Паян, ака уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, Шупашкарта «Ҫуркунне – 2019» ял хуҫалӑх уйлӑхӗ пуҫланнӑ. Эппин, хула ҫыннисемпе хӑнисем ял хуҫалӑх продукцине йӳнӗрехпе туянма пултарӗҫ.

Вырӑнти пахча ҫимӗҫе Шупашкарта тӑватӑ вырӑнта сутӗҫ: «Николаевски», «Дар», «Ҫурҫӗр», «Кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ» суту-илӳ комплексӗсенче.

Шупашкар хула администрацийӗ «Инстаграмри» хӑйӗн страницинче ҫӗнӗ хыпарсемпе паллаштарсах тӑрать. Ҫак халӑх тетелӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, «Ҫуркунне» уйлӑхра вӑрӑсем, калчасем, ял хуҫалӑх продукцине сутӗҫ. Вӑл хӑҫанччен тӑсӑлассине хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков палӑртнӑ. Уйлӑх ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче вӗҫленӗ.

Республикӑра Ҫӗнтерӳ кунне паллӑ тума хатӗрленеҫҫӗ. Уяв умӗн тӗрлӗ акци иртет. Тӗслӗхрен, Шупашкарта Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗсене тӳлевсӗрех ҫӳҫ касса ярӗҫ.

Парикмахерскире вӑрҫӑ сусӑрӗсене, ветерансене тата вӗсен тӑлӑх арӑмӗсене кӗтеҫҫӗ. Пурин ҫӳҫне те тӳлевсӗр касӗҫ.

Анчах акцие пур парикмахерски те хутшӑнмасть. Ҫӳҫ тӳлевсӗр касас тесен ҫакнашкал ятлӑ парикмахерскисене ҫитмелле: «Алла», «Локон», «Мечта», «Моя мечта», «Людмила», «Орхидея», «Камея», «Монголия», «Ботэ», «Багира», «Глория», «Семейная», «Модница».

Чӑваш Енре типӗ курӑк ҫуннӑ тӗслӗхсем пирки Чӑваш халӑх сайтӗнче пӗлтерсех тӑратпӑр. Паян Ҫӗнӗ Шупашкарта кунашкал тӗслӗх пулнӑ.

Спутник хулара та типӗ курӑк ҫуннӑ. Ҫулӑм паян, ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, 13 сехет те 15 минутра хулари масар ҫывӑхӗнче ялкӑшма тытӑннӑ. Кун пирки «Про Город» хаҫата халӑх корреспонденчӗ пӗлтернӗ.

Такамсем Шуршӑл тӑкӑрлӑкӗнчи типӗ курӑка чӗртсе янӑ. Ҫулӑм часах сарӑлнӑ, хула масарӗ ҫине те ҫитнӗ.

«Хӗл хыҫҫӑн масар ҫине пӑхма килтӗм. Ун чух курӑк ҫунатчӗ ӗнтӗ, унта 15 минут пултӑм. Инкеклӗ лару-тӑру министерствине шӑнкӑравласа пӗлтертӗм. Эпӗ пӗлтеричченех курӑк ҫунни пирки хыпарланӑ-мӗн», - каласа кӑтартнӑ халӑх корреспонденчӗ.

Кӑҫал нарӑс уйӑхӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан хӗрарӑм ача ҫуратнӑ. Вӗсен 10 ҫулти хӗрача та пур. Упӑшки те, арӑмӗ те эрехпе иртӗхеҫҫӗ. «Хаяррине» пула хӗрарӑмӑн психики хавшанӑ. Хайхискер аслӑ хӗрне ҫыртма тытӑннӑ. Унӑн кӗлетки ҫинчи суранӗсене шкулти вӗрентекенсем асӑрханӑ.

Кун хыҫҫӑн ҫемьене опекӑпа попечительлӗх органӗсен специалисчӗсем тӗрӗслесех тӑнӑ. Хальхи рейдра та вӗсем патне ҫитнӗ.

Хӗрарӑма ҫитес вӑхӑтра псхиатр патне ҫитме сӗннӗ, хӗрне вара психолог патне илсе каймалла. Специалистсем ку ҫемьепе калаҫу ирттернӗ. палӑртмалла: вӗсем ака уйӑхӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 50 ӑнӑҫсӑр ҫемьене ҫитнӗ.

Шупашкар хула администрацийӗнче чи лайӑх воспитательсене тата педагогсене чысланӑ. Вӗсене кубок, диплом тата хаклӑ парнесем панӑ.

Каҫал «Ҫулталӑкри воспитатель» ята Шупашкарти 130-мӗш ача пахчин воспитателӗ Ольга Лихова, 128-мӗш ача пахчинче шӑпӑрлансемпе ӗҫлекен Татьяна Волчкова тата 158-мӗш ача пахчинчи Елена Хураськина тивӗҫнӗ.

«Педагог-профессионал» конкурсра ҫӗнтерӳҫӗ тата призер ячӗсене ҫаксем илнӗ: 106-мӗш ача пахчинчи логопед Екатерина Спиридонова, 25-мӗш ача пахчинчи вӑй-хал культурин инструкторӗ Мария Самотаева, 11-мӗш ача пахчинчи музыка ертӳҫи Светлана Сергеева.

Палӑртмалла: кӑҫал конкурса 105 ҫын хутшӑннӑ.

Шупашкарта кирлӗ-кирлӗ мар ҫӗрте машинӑсем ларнине час-часах курма пулать. Чылайӑшӗ иртсе ҫӳреме чӑрмантарать. Анчах мӗн тӑвӑн? Водительсен, ахӑртнех, «тимӗр урхамахне» стоянкӑна лартса укҫа тӳлес килмест.

Машинӑсем тротуар ҫинче ларни Алексей Лапшин автоблогера та канӑҫсӑрлантарать. Вӑл урама видеокамерӑпа ятарласа тухнӑ, тротуар ҫинчи машинӑсене хӑваланӑ.

Ленин проспектӗнчи 59-мӗш ҫурт тӗлӗнче унашкал водительсем кашни кунах тупӑнаҫҫӗ – вӗсен Чукун ҫул вокзалӗ умӗнчи стоянкӑра укҫа тӑкаклас килмест ахӑртнех. «Ҫуран утмалли ҫул», «Машина лартма юрамасть» паллӑсем те хӑратмаҫҫӗ вӗсене. Блогер водительсене кун пирки кӑмӑллӑн кӑна асӑрхаттарать, ҫакна видео ӳкерет. Водительсем камера курсанах машинисене хускатса тротуар ҫинчен каяҫҫӗ.

Видеона пӑхас тӑк, «Дагестан халӑхӗн общини» удостоверение кӑтартнӑ ҫын кӑна турткаланса тӑнӑ. Хайхискер машинӑран тухнӑ, тротуар ҫине сура-сура блогера ыйту ҫине ыйту панӑ: видеона хӑвах полицие ярса паратӑн-и, куншӑн сана тӳлеҫҫӗ-и, ним тума аптӑранӑран ҫапла ӗҫлетӗн-и? Ҫапах Алексей Лапшин ҫак ҫынна йӑлтах лӑпкӑн ӑнлантарса панӑ, кайран тин лешӗ машинине тротуар ҫинчен куҫарса лартнӑ.

Малалла...

Ӗнер Шупашкарти 2-мӗш полици уйрӑмне арҫын ачана илсе килнӗ. Хайхискер ӑҫта пурӑннине астумасть. Халӑх тетелӗсенче тата мессенджерсенче ача тупӑнни пирки тӳрех хыпар сарӑлнӑ. Халӗ пӑшӑрханмалли ҫук ӗнтӗ: ачан ашшӗ-амӑшӗ тупӑннӑ.

7-8 ҫулсенчи пек курӑнакан арҫын ача шкул хыҫҫӑн аслашшӗпе уҫӑлса ҫӳренӗ. Тахӑш самантра ачан пуҫне троллейбуспа ярӑнма шухӑш кӗрсе кайнӑ. Ватӑскер вара мӑнукӗ ҫухалнине тӳрех асӑрхаман. Кайран ҫеҫ кун пирки ачан амӑшне пӗлтернӗ.

Арҫын ача троллейбуса ларнӑ. Юлашки чарӑнура ҫынсем вӑл пӗччен пулнине асӑрханӑ та полици ӗҫченӗсене чӗннӗ. Пӗчӗкскере полици уйрӑмне илсе кайнӑ. Пакунлисем социаллӑ педагогсемпе ҫыхӑннӑ, лешсем амӑшне тупма палӑшнӑ. Амӑшӗ ачине полици уйрӑмне пырса илсе кайнӑ.

Полицин лини пункчӗн ӗҫченӗсен самолетран арҫынпа хӗрарӑма хӑйсене тивӗҫлӗ тытманшӑн кӑларса яма тивнӗ. 1966 ҫулта ҫуралнӑ арҫын тата 1976 ҫулта кун ҫути курнӑ хӗрарӑм экипажа киревсӗр сӑмахсемпе кӳрентернӗ. Ҫавна май экипаж командирӗ кӑшкӑрашакан пассажирсемпе вӗҫме хирӗҫленӗ.

Ку пӑтӑрмах ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче «Победа (чӑв. «Ҫӗнтерӳ») авиакомпани самолечӗн борчӗ ҫинче пулнӑ. Арҫын бортпроводницӑна хитре мар сӑмахсемпе кӳрентернӗ, кун хыҫҫӑн экипаж командирӗ полици нарядне чӗнсе илнӗ.

Транспорт полицийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, административлӑ йӗркене пӑснӑшӑн арҫынпа хӗрарӑм тӗлӗшпе протокол ҫырнӑ.

Чебоксарик

Хулан палли — Кӑвал чӗппи — валли ят шырани пирки хыпарланӑччӗ. «Уҫӑ хула» порталта пынӑ сасӑлав вӗҫленнӗ.

Шупашкар 550 ҫул тултарнине халалласа йышӑннӑ Кӑвакал чӗппи мӗн ятлӑ пулӗ-ха? Аса илтерер, 10 ятран пӗрне суйламалла пулнӑ: Чеба, Волгарик, Чебруша, Тарават, Савик, Жемчужинка, Чеб, Чебокряшка, Чебоксарик, Чебик. Чылайӑшне Чебоксарик ят килӗшнӗ. Сасӑлава хутшӑннӑ 1580 ҫынран 22 проценчӗ уншӑн сасӑ панӑ.

Иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑна тухнӑ Чебӑпа Савик ятсем пӗрешкел процент пухнӑ — вӗсемшӗн пурӗ 13 процентшар сасӑланӑ.

Хусанкай урамӗ

Шупашкарта ӗнер, ака уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, пиллӗкри ача машина айне лекнӗ. Турра шӗкӗр, сывлӑхне ытлашши сиен кӳмен. Пульницӑна илсе кайнӑ хыҫҫӑн сывлӑхне тухтӑрсем тӗрӗсленӗ те киле янӑ.

Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, инкек Хусанкай урамӗнче каҫхи ултӑ сехет тӗлӗнче пулнӑ. «Киа Спектра» автомобиль хуҫи каланӑ тӑрӑх, амӑшӗпе ачи ҫул ҫинчи «зебра» текен вырӑна кӗтмен ҫӗртен сиксе тухнӑ. Машина хытӑ кайман пулин те хӑвӑрт чарса ӗлкӗреймен.

Инкекӗн чӑн сӑлтавне пакунлисем палӑртӗҫ. Ҫав вӑхӑтрах Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствинче водительсене ҫеҫ мар, ҫуран ҫӳрекенсене те тимлӗ пулма чӗнсе калаҫҫӗ. Ҫул урлӑ каҫиччен ҫывӑхра машинӑсем пуррипе ҫуккине пӑхмалла.