Вӑрнарта ветерансемпе пенсионерсен районти канашӗн ларӑвӗ иртнӗ. «Ветерансемпе тӗл пулни ҫирӗп экзамен витӗр тухнӑнах», — тесе ҫырнӑ район администрацийӗн сайтӗнче курнӑҫу пирки хыпарланинче.
Чӑн та, аслӑ ҫулхисем чылай чухне чӗрӗ, тем пирки те уҫҫӑн калама хатӗр. Хальхинче вӗсем район центрӗнчи Илларионов урамӗнче мунча ӗҫлеттермелли, тротуарсене юсамалли, вырӑнта туса илекен ял хуҫалӑх продукцине сутма пасарта вырӑн уйӑрмалли пирки сӑмах хускатнӑ. Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхӑн халӑхпа уҫҫӑнрах пулмаллине те асилтернӗ вӗсем. Кунсӑр пуҫне ватӑсем поселокӑн ҫурҫӗр енче хӑпаракан микрорайонӗнче стадион тата пӑр катокӗ кирлине палӑртнӑ иккен.
Ҫапла шухӑшлать Шӑмӑршӑ район администрацийӗ. Ялсенче юлашки ҫулсенче хитрелетес-капӑрлатас тесе ҫынсем нумай тӑрӑшнине пӗлтереҫҫӗ унтисем. Илемлине кура вӗсем район шайӗнче чи хӑтлӑ ял-урама палӑртма йӗркелекен конкурса та хутшӑнакансем те сахал-мӗн районта.
Анчах, шел те, тепӗр организаци-учрежденийӗ хӑйӗн балансӗ ҫинчи кивелнӗ ҫуртсене те хаклӑ реликви вырӑнне хурса тытать. Е вӗсем пурри ҫинчен манса кайнӑ темелле-ши? Апла-и, капла-и, анчах кивӗ япала илем кӳме пултараймасть тесе шухӑшлать Шӑмӑршӑ район администрацийӗ. Ҫакна ӗнентерме вӑл ӳркенмесӗрех кивӗ икӗ ҫурта вырӑна ҫитсех ӳкернӗ. Начаррисен шутӗнче вырӑнтисем хӑй вӑхӑтӗнче почта пулнӑ Анат Чаткасри тата Пуянкассинчи ҫуртсене кӗртнӗ.
Пӗлтӗрсене эпир Ӗпхӳри чӑваш вырсарни шкулӗн ҫуртне сутса яма шухӑш тытни пирки пӗлтерсеччӗ. Юнкун, нарӑсӑн 12-мӗшӗнче, ҫак ӗҫе пурнӑҫланӑ та имӗш — ҫурта Нефтекамск хулинчи усламҫӑна Марат Хафизова сутса янӑ.
«Коммерсант-Уфа» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх ҫуртшӑн ыйтнинчен икӗ хут пысӑкрах хак панӑ — пурӗ 5,23 миллион тенкӗ кӑларса хунӑ пулать. Ҫапла май ҫурта 25 ҫуллӑха Марат Хафизова тара парӗҫ. Аукционра пурӗ тӑваттӑн хутшӑннӑ, вӗсен шутӗнче малтан «Лукойл-Уралнефтепродукт» топ менеджерӗ пулса ӗҫленӗ Марат Хасановӑн компанийӗ те пулнӑ имӗш.
Аса илтеретпӗр, аукционра ҫӗнтерекене ҫурта 25 ҫуллӑха тара парӗҫ, хакӗ — пӗр тӑваткалшӑн 1 тенкӗ. Пӗтӗмӗшле ҫурт 728 тӑваткал метр йышӑнать. Марат Хафизовӑн халь икӗ ҫул хушшинче ҫак ҫурта юсаса ҫӗнетме тивӗ. Ун хыҫҫӑн ҫуртӑн 1-мӗш хучӗ — 187, 7 тв. м. — Чӑваш вырсарни шкулне куҫмалла. Ытти лаптӑкпа ҫӗнӗ хуҫа хӑйне кирлӗ пек усӑ курма пултарӗ — офиссем йӗркелеме, усламҫӑсене тара пама. Хальхи вӑхӑтччен вара пӗтӗм ҫуртпа Чӑваш вырсарни шкулӗ усӑ курнӑ.
Ку ҫурта 19 ӗмӗрӗн 30-мӗш ҫулӗсенче хута янӑ иккен. Революциччен унта Ӗпхӳри кӗпӗрнен земство управленийӗ, Уес училищи вырнаҫнӑ пулнӑ.
Республикӑн тӗп хулинче ҫӳп-ҫап контейнерӗсене улӑштарас ӗҫ малалла пырать. Ӑна пӗлтӗр пуҫӑннине тӗп хулара пурӑнакансем асӑрхарӗҫ-тӗр.
Йӑлари хытӑ каяша турттаракан хулари чи пысӑк предприятисенчен пӗри, «Спецавтохозяйство» хӑйӗн балансӗ ҫинчи мӗнпур контейнертан 35-е яхӑн процентне ҫӗнетнӗ иккен, «Таса хула» — 38 процент ытларах, «Экоцентр» — 100 проценчӗпех.
Ҫав вӑхӑтрах «Эткер» тата «Вертикаль» предприятисем ылмаштарма та тытӑнман-мӗн.
Республикӑн тӗп хули «МИПИМ–2014» текен курава пуҫласа хутшӑнма хатӗрленет. Асӑннӑ мероприяти кӑҫалхипе 25-мӗш хут иртет иккен, Шупашкар вара унта пуҫласа хутшӑнать.
Францире иртекен курава тӗрлӗ сферӑра ӗҫлекенсем — куҫман пурлӑх, инвестици рынокӗсенче тӑрӑшакансем, девелоперсем, архитекторсем, патшалӑх служащийӗсем, финансистсем — хутшӑнаҫҫӗ.
Шупашкар экспозицийӗ Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ экспозицийӗпе пӗрле вырӑн тупӗ. Чӑвашсемсӗр пуҫне унта тата тепӗр 24 регион кӗнӗ.
Шупашкар кӑтартакан тӗп самантсен шутӗнче Йӑлӑма, Лакрей вӑрманӗпе Шупашкара 500 ҫул парка юсаса ҫӗнетмелли, Хӗрлӗ лапама, «Ҫӗнӗ хула» тата Сад микрорайонсене хӑтлӑх кӗртессин проекчӗсене тӑратасшӑн.
Иртнӗ ҫул республикӑн тӗп хулинче 48 лифта юсаса ҫӗнетнӗ. Ун валли 46,7 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Ҫав шутран 35 миллионне хула хыснинчен, ытти 11-шне ҫурт-йӗр харпӑрлӑхҫисем хӑйсем уйӑрнӑ.
Асӑннӑ кӗмӗле перекетлесе усӑ курнине пула тупра тӑрса юлнӑ. Юлнӑ 10 миллион тенкӗ ытла укҫана халӗ нумай хваттерлӗ 5 ҫуртри 9 лифта юсама яма палӑртнӑ. Кунсӑр пуҫне тата уйрӑм ҫынсенчен пухакан укҫа тӳпине те пысӑклатма май килнӗ. Ҫынсем тӳпе хывнипе ҫав тупра унчченхи 10 процентран чӗрӗк пая ҫитнӗ.
Ӗнер комуналлӑ пулӑшӑвӑн хакӗсене пӑхса тухнӑ, кун пирки республика влаҫӗн тӗп порталӗ пӗлтерет. Утӑ уйӑхӗччен хаксене хальхи пекех хӑварма шантарнӑ пулать — унтан вара вӑтамран 4,9% таран ӳсмелле.
Ӑшӑ хакӗ вӑтамран 5,2% хӑпармалла. Шывшӑн 4,7% ыталрах тӳлеме тивӗ.
Правительствӑри ларура ҫавӑн пекех управляющи компанисен ӗҫӗ-хӗлне пӑхса тухнӑ — явапсӑр темиҫе компанине те асӑннӑ. Вӗсене ытлашши тӳленӗ укҫана ҫӗнӗрен шутласа пама хушнӑ тата штрафланӑ. Михаил Игрнатьев халӑха ҫурт-йӗр тытакан хуҫалӑхӗсене ытларах тӗрӗслеме ыйтнӑ — пӗр влаҫ органӗсем кӑна пӗтӗм ӗҫе туса ҫитереймӗҫ тесе каланӑ.
Шупашкарта ҫӗнӗ микрорайонсем хӑпартни пирки хула администрацийӗн официаллӑ порталӗ хыпарлать. Хальхи вӑхӑтра «Радужный» (чӑв. «Асамат кӗперри»), «Ҫӗнӗ хула», «Финская долина» (чӑв. «Финнсен айлӑмӗ»), «Университет» микрорайонсем тата Алькеш ялӗпе Богдан Хмельницкий урамӗсенче хӑпартаҫҫӗ.
Пӗлтӗр Богдан Хмельницкий урамӗнче нумай хваттерлӗ 10 ҫурт хута янӑ, «Финская долина» тата «Ҫӗнӗ хула» микрорайонсенче — 4-шар, «Асаматлинче» — 3, «Университет-2» текеннинче — 1.
Пӗтӗмпе вара 292,2 пин тӑваткал метр ҫурт-йӗр хута кайнӑ. Хула администрацийӗ ҫак цифра виҫӗм ҫулхинчен 13,5 процент нумайраххине пӗлтерет. Асӑннӑ калӑпӑшран уйрӑм ҫынсем хӑпартса лартнӑ ҫурт-йӗр лаптӑкӗ — 24,1 пин тӑваткал метр. 1,2 пин тӑваткал метрне пурӑнмалли мар ҫурт-йӗртен пурӑнмаллине куҫарнӑ.
«Тата кам юсатӑр ӗнтӗ?» — тесе, тен, тӗлӗнӗҫ уйрӑм ҫуртсенче пурӑнакансем. Анчах кунта сӑмахӑмӑр нумай хваттерлисем пирки пырать. Малашне ҫавсенче пурӑнакан харпӑрлӑхҫӑсене ҫурта тӗпрен юсама тӳлеме уйрӑм статьяпа тӳлеттерме тытӑнӗҫ. Чӑвашра кӑна мар, Раҫҫейӗпех тени лӑплантарас ҫук та, анчах пирӗн патра ҫӗршывӑн Регионсен аталанӑвӗн министерстви ӳстерме сӗннӗ тарифран чи пӗчӗк хисепе суйласа илнине палӑртмалла. Тӑваткал метршӑн Раҫҫейӗн регионӗсенче 5 тенкӗрен пуҫласа 12 тенкӗ таран тӳлеттерме ирӗк панӑ иккен. Пирӗн патра вара 5 тенкӗ те 20 пуспа ҫырлахас тенӗ.
Халӑхран пухнӑ «кӗмӗле» ятарлӑ счет е регионта уҫакан оператор счечё ҫинче пухса пырӗҫ те кайран тупрана шӑкӑрт кӑларса хурӗҫ. Юсамалли ҫуртсен республикӑри программине ишӗлекен ҫурстемсӗр пуҫне пурне те кӗртмелле. Хӑш ҫурта маларах юсассине нумай хваттерлӗ ҫуртсенче пурӑнакансен пухӑвӗсем татса памалла иккен.
Чӗмпӗр облаҫӗнче ҫӗр айӗнче пӑлхарсен авалхи мунчине тупни, ӑна музей евӗр упрас шухӑш тытни пирки хӑй вӑхӑтӗнче Чӑваш халӑх сайчӗ хыпарланӑччӗ. Археологсем мунчана X–XII ӗмӗрсенче туса лартнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Чӗмпӗр облаҫӗн культура эткерлӗхне упрас енӗпе ӗҫлекен комитечӗн ертӳҫи Шарпудин Хаутиев ҫак кунсенче тӗнче тетелӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, авалхи ҫурта ятарлӑ ҫивиттипе витме тытӑннӑ. Вӑл ӑна юр-ҫумӑртан хуплӗ. Авалхи мунча тӑррине ҫӳлтен хупланипе пӗрлех ӑна туристсене кӑтартмалла хатӗрлесшӗн.
Пӑлхар эткерлӗхӗн палӑкне иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗнче ӑнсӑртран асӑрханӑ. Ҫав вырӑнта влаҫ ҫыннисем Атӑлҫи тӑрӑхӗнчен тахӑҫан ссылкӑна янӑ нимӗҫсем унчченхи вырӑна таврӑнма тытӑнсан хайхисем валли поселок тӑвас тенӗ. Строительство ӗҫӗсене пуҫӑннӑ экскаватор кирпӗч никӗсе сиенлетнӗ.. Строительсем мунча кӑмакине, хутмаллине тата ытти хӑш-пӗр пая ватса пӗтернӗ. Ҫав вырӑн культура эткерлӗхӗн объекчӗ кӑна мар, унта пӑлхар тапхӑрӗнчи мунча пулнине каярах тин ӑнланса илнӗ. Поселок тума вырӑнти тӳре-шара саккуна пӑсса ирӗк панӑ иккен.
+0.3 °C