|
Персона
 Анатолий Гущин актер Ӗнер Шупашкар хула администрацийӗнче ӳнер пирки калаҫу пынӑ. Кампа? Раҫҫей театрӗн тата киновӗн актерӗ Анатолий Гущин журналистсемпе тӗлпулнӑ. Анатолий Гущин Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫуралса ӳснӗ. Шкул хыҫҫӑн вӑл Щепкин театр училищинчен вӗренсе тухнӑ. Халӗ ентеш Мускавра ӗҫлесе пурӑнать. Анатолий Гущин театрта тата кинора чылай роле калӑпланӑ. Вӑл «Гагарин», «Вий», «Первый в космосе», «Грозовые ворота» картинӑсенче ӳкерӗннӗ. Анатолий Гущин Юрий Спиридонов режиссерӑн «Обочина» чӑваш фильмӗнче те ӳкерӗннӗ. Вӑл картинӑна ырланӑ. Актер ҫав фильмӑн ӳкерӳ вӑрттӑнлӑхӗсемпе журналистсене паллаштарнӑ. — Эпир унпа паллашрӑмӑр, тепӗр кун ресторанра тӗлпулма калаҫса татӑлтӑмӑр. Эпӗ сценари ыйтрӑм. Анчах вӗсем ӑна пӗр каҫра ҫырма шантарчӗҫ. Вӗсем 5 страница ҫырчӗҫ, сцена шухӑшласа кӑларчӗҫ. Ҫапла сӗтел хушшине ларса 5 страницӑллӑ сценӑна ӳкертӗмӗр, — аса илнӗ Анатолий Гущин. Хула администрацийӗ актера тӑван тӑрӑхне татӑшрах килме ыйтнӑ. Леонид Черкесов ҫитес тӗлпулӑва ачасемпе йӗркелеме палӑртнине пӗлтернӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Пӗлтерӳ
 Шкулсенче пултарулӑх лаҫҫисем сахал мар ӗҫлеҫҫӗ — тӗрлӗ япаласем хатӗрлеҫҫӗ: салфеткӑсем, пуканесем тата ытти. Чӑваш халӑх сайчӗ шкул ачисем ӑсталанӑ япаласене туянма шутлать. Вӗсене эпир каярах хамӑр ирттерекен конкурссенчи ҫӗнтерӳҫӗсене парнелесшӗн. Пире чӑваш эрешӗллӗ япаласем кӑсӑклантараҫҫӗ. Пире сутас тесен чи малтанах пултарулӑх ертӳҫин (е урӑх вӗрентекенӗн) ачан ӗҫне фотоаппаратпа ӳкерсе илмелле те сӑна amartu@chuvash.org адреспа ярса памалла. Шкул ачин ӗҫӗ пире валли юрӑхлӑ пулнине хурав илсен ӑна почта урлӑ наложенный тӳлевпе ярса памалла. Шупашкара килнӗ май пире кӗртсе парсан та туянма пултаратпӑр. Пӗр ӗҫшӗн 150–300 тенкӗ тӳлеме хатӗр. Ачасем ӑсталанӑ япаласене ҫӗнтерӳҫӗсене парне евӗр панине шута илсе эпир кашнин япалан кӗске «паспортне» хатӗрлӗпӗр: кам ӑсталанӑ, ӑҫти шкултан, кам ертсе пынипе. Ҫитес вӑхӑтра ҫак пӗлтерӗве шкулсене ҫитерме тӑрӑшӑпӑр. |
|
Раҫҫейре
 Ҫакӑн пирки newsru.com сайт хыпарлани тӑрӑх Рамблер пӗлтерет. Microsoft компани Раҫҫей шкулӗсене вӗренӳ планшечӗсемпе тивӗҫтермелли проектран тухать иккен. Проекта «Просвещение» издательствӑн директорӗсен канашне ертсе пыракан Аркадий Ротенберг ҫакланнӑ. Унӑн фончӗ санкцие лекмен, анчах Ротенбергран Америка компанийӗ сыхланас тенӗ пулать. Хут кӗнекесене тӗрлӗ сӑлтавпа ура хунине палӑртса электрон учебниксем ҫине куҫма ӑнтӑлни ҫинчен The New York Times хаҫат каласа кӑтартнӑ. Анчах кӗтмен ҫӗртен проект йывӑрлӑхпа тӗл пулнӑ. Microsoft корпораци «Просвещение» ӑслӑлӑхпа вӗренӳ издательствипе килӗштерсе ӗҫлеме пӑрахас шут тытнӑ-мӗн. Компанире Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсен правительствипе тата юристсемпе канашланине палӑртнӑ, анчах «Просвещение» АПШ санкцине лекнине ҫирӗплетекен пулман имӗш. Аркадий Ротенберг издательствӑн директорсен канашне пӗлтӗрхи авӑн уйӑхӗнче ертсе пыма тытӑннӑ. Вӑл издательство хуҫисенчен пӗри пулса тӑма хатӗрленнине пӗлтернӗ. Каярах ку информаци ҫирӗпленмен. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Хулара
 Юпан юлашки кунӗнче Республикӑри ачасемпе ҫамрӑксен вулавӑшӗнче «Компьютерпа — эс тесе» проектӑн пиллӗкмӗш тапхӑрӗ вӗҫленнӗ. Ӑна асӑннӑ культура учрежденийӗнче тӑрӑшакансем ирттереҫҫӗ. Ҫав кунах улттӑмӗш ушкӑн йӗркеленнӗ. Унта 12 ҫын ҫырӑннӑ. Компьютера хӑнӑхтаракан черетлӗ курс вӗҫленнӗ ятпа проект ертӳҫи Нина Димитриева саламланӑ. Шупашкарти ӗҫпе вӑрҫӑ, Хӗҫпӑшаллӑ вӑйсен тата правӑна сыхлакан органсен ветеранӗсен организацийӗн ертӳҫи Николай Матвеев та пулнӑ. Курса ҫӳренине ӗнентерекен хута ватӑсене вӑл тыттарнӑ. Курса ҫӗнӗрен ҫырӑннисене эрнере виҫӗ хутчен: тунтикун, юнкун тата эрнекун, 10 тата 15 сехетре, компьютер вӑрттӑнлӑхне хӑнӑхтарӗҫ. Мероприятие «Любава» вокал ансамблӗн концерчӗ вӗҫленӗ. Сӑнсем (3)
Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Культура
 Шупашкарти Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка училищинче ултӑ хӗлӗхлӗ гитарӑпа калакансен фестивалӗ иртнӗ. Ӑна Оксана Павлова гитаристкна тата педагога асӑнса тата вӑл ҫуралнӑранпа 50 ҫул ҫитнине халалласа йӗркеленӗ. Оксана Павлована музыкантсен темиҫе ӑрӑвне вӗрентсе кӑларнӑ тесе ырлать республикӑн Культура министерстви. Унӑн вӗренекенӗсем паян Шупашкарти музыка училищинче, Шупашкарти культурӑпа ӳнер институтӗнче, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче ӗҫлеҫҫӗ иккен. Фестиваль темиҫе мероприятирен тӑнӑ. Пӗрремӗш пайӗнче Шупашкарти вӗренӳ заведенийӗсенче ӑс пухакансемпе унта ӗҫлекенсем концерт лартнӑ. Фестиваль ячӗпе йӗркеленӗскере юпан 15-мӗшӗнчех кӑтартнӑ-ха. Кайран, юпан 29-мӗшӗнче Хусанти Н.Г. Жиганов ячӗллӗ патшалӑх консерваторийӗн ҫамрӑк преподавателӗ, пӗтӗм тӗнчери конкурссен лауреачӗ Михаил Нагорнов мастер-класс ирттернӗ. Унта музыка шкулӗсенче вӗренекенсем тата музыка училищин 2-мӗш курс студентки Марина Галимова хутшӑннӑ. Каҫхине Хусан ӑсти пӗчченех концерт кӑтартнӑ. Вӑл гитара музыкин тӗрлӗ тапхӑрти ҫеммине шӑрантарнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Ял хуҫалӑхӗ
 Ял хуҫалӑхӗнче тӑрӑшса ырӑ ята тивӗҫнисенчен пӗри Сергей Павлов министрпа тата Михаил Игнатьев Элтеперпе Кун пирки Ял хуҫалӑхӗнче тата тирпейлекен промышленноҫра ӗҫлекенсен уявӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев палӑртса хӑварнӑ. Уявӗ юпан 31-мӗшӗнче иртессине эпир пӗлтернӗччӗ. «Иккӗмӗш ҫӑкӑр» ҫинчен калас тӑк, асӑннӑ культура пирки паян татса памалли ыйтусене хускатнӑ май чарӑнса тӑнӑ. Хӑш-пӗр хуҫалӑхра кредит та илнӗ, ҫӗрулмие упрама хранилище те тунӑ. Паян ҫак культура аван хакпа сутӑнать. Пысӑк хуҫалӑхсен, Игнатьев шучӗпе, ҫӗрулмипе ҫине тӑрсарах ӗҫлемелле, ҫулталӑкра 1 миллион тонна туса илме ӑнтӑлмалла. Ял хуҫалӑхӗнче тата тирпейлекен промышленноҫра ӗҫ укҫи шайне ӳстермеллине те палӑртнӑ. «Паян мӗнпур ял хуҫалӑх продукцийӗ тивӗҫлӗ хакпа сутӑнать, пӗчӗк ӗҫ укҫи отрасль аталанӑвне такӑнтарать», — тесе шухӑшлать иккен Элтепер. Кирек епле уяври пекех пысӑк шайри наградӑсемпе те чысланӑ. «Раҫҫей Федерацийӗн ял хуҫалӑхӗн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» ята Елчӗк районӗнчи «Комбайн» кооперативри Владимир Анисимов электрогазосварщик, Ҫӗрпӳ районӗнчи «ВДС» тулли мар яваплӑ обществӑри Изосим Романов, Патӑрьел районӗнчи «Малалла» эртелти Николай Филиппов тракторист тивӗҫнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Экономика
 Ӗнер республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев районсемпе хуласен пуҫлӑхӗсемпе видеконференци мелӗпе канашлу ирттернӗ. Ун вӑхӑтӗнче вӑл Раҫҫей Правительствин юпан 30-мӗшӗнчи ларӑвӗнче ҫӗршывӑн субъекчӗсене 3 миллиард та 484 миллион тенкӗлӗх грант уйӑрма пӑхнине пӗлтернӗ. Бюджет хушшинчи трансферта ҫӗршывӑн влаҫ тӑвакан органӗсен ӗҫ тухӑҫлӑхне кура регионсене ҫитерӗҫ. Рейтинга хатӗрленӗ чухне пурнӑҫ тӑршшӗне, халӑхӑн тупӑшне, ӗҫсӗрлӗх шайне, вӗренӳ пахалӑхне, ачасем тӑлӑха юласран профилактика ирттернине, ҫурт-йӗр мӗн чухлӗ хута янине, экономика аталанӑвне уйрӑм ҫынсем укҫа хывнине, хыснана налук тата налук мар тупӑш кӗнине, пӗчӗк тата вӑтам бизнес аталанӑвне шута илнӗ. Кунсӑр пуҫне соцыйтӑм кӑтартӑвне те ӑша хывнӑ-мӗн. Михаил Игнатьев пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Ен унччен йышӑннӑ 20-мӗш вырӑнтан 14-мӗшне куҫнӑ, республикӑна преми евӗр 165 миллион та 59 пин тенкӗ лекессине асӑнса хӑварнӑ. «Ку премие эпии Шупашкарти микрорайонсенчен пӗринче ача пахчи тӑвӑпӑр. Хула администрацийӗн унӑн вырӑнне палӑртмалла», — тенӗ Элтепер. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Республикӑра
 Чӑваш Енре референц станцисен сетьне тӗрӗслеттермелле хута янӑ. Хальхи вӑхӑтра ITRF 2005 координатлӑ тӳрӗ кӗтеслӗ геоцентр тытӑмӗ ҫумне ҫыхӑнтарнӑ сеть тест режимӗпе ӗҫлет. Вырӑнти координатӑпа проектӑн каярах тапхӑрӗнче ҫыхӑнтарма палӑртнӑ. Чӑваш Енӗн Информаци политикин тата массӑллӑ коммуникаци министерстви авӑн уйӑхӗн ҫурринче Шупашкарти, Канашри, Ҫӗмӗрлери, Куславкари, Улатӑрти, Етӗрнери тата Патӑрьелти референц станцисене вырнаҫтарса пӗтернине аса илтерет. Вӗсем республикӑн мӗнпур территорине тӗп-тӗрӗс палӑртма май парать. Референц станцийӗсен кӑтартӑвӗсем кадастр инженерӗсемпе геодезистсене уйрӑмах кирлӗ. Кун валли оборудование ҫакӑн пек йӗркелеме сӗнеҫҫӗ: IP-адрес: 195.2.214.115 Порт: 2101 Протокол: NTRIP Хыпарсене ямалли – NMEA GGA. Формат – RTCM3. Ӗҫе кӗртмелли точкӑсем: ALL_ RTCM3 Nearest_ RTCM3 ALAT_RTCM3 BATR_ RTCM3 CHEB_ RTCM3 KANA_ RTCM3 KOZL_ RTCM3 SHUM_ RTCM3 YADR_ RTCM3 Тытӑма тӗрӗслемелли тапхӑр валли учет ҫыравӗ хатӗрленӗ, вӑл 10 пӗр пек кӗрекене харӑс усӑ курма ирӗк парать. Килес ҫулхи нарӑсӑн 1-мӗшӗччен унпа кирек кам та усӑ кураять. Усӑ куракан ячӗ: TestChR. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Персона
 Валерий Яковлева саламланӑ самант Ӗнер К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче асӑннӑ учрежденин илемлӗх ертӳҫин Валерий Яковлев лартнӑ спектакльсен эрни вӗҫленнӗ. Аса илтеретпӗр, ӑна СССР халӑх артисчӗ Валерий Николаевич 75 ҫул тултарнӑ ятпа йӗркеленӗ. Паянхи куна илсен Валерий Яковлев Чӑваш драма театрне 53 ҫул халалланӑ. Ҫак вӑхӑтран 35 ҫул вӑл театрӑн илемлӗх ертӳҫи пулса ӗҫлет. Хӑй ӗҫлекен театрта вӑл 81 спектакль лартнӑ. Вӑл чӑваш, вырӑс тата ют ҫӗршыв авторӗсен пьесисем тӑрӑх хатӗрлесе куракан патне ҫитернӗ. Мускаври Аслӑ режиссер курсне пӗтернӗ хыҫҫӑн Амур ҫинчи Комсомольскра лартнӑ. Валерий Яковлев — 120 правительство концерчӗн авторӗ. Фестивалӗн ҫиччӗмӗш кунӗ тӗлӗнмелле ӑшӑ иртнине пӗлтереҫҫӗ. Зал тулли халӑх пулнӑ-мӗн. Ытти кунхиллех «Салампи» спектакльти кӗвӗ янӑранӑ. Юбилей каҫне Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн «Нарспи» оперинчи сыпӑк уҫнӑ. Оперӑпа балет театрӗсӗр пуҫне юбиляра саламлама пынӑ Истори архивӗн пуҫлӑхӗ Галина Ертмакова пынӑ. СССР халӑх артистне вӑл Яковлевсен генеаологи йывӑҫне парнеленӗ. Сӑнсем (19) Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Экономика
 Юпан 30-мӗшӗ тӗлне Чӑваш Енӗн хыснине патшалӑх харпӑрлӑхӗнчи пурлӑха тата ҫӗр лаптӑкне тара панипе 174,4 миллион тенкӗ тупра кӗнӗ. «Кӗмӗлӗн» ытларах пайне ҫӗр лаптӑкӗсем кӳнӗ. Маларах асӑннӑ тупраран 174,4 миллион тенкӗрен 111,7 миллион тенкине ҫӗр лаптӑкӗсене тара пани кӳнӗ. Паянхи кун тӗлне куҫман пурлӑха пӗтӗмпе 62 пин тӑваткал метр тара параҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне 10,9 пин гектар ҫӗр лаптӑкӗ арендӑра. Патшалӑх харпӑрлӑхӗнчи пурлӑха тара панисӗр пуҫне муниципалитетӑнне те арендӑна парса укҫа тӑваҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
+9.6 °C