«Юнармия» ача-пӑчапа ҫамрӑксен пӗтӗм ҫӗршыври юхӑмӗн 8 уйрӑмӗ ту хысакӗ ҫине улӑхассипе тупӑшнӑ. Республикӑри ҫак ӑмӑрту «Кошка» (чӑв. Кушак) центрта иртнӗ.

Тупӑшӑва Шупашкарти 18-мӗш шкулти, Ҫӗнӗ Шупашкарти Совет Союзӗн Геройӗн М.М. Кузнецов ячӗллӗ кадет лицейӗнчи, Канашри 6-мӗш шкулти, Элӗк районӗнчи Чӑваш Сурӑмӗнчи, Канаш районӗнчи Янкӑлч, Муркаш районӗнчи Мӑн Сӗнтӗрти, Ҫӗрпӳри 1-мӗш шкулти, Комсомольскинчи 2-мӗш шкулти ачасем хутшӑннӑ.

Унта 14 ҫултан пуҫласа 17-чченхи юнармеецсем тупӑшнӑ. Яшсемпе пикесенчен Комсомольскинчи Стас Курицынпа Эльза Кузнецова мала тухнӑ. Ушкӑнпа та Комсомольскинчи 2-мӗш шкул командине ҫитекен пулман, иккӗмӗш вырӑнта — Шупашкарти 18-мӗш шкул, виҫҫӗмӗшӗнче — Ҫӗрпӳри 1-мӗш шкул.

А. – нумай ачаллӑ амӑшӗ. Вӑл Куславккари юсанмалли колонире ларать. Нумаях пулмасть хӗрарӑм ирӗке УДОпа тухас тесе заявлени ҫырнӑ. Айӑпланнӑ ҫынсене тата вӗсен ҫемйисене пулӑшакан «Русь Сияющая» ыркӑмӑллӑх фончӗн ертӳҫи Ольга Романова халӑх тетелӗнчи страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, виҫӗ ачаллӑ А.-на УДОпа ирӗке кӑларман.

Ку ӗҫ тӗлӗшпе суд пулнӑ, А. унта видеоконференци мелӗпе пулнӑ. Ольга Романова пӗлтернӗ тӑрӑх, хӗрарӑм туалета кайнӑ, ҫавӑнпа ӑна УДОпа кӑларма суд хирӗҫленӗ. Вӑл сывлӑхӗ хавшаккине пула шӑк хӑвалакан эмел ӗҫни паллӑ. Айӑпланакан туалета тухнӑ чухне цех пуҫлӑхӗ пулман-мӗн, ҫавӑнпа хӗрарӑм никама каламасӑрах тухнӑ.

А.-на тӗрмене лартнӑ чухне чи кӗҫӗн ачи ҫулталӑкран ҫеҫ иртнӗ пулнӑ. Ҫитменнине, 43 ҫулти хӗрарӑмӑн мӑшӑрӗ сусӑр. Вӑл тӗрмене 4 ҫуллӑха лекнӗ. Право хӳтӗлевҫисем нумай ачаллӑ амӑшне ирӗке УДОп кӑларассишӗн тӑрӑшӗҫ, вӗсем парӑнасшӑн мар.

Муркашри «Путене» ача-пӑча пахчинче чӑвашлӑха юратнине «Хыпар» хаҫатӑн паянхи номерӗнче Роза Власова журналист ҫырса кӑтартнӑ.

Асӑннӑ учреждени Чӑваш Республикин Элтеперӗн 200 пин тенкӗ укҫине тивӗҫнӗ. «Кунта шӑпӑрлансем мӗн пӗчӗкрен тӑван чӗлхепе калаҫса ӳсчӗр, чӑваш чӗлхине, юрри-кӗввине юратчӑр, йӑли-йӗркине чухлаччӑр тесе ырми-канми тӑрӑшаҫҫӗ. Ҫакӑ вӗсен садик ятӗнченех палӑрать ав. Кунта кашни ушкӑнра чӑвашлӑх кӗтесӗ пур. Воспитательсемпе ачасем валли ятарласа чӑваш кӗписем ҫӗлетнӗ», — ҫырса кӑтартнӑ хаҫатра.

«Путене» ача-пӑча пахчи 1994 ҫулта ӗҫлеме тытӑннӑ. Вӑтам, аслӑ, хатӗрленӳ ушкӑнӗсенче эрнере икӗ хут чӑваш чӗлхине вӗренеҫҫӗ иккен. Кашни ушкӑнрах чӑвашлӑх кӗтесӗ пур-мӗн. «Вӗсенче — чӑваш наци тумӗ, чӑваш кӗпи тӑхӑнтартнӑ пуканесем, чӑвашсен ӗлӗкхи савӑт-сапи, тӗрри-эрешӗ, чӑваш символики. Кашни ачан чӑваш кӗпи, тухйи пур. Мероприятисенче яланах чӑваш кӗпи тӑхӑнаҫҫӗ. Ҫапла майпа шкула кайичченех кунта ҫӳрекен ачасем Чӑваш Ене, чӑваш чӗлхине, культурине тата историне хисеплеме вӗренеҫҫӗ», — ҫырса кӑтартнӑ вырӑнта пулса курни тӑрӑх хаҫатра.

Йӗпреҫ районӗнчи Ирҫе Ҫармӑс ял тӑрӑхӗнче пурӑнакан Ананьевсем ҫӗнӗ пӳрт ӗҫкине паллӑ тума хатӗрленеҫҫӗ. Нумаях пулмасть вырӑнти влаҫ нумай ачаллӑ ҫемьене ҫурт туса панӑ.

Ҫӗнӗ ҫурт икӗ хутлӑ, унта пилӗк пӳлӗм. Ӑна тума 2 миллион та 250 пин тенкӗ уйӑрса панӑ. Ҫурта 3 уйӑхра хӑпартнӑ. Унччен Ананьевсем 46 тӑваткал метрлӑ пӳртре хӗсӗнкелесе пурӑннӑ. Ҫӗнӗ ҫурт вара пысӑк – 94 тӑваткал метр.

Ҫемье ҫӗнӗ ҫуртшӑн питӗ савӑннӑ. Вӗсем йӑлана тӗпе хурса пӳрте малтан кушака кӗртнӗ. Хӑйсем унта ҫак кунсенче пурӑнма куҫасшӑн. Ананьевсен хуралтӑ таврашӗ ҫӗклесси, пахчана йӗркене кӗртесси ҫеҫ юлнӑ.

Сӑмах май, Йӗпреҫ районӗнче нумай ачаллӑ 13 ҫемье черетре тӑрать.

Шупашкарта пурӑнакан Маргарита Димитриевӑна шыраҫҫӗ. Вӑл – икӗ ача амӑшӗ. Хӗрарӑм икӗ тӗпренчӗкне, 9 тата 3 ҫулсенчисене, каникул вӑхӑтӗнче яла кайса янӑ.

Ачисем ялта чухне вӑл амӑшӗпе телефонпа калаҫнӑ. Маргарита Димитриева амӑшӗпе юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗнче каҫхине калаҫнӑ. Чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче кукамӑшӗ мӑнукӗсене хулана илсе кайнӑ. Хваттере ҫитнӗ те – унта никам та ҫук. Ачасен амӑшӗ ку тапхӑрта унта пачах пулман-мӗн. Унӑн телефонӗ хаш чухне сӳннӗ, тепӗр чухне вӑл ӑна тытмасть.

Амӑшӗ хӗрӗ ҫухални пирки полицие кайса пӗлтернӗ. Маргарита Димитриева 1983 ҫулта ҫуралнӑ. Вӑл туллирех кӗлеткеллӗ, ҫӳҫӗ ҫутӑ. Хальлӗхе кукамӑшӗ хулара манукӗсемпе парӑнать.

Чӑваш Енри нумай ачаллӑ хӗрарӑмсене «Амӑшӗн мухтавӗ» хисеп паллипе чыслама тытӑнасшӑн. Ку палла тӑвасси пирки калаҫнӑ ӗнтӗ. Тӳре-шара ку шухӑша ырланӑ.

Хисеп паллине ҫирӗплетесси пирки чӳк уйӑхӗн 7-мӗшӗнче иртнӗ общество канашӗнче калаҫнӑ. Ӑна ачисене тивӗҫлӗ воспитани панӑ, ҫемье институтне ҫирӗплетнӗ амӑшӗсене пама тытӑнӗҫ. Тӳре-шара шухӑшӗпе, ҫак хисеп паллине пама йышӑнни амӑшлӑхпа ҫыхӑннӑ патшалӑх пулӑшӑвне малалла тӑсма май парать.

Сӑмах май, Раҫҫейри 50 регионта хӗрарӑмсене «Амӑшӗн мухтавӗ» хисеп паллипе чыслаҫҫӗ. Тӗслӗхрен, Белгород облаҫӗнче III степень «Амӑшӗн мухтавӗ» палла виҫӗ ачаллӑ хӗрарӑмсене параҫҫӗ. Пӗрремӗш степеньлине 5 ача ҫуратнӑ е усрава илнӗ амӑшӗсем тивӗҫеҫҫӗ.

Лариса Петрова сӑн ӳкерчӗкӗ

Ӗнер Шупашкарти 27-мӗш вӑтам шкулта ют ҫӗршыв ачисем пулнӑ. Вӗсем Америкӑран, Италирен тата Тайваньтен килнӗ. Хӑнасем культурӑсем хушшинчи диалог текен мероприятие хутшӑннӑ.

Аякран килнӗ тантӑшӗсене тӑван республикӑпа паллаштарма 27-мӗш шкул вӗренекенӗсем акӑлчан чӗлхипе хӑтлав хатӗрленӗ.

Тӗлпулу калаҫу шайӗнче иртнипех вӗҫленмен. Программӑра юрӑ-ташӑ та пулнӑ. Шупашкар ачисем аякран килнӗ яшсемпе хӗрупраҫсене чӑваш ташшине вӗрентнӗ. Шкул столовӑйӗнчи апата та хӑнасем валли кашни халӑхӑн хӑйӗн культури пулнине шута илсе хатӗрленӗ. Чӑваш тӗррин вӑрттӑнлӑхӗпе те Америкӑпа Тайваньтен тата Италирен килнӗ хӑнасене паллаштарнӑ.

«Ҫӗр пин юрӑ ҫӗршывӗнче» ятпа ирттернӗ культурӑсен хушшинчи диалога AFS программӑпа килӗшӳллӗн йӗркеленӗ.

ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев саккунсене тӑватӑ улшӑну кӗртнӗ. Вӗсенчен пӗри ҫул ҫитмен ачасене хӳтӗлессипе, вӗсене хӑйсем ҫине алӑ хурасран сыхлассипе ҫыхӑннӑ.

Михаил Игнатьев «Ҫул ҫитмен ачасемпе ӗҫлекен комисси пирки тата ачасен прависене хӳтӗлесси ҫинчен» саккуна чӳк уйӑхӗн 2-мӗшӗнче алӑ пуснӑ. Малашне ҫул ҫитменнисемпе ӗҫлекен комиссисен хӑйсем ҫине алӑ хума пултаракан шӑпӑрлансене тупса палӑртас енӗпе те ӗҫлеме тивӗ.

Комиссисен «хӑрушлӑх ушкӑнне» кӗрекен ачасемпе профилактика ӗҫӗ ирттермелле, ҫемйипе калаҫмалла. Ачан хӑйӗн ҫине алӑ хума пултарас хӑрушлӑх пур тӑк кун пирки полицие пӗлтермелле. Унтан ҫав ачапа уйрӑммӑн ӗҫлӗҫ.

Ӗнер Патӑрьел районӗнчи Первомайскинчи вӑтам шкула «Паянхи шкул вӗрентӗвӗнче чӑваш чӗлхипе литератури урокӗсенче ҫӗнӗ ӑслайсемпе тухӑҫлӑ усӑ курасси» темӑпа районти чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсем семинара пухӑннӑ.

Килнӗ хӑнасене шкулти «Ҫӑлкуҫ» фольклор ушкӑнӗн хастарӗсем (ертӳҫи- Елена Федоровна Сорокина вӗрентекен) юрӑ-сӑвӑпа кӗтсе илнӗ.

Унтан уҫӑ уроксене саланнӑч. Алевтина Селиванова Трубина Мархви ҫырнӑ «Хӑнаран» хайлавӗ тӑрӑх ҫиччӗмӗшсемпе вернисаж урок кӑтартнӑ. Елена Сорокина ертсе пынипе 8-мӗш класра вӗренекенсем К.В. Ивановӑн «Нарспи» поэминчи сӑнарсене тишкернӗ, паянхи пурнӑҫпа ҫыхӑнтарса пӗтӗмлетӳсем тунӑ.

Паянхи шкул вӗрентӗвӗнче чӑваш чӗлхипе литератури урокӗсенче тухӑҫлӑ технологисемпе усӑ курмалли ҫинчен вӗрентӳ пайӗн методисчӗ Елена Перепелкина тухса калаҫнӑ, уҫӑ уроксене кирлӗ шайра, Федерацин патшалӑх вӗренӳ стандарчӗпе килӗшӳллӗн йӗркелесе ирттернине палӑртнӑ.

Шкул ачисем «Нимене» чӑваш йӑли-йӗркине кӑтартнӑ, сӑвӑ каланӑ, юрланӑ, ташланӑ.

Алякинсем.

Патӑрьел районӗнчи Кивӗ Катек ялӗнче икӗ ачаллӑ хӗрарӑм пурӑнмалли вырӑнсӑр тӑрса юлнӑ. Алякинсен ҫурчӗ виҫӗ эрне каялла, юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, тӗпӗ-йӗрӗпе ҫунса кӗлленнӗ. Кун пирки «ПроГород Чебоксары» портал пӗлтерет.

Вут-ҫулӑм ҫӗрле алхаснӑ. Пушар хуралне ку хыпар ҫур ҫӗр иртни 2 сехет те 45 минутра ҫитнӗ. Вырӑна тухнӑ пушарнӑйсем темӗнле кӗрешсен те пурӑнмалли ҫурта упраса хӑварайман. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫурта ятарласа чӗртсе янӑ.

«Вӑрӑран юлать, пушар вара нимсӗр хӑварать», — тенӗ ваттисем. Галина Алякина тата унӑн ҫул ҫитмен икӗ хӗрӗ пурӑнмалли вырӑнсӑр кӑна мар, документсемсӗр те тӑрса юлнӑ. Вут-ҫулӑм вӗсене пӗр тумтирсӗр, техника-япаласӑр хӑварнӑ. Алякинсем хӑйсене ырӑ кӑмӑллӑ ҫынсем пулӑшасса чунран шанаҫҫӗ.