Чӳк уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Иосиф Трер режиссер, ӳнер ӗҫченӗ улаха чӗнет. Мероприяти Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Ҫамрӑксен театрӗнче пулӗ. «Ӳнер улахне» театрпа хальхи эстрада ӳнерҫисене, сӑрӑ-ӳкерӳ-дизайн ӑстисене, сӑвӑҫсемпе журналистсене, алӑстисене йыхравлаҫҫӗ. «Чӑваш хӑвачӗ тӗнче ӳнерлӗхӗнче мӗн шайра тӑни ҫинчен шухӑшласа пӑхӑпӑр», — тет улаха тытса пыракан Иосиф Трер.
Ӳнер улахне пухӑнма килӗшнисем хушшинче Георгий Фомиряков ӳнерҫӗ, Олег Улангин айхиҫӗ, Татьяна Ильина ҫыруҫӑ, Марина Карягина сӑвӑҫӑ, Микулай Балтаев дизайнҫӑ, Владимир Яндуш сӑвӑ-юрӑҫ (гитара), Хай-Лав сӑвӑ-юрӑҫӑ (гитара), «Ҫиларман» сӑвӑ-юрӑҫӑ ушкӑнӗ, Ҫеҫпӗл Мишши музей пуҫлӑхӗ Антонина Андреева, Павел Попов дизайннер тата перфоманс, Франци ҫӗрӗнчи Ульпи чӑваш, Атнер Хусанкай айхиҫӗ, Александр Блинов («Хавал» ушкӑн) ятне асӑннӑ.
Улаха Праски Витти ӳнерҫӗне тата чӑваш купӑсне-шӑхличне ӑсталакан Николай Фомирякова чӗннине пӗлтереҫҫӗ. Улахрисем Эстонире пурӑнакан Александр Айдаров юррисене итлӗҫ.
Ҫӗрӗпех тата «Пур-пӗрле, ҫук-ҫурмалла» акци ӗҫлессине, унӑн пӗлтерӗшне улаха пыракана ҫеҫ пӗлтерессине систереҫҫӗ.
Хусанта халӑх ташшине юратакансем ҫӗршыв кубокне ҫӗнсе илессишӗн тупӑшнӑ. Унта Хусан, Чулхула, Мускав, Тӗмен, Самар, Пенза, Шупашкар хулисенчен 15 коллектив пуҫтарӑннӑ.
Тутарсен тӗп хулине пирӗн республикӑри Культурӑпа халӑх пултарулӑхӗн керменӗ ҫумӗнчи «Суварята» ташӑ ансамблӗ те ҫитсе килнӗ. Ирина Музыкантова ертсе пыракан коллектив киле сумлӑ парнесемпе таврӑннӑ. «Халӑх ташшин йӑли-йӗркине упраса хӑварнӑшӑн» ҫамрӑк артистсен ушкӑнӗ «Халӑх ташши» номинацире пӗрремӗш степеньлӗ диплома тивӗҫнӗ. Ача-пӑча пултарулӑхне аталантарас тата наци культурин пуянлӑхне упраса хӑварас ӗҫре пысӑк тӳпе хывнӑшӑн ансамбль балетмейстерне, РФ тата ЧР культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченне Анатолий Музыкантова Тав ҫырӑвӗпе чысланӑ.
Юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче Нина Яковлева 75 ҫул тултарнине халалласа уяв каҫӗ иртнӗ. Юбиляра саламлама ЧР культура министрӗ Константин Яковлев, артисткӑн тӑванӗсемпе тусӗсем, унӑн пултарулӑхне юратакансем килнӗ.
Константин Яковлев Нина Яковлевӑна наци культурин аталанӑвне пысӑк тӳпе хывнӑшан тав сӑмахӗ каланӑ. Уяв каҫӗнче Нина Михайловна ячӗпе нумай ырӑ сӑмах янӑранӑ. Унӑн пултарулӑхне республикӑра кӑна мар, Чӑваш Ен тулашӗнче те юратаҫҫӗ. Мускавра, Хусанта, Ӗпхӳре, Самарта, Чӗмпӗрте, Питӗрте тата ытти тӑрӑхра ӑна тӑвӑллӑн алӑ ҫупса кӗтсе илеҫҫӗ.
Аса илтерер: Нина Яковлева Вӑрмар районӗнчи Пысӑк Енккасси ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Вӑл наци кӑмӑл-туйӑмне, халӑх психологине лайӑх пӗлет. Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн сцени ҫине вӑл 1961 ҫулта тухнӑ.
ЧР халӑх ӑстисен маҫтӑрӗн, ЧР культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗн, чӑваш халӑх тӗрри ҫинчен нумай ҫырнӑ ӗҫсен авторӗ Евгения Жачевӑн 75 ҫул тултарнине халалласа иртнӗ эрнере «Ерешсен тӗрлӗ тӗслӗ тӗнчи» курав ӗҫлеме пуҫланӑ. Вӑл Чӑваш наци музейӗнче уҫӑлнӑ.
Курава музей ертӳҫи Ирина Меньшикова уҫнӑ.
ЧР культура министрӗн ҫумӗ Татьяна Казакова Евгения Николаевнӑна хӑйӗн ӗҫне чунтан парӑннӑшӑн, чӑваш тӗррине никамран вӑйлӑрах юратнӑшӑн ӑшшӑн тав тунӑ тесе пӗлтерет Елена Атаманова журналист.
Паллӑ тӗрӗҫӗ Ҫӗрпӳ районӗнчи Тӗнсӗр ялӗнче ҫуралнӑ. Ал ӗҫне амӑшӗнчен вӗреннӗ. Музыка ӑсти пулма ӗмӗтленнӗ. Шкул хыҫҫӑн ятарласа педагогика институтне ҫул тытнӑ, вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн музыка учителӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ. Анчах та сывлӑхӗ хавшасах пынине кура пиччӗшӗ патне Туркменистана, ӑшӑрах ҫӗре, тухса кайма тӗв тӑвать. Унта та ахаль лармасть, музыка урокӗсем ертсе пырать вӑл. Хӑйне йӗркеллӗрех туйма тытӑнсан тӑван тӑрӑха таврӑнать. Ача садне ӗҫе вырнаҫать, шӑпӑрлансене юрра-ташша вӗрентме тытӑнать.
Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче опера фестивальне ирттересси йӑлана кӗнӗ. Кӑҫал вӑл 25-мӗш хут иртӗ. фестивале чӳк уйӑхӗн 20–29-мӗшӗсенче йыхравлаҫҫӗ.
Фестиваль Гаэтано Доницеттин «Любовный напиток» оперипе уҫӑлӗ. Ӑна чӳк уйӑхӗн 20–21-мӗшӗсенче курма май пулӗ.
Чӳкӗн 25-мӗшӗнче Джузеппе Вердин «Бал-маскарад» опери сцена ҫине тухӗ. Унта Мускаври чи лайах солистсем юрлӗҫ. Ричард сӑнарне Пысӑк театрӑн тенорӗ, петӗм тӗнчери конкурссен лауреачӗ Максим Пастер калӑплӗ.
Чӳкӗн 26-мӗшӗнче классика курма май пулӗ. Вӑл — «Четыре короля оперной сцены». Контратенорӗ — Василий Хорошев, тенорӗ — Георг Эннарис, баритонӗ — Владимир Целебровский, басӗ — Олег Бударацкий.
Чӳкӗн 28-мӗшӗнче сцена ҫине Чулхула артисчӗсем тухӗҫ. Вӗсем кӑҫал Моцртӑн «Так поступают все» оперине кӑтартӗҫ.
Чӳкӗн 29-мӗшӗнче гала-концертра ҫӗршыври тата ют ҫӗршыври ҫӗнӗ ҫӑлтӑрсем сцена ҫине тухӗҫ. Палӑртма кӑмӑллӑ: раштавӑн 2-мӗшӗнче театр артисчӗсем Пӑрачкавра пулӗҫ.
Ҫак кунсенче Литература музейӗ ҫавра юбилейне паллӑ тунӑ. Кӑҫал вӑл 75 ҫул тултарнӑ. Ҫавна май унта музей историне халалласа курав йӗркеленӗ. Музей юбилейне писательсемпе, поэтсемпе, студентсемпе, шкул ачисемпе тата ыттисемпе паллӑ тунӑ.
Литература музейӗ хӑйӗн адресне пӗрре те улӑштарман. Вӑл пирвайхи хут 1940 ҫулта уҫӑлнӑ. Анчах ҫулталӑк ҫеҫ ӗҫленӗ вӑл ун чухне. Экспозици тепӗр хутчен 1957 ҫулта ҫеҫ Корытников купса ҫуртӗнче уҫӑлнӑ. Анчах 1978 ҫулта Шупашкар ГЭСне тунӑ май вӑл шыв айне лекнӗ. 12 ҫултан ҫеҫ, Константин Иванов ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ чухне, вӑл хальхи вырӑнта уҫӑлнӑ.
Музейра чӑваш литературин тулли историйӗпе паллашма пулать. Ута чӑваш ҫыравҫисен сайра тӗл пулакан кӗнекисене курма пулать. Константин Ивановӑн пултарулӑхӗ уйрӑм вырӑн йышӑнать. Унта унӑн алҫырӑвӗсене, ҫыру хатӗрӗсене, хӑй тунӑ ҫыру машинкине курма пулать.
Ҫавӑн пекех музейра литература салонӗ ӗҫлет. Унта кӗнеке хӑтлавӗсем, поэзи каҫӗсем, пултарулӑх тӗлпулӑвӗсем ирттереҫҫӗ.
«Пиҫет пилеш...» ҫак ятпа йыхравлать хӑйӗн юбилей каҫне Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки, Чӑваш Республикин халӑх артистки Полина Чамжаева. «Пиҫет пилеш, пиҫет палан, кӗр хӗрелет хӗрле. Пӗрлешнӗ кайӑксем паян вӗҫрӗҫ ҫӳлелле», — ҫак йӗркесем пурччӗ Полина Чамжаева юрлакан юрӑра. Вӑл хӑш спектакльтен пулнине те астумастӑп халӗ. Эп кӑна мар, аслӑраххисем те маннӑ-тӑр, анчах ӑна шӑрантаракан сасӑ та, юррин ҫеммипе темиҫе йӗрки те асрах.
Кӑҫал Полина Чамжаева 50 ҫул тултарчӗ. Сцена ҫинче вӑл 30 ҫул ытла куракана савӑнтарать. Пукане пек кӗлеткеллӗ, пӑрчӑкан пек вӑр-вар теме пулать Полина Чамжаева пек ҫынсем пирки. Бенефисра чӑваш халӑх артисткин юратни юррисем, вӑл ӗҫлекен Ҫамрӑксен театрӗн спектаклӗсенчи сыпӑксем пулӗҫ. Уяв Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче чӳк уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, 18 сехет те 30 минутра, пуҫланӗ.
Раҫҫейри Литература ҫулталӑкне тата Чӑваш Енри Константин Иванов ҫулталӑкне халалласа наци литературин чи паха тӗслӗхӗсене тупса палӑртас тата вулакансен хастарлӑхне ӳстерес, нумайрах вулама хистес тӗллевпе Наци вулавӑшӗ республика шайӗнче «Чӑваш литературин ылтӑн ҫӳпҫи: вуламалли 100 кӗнеке» проект пурнӑҫа кӗртнӗччӗ.
Кӗнекесен списокне сӳтсе явма Наци вулавӑшӗ хӑйӗн сайтӗнче сасӑлав вырнаҫтарнипе усӑ курса 2 пине яхӑн вулакан хӑйне кӑмӑла каякан хайлавсемшӗн сасӑланӑ.
Сасӑлав пӗтӗмлетӗвӗсене пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн экспертсен ушкӑнӗ кӗнекесен татӑклӑ списокне ҫирӗплетрӗ.
Ҫак хайлавсемпе Елчӗк районӗнчи тӗп вулавӑш ӗҫченӗсем районти больницӑри терапи уйрӑмӗнчи «Милосердие» реабилитаци шкулӗн пайташӗсене паллаштарнӑ. Вулакансем чӑваш литературин ылтӑн ҫӳпҫинчи хайлавсен пуххисем тӑван халӑх ӑс-хакӑлне, чун пуянлӑхне уҫса панине палӑртнӑ.
Сӑнсем (9)
Шупашкар хули кӑҫалхи ҫӗнӗ ҫула ҫӗнӗ чӑрӑшпа кӗтсе илӗ. Кун пирки тӗп хуламӑрӑн администрацийӗ хӑйӗн сайтӗнче пӗлтерет. Унчченхипе 9 ҫул усӑ курнӑ. Тӗрӗсрех, шӑп та лӑп ҫавӑн чухлӗ ҫул вӑл хула ҫыннисемпе хула хӑнисене «капӑр-капӑр теттесемпе» капӑрланса черетлӗ ҫӗнӗ ҫул пуҫланасси тата пуҫланни пирки аса илтерсе тӑнӑ.
Кӑҫал вара Ҫӗнӗ ҫул чӑрӑшне ҫӗнетес тенӗ. Ҫӗнӗрен илес текенни ҫӳллӗшӗпе 20 метртан кая пулмалла мар. Ӑна тӗрлӗ майпа ҫутатасшӑн, тем тӗрлӗ теттепе илемлетесшӗн. Ёлка тӑрринче ҫӑлтӑр вырнаҫтарӗҫ.
Республикӑн тӗп хулинчи тӗп ёлкӑна Республика лапамне вырнаҫтарӗҫ. Ытти чухнехиллех. Яланхиллех. Ҫапах та ҫӗннине курассишӗнех унта кайса курма тӑрӗ. Ачасемшӗн вӑл уйрӑмах кӑсӑк пулмалла.
«Шӑпӑрт Чӑваш Ен» мисс» ятпа юпан 29-мӗшӗнче Шупашкарта черетлӗ конкурс иртмелле. Мисс тени хитрине палӑртмаллине пӗлтерет. Конкурса хӑлха начар илтнипе аптӑракан хӗрсем хутшӑнӗҫ. Ӑмӑртӑва 15–17 ҫулсенчи ултӑ пикене суйласа илнӗ.
«Салют» культура керменӗ ирттерекен илемлӗх конкурсӗ пилӗк тапхӑртан тӑрӗ. Пӗрремӗшӗнче, «Паллашар» ятлинче, пикесем пирки каласа кӑтартӗҫ, вӗсем мӗнпе кӑсӑкланни пирки пӗлтерӗҫ. Иккӗмӗшӗн вӑхӑтӗнче шӗлепкене кӗрхи артибутсемпе — ҫулҫӑпа, пилеш ҫырлипе тата ыттипе — капӑрлаттарӗҫ. Тӗрлӗ темӑпа сӗнсе ҫав лару-тӑруран тухмалли конкурс та пӑхса хӑварнӑ. «Ташӑ миксӗ» ташласа тӗлӗнтерме май парӗ. «Эпӗ пуринчен пултарулли» ятлинче пикесен хӑйсен маттурлӑхне кирек епле жанрпа та кӑтартма юрӗ.
Конкурс юпан 29-мӗшӗнче, Шупашкарти «Салют» культура ҫуртӗнче, иртӗ. Ӑмӑрту 14 сехетре пуҫланать. Унта кирек кама кӗрсе курма чармӗҫ.
+26.3 °C