, мӗнле Федераллӑ саккунсем ҫине таяннине ӑнлантарса пачӗ.
Чи тавлаштаракан улшӑнусен шутне саккунри 10-мӗш статья кӗнӗрен ун пирки самай калаҫрӗҫ. Чӗлхе комиссийӗн йышне кӗрекенсем референдум-суйлав таврашӗнче чӑваш чӗлхине вырӑс чӗлхипе пӗр тан усӑ курмалли пирки сӗнчӗҫ. Улшӑнусенче вара пирӗн тӑван чӗлхепе май пулсан ҫеҫ усӑ курмалла ҫырса хунӑ. Яковлев Пётр Яковлевич калашле кунашкал йӗрке чӑваш чӗлхине суйлавра патшалӑх чӗлхинчен антарса тутар е ирҫе чӗлхисен шайне ҫитернипе пӗрех.
Нумаях пулмасть Шупашкарта 21 ҫултан ҫамрӑкрах ачасемпе ҫамрӑксене эрех-сӑра сутма юраманни пирки калаҫнӑ. Ҫавра сӗтеле хула пуҫлӑхӗн ҫумӗ Ирина Клементьева, Роспотребнадзорӑн элчисем, хула администрацийӗн ӗҫченӗсем, Шупашкарти районсен администрацийӗсен ӗҫченӗсем хутшӑннӑ.
Ҫавра сӗтел иртнӗ эрнере иртнӗ. Хула администрацийӗн пресс-службинчен пӗлтернӗ тӑрӑх, унта хутшӑннисем ҫак саккуна йышӑнмалли пирки каланӑ.
Ирина Клементьева палӑртнӑ тӑрӑх, 21 ҫултан ҫамрӑкраххисене эрех-сӑра сутманни ҫамрӑксен хушшинче ӗҫкӗпе иртӗхекенсен йышне чакарма май парӗ. Пӑлханмалли сӑлтав пур ҫав. Чӑваш Ен эрех-сӑра ӗҫсе вилнисен йышӗпе малта пыраканнисенчен пӗри.
Ҫавра сӗтел ҫак ҫивӗч ыйтӑва сӳтсе явнӑ хыҫҫӑн ҫакӑн пек пӗтӗмлетӳ тунӑ: алкоголе 21 ҫултан ҫамрӑкраххисене сутмалла мар.
Раҫҫейре светофор хӗрлӗ ҫутатнӑ чухне каякан водительсене нумайрах штрафлаттарасшӑн. Ку хупӑннӑ шлагбаум хупӑннӑ чухне каҫса кайнӑ чухне те пырса тивет.
«Коммерсантъ» хаҫат ҫырнӑ тӑрӑх, кун пек водительсене 30 пин тенкӗ штраф тӳлеттересшӗн. Е куншӑн праваран ҫур ҫуллӑха хӑтарасшӑн. Айӑплава суд палӑртӗ. Саккун проекчӗ РФ Транспорт министерстви витӗр тухать пулсан ку штраф чи пысӑкки пулӗ.
Раҫҫейре кӑҫал 7 уйӑхра 147 урапа пуйӑспа ҫапӑннӑ. Кун пек пуйӑсри ҫынсен пурнӑҫӗ те хӑрушлӑхра-ҫке. Раҫҫей чукун ҫулӗ саккун проектне ырланӑ.
Шлагбаум патӗнче сарӗ тӗс ҫукки пӑтӑрмах кӑларса тӑратнине те палӑртаҫҫӗ водительсем. Ара, ҫул кӗтмен ҫӗртен хупӑнма пултарать-ҫке-ха.
Либерал-демократсен партийӗн РФ Патшалӑх Думинчи фракцийӗн депутачӗ Дмитрий Носов федераци шайӗнче саккун йышӑнакан ҫак органа журналистсене хӳтлекен саккун проектне ҫитернӗ.
Парламентари РФ Пуҫиле кодексӗн 144-мӗш статйине тӳрлетӳ кӗртесшӗн. Ку статья журналистсен профессилле ӗҫ-хӗлне чӑрмав кӳнипе ҫыхӑннӑскер. Ура хуракан ахаль ҫынсене 80 пинрен пуҫласа 100 пин тенкӗ таран штрафласшӑн, должноҫре ларакансене — 150 пинтен тытӑнса 300 пин тенкӗ таран.
Дмитрий Носов либерал-демократ шучӗпе журналистсене чӑрмав кӳресси юлашки вӑхӑтра час-часах пулать. Массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче ӗҫлекенсен пуҫтахсенчен хӳтлӗх ҫук тесе шухӑшлать депутат.
Ҫав вӑхӑтрах РФ Президенчӗ ҫумӗнчи этем прави енӗпе ӗҫлекен канаш пайташне Максим Шевченкона журналистсене хӳтӗлессинче штрафсен усси иккӗлентерет. Айӑплисене, ун шучӗпе, пуҫиле майпа явап тыттармалла.
Раҫҫейӗн Патшалӑх Думине урапасен номерне сутма ирӗк партаракан саккун проектне ҫитернӗ.
Пӗр пек цифрӑллӑ тата саспаллиллӗ номерлӗ урапапа ҫӳрени унӑн хуҫи чаплӑ ҫын пулнине пӗлтерет тесе ун пек хитре номер пирки чылай водитель ӗмӗтленет пулӗ. Хӑш-пӗр саспалли урапа хӑш ведомствӑн пулнине те палӑртнӑ маларах.
Хитре номерлӗ пулас тесен урапасен регистраци номрене паракансене ьӳлеме тивет теҫҫӗ хӑшӗсем. Такам кӗсйине укҫана лектериччен ку виҫен уҫӑмлӑ тусан хыснана укҫа кӗрӗ тесе те пуплеме тытӑнчӗҫ юлашки вӑхӑтра. Саккуна йышӑнассипе йышӑнмасси РФ Патшалӑх Думин депутачӗсенчен килет. Ку ыйтӑва «халӑх тарҫисем» черетлӗ сессисенчен пӗринче ахӑртнех пӑхса тухӗҫ. Тавлашура чӑнлӑх ҫуралать теҫҫӗ те, мӗнле те чӑнлӑх ҫуралнине каярах пӗлӗпӗр.
ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре 2017 ҫула мӗне халаллани паллӑ пулнине пӗлтерет. Республикӑра ун чухне ҫутҫанталӑкӑн уйрӑмах сыхлакан лаптӑксен ҫулталӑкӗ пулӗ.
Ку хушӑва РФ Президенчӗ Владимир Путин ҫурла уйӑхӗнче алӑ пуснӑ. Раҫҫейре кунашкал ҫулталӑк пӗрремӗш хут пулӗ. Вӑл ҫутҫанталӑк палӑкӗсене упрама пулӑшасса шанаҫҫӗ.
ЧР Ҫутҫанталӑк министерствинче республикӑра ирттермелли мероприятисен планне хатӗрлекен ӗҫ ушкӑнне йӗркелӗҫ. Ведомствӑра ҫутҫанталӑк палӑкӗсене аталантарас, упрас енӗпе сӗнӳсем те кӗтеҫҫӗ. Сӗнӳсене minpriroda77@cap.ru электронлӑ почтӑна ямалла е ҫак адреспа пымалла: Шупашкар хули, Ленинград урамӗ, 33-мӗш ҫурт.
+12.5 °C