Чӗмпӗр чӑвашӗсен «Канаш» ятлӑ хаҫачӗн 1-мӗш номерӗ 1989 ҫулхи раштавӑн 30-мӗшӗнче кун ҫути курнӑ. Кӑҫал унӑн юбилей — 25 ҫул! Халиччен вӑл шурӑ-хура тухса тӑратчӗ.

2014 ҫулхи кӑрлачӑн 10-мӗшӗнче вара вӑл сӑн-сӑпатне улӑштарчӗ. Халь «Канаш» хаҫатӑн 8 хутьенӗ те тӗспе пичетленет! Ку журналистсемшӗн те, вулакансемшӗн те — пысӑк савӑнӑҫ! Халь хаҫата алла тытма чылай кӑмӑллӑрах. Кӑҫал ун тиражӗ те ӳсрӗ — халӗ вӑл 1 400 экземплярпа тухать.

Хаҫат редакцийӗ ҫумӗнче 1997 ҫултанпа «Шевле» литпӗрлешӳ ӗҫлет. Пӗлтӗр хаҫат редакцийӗ ҫаван пекех «Атӑл юрри» журналӑн 4-мӗш номерне кӑларнӑ.

Михаил Ноздряков

Ӗнер, нарӑсӑн 3-мӗшӗнче, Михаил Игнатьев Элтепер ятарлӑ хушу кӑларса Чӑваш Республикин финанс министрне йышӑннӑ вырӑнтан хӑтарнӑ. Хушу алӑ пуснӑ кунтан, е тепӗр май каласан, ӗнерех вӑя кӗнӗ. Ун вырӑнне кам йышӑнассине те, министр ӗҫне вӑхӑтлӑха кам туса пырассине те хальлӗхе пӗлтермен-ха. Министра мӗн сӑлтава пула ӗҫрен хӑтарни те паллӑ мар.

Ноздряков Михаил Геннадьевич 1970 ҫулхи юпан 26-мӗшӗнче Шупашкарта ҫуралнӑ. 1992 ҫулта Питӗрти патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ, «Политика экономийӗ» специальноҫпе пӗтерсе тухнӑ. Республикӑри перекет банкӗнче ӗҫленӗ тата Шупашкарти ВТБ уйрӑмӗн пуҫлӑхӗ пулнӑ. 2011 ҫулта ӑна финанс министрӗн ӗҫӗсене пурнӑҫлаканне лартнӑ, вӑл ҫулах юпа уйӑхӗнче министр пулса тӑнӑ. «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин пайташӗ.

Министр (сылтӑмри) мӗнпур ыйтӑва хуравлама тӑрӑшнӑ

Ҫӗрулмине халалласа палӑк лартма республикӑн ял хуҫалӑх министрне Сергей Павлова Красноармейски районӗнче пулнӑ чух пӗр ҫын каланӑ.

Министр унта районӑн иртнӗ ҫулхи социаллӑ пурнӑҫпа экономика аталанӑвне тишкерекен тата кӑҫлахи плансене палӑртма пухӑннӑ канашлӑва хутшӑннӑ. Унччен Сергей Павлов вӑл тӑрӑхри паллӑ вырӑнсене ҫитсе ҫаврӑннӑ. Сӑмахран, Филипп Лукин композиторӑн тӑван Чатукассинче уҫнӑ музейне кӗрсе тухнӑ. Ленинградри блокадӑна сирнӗ ятпа 70 ҫул ҫитнине асӑнса вӑрҫӑра вилнисен палӑкӗ умне чечек хунӑ. Чатукассинчи шкулӗнче уҫнӑ шӑпӑрлансен ушкӑнне те кӗрсе тухнӑ.

Социаллӑ пурнӑҫпа экономика аталанӑвне тишкернӗ вӑхӑтра министртан тем пирки ыйтакан та тупӑннӑ. Вӗсенчен пӗри ҫӗрулмине хисеплесе палӑк лартма сӗннӗ. Хӑйӗн шухӑшне вӑл «иккӗмӗш ҫӑкӑр» вӑрҫӑ ҫулӗсенче тата ун хыҫҫӑнхи выҫӑ вӑхӑтра нумай пурнӑҫа ҫӑлса хӑвранипе сӑлтавланӑ. Ку сӗнӗве министр ҫывӑх вӑхӑтра республикӑра йӗркелекен «Ҫӗрулми — 2014» курав вӑхӑтӗнче хускатма шантарнӑ.

Сӑнсем (18)

«Вега» центрта республикӑн Сывлӑх сыхлав министерствин психоневрологи интерначӗсенче сипленекенсем хушшичне спортӑн хӗллехи енӗпе республикӑри фестивалӗ иртнӗ.

Спорт уявне психоневрологи диспансерӗсенчи 6 ушкӑн тата ӑс-тӑн енчен аталанса ҫитеймен ачасен интернат-ҫурчӗн 1 ушкӑнӗ хутшӑннӑ.

Фестивале уҫма республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗн ҫумӗ Александр Медюков хутшӑннӑ.

Ӑмӑрту спортӑн виҫӗ енӗпе иртнӗ: йӗлтӗрпе тупӑшассипе, вӗрен туртассипе, армреслинг енӗпе. Ушкӑнпа пӗтӗмлетсен Вӑрнар районӗнчи Калининри психоневрологи интерначӗн ушкӑнӗ мала тухни палӑрнӑ. Иккӗмӗш вырӑна Муркаш районӗнчи Шомикри интернат ҫӗнсе илнӗ, виҫҫӗмӗшӗнче — ӑс-тӑн енчен аталанса ҫитеймен ачасен Кӳкеҫри интерначӗ.

Сӑнсем (10)

Валентина Теллина (сулахайри) республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗпе Алла Самойловӑпа.

Валентина Теллина Шупашкар хулин тӗп пульницӑн тӗп врачӗнче чӗрӗк ӗмӗр ӗҫлет. Ҫак кунсенче вӑл тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ.

Паллӑ кунпа кӑрлачӑн 31-мӗшӗнче ӗҫтешӗсем акт залӗнче иртнӗ савӑнӑҫлӑ мероприятие пухӑннӑ. Унта республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗ Алла Самойлова тата ыттисем пырса ҫитнӗ. Паян вара хисеплӗ ҫынна республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗн ҫумӗ Татьяна Богданова саламланӑ.

Професси карьерине Валентина Теллина Елчӗк районӗнчи Пӑла Тимеш ялӗнчи участок пульницинче тытӑннӑ. Унта вӑл Хусанти мединститута вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн лекнӗ. Хӑй вӑл 1950 ҫулта Патӑрьелте ҫуралнӑ. 1986 ҫулта Шупашкара куҫать, тепӗр икӗ ҫултан строительсен медсанчаҫӗ текен пульницӑн тӗп тухтӑрӗнче ӗҫлеме тытӑнать. Унтанпа вӑл учрежденин статусӗ те улшӑнать, сывлӑх сыхлав министрӗсем те ылмашаҫҫӗ. Теллина вара чӗрӗк ӗмӗр тӗп тухтӑр пулса тӑрӑшать. Хӑй вӑхӑтӗнче вӑл ЧР Патшалӑх Канашӗн депутатне те суйланнӑ.

Валентина Теллина ертсе пыракан хулари тӗп больница паян чи лайӑх сиплев учрежденийӗсенчен пӗри шутланать.

Малалла...

Нарӑс уйӑхӗн 8-мӗшӗ — Рак чирӗпе кӗрешмелли пӗтӗм тӗнчери кун шутланать. Ҫав ятпа республикӑри онкологи диспансерӗнче Уҫӑ алӑксен кунне ирттереҫҫӗ. Тухтӑрсен алӑкӗ ҫав тӗллевпе ирхи 10 сехетрен пуҫласа 12 сехетчен уҫӑ тӑрӗ.

Асӑннӑ пульницӑри тухтӑрсем патӗнче консультаци илес текенсен малтан черете ҫырӑнма кирлӗ мар — пырса черет йышӑнмалла. Онколог-врач направлени парсан унтах ультрасасӑ тата рентген тӗрӗслевӗсем ирттерӗҫ.

Тухтӑр патне лекес тесен диспансерӑн регистратурине пымалла. Поликлиника Шупашкарти Гладков урамӗнчи 31-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ. Тӗрӗсленес текесен паспорт тата полис илме манмалла мар.

Иртнӗ уйӑхӑн 31-мӗшӗнче Йӗпреҫри этнографи музей комплексӗнче авалхи халӑхсен «Ӗмӗртен ӗмӗре» ятпа авалхи халӑхсен ҫеммисен фестивалӗ иртнӗ. Унта Чӑваш Енри тата Мӑкшӑ Республикинчи ушкӑнсем пухӑннӑ. Мероприятие мӑкшӑ халӑхне ҫутта кӑларнӑ Макар Евсевьев ҫурланӑранпа 150 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Фестиваль уҫӑлнӑ ятпа музейре Чӑваш Республикин халӑх художникӗн Виктор Немцевӑн тата «Паха тӗрӗ» фабрикӑн ӗҫӗсен куравне йӗркеленӗ. Сӑмах май, фестиваль вӑхӑтӗнче хӑнасен иртнӗ ӗмӗрӗн 20-мӗш ҫулӗсенчи хӗрарӑмсен тата арҫынсен ҫипуҫне юсаса ҫӗнетнӗ «Ӗлӗкхи чӑваш кӗпи» коллекцийӗпе паллашма май килнӗ.

Хӑнасене асӑннӑ районти Чӑваш Тимешри «Эревет» фольклор коллективӗ юрӑсемпе кӗтсе илнӗ.

Уява тӗрлӗ тӳре-шара та пырса ҫитнӗ паллах. Вӗсен хушшинче Чӑваш Енӗн культура министрӗ Вадим Ефимов, Мӑкшӑ Республикин наци политикин министрӗ Анатолий Чушкин, асӑннӑ регионӑн культура тата туризм министрӗн ҫумӗ Николай Храмов тата ыттисем пулнӑ. Хӑнасем мӑкшӑсен Чӑваш Енри культура центрӗн ертӳҫине Владимир Седойкина ертӳҫине халӑхсем хушшинчи килӗшӳшӗн тесе юбилей медалӗпе чысланӑ.

Малалла...

Хӗрлӗ Чутай районӗнче «Прикоснись к олимпиаде» (чӑв. «Олимпиадӑпа лайӑхрах паллаш») акци малалла пырать. Иртнӗ эрнере район ҫамрӑкӗсем Олимп ҫулӑмӗн эстафетине хутшӑнса факел йӑтса курнӑ паллӑ спортсменсемпе — XXV-мӗш Олимп вӑййисене хутшӑннӑ Алина Ивановӑпа тата XXVI-мӗш Олимп вӑййисене хутшӑннӑ Елена Грузиновӑпа тӗл пулчӗҫ, Олимпиада символӗпе паллашрӗҫ.

Паян Олимп факелне районти вӑрман урлӑ вырнаҫнӑ шкулсене илсе ҫитерчӗҫ. Унта пурӗ 4 шкул вырнаҫнӑ: Хусанушкӑнь, Тури Ҫӗрпӳкасси, Ҫӗнӗ Атикасси тата Штанаш шкулӗсем. Олимп символне район администраторӗн ҫумӗ, вӗренӳ пайӗн пуҫлӑхӗ Алексей Юрьевич Порфирьев, Хӗрлӗ Чутайри «Хастар» спорт комплексӗн директорӗ Вячеслав Витальевич Дадюков тата вӗренӳ пайӗн информаци енӗпе ӗҫлекен Александр Владимирович Храмов чи малтанах районти аякри шкула — Штанаш шкулне — илсе ҫитерчӗҫ. Сӑлтавӗ те паллӑ — ҫак шкул ачисем Сатлайкин Иван Иванович вӗрентекен ертсе пынипе яланах спортра хӑйсене хастар кӑтартҫҫӗ, малти вырӑнсене йышӑнаҫҫӗ (Иван Сатлайкинӑн хӑйӗн те медальсен шучӗ чылай).

Малалла...

Ларура / Тимӗр Акташ тунӑ сӑн

Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче иртнӗ кӗҫнерникун, кӑрлачӑн 30-мӗшӗнче, Чӑваш наци конгресӗ ҫумӗнчи Ваттисен Канашӗн пухӑвӗ иртнӗ — кун пирки Тимӗр Акташ журналист пӗлтерет. Ӑна Виталий Станьял ертсе пынӑ.

Пухура орфографи ыйтӑвне пӑхса тухнӑ. Доклад калаканни Денис Гордеев ҫыравҫӑ пулнӑ — вӑл ҫак йӗркене «ҫӳлтен» хушнипе (эпир пӗлнӗ тӑрӑх Патшалах Канашӗ хирӗҫ сасӑланӑ) кӗртнине, хӑй вӑхӑтӗнче халӑх ӑна хирӗҫ пулнине (ЧНК вӑл вӑхӑтра сивленӗ) палӑртнӑ. Улшӑнусем хыҫҫӑн хӑш-пӗр сӑмахсене вырӑсла куҫарнӑ чухне йывӑрлӑхсем тухни пирки, ӑнланӑвне пӑтраштарма пултарни пирки каланӑ Денис Викторович.

Ку ыйтупах Виталий Станьял та сӑмах каланӑ. Хӑй докладне вӑл «Тимӗрҫӗн пуртти мӑка» ят панӑ. Виталий Петрович та малтанхи орфографи йӗрки патне таврӑнма ыйтнӑ, вӑл йӗрке академилле сӑмахсарсенче те хӑйӗн тӗрӗслӗхне кӑтартни пирки каланӑ.

Ларӑва Николай Егоров профессор хутшӑннӑ. Сӑмахсене уйрӑм ҫырассине ырлакансенчен пӗри пулнӑран вӑл ҫак йӗркене хӳтӗлеме тӑрӑшнӑ, анчах та ӑна итлекенсем пулман имӗш — ҫапларах пӗлтерет Тимӑр Акташ.

Малалла...

К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗ кӑрлачӑн 29-мӗшӗнче Лаврентий Таллеров ҫыравҫа асӑнса асӑну каҫӗ ирттернӗ. Пурӑннӑ пулсан кӑҫал вӑл 85 ҫул тултармаллаччӗ. Чӑваш халӑх писателӗ пирӗнтен пӗлтӗрхи пуш уйӑхӗнче уйрӑлса кайрӗ.

Асӑну каҫӗ валли музейҫӗсем «Чӗре хушнипе» курав хатӗрленӗ. Асӑну каҫне Чӑваш Республикин Профессилле ҫыравҫӑсен союзӗн ертӳҫи Сергей Павлов, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Юрий Артемьев, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Виталий Станьял, философи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Юлия Силэм хутшӑннӑ. Таллеров хайлавӗсенчи ҫутӑ сӑнарсем пирки Анатолий Кипеч, Ева Лисина, Денис Гордеев ҫыравҫӑсем тухса калаҫнӑ.

Лаврентий Таллерова асӑнса ирттернӗ каҫа ҫыравҫӑн хӗрӗ Татьяна Максимова тата мӑнукӗ Людмила та хутшӑннӑ.

Сӑнсем (11)