Паян Чӑваш Енре республика Элтеперне суйламалли суйлав кампанийӗ пуҫланнӑ. Кун пирки «Хыпар» издательство ҫурчӗ пӗлтернӗ. Республика пуҫлӑхӗ пулас кӑмӑллӑ пӗрремӗш кандидатӑн докуменчӗсене Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗ йышӑннӑ та ӗнтӗ. Вӑл ҫын — республика Элтеперӗн тивҫӗӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев.
Вӑл суйлава пӗрремӗш хут хутшӑнмасть пулин те пӑлханӑвне пытарман. «Тепӗр енчен пӑшӑрханни лайӑх та. Ҫак туйӑм ҫынна вӑй-хала ҫирӗплетме, шухӑшсене пӗр тӗвве ҫыхма пулӑшать», — тесе ҫырнӑ маларах асӑннӑ МИХ сайтӗнче.
Сӑмах май, ӗнер «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин регионти уйрӑмӗн конференцийӗ иртнӗ. «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» парти пайташӗн кандидатурине (Олег Николаев ҫав парти пайташӗ. Анчах суйлава парти сӗмӗпе хутшӑнмасть, документсене хӑй тӗллӗн тӑратнӑ) унтисем ырланине пӗлтернӗ.
Паян Чӑваш Республики хӑйӗн 100 ҫулхи юбилейне уявлать. Эпир вара сирӗнпе пӗрле тӗрлӗ кӗтессенче пулса курӑпӑр, республикӑра ҫав уяв — кӑҫалхи юбилее лекекен Республика кунӗ — мӗнле иртни пирки каласа парӑпӑр.
Ҫапла май паянхи онлайна вӗҫлемелле пулӗ. Ӑна тепӗр хут, анлӑрах ҫурлан виҫҫӗмӗш вырсарникунӗнче — официаллӑ майпа Шупашкар хула кунӗнче палӑртма шантарнӑччӗ-ҫке — ҫутатӑпӑр.
Тепӗр хут сире Республика пӗр ӗмӗр тултарнӑ ятпа саламлатпӑр! Ӳстӗр пирӗн патшалӑх, чечеклентӗр! Халӑха ырлӑх кӳтӗр, тӗнче шайӗнче тивӗҫлӗ вырнӑ тупма пултартӑр!
Шырарӑм-шырарӑм... Урӑх ҫук пулас. Республика кунне мар, темле область юбилейне паллӑ тӑватпӑр тейӗн. Шел, намӑс-симӗс те ҫук ҫак ҫынсен вӗт-ха! Наци телекуравӗ чӑвашлӑхран питӗ инҫе тӑнине ҫакӑ тепӗр хут ҫирӗплетсе парать ӗнтӗ.
Рунӑллӑ ҫырулӑх пирки каласа панине вырнаҫтарчӗҫ... Унта та пулин хамӑр чӗлхемӗр пирки Алмантай суварист вырӑсла каласа парать.
Наци телекуравӗн Ютубри каналӗнче паян пире уява онлайн кӑтартма шантарчӗҫ. Пӗр купа видео вырнаҫтарчӗҫ. Пурте вырӑсла. Титул ӳкерчӗк ҫине пысӑк саспаллисемпе «УЯВЛАТПӐР» тесе ҫырнӑ пулин те. Чӑвашлине шырас та килместчӗ — ҫавах та Олег Мустаевӑнне пӑхса илесех терӗм. Чӑвашла. Маттур. www.youtube.com/watch?v=0b4sI03XC3g
Чӑваш автономине туса хунаранпа 100 ҫул ҫитнине халалласа Фёдор Мадуров хӑйӗн килӗнче галерея уҫрӗ.
Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалласа «Спортивная Чувашия. Из прошлого в будущее» документлӑ фильм ӳкернӗ. Ӑна ЧР Спорт министерствипе «ЮТВ» телеканал хатӗрленӗ.
Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнӗ ятпа тӑван республикӑмӑра Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин, Раҫҫей Федераци Канашӗн ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ Николай Федоров, Раҫҫей Президенчӗн Федерацин Атӑлҫи округӗнчи полпречӗ Игорь Комаров саламланӑ. Саламлӑ сӑмахсене Чӑваш Ен влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче вырнаҫтарнӑ.
Малалла хуланалла тухса ҫаврӑнмалла пуль тетӗп. Фотосем кӗтӗр :)
www.youtube.com/watch?v=OnAL5KPww6A — Олег Николаев Республика кунӗпе саламлани (вырӑсла).
Чӑваш чӗлхи лабораторийӗнчен те республикӑмӑра парне пултӑр — «Чӑваш чӗлхин икчӗлхеллӗ ҫӳпҫинче» паянтан 500 пин ытла пуплевӗш! Ку ӳсӗме Сергей Баруздинӑн «Пӗр ҫулпах» романӑн (чӑвашла Александр Галкин куҫарнӑ) сыпӑкне кӗртнӗ хыҫҫӑн ҫитрӗмӗр.
Леонид Сильвестров юбилей ячӗпе юрӑ хайланӑ. Ӑна вӑл пире ярса пачӗ:
Чӑваш автономи облаҫне туса хунӑранпа
100 ҫул ҫитнине халаллатпӑр
Атӑл шӳлкеми – пирӗн Шупашкар
Шурӑ акӑш пек курӑнать.
Ӗлӗк-авалтан чӑвашпа тутар,
Вырӑс та кунта пурӑнать.
Тахҫанах йышра мӑкшӑпа ирҫе,
Ҫармӑспа пушкӑрт – юнашар.
Тӗрлӗ халӑхсен туслӑ ҫемйинче
Чун-чӗре курать пархатар.
Хушса юрламалли:
Мӗншӗн-ха, туссем, инҫете каяс,
Ҫӗр ҫинче пулсан Шупашкар?
Телее кунтах, хамӑрах туптас –
Чӗрере хӗмлентӗр кӑвар!
Кӑвак ҫутӑллах хула вӑранать,
Ҫӗн куна васкать тӗл пулма.
Ыр сунса хӗвел пире ачашлать,
Ҫӳллӗрен ҫӳле хӑпарса.
Таврара юхать кайӑксен юрри –
Чӑн симфони пек янӑрать,
Ҫывӑхра ҫавах машшинсен сасси:
Ӗҫ кӗвви чуна тыткӑнлать.
Хушса юрламалли.
Ентешсем ӗҫчен, хастар пулнӑран
Шупашкар ӳсет ҫулсерен.
Ан мансам, тӑван, килсе хӑналан –
Тарават эпир ӗмӗртен.
Санпала утар каҫхи урампа:
Кун пекки ниҫта эс курман.
Киленсе сывлар шерпет сывлӑшпа,
Ҫӑкасем чечек кӑларсан!
Хушса юрламалли.
Леонид Сильвестров
Чӑваш Республики — чӑваш халӑхӗн хальхи вӑхӑтри патшалӑхӗ. Унччен маларах пирӗн мӑн асаттесем Аслӑ Пӑлхар патшалӑхне, Атӑлҫи Пӑлхар патшалӑхне йӗркелеме пултарнӑ. Историре уйрӑмах Атӑлҫи Пӑлхар тарӑн йӗр хӑварнӑ. Тутар-монголсем тапӑнса килсен пирӗн мӑн асаттесем пӗрремӗш хут вӗсене ҫапса ҫӗмӗрме пултарнӑ.
Хальхи патшалӑхӑн тымарӗсем 1920 ҫултанпа вӑй илме пуҫланӑ. Ҫӗртмен 24-мӗшӗнче В.И. Ленин «Чӑваш автономи облаҫӗ ҫинчен» декрета алӑ пуснӑ. Унта ҫавӑн пекех ВЦИК председателӗн Михаил Калининӑн тата ВЦИК секретарӗн Авель Енукидцен алӑ пуснисем пулнӑ. 1925 ҫулхи акан 21-мӗшӗнче Чӑваш автономи облаҫӗнчен Чӑваш АССР йӗркеленӗ. 1992 ҫултанпа Чӑваш Республики ята илнӗ.
Паян Светлана Асамат та хӑйӗн ҫуралнӑ кунне уявлать. Саламлатпӑр! Пӗрре — Республика кунӗ ячӗпе, тепре — Ҫуралнӑ кунпа.
Ҫавӑн пекех ҫак кун паллӑ актриса Ольга Ырсем те 1892 ҫулта ҫуралнӑ.
Кану кунӗ паян, сӑмах май, республикӑмӑрта ҫеҫ мар, Раҫҫейӗпех. Сӑлтавӗ вара — ҫак кун Ҫӗнтерӳ парадне ирттерме шут тытнинче. Ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ӑна ирттерме кӑшӑлвирус чӑрмантарнӑ, халь вара ирттерме май пур тесе шутланӑ.
Пирӗн республикӑра вара Ҫӗнтерӳ парачӗ пулмӗ — ӑна ирттерме шӑп ҫав вирус чӑрмантарать те ӗнтӗ.
Юбилейлӑ ҫул пулин те кӑҫал уява паллӑ тума чӑрмантаракан сӑлтав та пур — ку вӑл кӑшӑлвирус. Ҫавах та, республикӑри влаҫ органӗсем пире уява онлайн мелӗпе кӑтартма шантараҫҫӗ. Наци телекуравӗн Youtube каналӗнче пӑхмалла теҫҫӗ: www.youtube.com/channel/UCI7nCDhnZV9B2O5KbzTUV2Q
//шел те, хальлӗхе унта нимӗнле онлайн та асӑрхамарӑмӑр-ха.
Чи малтанах республика Элтеперӗн тивӗҫне вӑхӑтлӑха пурнӑҫлакан Олег Николаевӑн салам сӑмахӗсене илсе кӑтартар:
Хаклӑ ентешсем!
Сире Чӑваш автономине йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнӗ ятпа чун-чӗререн саламлатӑп.
Ҫак уяв тӑван ене юратакан, унӑн хӑйне евӗрлӗ кун-ҫулӗпе, ӑс-хакӑлӗпе культурин паха еткерлӗхӗпе мӑнаҫланакан мӗнпур ҫынна пӗрлештерет.
Чӑваш халӑх историйӗ кӑсӑк та пуян, вӑл нумай-нумай ӗмӗре тӑсӑлать. Ҫапах та чӑваш патшалӑхӗн кун-ҫулне уйрӑммӑн илсен, унӑн юлашки 100 ҫулхи тапхӑрӗнче пирӗн аслӑ ҫӗршывӑмӑрта мӗн пулса иртни туллин те уҫӑмлӑн сӑнарланнӑ.
Малалла ҫирӗппӗн аталанма пулӑшакан вӑй пирӗншӗн хуть хӑҫан та халӑхӑмӑрӑн ӗҫченлӗхӗ пулса тӑрать. Вӑрҫӑчченхи ҫулсенче Чӑваш Ен хут пӗлменлӗхе пӗтерес енӗпе малта пыракан автономисенчен пӗри шутланнӑ. Республика ҫав тапхӑрта хытӑ сийлӗ ҫулсем тӑвас енӗпе малта пынӑ, ҫавӑншӑн ӑна Ленин орденӗпе чысланӑ.
Чӑваш Ен ывӑлӗсемпе хӗрӗсем Ҫӗнтерӗве ҫывхартассишӗн ырми-канми тӑрӑшнӑ, вӑрҫӑ хыҫҫӑнхи ҫулсенче Тӑван ҫӗршыва аркануран чӗртсе тӑратнӑ, тӗнче уҫлӑхне ҫул хывнӑ.
Халӗ Чӑваш Республики умӗнче ҫӗнӗ майсем уҫӑлаҫҫӗ. Вӗсене пурнӑҫа кӗртме географи тӗлӗшӗнчен лайӑх вырӑнта вырнаҫни, пирӗн питӗ ырӑ та уҫӑ чунлӑ халӑхӑмӑр, культурӑпа ӗҫ тата ӑслӑлӑх йӑли-йӗркисем пулӑшаҫҫӗ.
Чӑваш автономийӗ 100 ҫул тултарнине эпир ҫӑмӑлах мар лару-тӑрура, анчах та тивӗҫлӗ кӑтартусемпе кӗтсе илетпӗр. Малта — ҫӗнӗ инҫетсем, ҫӗнӗ тӗллевсемпе ҫитӗнӳсем. Кулленхи ӗҫӗмӗре тата кашнин професси ӑсталӑхне пула пирӗн тӑван ҫӗрӗн вӑй-халӗпе пуянлӑхӗ ӳсет. Сире ырӑ пуҫарусенче ҫитӗнӳсем тума, ҫирӗп сывлӑх, ырлӑх тата хастарлӑх сунатӑп. Чӑваш халӑхӗн ҫитӗнӗвӗсемпе тивӗҫлипе мухтанар тата вӗсене ӳстерсе пырар!
Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑха пурнӑҫлакан Олег Николаев
Паян «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин Чӑваш Енри уйрӑмӗн пухӑвӗ иртнӗ. Парти пайташӗсем Олег Николаев Чӑваш Ен Элтеперӗн суйлавне хутшӑнассине ырланӑ. Сасӑлав авӑн уйӑхӗн 13-мӗшӗнче иртмелле.
Партин XXX конференцийӗ ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче иртнӗ.
Унта партин Аслӑ Канашӗн секретарӗ Андрей Турчак, РФ Федераци Канашӗн ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ Николай Федоров, Чӑваш Республикин Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев хутшӑннӑ.
Конференцире партин Чӑваш Енри уйрӑмӗн секретарьне те суйланӑ. Ку тивӗҫе РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Алена Аршинова чыслӑн пурнӑҫласса шаннине пӗлтернӗ.
Чӑваш ЕН Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев республика ертӳҫин тилхепине тытнӑ пӗрремӗш кнусенчен тытӑнса кашни ӗҫ эрнине пӗтӗмлетет. Ҫавна вӑл икӗ чӗлхепе хатӗрлет: чӑвашла тата вырӑсла. Кӗске видеора Олег Николаев иртсе кайнӑ ҫичӗ кунта асран юлмалли мӗн пулнине аса илет. Шӑматкун та ҫаплах тунӑ вӑл.
Хальхине вӑл: «Шел пулин те, ҫак эрне пӗтӗмлетӗвӗсене лайӑх мар хыпартан пуҫлама тивет», — тенинчен тытӑннӑ май республика ертӳҫи пулнӑ Михаил Игнатьев пурнӑҫран уйрӑлни пирки асӑнса хӑварнӑ.
Инстаграма вырнаҫтарнӑ чӑвашла видеопӗтӗмлетӗве итлекенсенчен хӑшӗсем Олег Николаева чӑвашла калаҫнӑшӑн ӳпкелесе ҫырса тултарнӑ. Теприсем ӑна чӑвашла таса калаҫмасть тесе тиркенӗ.
Самант тӗксӗмленчӗ
Мӗн пур Чӑвашра:
Хӗвел саншӑн сӳнчӗ,
Чуну — уҫлӑхра.
Нумай эс хӑвартӑн
Кунти пурнӑҫра.
Хӑв халӑхшӑн ҫунтӑн,
Утса тӑвалла.
Шӳте ӑнланмарӗҫ
Хӑш-пӗр юлташсем,
Пит хыт айӑпларӗҫ —
Ӑҫта чунӗсем?
Тепри, ҫаратсан та,
Лармасть тӗрмере.
Ун пурнӑҫӗ янтӑ —
Пулсан кӗсьере.
Анчах Турӑ куҫлӑ,
Йӑлтах Вӑл курать.
Парсассӑн та пурлӑх
Вӑрра каҫармасть.
Пӗр саншӑн Вӑл уҫӗ
Ҫӑтмах алӑкне,
Сана валли тупӗ
Чи ыр сӑмахне.
Манмасть тӑван халӑх
Ятна нихӑҫан.
Ӗҫӳ — чӗрӗ палӑк.
Апла эс пурнан!
Леонид Сильвестров
Чӑваш Енри сумлӑ МИХсенчен пӗри, «Правда ПФО», республика Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаевпа интервью пичетленӗ. Калаҫура тӗрлӗ ыйтӑва хускатнӑ. Ҫав шутра – Чӑваш Ен Элтеперӗ пулнӑ Михаил Игнатьева та (чунӗ ҫӳлти патшалӑха лектӗр) аса илнӗ.
«Олег Алексеевич, эсир Игнатьев ҫӗршыв Президенчӗпе судлашас тенине ӗненместӗп тенӗччӗ нумаях пулмасть. Ун пек иккӗленме сирӗн сӑлтав пулнӑ-и?» – ыйтнӑ Александр Белов журналист.
«Михаил Васильевичпа юлашки хутчен эпӗ нарӑс уйӑхӗнче тӗл пулнӑ. Вӑл ӗҫе вырнаҫас ыйтӑва хускатнӑччӗ. Ун чухне вӑл Питӗре черетлӗ медицина процедурине каяссине пӗлтернӗччӗ. Унтан таврӑнсан тепӗр хутчен тӗл пулма калаҫса татӑлнӑччӗ. Кайран вӑл хӑйне йывӑр туйни пирки хыпар ҫитрӗ... Ҫавӑнпа та эп Раҫҫей Президентне хирӗҫ администраци тавӑҫне вӑл хӑй алӑ пуснине паян кун та ӗненместӗп», – хуравланӑ Олег Николаев.
Чӑваш Ен Республикин Элтеперӗ пулнӑ Михаил Игнатьева юлашки ҫула ӑсатма Правительство комиссийӗ йӗркеленӗ. Ҫак йышӑнӑва республика Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев хушнипе тунӑ.
Аса илтерер: Михаил Васильевич, ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, куҫне ӗмӗрлӗхе хупнӑ. Вӑл Питӗрти пульницӑра сипленни паллӑ.
Михаил Игнатьев вилнине Олег Николаев хурлӑхлӑ хыпар тесе каланӑ. Вӑл тӑванӗсемпе тата ҫывӑх ҫыннисемпе чунтан хурланнине пӗлтернӗ. «Ҫывӑх ҫын вилни чуна яланах ыраттарать тата кӗтменлӗх», — тенӗ вӑл.
Чӑн та, ҫывӑх ҫын кирек миҫере пурнӑҫран уйрӑлсан та калама ҫук хуйхӑ. Вӑйпитти вилнине йышӑнма пушшех те йывӑр. Михаил Игнатьев 58 ҫулта пулнӑ.
Ҫак самантра питех те хурлӑхлӑ хыпар илтрӗмӗр. Чӑваш Ен Элтеперӗ пулнӑ Михаил Игнатьев вилнӗ. Ку усал хыпара тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче вуласа пӗлтӗмӗр.
Михаил Васильевич юлашки вӑхӑтра Питӗрти пульницӑсенчен пӗринче сипленнине хыпарланӑччӗ. Федераци МИХӗсенчен пӗри, «РИА Новости», Михаил Игнатьевӑн ӳпки икӗ енлӗн шыҫнине, пӗлтернӗ. Вӑл чӗре чирӗпе те аптӑранӑ.
Шупашкар районӗнчи Тӑманакасси (халӗ вӑл ял Кӗҫӗн Турханӑн пӗр урамӗ шутланать) ялӗнче 1962-мӗш ҫулхи кӑрлачӑн 8-мӗшӗнче нумай ачаллӑ ҫемьере ҫуралнӑ. Вырӑнти хуҫалӑхри бригадир та пулнӑ вӑл, «Прогресс» хуҫалӑх председателӗнче, Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхӗнче, ял хуҫалӑх министрӗнче тӑрӑшрӗ, Чӑваш Ен Элтеперӗ пулчӗ.
Мӗнех, йывӑр тӑпри ҫӑмӑл пултӑр...
Паян ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев финанс министрне Михаил Ноздрякова ЧР Правительствин пӗрремӗш вице-премьерне ҫирӗплетни пирки калакан хушӑва алӑ пуснӑ.
Унччен Министрсен Кабинечӗн структуринче унашкал должноҫ пулман. Анчах Олег Николаев Элтепер тата премьер-министр тивӗҫӗсене хӑй пурнӑҫласа пырать. Апла Министрсен Кабинечӗн председателӗн ҫумӗ Чӑваш Енри иккӗмӗш ҫын пулса тӑрать. Вице-премьерсем тӑваттӑн юлнӑ: Сергей Артамнов, Иван Моторин, Петр Чекмарев, Алла Салаева
«Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин генсовечӗ ӗнер ларӑва пуҫтарӑннӑ. Унта кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче иртекен регионсен ертӳҫисен суйлавне хутшӑнакан кандидатсене тишкернӗ.
Сӑмах кунта хӑйсен кандидатурине хӑйсем тӗллӗн тӑратакансем пирки пырать. Генсовет сӳтсе явнисем хушшинче – Олег Николаев (Чӑваш Республики), Игорь Кобзев (Иркутск облаҫӗ), Владимир Солодов (Камчатка тӑрӑхӗ), Владимир Уйба (Коми Республики) тата Дмитрий Махонин (Пермь тӑрӑхӗ).
Партин генсовечӗн секретарӗ Андрей Турчак парти асӑннӑ регионсен ертӳҫисемпе территорие аталантарас ыйтупа пӗр шухӑшлӑн ӗҫлес кӑмӑллине пӗлтернӗ.
Олег Николаев кандидатурине ырлас ыйтӑва «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин республикӑри уйрӑмӗ ҫывӑх вӑхӑтра пӑхса тухмалла.
-0.7 °C
