Инҫе ҫула пысӑк тиевлӗ машинӑпа тухакан водительсене ҫул ҫинче ҫӳренӗшӗн укҫа тӳлемеллине хирӗҫ пулса акцие тухнине, вӗсем иртнӗ уйӑх вӗҫӗнче черетлӗ хутчен акци йӗркеленине пӗлтернӗччӗ.

Аса илтеретпӗр, водительсем чӳк уйӑхӗн 28-мӗшӗнче кӑнтӑрла Шупашкарти Гагарин палӑкӗ патне пухӑннӑ. 12 тоннӑран ытларах таякан фурӑсен водителӗсем ҫав эрнере иккӗмӗш хут акцие тухнӑччӗ.

Темле пулсан та саккунне йышӑннӑ. Шупашкарта паян «Платон» тытӑмпа ӗҫлекен «штрафомобиле» асӑрханӑ. Вӑл урапа йывӑр тиевлӗ машинӑсен номерӗсем тӑрӑх пӗрлӗхлӗ базӑна кӗрсе вӑл е ку урапа ҫул ҫӳренӗшӗн укҫа тӳленипе тӳлеменнине палӑртать. Мобильлӗ ку комплекссем стационарлисем вырӑнне пулӑшу кӳреҫҫӗ. Стационарлисем хальлӗхе Калуга тата Мускав облаҫӗсенче кӑна пур-мӗн.

Дальнобойщиксем ҫул ҫинче ҫӳренӗшӗн укҫа тӳлемеллине хирӗҫ пулса акцие тухнине пӗлтернӗччӗ. Водительсем черетлӗ акци йӗркеленӗ.

Чӳк уйӑхӗн 28-мӗшӗнче 11-12 сехетсенче Шупашкарти Гагарин палӑкӗ патне пухӑннӑ вӗсем. 12 тоннӑран ытларах таякан фурӑсен водителӗсем ку эрнере иккӗмӗш хут акцие тухнӑ ӗнтӗ.

Гагарин палӑкӗ патне 100 яхӑн ҫын пухӑннӑ. Иртен-ҫӳрен вӗсене чарӑна-чарӑна пӑхнӑ, плакатсене вуланӑ. Сӑмах май, кунашкал акцисем ҫӗршывӗпех иртеҫҫӗ.

Ҫав вӑхӑтрах ЧР Транспорт министерстви 12 тоннӑран ытарах таякан водительсем укҫа тӳлеме тытӑннине пӗлтерет. Укҫа федераци ҫул-йӗр фондне кӗме пуҫланӑ ӗнтӗ.

Дальнобойщиксем лӑпланман-ха. Вӗсем ҫул ҫинче ҫӳренӗшӗн укҫа тӳлеттернипе килӗшесшӗн мар.

Ӗнер, чӳкӗн 25-мӗшӗнче, фура водителӗсем каллех влаҫа «илттересшӗн» пулнӑ. Каллех акци ирттернӗ вӗсем. Дальнобойщиксем колоннӑпа тӑрса ҫулпа майӗпен пынӑ. Паллах, ку ыттисене вӗчӗрхентернӗ.

Ӗнер водительсем Шупашкарти Трактор тӑвакансен проспекчӗпе «Ромашка» ҫавра ҫул таран килнӗ. Ҫула тухиччен вӗсем патне ҪҪХПИ экипажӗсем пынӑ та саланма ыйтнӑ. Анчах дальнобойщиксем хӑнк та туман, малаллах кайнӑ.

Анчах полицейскисем ҫула хупӑрласа дальнобойщиксене пӗрерӗн яма тытӑннӑ. Анчах ку та пулӑшман. Пӗр ҫухрӑмранах каллех колонна пуҫтарӑннӑ. Водительсем «Ромашка» ҫавра ҫул патне ҫитсен ҫеҫ саланнӑ.

Палӑртмалла: вӗсем хӑйсене йӗркеллех тытнӑ, ҫул-йӗр правилисене пӑсман.

Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн шӑллӗ аварие ҫакланни пирки тӗнче тетелӗнче калаҫма тытӑннӑ. Вӑл чӳк уйӑхӗн 21-мӗшӗнче 17 сехет те 40 минутра Эгер бульварӗнче пулнӑ. Иномарка ВАЗ-2115 урапапа пырса ҫапӑннӑ.

Аварире 15-мӗш моделӗн 22-ри пассажирки алӑ хуҫнӑ, суранланнӑскере пульницӑна илсе ҫитернӗ. Ҫынсем курнӑ тӑрӑх, иномарка водителӗ ВАЗ хуҫипе калаҫса татӑласшӑн пулнӑ. Анчах лешӗ килӗшменнине кура вӑл руль умне ларнӑ та Кӑкшӑм урамӗ еннелле вӗҫтернӗ.

Водителе полицейскисем тытса чарнӑ. Дактилоскопи ирттернӗ хыҫҫӑн вӑл камне пӗлме май килнӗ. ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл 31 ҫулти Ладыков А.О. пулнӑ-мӗн.

Водитель ӳсӗр пулма пултарни ҫиеле тухнӑ. Анчах вӑл медицина тӗрӗслевӗ витӗр тухма хирӗҫ пулнӑ.

Алексей Ладыков кун тӗлӗшпе акӑ мӗн каланӑ: «Ҫапла, вӑл манӑн шӑллӑм. Вӑл ӳссе ҫитӗннӗ ҫын, хӑйех явап тытма пултарать. Ҫывӑх ҫыннисемпе тӑванӗсем халӗ пӗр вӑхӑтрах кулянаҫҫӗ те, намӑсланаҫҫӗ те. Кашниех хӑйӗн айӑпне туять. Ҫавӑнпа аварире шар курнӑ ҫынран кашнинченех каҫару ыйтатӑп. Айӑплин вара саккунпа килӗшӳллӗн явап тытмалла».

Халӗ, саккунпа килӗшӳллӗн, урапасен хӗлле ҫуллахи шинӑпа ҫӳреме юратмасть. Ҫавӑнпа, ахӑртнех, кашни водителех хӑйӗн «урхамахне» хӗллехи тум «тӑхӑнтартнӑ». Анчах урапа шипли пулсан та чутах инкекпе вӗҫленмен пӗр пулӑм.

Ку Сӗнтӗрвӑрри районӗнче пулса иртнӗ. Ҫанталӑк сивӗтнӗ май ҫулсем пӑрлакланнӑ. Тӑвалла хӑпармалли ҫул ҫинче Фольксваген урапа каялла чакнӑ. Ҫавӑнпа салонра ларакан упӑшкипе арӑмӗн кайнӑ ҫӗртех сиксе тухма тивнӗ.

Мӑшӑр сиксе тухнӑ чухне аманнӑ. Кун хыҫҫӑн урапа каялла чакса-чакса пынӑ та пӗвене чӑмнӑ. Видеорегистратор салона шыв мӗнле тулнине ҫеҫ ӳкерсе юлнӑ.

ҪҪХПИрен пӗлтенӗ тӑрӑх, ҫав ҫула тӑварлӑ-хӑйӑрла хутӑш сапман. Урапа вара шыва чӑмса самаях сиенленнӗ.

Ҫул-йӗр инфратытӑмне аталантармалли хушма мерӑсем ҫинчен калакан республика шайӗнче пӗлтӗр йышӑннӑ указа пурнӑҫласа кӑҫал Элӗк районӗнчи 6 ялти урамсенчи ҫула хытарма пӑхнӑ.

Ҫӗнӗ объектсен тӑршшӗ — ултӑ ҫухрӑма яхӑн. Ҫак ӗҫе пурнӑҫлама федераци хыснинчен 15,6 миллион тенкӗ, республика хыснинчен 7,5 миллион тенкӗ, вырӑнти хыснаран 396 миллион тенкӗ уйӑрасшӑн. Шуркасси Юнтапа, Анаткас Сурӑм, Хитекушкӑнь, Урмай ялӗсенче ку ӗсе пурнӑҫланӑ та ӗнтӗ.

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи «Кукашни – Юрьевка – Пӗчченхыр» автоҫула та икӗ ҫухрӑма яхӑн хытарнӑ.

Вӑрнар районӗнчи Енӗш ялӗнчи Тӗп урамри ҫула та ҫирӗплетнӗ. Хыснаран 5,73 млн тенкӗ уйӑрнӑ.

Канаш районӗнче вара Алексей Макаров ятлӑ фермер никама та шанса-кӗтсе ларман: Уҫырмари К. Маркс урамӗнчи 850 метр ҫула чул сарнӑ.

Хыркасси патӗнче фурӑсем ҫул ҫинчи тӳлеве ӳстерме хатӗрленнине хирӗҫлесе колоннӑпа кайни пирки тин кӑна пӗлтернӗччӗ. РФ Правительстви 12 тонна ытларах таякан урапасене чӳк уйӑхӗн 15-мӗшӗнчен ытларах тӳлеттересшӗн пулнӑ.

Халӗ дальнобойщиксемшӗн ырӑ хыпар пӗлтернӗ. Правительство ку тӳлеве икӗ хут чакарма йышӑннӑ. Чӳк уйӑхӗн 15-мӗшӗнчен дальнобойщиксем 1 ҫухрӑмшӑн 1,5 тенкӗ тӳлеме пуҫлӗҫ.

Анчах ытлах та савӑнмалла мар-ши фура водителӗсен? 2016 ҫулхи пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен хак каллех ӳсет. Икӗ хут хӑпарасси пирки калаҫаҫҫӗ. Ҫак укҫапа ҫулсене лайӑхлатӗҫ.

Фурӑсене ҫулпа ҫӳренӗшӗн тӳлемелли хака ӳстерни пирки калаҫма пуҫласан дальнобойщиксем кӑмӑлсӑрланма тытӑннӑ. Нумаях пулмасть вӗсем ҫакна хирӗҫ акци те ирттернӗ.

Паян, чӳк уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, Хыркасси тӗлӗнче 100 яхӑн фура пухӑннӑ. Пурте 12 тоннӑран ытларах таяканнисем. Дальнобойщиксем ҫапла майпа тӳлеве хирӗҫ пулнине палӑртнӑ.

Фурӑсем колоннӑпа федераци ҫулӗпе кайнӑ. Алексей Осипов, йывӑр тиевлӗ урапа водителӗ, тӳлеве ӳстерсен апат-ҫимӗҫпе топливо хакӗ те хӑпарассине палӑртнӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, юлашки 10 ҫулта дальнобойщиксен шалӑвӗ ӳсмен, конкуренци пысӑк.

ЧР Транспорт министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, фурӑсене ҫула сиен кӳнӗшӗн чӳкӗн 15-мӗшӗнчен тӳлеттерме пуҫлӗҫ. 1 ҫухрӑмшӑн 3,73 тенкӗ тӳлемелле пулӗ.

Ҫула билетсӑр тухни паянтан хакла ларать. Тӳлевсӗр ҫӳреме ӑнтӑлакансене унччен те пуҫран шӑлман-ха, халӗ вӗсене палӑртассипе ҫине тӑма тытӑнӗҫ. Яланлӑх акци мар пулин те кӑна хӑйне евӗр профилактика темелле.

Пассажирсене чукун ҫулпа турттаракан «Содружество» акционерсен уҫӑ обществи чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнчен ятарлӑ уйӑхлӑх ирттерессине пӗлтернӗ.

Билетсӑр ҫула тухакансене (халӑхра вӗсене «мулкач» теҫҫӗ) тытсан 1350 тенкӗлӗх штрафлӗҫ.

Кӳршӗллӗ Мари Элте билетсӑррисене 1400 тенкӗлӗх штрафлаҫҫӗ, Мӑкшӑ Республикинче — 1200 тенкӗ, Киров облаҫӗнче — 1100 тенкӗ, Пермь тӑрӑхӗнче — 1000 тенкӗ, Тутарстанра — 900 тенкӗ.

Чӗтре-чӗтре пынине кура штраф тӳлесе тӑкакланиччен ҫитес ҫӗре билетпа лӑпкӑн кайнинчен пахи нимӗн те пулас ҫук.

Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев «Раҫҫейӗн чукун ҫулӗ» акционерсен уҫӑ обществин Горький чукун ҫулӗн пуҫлӑхӗпе Анатолий Лесунпа тата асӑннӑ организацинче тӑрӑшакан ытти специалистпа тӗл пулнӑ. Калаҫӑва республикӑн правительствин пайташӗсем те хутшӑннӑ. Ҫав шутра Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ Михаил Резников, финанс министрӗ Светлана Енилина, транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министрӗ Владимир Доброхотов пулнӑ.

Анатолий Лесун Чӑваш Ен ертӳҫисемпе Раҫҫейӗн чукун ҫулӗ туслӑ килӗштерсе ӗҫленине палӑртнӑ. «Эпир сирӗнпе пӗр командӑпа ӗҫлетпӗр, йывӑр ыйтусене ӑнӑҫлӑ татса паратпӑр», — пӗтӗмлетнӗ хӑй шухӑшне Анатолий Лесун. Михаил Игнатьев та икӗ енлӗ ҫыхӑнупа кӑмӑллине палӑртнӑ. «Чӑваш Енӗн предприятийӗсем Раҫҫейӗн чукун ҫулӗпе пӗр-пӗриншӗн усӑллӑ условипе килӗштерсе ӗҫлеҫҫӗ», — тенӗ вӑл.

Енсем хула ҫумӗнчи маршрутсене ҫӳреттерес ыйтупа та калаҫнӑ. Анчах мӗнле пӗтӗмлетӳ патне ҫитсе тухнине Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнчи хыпарта асӑнман.

Сӑнсем (4)