Телекурав конкурсӗ «Мехел» 10 ҫул тултарнине эпир пӗлтернӗччӗ. Концерта «Раҫҫей 1» каналпа ҫӗртме уйӑхӗн 10-мӗшӗнче 9 сехет ҫурӑра кӑтартрӗҫ. Хальхинче ачасем мала тухассишӗн тупӑшман — уяв концертӗнче сцена ҫине унччен ҫӗнтернӗ маттурсем тухнӑ.
Шупашкарти «Ровесник» культура ҫуртӗнчи «Пилеш» ансамбле концерта уҫма шаннӑ. Унта ачасем «Ӑҫта-ши шур акӑшсем?» юрӑпа тухнӑ.
Ку ансамбле Наталья Васильева ертсе пырать. Наталья Витальевна ачасене халӑх пултарулӑхӗпе паллаштарать, юрри-ташши, йӑли-йӗрки ҫинчен каласа кӑтартать. Ун патне ҫӳрекен хӗрачасемпе арҫын ачасем чӑваш культурипе чӑннипех кӑсӑкланаҫҫӗ теме юрать.
Наталья Васильева — «Уяв» фольклор ансамблӗн солистчӗ, Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче «Ҫавал» эстрадӑпа фольклор ансамблӗнче юрлать.
Ҫӗнӗ Лапсарта вырнаҫнӑ «Акация» культура керменӗнче ватӑсем валли ташӑ каҫӗсем йӗркелеҫҫӗ. Кунӗсем тесен тӗрӗсрех пуль-ха. Ватӑ ҫынсем валли кун пек канӑва культура ӗҫченӗсем кӑнтӑрлах йӗркелеҫҫӗ.
Ӗнер те, ав, унта иртенпех юрӑ-кӗвӗ янӑранӑ. Ташламашкӑн кӗҫнерникунсерен май туса панине хӑнӑхса ҫитнӗ (ку мероприятие йӗркелеме тытӑнни виҫӗ уйӑх иккен) ватӑсем Культура керменне хаваспах пухӑннӑ. Виҫӗ уйӑхра вӗсем пӗрне-пӗри аван пӗлсе ҫитнӗ, паллашма та ӗлкӗрнӗ. Юрӑ-ҫемме илсен, тивӗҫлӗ канури хастарсем иртнӗ ӗмӗрӗн 70-80-мӗш ҫулӗсенчи музыкӑна кӑмӑллани сисӗнет.
Кинеми-мучисем валли ташӑ каҫне йӗркелеме пулӑшаканни — Шупашкарти Ленин район администарцийӗн общество канашӗн пайташӗ Роман Каляев.
Ӗнерхи программӑна Наталья Покровская хутшӑннӑ. Вӑл юрланӑ та, хӑй ҫыракан сӑвӑсене те вуланӑ.
Шупашкара асапланнӑ ҫветтуйӑн тата сиплевҫӗн Пантелеимонӑн турӑшне илсе килӗҫ. Кунта вӑл 4 кун пулӗ.
Турӑша регионсен хушшинче иртекен «Сӑмах савӑнӑҫӗ» канашлупа килӗшӳллӗн илсе килӗҫ. Шупашкар тата Чӑваш митрополичӗ Варнава пилленипе турӑш Шупашкарти Арҫынсен Ҫвӗттуй Троица мӑнастирӗнче ҫӗртме уйӑхӗн 25-27-мӗшӗсенче пулӗ.
Регионсен хушшинче иртекен «Сӑмах савӑнӑҫӗ» курав ЧР Наци вулавӑшӗнче ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче уҫӑлӗ. Ку – Вырӑс православи чиркӗвӗн Издательство канашӗн проекчӗ. Курав канмалли кунсенче те, уявра та ӗҫлӗ. Унта кашнинех хапӑл тусах кӗтеҫҫӗ.
Сӑмах май, Шупашкарта Трактор тӑвакансен проспектӗнче Ҫветтуй Пантелеимон ячӗпе чиркӳ ҫӗклеме тытӑннӑ.
Математика тата вырӑс чӗлхи предмечӗсемпе ППЭ мӗнле тытни паллӑ. Чӑваш Енре пурӑнакан пур ҫамрӑк та вӗсене ӑнӑҫлах тытайман.
Математика предмечӗсемпе яш-хӗре йывӑртарах килнӗ. База шайӗнчине Шупашкарта 1862 ҫамрӑк тытнӑ. Вӗсенчен 51-шӗ аттестат илмешкӗн кирлӗ чухлӗ балл пухайман. Ку экзамена 100 баллӑ шкалапа шутламаҫҫӗ. Вӑтам кӑтарту Чӑваш Республикинче 4,22-пе танлашнӑ.
Вырӑс чӗлхипе Шупашкарта 2261 яш-хӗр ППЭ тытнӑ. 10 ҫын чи сахал бала та пухайман. Вӗсене халӗ аттестат параймӗҫ. Сӑмах май, Шупашкарта кӑҫал 2283 ҫамрӑк Патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменӗсене тытнӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Шупашкара Раҫҫей эстрада юрӑҫи Сергей Лазарев килет. Ун чухне шӑпах «Атӑлҫи мисӗ» илемлӗх конкурсӗ иртет.
Сергей Лазарев каҫхи 6 сехет ҫурӑра концерт лартӗ. Ку «Контур» суту-илӳ комплексӗнче пулӗ. Аса илтерер: Сергей Лазарев темиҫе ҫул каялла Еврокуравра ҫӗнтернӗ.
«Атӑлҫи мисӗ» илемлӗх конкурса кашни ҫулах ирттереҫҫӗ. Кӑҫал унта пикесем килме тытӑннӑ ӗнтӗ. Хальхинче коронӑна ҫӗнсе илессишӗн Хусан, Тамбов, Ярославль, Сарӑту, Киров, Аҫтӑрхан, Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар хӗрӗсем тупӑшӗҫ. Ҫӗнтерӳҫе ҫав кунах, ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, палӑртӗҫ.
Шалти ӗҫсен министерствин Шупашкарти управленийӗн экономика хӑрушсӑрлӑхӗн тата коррупципе кӗрешекен управленийӗнче ӗҫлекен икӗ ҫын тата ШӖМӗн Ҫӗнӗ Шупашкарти пайӗнче тӑрӑшакан тӗпчевҫӗ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӗсем хӑйсен ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑ тата усламҫӑсене саккунлӑ ӗҫне чӑрмав кӳнӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, кӑҫалхи ака уйӑхӗнче ШӖМӗн хулиганла ӗҫе тӗпченӗ май харсӑрланнӑ палламан ҫынсене шыранӑ май тӑватӑ коммерци фирмине пырса кӗрсе унти компьютер техникине, ытти хута илсе кайнӑ. Йӗрке хуралҫисем ҫапла хӑтланни усламҫӑсене самай ура хунӑ.
Пӑтӑрмаха палӑртассишӗн харӑсах темиҫе служба ҫине тӑнӑ: ШӖМӗн хӑйсен хӑрушсӑрлӑхӗн управленийӗ, Федерацин хӑрушсӑрлӑх управленийӗ, Следстви комитечӗн управленийӗ тата республика прокуратури.
Ӗнер пӗрремӗш хут ботаника пахчине кӗрсе куртӑм. Вӑл ҫул хӗрринчен инҫе те мар вырнаҫнӑ пулин те, Шупашкартан Кӳкеҫ еннелле кайнӑ чухне яланах асӑрхатӑн пулин те кӗрсе курас тӗлӗшпе ӑнӑҫлах вырнаҫман. Шӑп ҫавӑнпах пулӗ ӗнтӗ ун пирки чылайӑшӗ пӗлеҫҫӗ пулин те унпа паллашакансем сахал. Ман пекех ӗнтӗ. Эп хам та ӗнер унта ӑнсӑртран лекрӗм темелле. Ҫеҫпӗл Мишшин амӑшне асӑнма кайма вӑхӑт ирттермеллеччӗ те (час пушантӑм) ҫула май кӗрсе тухас терӗм.
Шалта вара, курмалли те, кӑсӑкли те — пайтах. Ҫавӑн пирки сире каласа кӑтартасшӑн та.
Шала кӗрес умӗн асӑрхаттару хӑми ҫакӑнса тарать: чечексем татма, курӑк пуҫтарма, кӑвайт чӗртме юрамасть. Ботаника пахчине кӗрсе паллашасси тӳлевлӗ пулма пултарасси пирки те ҫырнӑччӗ-ха. Ҫавах та ман умӗн ҫынсем чиперех кӗрсе кайнине шута илтӗм те хам та кӗрсе паллашас терӗм.
Шала кӗрсен кунти тирпейлӗхе асӑрхарӑм. Ҫӳп-ҫап пуҫтармалли баксем кашни кӗтесрех лараҫҫӗ. Мӗн кӑмӑлсӑрлантарчӗ — ытларах пайпа ҫӳп-ҫап канма килекенсенчен юлать. Ботаника пахчинчи ӗҫченсем вара хӑйӗн ӗҫне лайӑх тӑваҫҫӗ — ҫав ҫынсем хыҫҫӑн пуҫтарса пыраҫҫӗ.
Шупашкарта пурӑнакан Лиза Петровӑна пӗр тӑхтаса тӑмасӑр операци тумалла. Вӑл 7-ре кӑна-ха, нушине вара пайтах курать.
Лиза усал шыҫӑпа чирлет. Амӑшӗ пилӗк ачана ура ҫине тӑратать, ҫавӑнпа унӑн операци валли укҫа ҫук. Кун валли 3,5 миллион тенкӗ кирлӗ.
Ҫемьене инкек пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗнче килнӗ. Амӑшӗ Любовь Степанова каланӑ тӑрӑх, ҫав ҫул хӗрачан сулахай ури хытӑ ыратма тытӑннӑ, кайран шыҫӑннӑ. Амӑшӗ ӑна тухтӑра кӑтартнӑ.
Тухтӑр пӑхнӑ хыҫҫӑн ку онкологи пулма пултарнине каланӑ. Вӗсене Хусана тӗрӗсленме янӑ. Биопси илнӗ хыҫҫӑн диагноз ҫирӗпленнӗ. Ҫитменнине, ӳпкинче метастаза пулни палӑрнӑ. Ун чухне Лиза химиотерапие ҫӳреме пуҫланӑ.
Мускав тухтӑрӗсем тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн Лизӑн урине сыхласа хӑварма йышӑннӑ. Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗнче вӗсем каллех Хусана таврӑннӑ. Халӗ амӑшӗпе хӗрӗ кашни виҫӗ эрнере Мускав сипленме ҫӳреҫҫӗ. Сиплев хаклӑ.
Мускаври Блохин ячӗллӗ онкологи центрӗ Лизӑна йышӑнма хатӗр. Анчах 3,5 миллион тенкӗ кирлӗ. ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви 1 миллион тенкӗлӗх квота уйӑрнӑ. Ку ҫитмест. Лизӑна кашни ҫыннах пулӑшма пултарать.
Патшалӑхӑн тата муниципалитетӑн пулӑшӑвне кӳрекен нумай ӗҫ тӑвакан центрсем хушшинче республика шайӗнчи конкурс иртнӗ.
Ӑмӑртӑва темиҫе номинаципе йӗркеленӗ. «Нумай ӗҫ тӑвакан центрӑн чи лайӑх универсаллӑ специалисчӗ» ята Шупашкарти центрта ӗҫлекен Ольга Чернова тивӗҫнӗ. Етӗрнери центрта тӑрӑшакан Валентина Степанова иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Нина Рамеева — виҫҫӗмӗш.
Нумай ӗҫ пурнӑҫлакан центрсене хӑйсене те хакланӑ. Чи лайӑххи тесе Елчӗк районӗнчине палӑртнӑ. Иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑнсене Шупашкар тата Ҫӗмӗрле хулисенчи нумай ӗҫ пурнӑҫлакан центрсем тухнӑ.
Центрсенче персонала епле ертсе пынине те хакланӑ. Тӳресен шучӗпе Ҫӗрпӳ районӗнчине ҫитекен тупӑнман. Елчӗк районӗнчине тата Улатӑр хулинчине те пысӑка хурса хакланӑ май иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑнсемпе палӑртнӑ.
94 ҫул каялла, 1922 ҫулта чӑваш халӑхӗн чи палла сӑвӑҫисенчен пӗрин — Ҫеҫпӗл Мишшин — чӗри тапма чарӑннӑ, вӑл пирӗнтен ӗмӗрлӗхех уйрӑлнӑ. Ҫак куна палӑртса паян унӑн Шупашкарти палӑкӗ умӗнче митинг иртрӗ. Пухӑннӑ культура ӗҫченӗсемпе Ҫеҫпӗл Мишши тӑванӗсем паллӑ сӑвӑҫа асӑнчӗҫ, сӑввисене вуларӗҫ.
Асӑну мероприятине Валери Туркай сӑвӑҫ ертсе пычӗ. Сӑмах илекен кашни ҫынна вӑл Ҫеҫпӗл Мишшин сӑввине вуласа пама сӗнчӗ. Тухса калаҫакансен йышӗнче культура министрӗн ҫумӗ Вячеслав Оринов, «Хыпар» хаҫатӑн тӗп редакторӗн ҫумӗ Геннадий Максимов, Светлана Асаматпа Раиса Сарпи сӑвӑҫсем, Ҫеҫпӗл Мишшин музейӗн заведующийӗ Антонина Андреева тата ыттисем пулчӗҫ. Вӗсенчен кашни Ҫеҫпӗл Мишшин сӑввине вуласа пачӗ.
Асӑну мероприятийӗ палӑк умне чечек хунипе вӗҫленчӗ.
Сӑмах май, ыран чӑваш хастарӗсем Шупашкарӑн 2-мӗш ҫӑви ҫине кайса Ҫеҫпӗл Мишши амӑшне асӑнма кайса килӗҫ. Унта 14 сехет тӗлне ҫитмелле.
+0.3 °C