Иртнӗ уйӑхӑн 24-мӗшӗнче тӑван республикӑмӑр хӑйӗн черетлӗ ҫуралнӑ кунне паллӑ тунине Чӑваш халӑх сайчӗ те пӗлтерчӗ. Ун пек уяв тӗлӗсенче тӗрлӗ мероприяти ирттереҫҫӗ, тӗрлӗ объект уҫаҫҫӗ. Кӑҫалхи Республика кунне, аса илтеретпӗр, Шупашкарта тата Элӗк районӗнче уявларӗҫ. Ку уява тепӗр хутчен аса илме пӗр ырӑ хыпар хистерӗ (кун пирки Чӑваш халӑх сайчӗ маларах ҫырманччӗ).
Тӗп мероприятисенчен пӗри Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ умӗнчи лапамра, унта йӗркеленӗ сцена ҫинче пулчӗ. Хула ҫыннисемпе хӑнасене саламлама хутшӑннӑ тӳре-шара хушшинче Раҫҫей Патшалӑх Думин депутачӗ Алена Аршинова та пурччӗ. Политиксем халӑха саламланинчен тӗлӗнмеллиех ҫук пулсан, Алена Аршинова «Алран кайми» юрра чӑваш тумне тӑхӑнса шӑрантарни, мӗн тесен те, кӑмӑллӑ пулӑмсенчен пӗри пулчӗ.
Районсенчи Депутатсен пухӑвне илер-и, Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашне-и — пур ҫӗрте те тенӗ пек шӑкӑрттин самай пысӑк пуҫлӑхсемпе пуянсем.
Ҫав вӑхӑтрах суйлава пӗчӗк должноҫрисем те хутшӑнас кӑмӑллине хутран-ситрен палӑртаҫҫӗ. Акӑ, Канаш районӗнче пурӑнакан Олег Николаев ятлӑ водитель руль тытса ывӑннӑ тейӗн — ЧР Патшалӑх Канашне суйланасшӑн. Моляков хушаматлисем те паллӑ Игорь Моляков политикпа пӗрлех иккӗн тан "пуҫ кӑларнӑ". Чӑваш парламентӗнчи Сергей Семенов ятлӑ депутат ячӗлли те пур кандидатсем хушшинче. 23 ҫулти темӗнле Александр Аксаков тренер-преподаватель те суйлава хутшӑнма кӑмӑл тунӑ.
Сӑмах май каласан, маларах асӑннӑ хушаматлӑ паллӑ политиксем пурте — "Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей" парти членӗсем. Суйлав технологийӗсене тӗшмӗртекенсем ҫавсем пек хушаматлӑ кандидатсем мӗншӗн хӑйсен ячӗсене списока кӗртнине ӑнланаҫҫех.
Республика кунне Шупашкарта кӑна мар, пӗр-пӗр районта та йӗркелесси тахҫанах ырӑ йӑлана кӗчӗ. Кӑҫал вӑл Элӗк районӗнче пулчӗ.
Уява хатӗрленнӗ май элӗксем самай тӑрӑшнӑ. Ҫав шутра района пыракан ҫула ҫине тӑрса юсанине те палӑртмалла. Унта ҫав кун пулса курнисем пӗлтернӗ тӑрӑх, тӳре-шара, ҫав шутра Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та, вӑл тӑрӑха пырса ҫитнӗ ҫӗре асфальт хытса илеймен имӗш. Юрӗ, ку вӑл тем мар тейӗпӗр: чи пахи — ҫулӗ вырӑнтисем валли юлать.
Уявсенче тӗрлӗ объект хута ярасси пирки сӑмах пуҫартӑмӑр та, Республика кунӗнче Элӗк районӗнчи Йӑлкӑш ялӗнче фельдшерпа акушер пункчӗ те уҫнӑ. Ку пулӑма республикӑн Патшалӑх Канашӗн вице-спикерӗ Николай Малов пысӑка хурса хакланӑ май ФАП ял ҫыннисемшӗн тивӗҫлӗ парне тесе палӑртнӑ.
Тӑвай районӗнчи Депутатсен пухӑвӗн пӗр ӗҫтешӗ каллех ҫапӑҫнипе суд тенкелӗ ҫине ларӗ. Ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе тӗпчевҫӗсем вӗҫне ҫитернӗ.
44 ҫулти арҫын халӑх тарҫи шутланнисӗр пуҫне фермер хуҫалӑхне ертсе пырать. Тар тӑкса вӑй хунипе пӗрлех ҫав этем арӑмне тытса «юсама» та вӑхӑт тупать.
Ака уйӑхӗнчи пӑтӑрмах вӑхӑтӗнче вӑл мӑшӑрӗ трактор сутма шут тытнишӗн тарӑхса кайнӑ. Ҫак техника малтан арҫын харпӑрлӑхӗнче пулнӑ, кайран ӑна мӑшӑрӗ ҫине куҫарнӑ. Трактор пирки хирӗлнӗ май арҫын хӗрарӑма малтан ҫӳҫрен ярса илнӗ, кайран хулпуҫҫине тата ал лаппине ыраттарнӑ. Ҫапӑҫакан арҫынпа ҫыхӑннӑ ӗҫе миравай суд пӑхса тухӗ.
Маларах арҫынна арӑмӗ ҫине алӑ ҫӗкленӗшӗн виҫӗ хутчен пуҫиле майпа айӑпланӑ: 2013 тата 2014 ҫулсенче ӑна штрафланӑ тата ӗҫлесе юсанмалла тунӑ, 2014 ҫулта — хӑй тӗллӗн хӑтланнишӗн тӗрмене хупмасӑр айӑплама йышӑннӑ.
«Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти РФ Патшалӑх Думине суйланмашкӑн хӑш-пӗр суйлав округӗнче хайӗн кандидачӗсене тӑратмасан та пултарать. Ҫӗршыв шайӗнчи политик валли тивӗҫлӗ кандидатсем ҫук тенипе мар. «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партие ҫул парасшӑн.
Ку хыпара Regnum информаци агентстви ТАСС «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партинчи ҫын пӗлтерни тӑрӑх хыпарланӑ. Парти ку хыпара официаллӑ майпа комментарилеме тӑхтаса тӑрать иккен. Вӑл ҫӗртме уйӑхӗн 26–27-мӗшӗсенче иртекен съезда кӗтет.
Округа «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» парти пайташне памалли регионсен шутӗнче (кун пирки официаллӑ майпа хыпарламаннине тепӗр хутчен палӑртар) Чӑваш Ен те пур. Пирӗн тӑрӑхра «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» пайташӗ Анатолий Аксаков депутат валли ҫул уҫса памалла-мӗн.
Раҫҫейӗн Патшалӑх Думин депутачӗ Ольга Епифанова ачаллисен отпускне тӑсса парасшӑн.
Хальхи вӑхӑтри Ӗҫ кодексӗнче пӑхнӑ тӑрӑх, ҫулсерен паракан отпуск 28 кунпа танлашать. Кунта шӑматкунпа вырсарникун та кӗрет. Епифанова депутат ачаллисен кану вӑхӑтне 31 куна ҫитерттересшӗн. Вӑл шухӑшланӑ тӑрӑх, ҫапла тусан ашшӗ-амӑшӗн ачисене тимлӗх ытларах уйӑрма май килӗ.
Ыттисенчен ытларах кантармалли категори шутне депутат 14 ҫула ҫитмен ывӑл-хӗрне пӗччен ӳстерекен амӑшӗсемпе ашшӗсене кӗртнӗ.
Ҫул ҫитмен ачасене ӳстерекен нумай ачаллӑ ашшӗ-амӑшне те 31 кун кантармалла.
Саккун проектӗнче пӑхса хӑварнӑ тӑрӑх, ачаллисене отпуска хӑйсем хӑҫан каяс теҫҫӗ, ҫавӑн чухне илме ирӗк памалла. Хальхи вӑхӑтра пурне те графикпа пӑхнӑ вӑхӑтра яраҫҫӗ.
Шупашкарти Кӑкшӑм микрорайонти лару-тӑру пирки эпир маларах ҫырнӑччӗ. Аса илтеретпӗр, унти засыпушкӑсене тата кермен пек ҫуртсене чылайӑшӗ нимӗнле ирӗк илмесӗрех хӑпартса лартнӑ. Кайран ҫав тӑрӑхра нумай хваттерлӗ ҫурт-йӗр тума тытӑнсан вӑл тӑрӑхри засыпушкӑсене теприсем йӳнӗ хакпа васкаса туянни пирки те калаҫаҫҫӗ. Хваттере тӳлевсӗр кӗрсе ӳкес ӗмӗтлӗ ҫынсем — политика вӑййинче те меллӗ... (шашка ваййинчи кӳлепесенчен пӗрин ячӗпе каласшӑнччӗ те, кӳрентернӗн туйӑнӗ) этемсем.
Нумаях пулмасть ҫавсем Чӑваш Ен парламенчӗн депутачӗ Андрей Кулагин ертсе пынипе Мускавра пулнӑ. Шупашкартан тухса кайма йывӑр пулнӑ теҫҫӗ: автобус та ваннӑ, билет сутакан кассӑсем те хупӑ тӑнӑ имӗш. Ҫапах та ҫынсем Мускава кайнӑ, РФ Президенчӗн йышӑну пӳлӗмӗ умне Шупашкарта пурӑнакан 50 ҫын ҫитсе тӑнӑ. Унта вӗсем Кӑкшӑм микрорайонта нумай хваттерлӗ ҫурт-йӗр хӑпартакан пирки тата вырӑнти тӳре-шара пирки ҫӑхавланӑ.
Иртнӗ ҫул вӗҫӗнче Чӑваш Ен шайӗнче йышӑннӑ саккунсенчен пӗринче ӗҫлекен педагогсене ветеран пулнишӗн хушса тӳлеме пӑрахтарма палӑртнине вӗрентекенсем савӑнса йышӑнманччӗ-ха.
Хальхи хаксемпе пӑхсан, укҫи пысӑках та мар пулӗ те (1082 тенкӗ тепӗр ҫынна пӗрре лавккана кӗрсе каҫхи апат валли ҫимӗҫ туянма та ҫитмест-тӗр. Анчах пысӑк мар шалуллисене пин тенкӗ мар, ҫӗр тенкӗ катӑлни те сисӗнет), анчах тивӗҫлӗ канурине пӑхмасӑрах ӗҫлекенсем вӑл тупра катӑлса юлнишӗн кӑмӑлсӑрланчӗҫ. Шупашкарта пурӑнакан хӑюллӑ педагог-пенсионер тата профсоюз лидерӗсем пӗр шухӑшлӑ пулса судах ҫитнӗ.
Унччен маларах республика прокуратури те ку саккуна ырламанине республика парламенчӗн депутачӗсене асӑрхаттарнӑ. Анчах унта тивӗҫлӗ мерӑсем йышӑнманнине кура надзор органӗ судах ҫитнӗ. Халӗ ку ыйтупа йышӑну кӑларнӑ. Унта ӗҫлекен пенсионерсене тӳлевӗсене катса юлни федераци саккунӗпе килӗшсе тӑманни пирки каланӑ. Хальлӗхе ку йышӑну саккунлӑ вӑя кӗреймен-ха.
Мӗн тӑвас тетӗн, халӗ тепӗр хӗрарӑмсем хӑйсем пуҫ пулма тытӑнчӗҫ те, арҫынна йӑпӑр-япӑр пӑхӑнса ларасшӑн мар. Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн хӑш-пӗр депутачӗсен мӑшӑрӗсем те ҫавсен йышне кӗреҫҫӗ курӑнать. Ытахальтен мар-тӑр ӗнтӗ ӗнер иртнӗ парламент сессийӗнче арӑмсемпе ҫыхӑннӑ ыйтӑва хускатнӑ.
Кун йӗркинчи ыйтусенчен пӗринче регламента улшӑну кӗртесси пулнӑ. Николай Малов депутат сессире ӑнлантарнӑ тӑрӑх, Патшалӑх Канашӗн депутачӗсен хӑйсен арӑмӗсен тата ҫул ҫитмен ачисен тупӑшӗ пирки сведенисем тӑратассипе ҫыхӑннӑ объективлӑ йывӑрлӑхсем сиксе тухма пултараҫҫӗ. Ҫавӑн пирки вӗсем парламент комиссине заявлени ҫырса парсан ун пек сведени ыйтмалла мар. Малов ӑнлантарнӑ тӑрӑх, пурнӑҫра тӗрлӗ лару-тӑру сиксе тухать: хӑшӗсем уйрӑлмасан та арӑмӗпе пурӑнмаҫҫӗ, арӑмӗ вара упӑшкине хай тупӑшӗ пирки пӗлтересшӗн мар. Ку вӑл объективлӑ сӑлтав шутланнӑран депутатсенчен арӑмӗсен тупӑшӗ пирки кӑтартма ыйтмалла мар.
Капла сӗнни Игорь Моляков депутата килӗшмен. Вӑл каланӑ тӑрӑх, РФ Патшалӑх Думинче 100 ытла депутат мӑшӑрӗн тупӑшне кӑтартас марришӗнех уйрӑлнӑ. «Манӑн арӑм ҫухалнӑ, манӑн объективлӑ сӑлтав, эпӗ унӑн тупӑшӗ пирки пӗлместӗп», — тени айванлӑх!
Ӗнер Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Игорь Кушев вилнӗ.
Ӑна пӗлекенсем каланӑ тӑрӑх, онкологи чирӗпе аптӑранине пӑхмасӑрах вӑл хӑйне ҫирӗп тытма тӑрӑшнӑ. Парламентра вӑл бюджет комитетне ертсе пынӑ май нумаях пулмасть иртнӗ комитет ларӑвне те хӑех ертсе пынӑ. «Хӑйне кансӗр туйни сассинченех паллӑччӗ», — теҫҫӗ ӑна ҫывӑх паллакансем.
Паян 13 сехетре Шупашкарти Яков Ухсай ячӗллӗ Культура ҫуртӗнче гражданла панихида иртмелле. Ыран 11 сехетре Шупашкарти Введени чиркӗвӗнче ӑна асӑнса кӗлӗ вулӗҫ.
Игорь Кушев биографийӗ пирки каласан, вӑл 1965 ҫулхи ака уйӑхӗн 3-мӗшенче Етӗрне хулинче ҫуралнӑ. Хусанти авиаци институтне вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн ҫарта пулнӑ. Пурнӑҫне вӑл усламҫӑ ӗҫне халалланӑ. Ӑна «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе чысланӑ.
-0.7 °C