Мускава пирӗн тӑрӑхри ҫынсем ушкӑнӗ-ушкӑнӗпе ӗҫлеме кайнине пӗлетпӗр-ха. Анчах пурте тар тӑкассишӗн ҫӳремеҫҫӗ курӑнать. Теприсем усал шухӑшпа та палӑраҫҫӗ унта.
Мускавӑн Хӗвелтухӑҫ администраци округӗн полици ӗҫченӗсем хӗрарӑма вӑрланӑ тата унран укҫа тапӑннӑ ҫынсене тытса чарнӑ. Вӗсенчен пӗри Чӑваш Енри 32 ҫулти арҫын, тепри Липецк облаҫӗнчи 39 ҫулти унччен судпа айӑпланнӑ этем пулнӑ.
Хайхисем Мускаври урамсенчен пӗринче хӗрарӑма хӑйӗн урапинчен туртса кӑларса «Ленд Ровера» ирӗксӗр кӗртсе лартнӑ. Хайхинчен вӗсем 700 пин тенкӗ тапӑннӑ-мӗн.
Усал шухӑшлӑ ҫынсен хӑтланкаларӑшне курнисем ҫийӗнчех йӗрке хуралҫисене пӗлтернӗ, лешсем тепӗр 20 минутран урапана тытса та чарнӑ.
Хӗрарӑма вӑрланӑ тата укҫа тапӑннӑ арҫынсен тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Мускавра Чӑваш Ен кунӗ иртнӗ. Ӑна ҫӗршывӑн тӗп хулин Хӗвеланӑҫ административлӑ округӗнче, унти В.В. Бианка ячӗллӗ ача-пӑча вулавӑшӗнче йӗркеленӗ. Мероприятие тӗрлӗ ҫулхи ачасене йыхравланӑ.
Чӑваш Ен кунӗнче ачасем пирӗн халӑх культурипе, унӑн юрри-ташшипе концерт вӑхӑтӗнче те паллашма май туса панӑ. Чӑвашсен тумне те кӑтартнӑ ҫӗршывӑн тӗп хулинче пурӑнакан арҫын ачасемпе хӗрачасене. Унсӑр пуҫне вӗсем валли пичет графикин тата каллиграфи ӑсталӑхне ӑнланма маҫтӑр-классем йӗркеленӗ. «Объективра Чӑваш Ен» мультимеди куравӗ те ачасене пирӗн республикӑпа паллаштарнӑ.
Мероприяти вӑхӑтӗнче маларах Мускавра иртнӗ «Краски Чувашии» (чӑв. Чӑваш Ен тӗсӗсем) курав ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ. Парнесене тата дипломсене ачасене РФ Патшалӑх Думин депутчӗ Алена Аршинова тыттарнӑ.
Чӑваш Енӗн кунне ирттерме Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчелӗхӗ, Мускаври чӑвашсен наципе культура автономийӗ тата ҫӗршывӑн тӗп хулин Хӗвеланӑҫ администраци округӗн Вулавӑшсен тӗп тытӑмӗ пулӑшнӑ.
Чӑваш ҫырулӑхӗн кунӗ ҫывхарса пынӑ май Мускаври Н.А. Некрасов ячӗллӗ ӑслӑлӑх вулавӑшӗнче «Особенности изучения языка национальных меньшинств в условиях мегаполиса на примере чувашского языка» (чӑв. Мегаполис условийӗнче сахал йышлӑ халӑхсен чӗлхине вӗрентессин хӑйне евӗрлӗхӗ пирки — чӑваш чӗлхи тӗслӗхне тӗпе хурса) ятпа ҫавра сӗтел иртнӗ.
Мероприятие Чӑваш культурин обществи Чӑваш Енӗн РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчелӗхӗ пулӑшнипе йӗркеленӗ.
Чӑваш ҫырулӑхӗн кунне халалланӑ мероприятире тӑван халӑхӑмӑрӑн алфавитне йӗркеленӗ Иван Яковлев пирки нумай калаҫнӑ.
«Ҫавра сӗтеле» элчелӗх ҫумӗнче йӗркеленӗ чӑваш чӗлхи курсӗнче вӗренекенсем те хутшӑннӑ.
Сӑмах май каласан, Чӑваш ҫырулӑхӗн кунне халалланӑ уяв Чӑваш наци вулавӑшӗнче иртессине эпир пӗлтернӗччӗ.
Пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Чулхула облаҫӗнче Чӑваш Ен ҫыннисем аварие ҫакланнӑ. ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, унта виҫӗ ҫын вилнӗ, улттӑшӗ аманнӑ.
Инкек Воротынец районӗнче ирхи 5 сехет те 50 минутра пулнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, «Рено» микроавтобус водителӗ руле пӑхӑнтарайман, транспорт хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухнӑ. Унта вӑл йывӑр тиевлӗ «МАН» урапапа ҫапӑннӑ.
Салонри виҫӗ пассажир йывӑр сурансене пула ҫавӑнтах вилнӗ. Тепӗр улттӑшне, ҫав шутра водителе те, пульницӑна ӑсатнӑ.
Вӗсем пурте Чӑваш Ен ҫыннисем. Мускавран шапашран таврӑннӑ. Чӑваш Ене кӑшт ҫеҫ ҫитеймен вӗсем…
Календарьти ҫак кунсенчи паллӑ пулӑмсенчен пӗри вылякан пуканесемпе ҫыхӑннӑ. Виҫӗмкун вӗсем пӗтӗм тӗнчипех хӑйсен професси уявне паллӑ турӗҫ. Пуканесен кунӗнче чӑваш пуканисем, урӑхла каласан, Чӑваш патшалӑх пуканесен театрӗ Мускава тухса кайнӑ. Унта вӗсене Ӳнер ӗҫченӗсен тӗп ҫуртӗнче иртекен гала-концерта йыхравланӑ. Ҫапла вара ӗнер вӗсем унта хӑйсен тӗрлӗ регионти ӗҫтешӗсемпе пӗрле пултарулӑха Мускав сцени ҫинче кӑтартнӑ.
Чӑн-чӑн пуканесем, ӑстаран та ӑстасем хутшӑнакан мероприятие пирӗн артистсене кашни ҫулах йыхравланине ӗнентерет республикӑн Культура министерстви. Классика меслечӗпе лартнӑ спектакльсемпе пӗрлех ӑсталӑха ҫӗнӗ йышши мелпе куракан патне ҫитерекен номерсем те ун пек уявсенче туллиех тесе ӗнентереҫҫӗ. Пирӗннисем К. Чуковский хайлавӗпе лартнӑ «Муха-цокотуха» юмаха кӑтартнӑ.
Чӑваш Енре пурӑнакан пӗр хӗрарӑм лотерейӑра выляса илнӗ. Ирина Майоровӑшӑн ку — пӗрремӗш хут.
Майоровсем «Столото» билетне туяннӑ. Ирина Мускава ӗҫлеме каяс умӗн икӗ билет илнӗ. Вӑл унччен те лотерейӑна хутшӑннӑ-ха, анчах выляса илеймен.
Хальхинче ӑнӑҫу вӗсенче пулнӑ. Майоровсем 1 миллион тенкӗ илнине малтанах ӗненмен. Документсене хатӗрлеме хӗрӗ Мускава кайнӑ. Хальлӗхе вӗсене кӑшт кӗтме хушнӑ. Документсене пӑхса тухсан чӗнӗҫ.
Ирина ку укҫапа килте юсав ирттересшӗн. Юлнипе ачисене пулӑшасшӑн.
Мускавра сётокан енӗпе ачасен хушшинче Пӗтӗм Раҫҫейри ӑмӑрту иртнӗ. Унта 41 регионти 1500 ытла спортсмен хутшӑннӑ.
Чӑваш Ен спортсменӗсем ӑнӑҫлӑ тупӑшнӑ. Арҫынсен кумитэ дисциплининче «Будокан» спорт клубӗн спортсменӗ Александр Аввакумов ҫӗнтернӗ. Ҫапла майпа вӑл Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине кӗнӗ. Команда кӑҫалхи юпа уйӑхӗнче Грецире иртекен Европа чемпионатне хутшӑнӗ.
Александр кӗмӗл медаль хуҫи те пулса тӑнӑ. Ӑна вӑл командӑпа тупӑшса тивӗҫнӗ. Олег Тарашкинпа Владимир Тютин та Чӑваш Ен чысне хӳтӗленӗ.
Раҫҫейӗн ачасен пӗрлештернӗ командине Александр Максимов, Богдан Авдеев, Роман Владимиров тата Илья Тарасов кӗнӗ. Вӗсем Сербире иртекен ӑмӑртӑва хутшӑннӑ.
Пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнче «Говорит Москва» (чӑв. Мускав калаҫать) радиокӑларӑмра чӑвашсемпе паллаштарнӑ. Радиокӑларӑма РФ Президенчӗ ҫумӗнчи Чӑваш Республикин тулли праваллӑ элчи Леонид Волков тата Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ артистки Елена Соловьева хутшӑннӑ.
Тӳрӗ эфирта чӑваш чӗлхине, культурине упрасси пирки калаҫнӑ. Кӑларӑма ертсе пыракан 13–15-сенчи ҫамрӑксем чӑвашла калаҫаҫҫӗ-и тесе кӑсӑкланнӑ. Тӳрӗ эфирта пупленӗ май Мускав хӗрарӑмӗ унӑн ывӑлӗ Чӑвашри хӗре качча илнипе мӑнаҫланнине шӑнкӑравласа пӗлтерчӗ.
Радиоэфирта «Подмосковные вечера» юрӑна Елена Соловьева чӑвашла юрласа пачӗ, унтан «Шӑнкӑр-шӑнкӑр шыв юхать» юрӑпа вӗҫлерӗ.
Сӑмах май каласан, маларах Леонид Волков Раҫҫейри общество телекуравне ҫитнине, унта вӑл телекомпанин тӗп директорӗн пӗрремӗш ҫумӗпе Александр Пономаревпа тӗл пулни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.
Раҫҫей Федерацийӗн коммунистсен партийӗн регионти уйрӑмӗ хӑйне валли уйрӑм кантур туяннине эпир пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, парти валли кантур илме Мускавран 16 миллион тенкӗ куҫарса панӑ. Унпа Чӑвашри коммунистсем Шупашкарти Мир проспектӗнчи 82-мӗш ҫуртӑн «А» корпусӗн пӗрремӗш хутне туяннӑ.
Ҫӗркаҫ коммунистсен кантурне хальлӗхе паллӑ мар ҫынсем пӑшалпа пенӗ. Ӑна коммунистсем паян ирпе асӑрханӑ та йӗрке хуралҫисене пӗлтернӗ. Ҫурт чӳречинче пульӑн виҫӗ йӗрӗ юлнине кантура пӑхса ҫаврӑннӑ пакунлисем те ҫирӗплетнӗ.
Ҫурта суранлатакан хӗҫ-пӑшалпа усӑ курса пеме пултарнӑ тесе шухӑшланине партин Шупашкар хула пухӑвӗнчи коммунистсен фракцийӗн ертӳҫи Алексей Шурчанов пӗлтернӗ.
Ӗнер, 2016-мӗш ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 27-мӗшӗнче пӗтӗм Раҫҫейпе тӗнчере паллӑ Раҫҫей оппозицилле политика Борис Немцова асӑну акцийӗсем иртрӗҫ. Аса илтеретеп — ӑна ҫулталӑк каялла Мускавра, Кремль умӗнче тискеррӗн те сӗмсӗр хурахсем-кадыровецсем, ҫурӑма персе, вӗлерчӗҫ. (Вӗсене арестленӗ, следствийӗ пырать). Ҫакна хирӗҫ тӑрса, тарӑхуллӑ халӑх Мускавра та, урӑх хуласенче, чикӗ леш енче те, марш, митингсене, пикетсене туса, урамсенче, площадьсенче йӗркелерӗҫ. Чӑваш Енче те, Шупашкарта та, Б.Хмельницки урамӗнчи масар ҫумӗнчи политикӑлла пӗтни палӑк умӗнче, Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх та, хурлӑхлӑ митинг иртрӗ.
Ӗнер вара? Асӑну митинг пулчӗ-и? Е чӑвашсем каллех ҫывӑраҫҫӗ? Е пурте «ДНР»-шӑн, «ЛНР»-шӑн ҫапӑҫма кайрӗҫ? Путсӗр Раҫҫей телевиденийӗ пӑхса минретсе, пысӑк юнлӑ укҫа илме, намӑса пӗлмесӗр, «бандеровецсене» тесе, хӑйсен тӑван ҫӗршыва хӳтӗлекен, паттӑрла Украина салтаксене вӗлерме…
1980-мӗш ҫулсен вӗҫӗнче, Перестройка ҫулӗсенче, 1990-мӗш ҫулсен пуҫламӑшӗнче Чӑваш Енче те демократийӗ вӑйӗсем хастар пулчӗҫ.
-2.7 °C