РФ премьер-министрӗ Дмитрий Медведев Раҫҫее ют ҫӗршывран вӑхӑтлӑх килекен ҫынсене квота парасси пирки алӑ пуснӑ. Документра палӑртнӑ тӑрӑх, ҫитес ҫул пирӗн ҫӗршывра ют тӑрӑхран 111 пин ҫын килейӗ. Кӑҫалхипе танлаштарсан, ку 15 пин сахалрах.

Ҫӗршывӗпе илес тӗк, ҫитес ҫул ют ҫӗршывран ҫынсем сахалрах килӗҫ. Чӑваш Ен вара, кӑҫалхипе танлаштарсан, ытларах ҫын йышӑнӗ. 2017 ҫулта пирӗн пата 200 мигрант килме пултарӗ.

Ку кӑтарту Атӑлҫи тӑрӑхӗнче — чи пӗчӗккисенчен пӗри. Мари Республикине тата Удмурт Республикине ют тӑрӑхран 100 ҫын килӗ.

Филип Калаш

Словак каччи Филип Калаш чӑваш чӗлхипе кӑсӑкланать. «Ҫамрӑксен хаҫачӗн» журналисчӗ Алина Изман пӗлтернӗ тӑрӑх, яшӑн «нумай нациллӗ Раҫҫейпе паллашас ӗмӗт тахҫанах ҫуралнӑ. Ҫав тӗллевпех вӑл хӑй тӗл­лӗн вырӑс чӗлхине вӗреннӗ».

Автомеханикпа булочнӑйра ӗҫлекен ҫемйинче ҫуралнӑ Филип Братиславӑра экономика университетӗнче магистратурӑра юлашки курсра пӗтӗм тӗнчери хутшӑнусем енӗпе вӗренет.

Пӗлӗве тарӑнлатма Шупашкара килнӗ каччӑ студентсен «Грамотей» Интер­нет-олимпиадин ҫӗнтерӳҫи пулнӑ май И.Н. Ульянов ячӗллӗ ЧПУн вырӑс тата чӑваш филологийӗпе журналистика факультетӗнче практика курсне икӗ эрнене яхӑн ҫӳренӗ. И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУ йӗркелекен олимпиадӑна кӑҫал Словакири, Китайри, Казахстанри 20 ҫамрӑк хутшӑннӑ.

Зонӑри концерт

Чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Халӑх пултарулӑхӗн республикӑри центрӗнче (вӑл Трактор тӑвакансен культура керменӗнче вырнаҫнӑ) харӑсах икӗ мероприяти иртмелле. Юрлакан ушкӑнсем ҫав кун

«Хавхаланса юрлать чӗре» республикӑри фестиваль-конкурсра хӑйсен пултарулӑхне кӑтартӗҫ, хореографи ушкӑнӗсем — «На Волге широкой…» (чӑв. Аслӑ Атӑл шывӗнче...) ятлинче. Мероприятие Халӑх пултарулӑхӗн центрне йӗркеленӗренпе 80 ҫул ҫитнӗ ятпа ирттереҫҫӗ.

Фестивале 19 районти тата Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкарти 33 ушкӑн хутшӑнмалла.

«Хавхаланса юрлать чӗре» республикӑри фестивальне юрлакан ушкӑнсене зонӑри тапхӑрпа юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен тытӑнса 30-мӗшӗччен суйланӑ. Унта 38 хор тата 41 вокал ансамблӗ хутшӑннӑ. Ҫавӑнта суйласа илни чи лайӑх ушкӑнсем гала-концертра куракана савӑнтарӗҫ.

Канашри ҫӳп-ҫап

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Канашри пӗр пуҫлӑха костюм хывса ҫӳп-ҫап тиеме хушнӑ. Унта вӑл ӗнер пулнӑ.

Промышленность хулинчи ҫивӗч ыйтусенчен пӗри — ҫӳп-ҫап турттарманни. Тиесе каяҫҫӗ-ха ӑна, анчах вӑхӑтра мар тата ӗҫе тӗплӗн пурнӑҫламаҫҫӗ. «Юрать, хал хӗл те. Ҫулла чӑтмалла мар шӑршӑ тӑрать. Ҫӳп-ҫапа темиҫе уйӑх ӗнтӗ турттарса кайман», — элекленӗ Элтепере канашсем.

Ҫӳп-ҫап турттаракан компани «Чистый город» (чӑв. Таса хула) муниципалитетӑн унитарлӑ предприятийӗ парӑма кӗрсе кайнипе сӑлтавланӑ. Ҫынсем те тӗрлӗрен: пӗрисем тӳлеҫҫӗ, теприсем — ҫук.

Йӑлари каяша турттаракан предприяти пуҫлӑхне Михаил Игнатьев костюм хывса ҫӳп-ҫап тиеме хушнӑ. Канаш хула администрацийӗн пуҫлӑхне Владислав Софронова та сӑмах хытах лекнӗ. Икӗ эрнере йӗркене кӗртмесен ӑна Элтепер отставкӑна ярассипе хӑратнӑ.

Паян пӗтӗм ҫӗршывӗпех ачасене право тӗлӗшӗнчен пулӑшмалли кун иртет. Шупашкар районӗнче те ҫав ятпа тӗрлӗ мероприяти йӗркеленӗ. Халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрта ӑна кунах тӑснӑ. Унта ӗнерпе паян Уҫӑ алӑксен кунне йӗркеленӗ.

Центрӑн ҫемьене тата ачасене пулӑшас енӗпе ӗҫлекен уйрӑмӑн заведующийӗ Татьяна Михайлова Кӳкеҫ ял тӑрӑхӗнче иртнӗ Профилактика кунне те хутшӑннӑ. Унта 6—9-мӗш классенче вӗренекенсемпе тӗл пулса калаҫнӑ. Преступлени тӑвас мар тесен мӗнле тытмаллине ӑнлантарнипе пӗрлех ачасене «Сообщи, где торгуют смертью!» (чӑв. Вилӗме ӑҫта сутнин пӗлтер) акци пыни пирки те каласа кӑтартнӑ.

Ачасен пушӑ вӑхӑчӗ кичем ан ирттӗр тесен вӗсене лагерьсене канма янине пӗлтернӗ. Татьяна Михайлова каланӑ тӑрӑх, Шупашкар районӗнчисем хальхи вӑхӑтра «Солнышко» тата «Белые камни» лагерьсене кайма пултараҫҫӗ.

Ӗнер республикӑри авалхи концерт учрежденийӗ — Чӑваш патшалӑх филармонийӗ — 80 ҫулхине уявланӑ. Савӑнӑҫлӑ мероприятине Михаил Игнатьев Элтепер тата чӑваш парламенчӗн спикерӗ Валерий Филимонов та хутшӑннӑ. Хальхи вӑхӑтри хореографин ташӑ ушкӑнӗн артистне Ирина Гавриловӑна, Кристина Игнатьева хореографа, «Ҫавал» фольклорпа эстрада ансамблӗн вокалистне Александр Ильина Михаил Игнатьев алла ҫыхмалли сехет парнеленӗ.

Филармони пуҫлӑхӗ Николай Казаков республика Правительствине пулӑшса пынишӗн тав тунӑ май артистсене те ырланӑ: «Паян эпир курни – пултарулӑхӑн анлӑ ҫулӗн пуҫламӑшӗ кӑна, ҫавӑнпа та эпӗ пирӗн тӗлӗнмелле пултаруллӑ артистсем пуррипе мӑнаҫланатӑп", — тенӗ ӑста композитор.

Савӑнӑҫлӑ уяв пысӑк концертпа малалла тӑсӑлнӑ.

Иртнӗ талӑкра Чӑваш Енре темиҫе пушар алхаснӑ. Вӗсенчен пӗринче 2-ри ача айӑплӑ.

Сӗнтӗрвӑрри хулинчи Совет урамӗнчи 16-мӗш ҫуртра 11 сехетре пушар тухнӑ. Пӗр хваттерте ача шӑрпӑкпа вылянӑ-мӗн. Ӑна сӳнтермесӗрех кравать ҫине пенӗ.

Ҫулӑм тухнине амӑшӗ асӑрханӑ. Тӳрех пушарнӑйсене чӗннӗ вӑл. Ҫулӑм маччана, дивана, чӳрече рамине сиенлетнӗ. Ҫынсем шар курман.

Канашра вара пушар каҫхине алхаснӑ. Унта машина ҫуннӑ. Капот айӗнчен тӗтӗм тухнине иртен-ҫӳрен курнӑ, МЧСа шӑнкӑравласа пӗлтернӗ.

Ҫӗмӗрле хулинчи пӗр ҫуртра та коридор ҫуннӑ. Ҫӑлавҫӑсем 9 ҫынна эвакуациленӗ. Вӗсен йышӗнче сусӑр тата ача пулнӑ. Ҫулӑма 20 минутран сӳнтернӗ.

Шупашкарта Пӗтӗм Раҫҫейри ярмӑрккӑ пӗрремӗш хут иртет. Вӑл Сӗнтӗрвӑрри ҫулӗ ҫинче вырнаҫнӑ. Мӗн кӑна ҫук-ши унта: теттесем, канихвет, мӑйӑр, типӗтнӗ улма-ҫырла…

Ярмӑрккӑри хӑш-пӗр тавара пирӗн патра курма ҫук. Чавыча, кижуч аминойӳҫексемпе, витаминсемпе пуян. Ӑна Камчаткӑра тата Сахалинра хатӗрлеҫҫӗ.

Ярмӑрккӑ 2008 ҫулта Удмурт Республикинче пӗрремӗш хут иртнӗ. 2014 ҫултанпа ӑна ытти регионта та ирттереҫҫӗ. Унта сутӑнакан тавар пирки нимӗнле иккӗленӳ те ҫук: пахалӑхӗ лайӑх.

Хӑйсен аллипе лукум, халва хатӗрлеҫҫӗ, вӗсене те ярмӑрккӑра сутаҫҫӗ. Ав тӗве ҫӑмӗнчен ҫӗленӗ тумтирсене Монголирен илсе килнӗ. Ярмӑрккӑ чӑн-чӑн уяв пекех иртет. Вӑл чӳкӗн 20-мӗшӗччен ӗҫлӗ.

Наталья Виноградова Ҫӗр ҫинче асамлӑх пуррине ӗненнӗ. Вӑл нумаях пулмасть машина выляса илнӗ.

Наталья икӗ уйӑх каялла машина илнӗ. Ҫак кунсенче вара ун патне ырӑ хыпар килнӗ. Машина ӑна тӳлевсӗрех лекнӗ-мӗн. Пӗтӗм Раҫҫей конкурсӗн ҫӗнтерӳҫине тӑкака йӑлтах саплаштарнӑ.

Конкурс машина бренчӗсен салонӗнче Раҫҫейӗпех иртнӗ. Ҫапла майпа производительсем суту-илӗве лайӑхлатасшӑн. Ара, тӗнчери экономика лару-тӑрӑвӗ ҫирӗпех мар-ҫке-ха.

Чӑваш Енре темиҫе кун пӑрлӑ ҫумӑр ҫуни чылайӑшӗшӗн инкекпе вӗҫленнӗ. Ҫав кунсенче шкул ачисем те шар курнӑ. Юрать, вӑйлӑ аманнисемех пулман.

Шуҫлак ҫул ҫинче шкула ҫӳрекен 96 ача шар курнӑ. Вӗсен хушшинче алӑ-ура хуҫакан та пулнӑ.

Чӳк уйӑхӗн 10–14-мӗшӗсенче 1077 ҫын суранланнӑ. Вӗсенчен 118-шӗ — ачасем. 93 ҫынна пульницӑна илсе ҫитернӗ. Вӗсенчен 6-шӗ — ачасем. Вилекен, телее, пулман.

Ҫанталӑк япӑх пулнӑ чухне вӗрентекенсене ачасене шкула пымалли пирки асӑрхаттарма хушнӑ. Вӗсем ашшӗ-амӑшӗ патне СМС-ҫырусем янӑ, пӑрлӑ ҫанталӑкра ачасене килте лармалли пирки асӑрхаттарнӑ.