Чӑвашла «Тӑван Атӑл» журнал тӑххӑрмӗш теҫеткепе пырать. Тӑванӗсенчен пӗчченех тӑрса юлчӗ вӑл. Литературӑпа илемӗшӗн хулӑн журналӗсем 100 ҫул каялла — ХХ ӗмӗрӗн 20-30-мӗш ҫулӗсенче Чӗмпӗрте («Шурӑмпуҫ», 1919-1921), Хусанта (Утӑм», 1928-1929), Ӗпхӳре («Хӗрлӗ Урал», 1934-1936), Самарта («Вӑтам Атӑл», 1931-1935) тухса тӑнӑ. Шупашкарта 1924 ҫулта «Сунтал» («Ялав»), 1925 ҫулта «Капкӑн» тухма пуҫланӑ. Халӑх юратакан кӑларӑмсем пулнӑ, ун чухнех 4-5 пин экземплярпа пичетленнӗ. Хутла тин ҫеҫ вӗренме пуҫланӑ хресчен вӗсене илсен пӗрле пухӑнса вулама тӑрӑшнӑ. Пирӗн килти мачча ҫинче вӑрҫӑ хыҫҫӑн та упранатчӗҫ-ха ҫав журналсем, халӗ те пур хӑшпӗр кӑларӑмӗсем. Упратӑп вӗсене, тата тепӗр хутчен хавхаланса вуларӑм.
Чӑваш халӑхӗн ХХI ӗмӗрте пысӑккисем валли пӗртен пӗр чӑвашла «Тӑван Атӑлне» литературӑпа культура тата искусство журналӗ (литературно-художественный и культурно-просветительский журнал) тенӗ. Вӑл 1936 ҫулта «Илемлӗ литература» ятпа тӑваттӑ тухнӑ та, виҫӗ ҫул — тискер репресси ҫулӗсенче! — пичетленеймен. 1940–1944 ҫулсенче, вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче, «Тӑван Атӑл» пулса тӑриччен, вунҫичӗ кӗнеке кун ҫути курнӑ.
Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев паян, авӑн уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, Шупашкар тата Чӑваш Ен митрополичӗпе Савватийпе тӗл пулнӑ.
Республикӑн Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Владыка Чӑваш Енре юлашки темиҫе уйӑхра ырӑ улшӑнусем пулса иртнине палӑртнӑ. «Чӑваш Ене эпӗ нарӑс уйӑхӗнче килнӗччӗ. Унтанпа республика тата ҫынсен кӑмӑлӗ улшӑннӑ», – тенӗ вӑл.
Олег Николаев экономикӑна аталантарассишӗн кунсерен тӑрӑшса ӗҫленине пӗлтернӗ. «Ҫынсем ытлӑ-ҫитлӗ пурӑнни ҫеҫ мар, вӗсен чунӗнче канлӗх хуҫаланни те пӗлтерӗшлӗ», — тенӗ республика Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлаканӗ.
Кӑшӑлвирус инфекцийӗ лӑпланманнине кура суйлава пирӗн республикӑра виҫӗ кун: авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнчен тытӑнса 13-мӗшӗччен — ирттерӗҫ. Ҫав вӑхӑтра вӗренӳ процесне епле йӗркелемеллине республикӑри тӳре-шара ӗнер сӳтсе явнӑ.
Чылай ҫӗрте участокри суйлав комиссийӗсем шкулсенче ӗҫлеҫҫӗ. Хӑрушсӑрлӑх мерисене пӑхӑнас тӗллевпе ҫитес эрнери эрнекунпа шӑматкун ачасене инҫет ҫыхӑну мелӗпе вӗрентӗҫ.
«Суйлав кунӗнче шкулта ачасем ан пулччӑр тесе йышӑну турӑмӑр. Шкул ачисем суйлавҫӑсемпе ан хутшӑнччӑр», — тенӗ Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев кӑшӑлвирус сарӑлнипе кӗрешекен оперштабӑн ларӑвӗнче.
ЧР Элтеперӗ пулнӑ Михаил Игнатьев пурнӑҫран уйрӑлнӑранпа 2 уйӑх иртрӗ. Вӑл виличчен РФ президнтне суда панӑччӗ, шанӑҫран тухнӑран отставкӑна янипе килӗшменччӗ вӑл. Михаил Васильевич суд кунне кӗтсе илеймерӗ – вилчӗ. Каярахпа ваккат тавӑҫа Аслӑ суда панӑччӗ, анчах ӑна тивӗҫтермен.
Утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Сергей Ванюков ваккат ҫӑхава саккас ҫырупа ҫынсен прависене хӳтӗлекен Европа судне ярса панӑ. Вӑл шутланӑ тӑрӑх, Михаил Игнатьева отставкӑна яни – тӗрӗс мар, унӑн граждан прависене пӑсни ку.
Ҫурла уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Европа сучӗ тавӑҫа илни пирки пӗлтернӗ.
Чӑваш Енре Элтепере виҫӗ кун суйласси пирки сайтра пӗлтернӗччӗ. Ку кӑшӑлвирус сарӑлнипе ҫыхӑннӑ. Пандеми вӑхӑтӗнче суйлав участокӗсенче инфекцирен сыхланмалли условисем туса памалла. Нумаях пулмасть Тӗп суйлав комиссийӗнче ку ыйтӑва сӳтсе явнӑ.
ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев алӑ пуснӑ хушура палӑрнтӑ тӑрӑх, республикӑра суйлав ирттерме 46 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ. Ку укҫа- резерв – фондӗнчен.
Укҫа-тенкӗпе кӑшӑлвирусран сыхланмалли хатӗрсем туянӗҫ, суйлав пирки хыпарлас ӗҫе те ку нухрат тӑкакланӗ. Укҫа-тенкӗпе Тӗп суйлав комиссийӗ хуҫаланӗ.
Аса илтерер: суйлав авӑн уйахӗн 11-13-мӗшӗсенче иртӗ.
Чӑваш Республикин Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаева суйлава хутшӑнма ырӑ кӑмӑллӑ ҫынсем 24 миллион тенкӗ пухса панӑ. 725 пин тенкине ҫынсем пухнӑ, 23 миллион та 625 пинне – юридици сӑпачӗсем. Тепӗр 50 пин тенкине Олег Алексеевич кӗсйинчен кӑларнӑ. Укҫа нумай пухӑннӑ, 8 миллион тенкине каялла та тавӑрса пама тивнӗ.
Паянхи кун тӗлне Олег Николаев пичет материалӗсене кӑларма, сарма 3 миллион та 288,5 пин тенкӗ тӑкакланӑ. Алӑ пуснине пуҫтаракансем валли 198 пин тенкӗ кайнӑ. 205 пин тенкӗ суйлавҫӑсен алӑ пуснине йӗркелес ӗҫе тӑкакланнӑ. Информаци тата кунсультаци 190 пин тенке кайса ларнӑ. Тепӗр 4 миллион та 475,7 пин тенки ытти расхута саплаштарнӑ. Ҫапла майпа 8 миллион та 240,7 пин тенкӗ юлнӑ.
Ытти кандидатсем, Александр Андреевпа Сергей Матвеев, хӑйсен 30 пинне тӑкакланӑ. Николай Степанов 100 пин тенкӗ хурса 28 пинне пӗтернӗ. Константин Степанова ЛДПР суйлава хутшӑнма 500 пин панӑ. Хальлӗхе 28 пинне тӑкакланӑ.
Вӑрмар районӗнче ҫӗнӗ пуҫлӑха ҫирӗплетнӗ. Ку должноҫри ҫынна палӑртмалли пуху паян, ҫурла уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, иртнӗ. Пухӑва районти тӳре-шарапа пӗрлех республикӑри пуҫлӑхсем те пырса ҫитнӗ.
Депутатсем паянхи ларура пӑхса тухнӑ ыйтусем пуҫлӑх суйлассипе ҫеҫ ҫыхӑннӑ. Конкурсра Дмитрий Иванов тата Леонид Степанов ҫӗнтернӗ.
Пухура иккӗшӗнчен пӗрне суйлама тивнӗ. Депутатсем Дмитрий Иванов кандидатурине ырланӑ.
Паянтан, сӑмах май, Улатӑр хулин администрацийӗнче ҫӗнӗ пуҫлӑх ӗҫлеме тытӑннӑ. Ҫак должноҫре Сергей Лукишин тӑрӑшӗ. Ӑна тилхепене тыттарассипе ҫыхӑннӑ пуху ҫурла уйӑхӗн 13-мӗшӗнче иртнӗ.
Чӑваш Енри министрсем пӗлтӗр мӗн чухлӗ ӗҫлесе илни пирки декларацисем тӑратнӑ. Чи нумай ӗҫлесе илекен министр Дмитрий Краснов пулнӑ, вӑл экономика министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлать. Вӑл 2019 ҫулта 4 843 271 тенкӗ илнӗ. Унӑн мӑшӑрӗ вара 10 миллион та 600 пин тенкӗ тупӑш тунӑ. Сӑмах май, пӗлтӗр РФ президенчӗ Владимир Путин 9 726 595 тенкӗ ӗҫлесе илнӗ.
ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамоновӑн тупӑшӗ 3 773 366 тенкӗпе танлашнӑ. Урӑх тупӑш – 5 601 132 тенкӗ.
Виҫҫӗмӗш вырӑнта – строительство, архитектура тата ЖКХ министрӗ Александр Героев. Вӑл декларацире 3 674 756 тенкӗ тупӑш кӑтартнӑ.
Шупашкар тата Ҫӗнӗ Шупашкар сити-менеджерӗсем иртнӗ ҫул мӗн чухлӗ ӗҫлесе илнӗ? Алексей Ладыков, Ольга Чепрасовӑпа танлаштарсан, сахалрах тупӑш тунӑ.
Шупашкар сити-менеджерӗ Алексей Ладыков хӑйӗн должноҫӗнче пӗлтӗр 1 млн та 428 пин те 621,67 тенкӗ ӗҫлесе илнӗ. Декларацире ытти тупӑша кӑтартман. Унӑн, хут ҫинчине ӗненес тӗк, машина та, куҫман пурлӑх та ҫук. Ывӑлӗн – 135,6 тӑваткал метрлӑ хваттер. Декларацире мӑшӑрӗн тупӑшӗ ҫук, вӗсем 2 ҫул каялла уйрӑлнӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Ольга Чепрасова пӗлтӗр 1 млн те 538 пин те 497,22 тенкӗ ӗҫлесе илнӗ. Хушма тупӑш – 60,6 пин тенкӗ. Унӑн ҫӗр лаптӑкӗ, гараж, хваттер пур.
Авӑн уйӑхӗн 13-мӗшӗнче пирӗн ҫӗршывра пӗрлехи суйлав кунӗ тесе йышӑннӑ. Ун чухне Чӑваш Ен Элтеперне тата муниципалитсенчи депутатсене суйлӗҫ.
Кӑшӑлвирус инфекцийӗнчен шкиленнипе, ӑна сарасран асӑрханас тӗллевпе суйлава виҫӗ кун хушши ирттерӗҫ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗ ӗнер йышӑннӑ. Ҫапла вара сасӑлава авӑн уйӑхӗн 11 тата 12-мӗшӗсенче те ирттерӗҫ. Тӗп суйлав кунӗ ҫапах та 13-мӗшӗнче пулӗ тесе пӗлтернӗ.
Аса илтерер: республика Элтеперӗн суйлавне 5 кандидат хутшӑнать. Вӗсенчен тӑваттӑшӗ — парти сӗннӗ кандидатсем: Сергей Матвеев («Раҫҫей патриочӗсем»), Николай Степанов («Пенсионерсен социаллӑ тӗрӗслӗхӗшӗн партийӗ»), Александр Андреев (Раҫҫей Федерацийӗн коммунистсен партийӗ), Константин Степанов (либерал-демократсен партийӗ). Республика ертӳҫин тивӗҫне хальхи вӑхӑтра пурнӑҫлакан Олег Николаев хӑйӗн кандидатурине хӑй тӗллӗн тӑратнӑ.
-2.7 °C