Хӗрлӗ Чутай районӗнче нумай пулмасть Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ тата Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ вӗрентекенӗ ятсене тивӗҫнӗ Алексей Дмитриевич Мокина асӑнса кӑҫалхипе 5-мӗш хут «Ташша яра пар!» фестиваль иртрӗ. Фестивале йӗркелекенӗ — районти администрацин культура енӗпе ӗҫлекен Александр Самсонов тата культурӑн специалист-эксперчӗ Алина Михуткина.
Ҫӗнтерӳҫӗсене икӗ ушкӑнпа палӑртрӗҫ: кӗҫӗннисем тата аслисем. Кӑҫал малти вырӑнсене Штанашри «Штаваш» ташӑ ушкӑнӗсем йышӑнма пултарчӗҫ: ачасем те, аслисем те. 2-мӗш вырӑнта — «Ангелочки» ушкӑн, 3-мӗшсем Хӗрлӗ Чутай шкулӗн «Танц — класс» ушкӑнӗпе Мӑн Этменри культура ҫурчӗн «Сердечко» ташӑ ушкӑнӗ. Аслисем хушшинче иккӗмӗш вырӑнта Мишеркассинчи культура ҫурчӗн «Сӑр таппи» ташӑ ушкӑнӗ, виҫҫӗмӗшсем — Сӗнтӗкҫырминчи «Ярапа» тата Мӑн Этменьри «Подснежник» ташӑ ушкӑнӗсем.
Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Кӗрлев ялӗнче шӑматкун, ҫу уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ял уявӗ ирттерчӗҫ. Ку ял Штанаш ял тӑрӑхне кӗрет. Ун пирки пӗрремӗш хут 18-мӗш ӗмӗрте асӑннӑ. Ял ячӗ «кӗрлев» (выр. шуметь) сӑмахран пулса кайнӑ, теҫҫӗ, вӑл Ҫӗмӗрлене ҫитиех тӑсӑлакан вӑрмантан инҫех мар вырнаҫнӑ. Йывӑҫсем те, ялпа юнашар юхакан пӗчӗк юханшыв та самаях хумханса кӗрленӗ пулас. Ялта 2011 ҫулта 50 кил пулнӑ, 125 ҫын пурӑннӑ. Унтанпа кил шучӗ те, пурӑнакансен йышӗ те самаях чакнӑ пулин те, ял халӑхӗ Сидоров Николай Титович пуҫарнипе ял уявне ирттерме шутланӑ.
Уява йӗркелеме Чучаковсен ҫемьи, Савельева Роза пулӑшнӑ. Хӗрлӗ Чутайри «Пельменная» кафе ӗҫченӗсем те килсе ҫитнӗ. Ял халӑхне саламлама ҫавӑн пекех хаклӑ хӑнасем те килме кӑмӑл тунӑ: Хӗрлӗ Чутай район пуҫлӑхӗ Александр Степанов, Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Валерий Павлов, Штанаш ял тӑрӑхӗн ертӳҫи Светлана Ефимова, ҫак ялта ҫуралса ӳснӗ 97 ҫулхи ӗҫпе вӑрҫӑ ветеранӗ Яковлев Алексей Алексеевич, Штанашри артистсем тата ыттисем те.
Галина Зотова пухӑннисене Кӗрлев ял истрийӗпе паллаштарчӗ: ялтан тухнӑ паллӑ ҫынсем, вӑрҫӑра паттӑрлӑх кӑтартса орден -медаль илме тивӗҫ пулнисем те ҫак пӗчӗк ялта чылай-мӗн.
Шупашкарта Пӗтӗм тӗнчери кинофестиваль вӗҫленнӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене Чӑваш патшалӑх филармони залӗнче чысланӑ.
Ултӑ кунра Чӑваш Ен ҫыннисемпе хӑнисем 52 фильм курнӑ. Вӗсенчен 8-шӗ — Чӑваш Енри. Фестивальпе килӗшӳллӗн, фильмсене Вӑрмарта, Сосновкӑра, Ҫӗмӗрле тата Куславкка хулисенче кӑтартнӑ.
«Чи лайӑх сценарий» номинацире Олег Хамоков (Кабаржа-Балкар Республики, «Армия» фильм) тивӗҫнӗ. «Чи лайӑх режиссура» номинацире «Суицид» фильмӑн режиссерӗ Шеннадий Алхимов ҫӗнтернӗ. «Чи лайӑх фильм» — «Февраль» (Чечня Республики, режиссерӗ Руслав Магомедов). Куракансем Александр Прошкинӑн «Охрана» фильмне килӗштернӗ. Чи лайӑх оператор — Михаил Кардашевский (Якут Республики, «Заблужившиеся»). Юрий Спиридонова Чӑваш наци кинематографӗн аталанӑвне хастар хутшӑннӑшӑн чысланӑ. Иккӗмӗш планри чи лайӑх роле Ольга Озоллапиня вылянӑ. «Арҫын рольне чи лайӑх калӑплакан» — Ярослав Жалнин («Трагедия в бухте Роджерс»). «Хӗрарӑм рольне чи лайӑх калӑплакан – Мария Коровина («Охрана»). Чи лайӑх оператор — Шандору Беркеши («Ангелы революции»).
«Первомайски ял вулавӑшӗнче иккӗн вӗсем: Тихоновӑпа Степанова. Ӗҫӗ те ҫавӑнпа курӑмлӑ. Календарьпе килекен уявсенче мероприятисем йӗркелеҫҫӗ. Вӗсене ачасене те, аслисене те, ваттисене те явӑҫтараҫҫӗ», — тесе хыпарлать Патӑрьел районӗнчи «Авангард» хаҫат.
Ӳсӗм ҫулне кура кашнине вулавӑша уттармалли майсем тупаҫҫӗ тесе ҫырнӑ унта. Саккӑрмӗш теҫеткепе пыракан А. Албутова Пӳртлӗрен пулин те пӗр ҫӗнӗ кӗнекене те вуламасӑр хӑвармасть. В. Михалукова та ҫавӑн пекех иккен. Тивӗҫлӗ канури П. Дикин детективсем вулама кӑмӑллать. Вулакансен юбилейӗсене те палӑртаҫҫӗ.
— Гармонисчӗ те хамӑрӑн, артисчӗсем те хамӑр эпир, — калаҫӑва тӑсать 20 ҫул ытла вулавӑшра ӗҫлекен Татьяна Витальевна — сцена ҫинчен анмастпӑр. Ҫурхи ака-суха вӑхӑтӗнче агитбригадӑпа та ҫӳрерӗмӗр.
«Волейбол выляссине йӗркелерӗмӗр. Турнирсем пулаҫҫӗ-ҫке. Мӗншӗн пирӗн айккине юлмалла?» — тесе калать-мӗн Татьяна Владимировна.
Халӗ вулавӑш ӗҫченӗсем унта чылай вӑхӑт тӑрӑшнӑ Никитинсен династийӗ пирки хӑтлав хатӗрлеҫҫӗ.
Ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче «Литературная Чувашия: самая читаемая книга 2014-2015гг.» (чӑв. Литературӑллӑ Чӑваш Ен: 2014-2015 ҫулсенчи чи вуланакан кӗнеке) республикӑри конкурс ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ.
Вунӑ ҫул ытла ирттерекен ӑмӑртура чи вулакан кӗнеке ята тивӗҫессишӗн чӑвашла тата вырӑсла 337 хайлав ӑнтӑлнӑ. Наци вулавӑшӗн йӗркелӳ комитетне 20 районпа 4 хулари вулавӑшсем 110 ӗҫ тӑратнӑ. Чи анлӑ сарӑлнӑ кӗнекесене палӑртма 83 пин те 22 сасӑ пухнине ӗнентереҫҫӗ. Ӗҫсене филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Юрий Артемьев ертсе пыракан тӳресен ушкӑнӗ хакланӑ.
Чӑвашла прозӑлла хайлавсенчен чи вулакан кӗнеке ята Ангелина Павловскаян «Вӗрене шывӗ те пылак» (2014 ҫулпа) та Улькка Эльменӗн «Упраймарӑм сана…» (2015 ҫулпа) тивӗҫнӗ. «Хальхи вӑхӑтри проза» номинацире 2015 ҫулта Станислав Отрывановӑн «Чужие на своей земле» ҫӗнтернӗ.
Поэзи жанрлиссенчен Валентина Тараватӑн «Распахнутое сердце» (2014 ҫ.) тата Лидия Филиппован «Пульсация — Чун таппи» ҫӗнтернӗ.
«Ачалӑх асамачӗ» номинацире Светлана Гордееван «Корзинка с грибами = Карҫинккари кӑмпасем» (2014 ҫ.) тата Лев Кадкинӑн «Воробьиный юг — Ҫерҫи кӑнтӑрӗ» (2015 ҫ.
Ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артисчӗсем гастроле тухса кайнине эпир пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, Николай Терентьевӑн пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ «Ыйхӑ ҫухатнисем» спектакле тата Владимир Илюховӑн «Как Настенька чуть Кикиморой не стала» постановкӑна Самар облаҫӗнче тата Тутар Республикинче лартма палӑртса хунӑччӗ. Вӗсем Тутарстанри Аксу тата Нурлат районӗсене ҫитнӗ.
Республика тулашӗнче ҫӳренипе пӗрлех хамӑр тӑрӑхра та спектакльсем лартаҫҫӗ. Ӗнер Вӑрнар районӗнчи Ҫавалкассинче «Юратупа кавӑн» кӑтартнӑ. Паян Етӗрнере «Укҫа чул кастарать» лартӗҫ. Александр Пӑртта пьесипе хатӗрленӗскерте СССР халӑх артистки Вера Кузьмина Альтук сӑнарне калӑплать. Апла пулсан, кураканшӑн ку хӑех пысӑк савӑнӑҫ.
Ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артисчӗсем гастроле тухса кайнине эпир пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, Николай Терентьевӑн пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ «Ыйхӑ ҫухатнисем» спектакле тата Владимир Илюховӑн «Как Настенька чуть Кикиморой не стала» постановкӑна Самар облаҫӗнче тата Тутар Республикинче лартма палӑртса хунӑччӗ. Вӗсем Тутарстанри Аксу тата Нурлат районӗсене ҫитнӗ.
Республика тулашӗнче ҫӳренипе пӗрлех хамӑр тӑрӑхра та спектакльсем лартаҫҫӗ. Ӗнер Вӑрнар районӗнчи Ҫавалкассинче «Юратупа кавӑн» кӑтартнӑ. Паян Етӗрнере «Укҫа чул кастарать» лартӗҫ. Александр Пӑртта пьесипе хатӗрленӗскерте СССР халӑх артистки Вера Кузьмина Альтук сӑнарне калӑплать. Апла пулсан, кураканшӑн ку хӑех пысӑк савӑнӑҫ.
Чӑваш наци вулавӑшӗнче ӗнер Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Акчикасси ялӗнче ҫуралса ӳснӗ Василий Никифорович Спиридонов — Эрченешӗн (1922–1975) «Аслатиллӗ ҫумӑр витӗр» кӗнекин хӑтлавӗ пулчӗ. Кӗнекене автор 1937–1974 ҫулсенче ҫырнӑ сӑвӑсем тата «Иккӗмӗш тӗлпулу» калав кӗнӗ.
Василий Эрченеш Канашри педагогика училищинчен, Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнчен вӗренсе тухнӑ, нумай вӑхӑт хушши Паньтӑкри вӑтам шкулта чӑваш чӗлхи учителӗ, директор ҫумӗ тата директор пулса ӗҫленӗ. Ӑна Тӑван Ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫӑн иккӗмӗш степенлӗ орденӗпе тата «За отвагу» медаль парса чысланӑ.
Кӗнеке алҫырӑвӗ 40 ҫул кӗнекен тухасса кӗтсе выртнӑ. Ӑна Зоя Сергеевна Спиридонова — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ, сӑвӑҫ, юрӑҫ тата композитор — поэтӑн тӑванӗсем пулӑшнипе кун ҫути кӑтартнӑ.
Хӑтлава Василий Эрченешӗн ҫывӑх тӑванӗсем, вӑл вӗрентнӗ вӗренекенсем,пӗрле ӗҫленӗ учительсем, Хӗрлӗ Чутай райадминистаци элчисем хутшӑнчӗҫ, поэт пурнӑҫӗпе паллаштарчӗҫ. Пухӑннисене Эльвира Яковлева ертсе пыракан Ҫӗньял ансамблӗ юрӑ-ташӑ парнелерӗ.
Ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артисчӗсем гастроле тухса кайнӑ. Вӗсем Николай Терентьевӑн пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ «Ыйхӑ ҫухатнисем» спектакле тата Владимир Илюховӑн «Как Настенька чуть Кикиморой не стала» постановкӑна лартӗҫ.
Артистсем асӑннӑ спектакльсене Самар облаҫӗнче тата Тутар Республикинче лартӗҫ. Гастроль икӗ эрнене тӑсӑлӗ. Спектакльсенче РФ тава тивӗҫлӗ артистки тата ЧР Халӑх артистки Любовь Федорова, ЧР тава тивӗҫлӗ артисчӗсем Сергей Иванов, Александра Зайцева, Елизавета Хрисанфова тата Ирина Иванова, Александр Петров, Алексей Степанов артистсем вылӗҫ.
Малтанах артистсем Тутарстанри Аксу, Нурлат районӗсене ҫитӗҫ.
Шупашкарта ҫамрӑксем валли «Чеплашка» фильм ӳкересшӗн. Ун валли тизер хатӗр ӗнтӗ.
Фильма Раҫҫейри паллӑ мусӑкҫӑсем хутшӑнӗҫ. Тизер тӗнче тетелӗнче пур, ӑна пӑхма пулать. Халӗ «Чеплашка» кӗске метражлӑ фильма ӳкерес ӗҫ пырать.
Андрей Армант фильм ырӑ пулассине пӗлтернӗ. Юрий Спиридонов, «Обочина» кинокартинӑн продюсерӗ, ку Чӑвашфильм наци киностудин ҫӗнӗ проекчӗ пулать.
Кинора ҫапӑҫусем, бандитсем пулмӗҫ. Унта кӗвӗ, ташӑ, шӳтсем ҫеҫ пулӗҫ. Унта Дима Билан, Ханна тата Нюша юрӑҫсем хутшӑнӗҫ.
Андрей Армант палӑртнӑ тӑрӑх, ку «Битва за Новоюжку» фильмӑн ҫӗнӗ серийӗ пулмаллаччӗ, анчах вӑл тепӗр продюсер патне куҫнӑ.
«Чеплашка» — аслӑ класра вӗренекен хӗр пирки. Вӑл ирсӗрлӗхпе сутӑнчӑклӑха парӑнтарма пултарнӑ.
-3.7 °C