Ҫитес ҫул республикӑри вӗренӳ аталанӑвӗ валли хыснаран 16,2 миллиард тенке пӑхса хунӑ. Ҫак укҫаран 4 шкул, 9 ача пахчи хута ярӗҫ – ку тӗллевпе 1,3 миллиард тенкӗ тӑкаклӗҫ.
Халӗ Шупашкарти Ҫӗнӗ хула микрорайонта шкул тӑвас ӗҫ хӗрӳ пырать. Ӑна ҫитес ҫул уҫӗҫ. Ҫавӑн пекех Куславкка районӗнчи Куснар ялӗнчи шкул алӑкӗсене уҫӗ.
2020 ҫулта Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртамра, Муркаш районӗнчи Кашмашра шкулсем тума пуҫлӗҫ. Шупашкарта, Куславккара, Сӗнтӗрвӑрринче, Ҫӗрпӳре, Элӗкре ача пахчисене хута яма тытӑнӗҫ.
Шупашкар районӗнчи Чӑрӑшкассинчи вӑтам шкулта «Арҫури» авторне халалласа урок ирттернӗ.
Чӳк уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Михаил Федоров ҫуралнӑранпа 171 ҫул ҫитрӗ. Ҫак паллӑ куна Л.В. Пучков ячӗллӗ Чӑрӑшкасси шкулӗнчи 8 класс ачисем чӑваш литература урокӗнче «Арҫури» поэмӑна тепӗр хут аса илнӗ, ӑна тишкернӗ. Юра Николаев поэма сыпӑкне пӗр-пӗр артистран кая мар вуласа пани А.М. Николаева вӗрентекене те, класри тантӑшӗсене те тыткӑнланӑ. Алина Николаева вӗрентекен пӗлтернӗ тӑрӑх, ачасем Чӑваш Республикин картти ҫинче поэтӑн ҫуралнӑ Сӗтӗрвӑрри районӗнчи Хурапха ялне шыраса тупнӑ.
«Арҫури» юмахлатнӑ поэмӑн авторӗ 1848 ҫулта ҫуралнӑ та 1904 ҫулта ҫӗре кӗнӗ. Чӑрӑшкассисем «Арҫури» хайлав тӑрӑх ӳкернӗ сюжетсем пирки те тӗплӗ каласа панӑ, композиципе стильне тишкернӗ.
Сӗнтӗрвӑрринче пурӑнакан хӗрарӑма тӗрмене хупмасӑр 3,5 ҫуллӑха айӑпланӑ. Суд вӑл ывӑлне хӗненине, тивӗҫлипе пӑхманнине палӑртнӑ.
37 ҫулти хӗрарӑм амӑшӗн тивӗҫне лайӑх пурнӑҫламан. Вӑл кирек мӗнле вӑхӑтра та ытти ҫынсемпе эрех ӗҫме пултарнӑ, ывӑлӗпе интересленмен.
Утӑ уйӑхӗнче вара хайхи амӑшӗ ӳсӗр чухне пӗчӗкскере хӗненӗ. Ачапа мӗн пулса иртнине опека органӗ пӗлсен ӑна пульницӑна вырнаҫтарнӑ, унтан – ача ҫуртне. Следстви комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ хӗрарӑма амӑшӗн прависӗр хӑварас ыйтӑва пӑхса тухаҫҫӗ.
Шупашкарти 1-мӗш колонин пуҫлӑхӗн ҫумӗ хӑйне пӑхӑнакансене килӗнче ӗҫлеттерсе пурӑннӑ. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн тӗпчевҫисем ҫавӑншӑн РФ Пуҫиле кодексӗн 285-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Тепӗр майлӑ каласан, ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑшӑн.
2017 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнчен пуҫласа 2018 ҫулхи раштав уйӑхӗччен ун патӗнче хӑйне пӑхӑнакан 16 ҫын ӗҫ вӑхӑтӗнче ӗҫленӗ. Вӗсем хуҫалӑх ӗҫӗпе тӑрмашнӑ, строительство енӗпе пулӑшнӑ. Ҫавсем колони пуҫлӑхӗн ҫумӗн Ҫӗнӗ Шупашкарти тата Сӗнтӗрвӑрри хулисенчи хваттерӗсенче, ҫавӑн пекех унӑн паллаканӗсен Шупашкарта тата Муркаш районӗнче вырнаҫнӑ ҫурчӗсенче тимленӗ.
Айӑпа тӗрме пуҫлӑхӗн ҫумӗ йышӑннӑ, кӳнтеленсем те, ытти материал та ҫирӗплетнӗ.
Пуҫлӑх ҫумӗ унччен судпа айӑпланманнине, шута илме тивӗҫ тата ытти сӑлтава шута илсе пуҫиле ӗҫе чарса лартнӑ. Ӑна 45 пин тенкӗлӗх штраф хурса панӑ.
Калуга облаҫӗнче «Хлеб, ты — мир» (чӑв. Ҫӑкӑр, эсӗ — тӗнче) пӗтӗм тӗнчери форум ӗҫлеме тытӑннӑ. Унта «Лучший хлеб России — 2019» (чӑв. Раҫҫейри чи лайӑх ҫӑкӑр — 2019) Раҫҫейри конкурс ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ.
Конкурса кӑҫал ҫӗршывӑн 27 регионӗнчи 68 предприяти 280 тӗрлӗ ҫӑкӑр тӑратнӑ. Ҫӑкӑр пахалӑхне апат-ҫимӗҫ аслӑ шкулӗсен профессорӗсем, экспертсемпе технологсем, Раҫҫейри ҫӑкӑр пӗҫерекенсен пӗрлешӗвӗн пайташӗсем пахаланӑ.
Раҫҫейӗн чи лайӑх ҫӑкӑрне ҫичӗ номинацире хакланӑ. Пӗрремӗш степеньлӗ кубока «Сундырь — Хлеб» (чӑв. Сӗнтӗр — Ҫӑкӑр) тата «Красноармейский хлебокомбинат» (чӑв. Красноармейскинчи ҫӑкӑр комбиначӗ) предприятисем тивӗҫнӗ.
Финалист кубокне Чӑваш Енрен «Пряник Цивильского райпо» (чӑв. Ҫӗрпӳ райповӗн пӗремӗкӗ), «Хлебокомбинат Марпосадский» (чӑв. Сӗнтӗрвӑрринчи ҫӑкӑр комбиначӗ), «Моргауши — Хлеб» (чӑв. Муркаш — Ҫӑкӑр), «Четайское» (чӑв. Чутайӑн) тулли мар яваплӑ обществӑсене те панӑ.
РСФСР халӑх артисчӗ, Чӑваш АССР халӑх артисчӗ, К. Станиславский ячӗллӗ патшалӑх премийӗн лауреачӗ Виктор Родионов (22.07.1924-19.05.1987 ҫҫ.) ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитнине халалласа астӑвӑм каҫӗ иртӗ. Ӑна авӑн уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ирттерӗҫ.
Астӑвӑм каҫӗнче Виктор Родионов пурнӑҫӗпе пултарулӑхне аса илӗҫ. Унтан «Туя туй пек тӑвар-и?» спектакле кӑтартӗҫ. Спектакле Арсентий Тарасов пьеси тӑрӑх лартнӑ. Астӑвӑм каҫӗ 18 сехетре пуҫланӗ.
Виктор Родионов Сӗнтӗрвӑрри хулинче ҫуралнӑ. 1941 ҫулта Чӑваш музыка училищинчен, виолончелипе композици класӗнчен вӗренсе тухнӑ, 1947 ҫулта — А. Луначарский ячӗллӗ Мускаври театр ӳнерӗн патшалӑх институтӗнчен. Чӑваш театрӗнче музыкант, артист пулса ӗҫленӗ.
Паян, утӑ уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, РСФСР халӑх артисчӗ, Чӑваш АССР халӑх артисчӗ, К. Станиславский ячӗллӗ патшалӑх премийӗн лауреачӗ Виктор Родионов (22.07.1924-19.05.1987 ҫҫ.) ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитнӗ.
Артистӑн пултарулӑх биографийӗ К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗпе ҫыхӑннӑ. Сӗнтӗрвӑрринче ҫуралнӑскер чӑн-чӑн сцена ӑсти пулнӑ. Шупашкарти музыка училищинче тата А. Луначарский ячӗллӗ Мускаври театр ӳнерӗн институчӗн чӑваш студийӗнче вӗреннӗ. Пачӑшкӑ ывӑлӗ, вырӑс пулин те пӗчӗкрен чӑвашла вӗреннӗ.
40 ҫул хушшинче Виктор Родионов тӗрлӗ характерлӑ, тӗрлӗ ӳсӗмри, шалти тӗнче енӗпе пачах расна 300 ытла сӑнара ӗнентерӳллӗн калӑпланӑ. Ӑна аслӑ ӑрурисем кӑна мар, ҫамрӑксем те аван пӗлеҫҫӗ.
Прокуратура Сӗнтӗрвӑрри хулинчи шӑтӑк-путӑклӑ урамсене тупса палӑртнӑ. Унти ҫитменлӗх пирки Чӑваш Енӗн прокурорӗн пӗрремӗш ҫумӗ Александр Евграфов вырӑнти усламҫӑсемпе тӗл пулсан пӗлнӗ. Лешсем ӑна ҫавӑн пирки евитленӗ.
Кӑлтӑк пирки хыпар надзор органӗнчи пысӑк вырӑн йышӑнакан ҫын хӑлхине кӗнӗ хыҫҫӑ кӗҫех Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи прокуратура тӗрӗслев пуҫарнӑ. Курчатов, Горький, Тургенев, Фурманов, Ленински урамсем шӑтӑк-путӑклине тупса палӑртнӑ.
Ҫитменлӗх пирки прокуратура суда тавӑҫпа тухнӑ. Ҫул-йӗре тытса тӑракан подряд организацийӗн ертӳҫине те кӑлтӑкшӑн явап тыттарма пултараҫҫӗ. Ун тӗлӗшпе административлӑ майпа ӗҫ пуҫарнӑ.
Маларах асӑннӑ урамсене юсанине прокуратура хӑй тӗрӗслесе тӑрӗ.
Ҫӳп-ҫап тиесе тухнӑшӑн укҫа тӳлеме чӑрмавлӑччӗ: комисси те илетчӗҫ. Халӗ Чӑваш Енре кашни районта ку тӳлеве йышӑнмалли пунктсем уҫӑлнӑ. Вӗсенчен комисси илмеҫҫӗ. Офиссем ҫак адрессмпе вырнаҫнӑ:
Шупашкар, Мускав проспекчӗ 19-мӗш ҫурт, 11-мӗш корпус;
Ҫӗнӗ Шупашкар, Винокуров урамӗ, 10-мӗш ҫурт;
Улатӑр, Комсомол урамӗ, 17-мӗш ҫурт;
Элӗк, Совет урамӗ, 25-мӗш «А» ҫурт;
Патӑрьел, Ленин проспекчӗ, 16-мӗш ҫурт;
Вӑрнар, Чукунҫул урамӗ, 20-мӗш ҫурт;
Йӗпреҫ, Кооператив урамӗ, 5-мӗш ҫурт;
Канаш, Пушкин урамӗ, 14-мӗш ҫурт;
Куславкка, Ленин урамӗ, 55-мӗш ҫурт;
Комсомольски, Куйбышев урамӗ, 15-мӗш ҫурт;
Красноармейски, Ленин урамӗ, 26\1-мӗш ҫурт;
Хӗрлӗ Чутай, Ҫӗнтерӳ лапамӗ, 9-мӗш ҫурт;
Сӗнтӗрвӑрри, Июль урамӗ, 27-мӗш ҫурт;
Муркаш, Гагарин урамӗ, 2-мӗш ҫурт;
Пӑрачкав, Колхоз урамӗ, 11-мӗш ҫурт;
Вӑрмар, Ленин урамӗ, 6-мӗш «А» ҫурт;
Ҫӗрпӳ, Куйбышев урамӗ, 41-мӗш ҫурт;
Шӑмӑршӑ, Карл Маркс урамӗ, 54-мӗш «А» ҫурт;
Ҫӗмӗрле, Октябрь урамӗ, 25-мӗш ҫурт;
Етӗрне, Октябрь: 50 ҫул урамӗ, 71-мӗш «А» ҫурт;
Елчӗк, Иванов урамӗ, 9-мӗш ҫурт;
Тӑвай, Ленин проспекчӗ, 40-мӗш ҫурт.
Шупашкарти 1-мӗш колони пуҫлӑхӗн ҫумӗ пулса ӗҫленӗ арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗн ӗҫченӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, пуҫиле ӗҫе РФ Хӑрушсӑрлӑх службин Чӑваш Енри управленийӗн хӑйсен хӑрушсӑрлӑхӗн подразделенийӗн ӗҫченӗсем тӑратнӑ материалсем тӑрӑх пуҫарнӑ. Колони пуҫлӑхӗн ҫумӗнче ӗҫленӗ арҫынна РФ Пуҫиле кодексӗн 285-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе айӑпласа ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑшӑн явап тыттарасшӑн.
Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, 2017 ҫулхи пуш уйӑхӗнчен пуҫласа 2018 ҫулхи раштав уйӑхӗччен хайхи ҫын хӑйне пӑхӑнакансене килӗнче ӗҫ вӑхӑтӗнче ӗҫлеттернӗ. Вӗсем пуҫлӑхӑн Шупашкарти тата Сӗнтӗрвӑрринчи хваттерӗсемпе хуҫалӑхӗнче, ҫавӑн пекех арҫыннӑн паллаканнисен Шупашкарта тата Муркаш районӗнче вырнаҫнӑ хуҫалӑхӗсенче ӗҫленӗ.
.
+15.3 °C