Ултавҫӑсем телефонпа шӑнкӑравласа хӑйсемпе банк ӗҫченӗ тесе паллаштараҫҫӗ те ҫынна шӑнман пӑр ҫине лартса яраҫҫӗ. Кун пирки хаҫат-журналта пӗрмай ҫыраҫҫӗ, ҫапах ҫӑмӑл меслетпе пуякансен аллине пӗрех лекекенсем пур.

Чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Шупашкарти полици уйрӑмне 56 ҫулти хӗрарӑм пынӑ. Ун патне «банкӑн хӑрушсӑрлӑх службин ӗҫченӗ» шӑнкӑравланӑ-мӗн. Хайхискер хӗрарӑмӑн паспорт даннӑйӗсене те каланӑ. Ара, кун хыҫҫӑн ӑна мӗнле ӗненмӗн? Хӗрарӑм чӑнах та кредит организацийӗн ҫыннипе калаҫатӑп тесе шутланӑ. Ултавҫӑ СМС-ҫырупа килнӗ кода, картта реквизичӗсене калама ыйтнӑ. Тивӗҫлӗ канурискер пӗр шикленмесӗр пурнӑҫланӑ та… 9 пин ытла тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ.

Шупашкарта пурӑнакан 39 ҫулти тепӗр хӗрарӑм та серепене ҫакланнӑ. Ун патне те «банк ӗҫченӗ» шӑнкӑравланӑ. Ку тӗслӗхре те ултавҫӑ унӑн паспорт даннӑйӗсене каланӑ. Хайхискер пластик карттӑна блокировкӑран илме май ҫуккине, ӑна ҫӗннипе улӑштармаллине пӗлтернӗ. Ҫакна тумашкӑн вара банк карттин реквизичӗсем тата СМС-ҫырупа килнӗ код кирлӗ-мӗн. Ырӑ ҫыннӑмӑрсем, миҫӗ хутчен каламалла сире: кода тата банк карттин реквизичӗсене никама та пӗлтерме юрамасть!

Малалла...

Чӑваш Енре Беларуҫ лифчӗсем нумайланӗҫ. Ӗнер республикӑн Строительство, архитектура, ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх министерствинче «Могилевский завод лифтового оборудования» (чӑв. Могилеври лифт оборудованийӗн савучӗ) акционерсен уҫа обществин генеральнӑй директорӗпе Андрей Швецовпа министрӑн ҫумӗ Александр Шевлягин тӗл пулнӑ. Ӗҫлӗ калаҫӑва Чӑваш Енри ҫурт-йӗрти лифта ылмаштарассипе тимлекен предприятисен тата нумай хвтатерлӗ ҫурт-йӗр тӑвакан организацисен ертӳҫисем те хутшӑннӑ. Могилеври лифт пахалӑхӗ аваннине палӑртнӑ май Чӑваш Енре вӗсене анлӑрах усӑ курасси пирки килӗшсе татӑлнӑ.

Ҫак уйӑхӑн 26-30-мӗшӗсенче пирӗн республикӑна Беларуҫ Республикин официаллӑ делегацийӗ килнӗ. Вӑл тӗрлӗ предприяти-организацире пулӗ.

Ӗнер Чулхула хулинче Раҫҫей Президенчӗн федерацин Атӑлҫи округӗнчи тулли пайталлӑ элчи Игорь Комаров Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи регионсенче пурӑнакансене тӗрлӗ патшалӑх наградипе чысланӑ. Сумлӑ йыша Чӑваш Енри виҫӗ ҫын лекнӗ.

Красноармейски районӗнчи Пайсупин ялӗнчи Елизавета Сергеева «Вилӗмрен ҫӑлса хӑварнӑшӑн» медале тивӗҫнӗ. Вӑл кӑвакалсене пӗвене хӑвалакан пӗр ял хӗрарӑмӗ шыв путма пуҫланине асӑрхаса пӳртрен чупса тухнӑ. Ишме пӗлмен хӗрарӑма шывран туртса кӑларнӑ.

«Тӑван ҫӗршыв умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» II степеньлӗ орден медалӗпе Федерацин травматологи, ортопеди тата энодпротезировани центрӗн тӗп врачне Николай Николаева чысланӑ.

Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн тӗп дирижерне Ольга Нестеровӑна «Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ артисчӗ» хисеплӗ ят панӑ.

«Чӑвашавтотранс» панкрута тухсан 636 ҫын ӗҫсӗр юлнӑ. Вӗсенчен 303-шӗ – Шупашкарта, 111-шӗ – Канашра, 92-шӗ – Ҫӗнӗ Шупашкарта, 51-шӗ – Улатӑрта, 50-шӗ – Ҫӗмӗрлере, 29-шӗ – Куславккара. Предприятире тӑрӑшнӑскерсене ҫулталӑк вӗҫлениччен ӗҫрен кӑларӗҫ.

Ӗҫсӗр юлнисем валли справкӑпа консультаци пункчӗ тата «хӗрӳ лини» йӗркеленӗ. Кунсӑр пуҫне ЧР Ӗҫлев министерстви кашнин патне вакансисем сӗнсе ҫыру янӑ.

Ӗҫлев центрӗнче «Чӑвашавтотрасра» тӑрӑшнӑ ҫынсене ытти профессие вӗренме сӗнӗҫ, психологи пулӑшӑвӗ парӗҫ. Патшалӑх программипе килӗшӳллӗн, ӗҫсӗррисем вӗсем валли пособи тата вӗренекенсем валли стипенди пур.

Палӑртмалла: предприятире тӑрӑшнӑ 45 ҫын Ӗҫлев центрне ҫитнӗ, вӗсенчен 36-шӗ ӗҫе вырнаҫнӑ ӗнтӗ, тепӗр 9-шӗ ӗҫсӗррисем пек шутра тӑраҫҫӗ.

Чӑваш Республикинче ҫитес вӑхӑтрах патшалӑхӑн тепӗр наградине вӑя кӗртесшӗн. Унӑн ячӗ: «Анне» мухтав палли (ун ҫине чӑвашла «Анне» тесе ҫырӗҫ). Ӑна пиллӗк е унран ытларах ача ҫуратса ӳстернӗ е ҫитӗнтерекен хӗрарӑмсене пама палӑртнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ.

Ӗнер Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта ЧР Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗн Ертӳҫи Юрий Васильев ҫӗнӗ паллӑн эскизӗпе паллаштарнӑ.

Ӗҫӗн авторӗ — Чӑваш Енри художниксен союзӗн пайташӗ Игорь Андреев, идейи – Раҫҫейӗн халӑх хуҫалӑхӗн тата патшалӑх службин академийӗн Шупашкарти филиалӗн патшалӑх тата муниципалитет управленийӗн кафедрин доценчӗ, истори ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Владимир Ткаченко.

Проектра палӑртнӑ тӑрӑх, Сӑр урлӑ каҫмалли эстакадӑна 2020 ҫулхи ҫулаччен туса пӗтермелле. Кун пирки сайтра хыпар пулнӑччӗ. Ҫак кунсенче Правительство ҫуртӗнче иртнӗ канашлура «Волго-Вятскуправдор» пуҫлӑхӗ Илдар Мингазов пулнӑ.

Ертӳҫӗ каланӑ тӑрӑх, эстакада тӑвас ӗҫе 2020 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 31-мӗшӗччен вӗҫлемелле, анчах кӗпере 2019 ҫултах хута ярасшӑн. Паянхи кун тӗлне строительство валли 100 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.

Аса илтерер: эстакада строительствин аукционӗ кӑҫал ҫулла иртнӗ. Унта Мускаври «Мостотрест» ПАО фирма (унӑн тӗп аукционерӗ – Раҫҫейри миллиардерӑн Аркадий Ротенбергӑн компанийӗ) ҫӗнтернӗ, вӑл ӗҫе 1,4 миллиард ытла тенкӗпе тума килӗшнӗ.

Шупашкарти аэропорт валли ят шырани пирки унччен пӗлтернӗччӗ. Сасӑлав «Раҫҫейри сумлӑ ятсем» проект сайтӗнче пырать. Вӑл вӗҫлениччен 4 кун кӑна юлнӑ. Эппин, хӑвӑра килӗшекен ятшӑн сасӑ пама васкӑр.

Шупашкар аэропорчӗ камӑн ячӗпе хисепленӗ? Ҫак ята тивӗҫессишӗн 3 кандидат кӗрешет: Андриян Николаев космонавт, Святослав Федоров офтальмолог, Иван Яковлев Ҫуттакӑларуҫӑ. Хальлӗхе Андриян Николаевшӑн чи нумай сасӑ панӑ: 63 процент. Святослав Федоровшӑн – 19, Иван Яковлевшӑн 16 процент сасӑланӑ.

Ҫӗнтерӳҫе раштав уйӑхӗн 5-мӗшӗнче пӗлтерӗҫ.

Кунашкал тӗслӗх тӑтӑшах тӗл пулать, ҫапах ҫынсем ултавҫӑсен серепине ҫакланаҫҫӗ, асӑрханмаҫҫӗ. Чӳк уйӑхӗн 24-мӗшӗнче каҫхине Шупашкарта пурӑнакан 38 ҫулти хӗрарӑм патне палламан ҫын шӑнкӑравланӑ та банк карттине блокировка туни пирки пӗлтернӗ. Хӗрарӑм хӑраса ӳкнӗ.

Лешӗ блокировкӑна пӗтерме банк карттин реквизичӗсене, CVV-кода пӗлтермеллине каланӑ. Хӗрарӑм йӑлтах пурнӑҫланӑ. Телефон ҫине килнӗ парольсене те палламан ҫынна пӗлтернӗ вӑл.

Ҫапла майпа ултавҫӑсем карточка ҫинчи 191 пин тенке «хырса» кайнӑ. Халӗ кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарасси пирки шутлаҫҫӗ.

Чӑваш Енре халӑхшӑн яваплӑ предприятисене хавхалантарма шухӑшланӑ. Сӑмах вӗҫҫӗн ырласа та мухтаса мар. Укҫан.

Чӳк уйӑхӗн  24-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ 138-мӗш номерлӗ хушу кӑларнӑ. Унта халӑхшӑн яваплӑхшӑн 2018 ҫулшӑн преми парасси пирки каланӑ.

Ӗҫлӗ хутра ҫырнӑ тӑрӑх, Преми парас енӗпе ӗҫлекен канаш сӗннине шута илсе «Лауреат премии Главы Чувашской Республики в области социальной ответственности» (чӑв. — Чӑваш Ен Элтеперӗн социаллӑ яваплӑх облаҫӗнчи премин лауреачӗ) ята пама йышӑннӑ. Хавхалантару укҫи (виҫине асӑнман) «ДюПон Химпром» акционерсен хупӑ обществине, «Хӗвел» тулли мар яваплӑ обществӑна,  «Шупашкарти В.И. Чапаев ячӗллӗ производство пӗрлешӗвӗ» акционерсен обществине тивӗҫӗ.

Пахчара мӑкӑнь ӳстернӗшӗн республикӑри икӗ ҫынна явап тыттарнӑ. Вӗсене иккӗшне те тӗрмене хупмасӑр 1 ҫуллӑха айӑпланӑ.

Ҫурла уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Кивьял Хапӑс ялӗнче 43 ҫулти арҫын мӑкӑнь улӑмӗ пухнӑ, ӑна вӑл килӗнче упранӑ. Пӗтӗмпе унӑн 178 грамм улӑм пулнӑ. Темиҫе кун ирсен хайхискере полици ӗҫченӗсем тытса чарнӑ. Ҫак арҫынна кӳрши пахча ҫумлама ыйтнӑ-мӗн, ҫумкурӑка тислӗк купи ҫине пеме каланӑ. Анчах ку мӑкӑньсене хӑйӗн валли илнӗ. Арҫын айӑпне йышӑннӑ.

Тепӗр тӗслӗх Элӗк районӗнчи Кораккасси ялӗнче пулнӑ. Шупашкарта пурӑнакан 61 ҫулти хӗрарӑм ҫу уйӑхӗнче пахчара мӑкӑнь ӳссе тухнине асӑрханӑ. Анчах вӑл вӗсене тӑпӑлтарман, шӑварсах ӳстернӗ. Утӑ уйӑхӗн 30-мӗшӗнче полицейскисем 145 тӗмме тӑпӑлтарнӑ. Хӗрарӑм вара айӑпне йышӑнман.