Бурят Республикинче Базыр Цырендашиев композиторпа тата педагогпа мӑнаҫланни, вӑл вара хӑй вӑхӑтӗнче Чӑваш Енре ӗҫленине ҫак йӗркесен авторӗ икӗ ҫул каялла пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: Базыр Очирович — Бурят Республикинчи паллӑ композитор. Вӑл — сахал мар кӗвӗ-ҫемӗ авторӗ. Унӑн мӑшӑрӗ Инесса Павловна — чӑваш.
Базыр Цырендашиевпа мӑшӑрӗ 1950-1960-мӗш ҫулсенче пурӑннӑ. 1959-1963 ҫулсенче Базыр Очирович Ҫӗмӗрлери культура ҫуртӗнче илемлӗх ертӳҫи пулса ӗҫленӗ.
Халӗ ҫав ҫын пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Вӑл 86 ҫула кайнӑ.
Хӑй ӗмӗрӗнче Базыр Цырендашиев 400 ытла юрӑ кӗвӗленӗ.
Чылай вӑхӑт чирленӗ хыҫҫӑн Раҫҫейри тата Чӑваш Енри паллӑ музыковед, педагог, общество ӗҫченӗ, Раҫҫейри тата Чӑваш Енри Композиторсен союзӗсен членӗ Светлана Макарова пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ.
Светлана Ильинична тӑватӑ теҫетке ҫул ытла Шупашкарти музыка училищинче тӑрӑшнӑ. Ӗҫчен хӗрарӑм тивӗҫне часа чунпа пурнӑҫланӑ. Ӗҫтешӗсем ӑна пысӑк ӑста, чӑн-чӑн профессионал тесе хакланӑ.
Чӑваш Енри телекуравҫӑсем вара Светлана Макаровӑна «Чувашия музыкальная», «Мастера искусств», «Представляем молодых» телекӑларӑмсене ертсе пыни тӑрӑх аван пӗлнӗ. Халӗ ҫав телепередачӑсем Чӑваш Енӗн патшалӑх телерадиокомпанийӗн ылтӑн фондӗнче упранаҫҫӗ. Ҫавӑн пекех Светлана Макарова 800 ытла музыкӑпа критика статйи ҫырнӑ.
Ӗнер, кӑрлач уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ юрисчӗ, Ф.Н. Плевако ячӗллӗ ылтӑн тата кӗмӗл медаль лауреачӗ Юрий Кручинин куҫне ӗмӗрлӗхе хупнӑ. Усал хыпара Александр Белов журналист Фейсбукра пӗлтернӗ. Юрий Сергеевич ковидпа чирленӗ-мӗн, унӑн ӳпки 90 процент шыҫнӑ иккен.
Юрий Кручинин Раҫҫейри адвокатсен гильдийӗн пӗрремӗш вице-президенчӗ, «Мускаври юридици центрӗ» адвокатсен коллегийӗн президиумӗн председателӗн пӗрремӗш заместителӗ, Вырӑсла калаҫакан адвокатсен пӗтӗм тӗнчери ассоциацийӗн президиумӗ членӗ пулнӑ.
Мари Элта ҫуралса ӳснӗ Юрий Кручининпа ҫак йӗркесен авторӗ вӑл Чӑваш Енре этем правине хӳтӗлекен уполномоченнӑйра ӗҫленӗ чухне паллашнӑччӗ. Унпа республикӑн Патшалӑх Канашӗн «Республика» хаҫачӗ валли анлӑ интервью хатӗрленӗччӗ. Ҫав калаҫура Юрий Сергеевич ӑслӑ та анлӑ тавракурӑмлӑ ҫын ҫеҫ мар, вӑл тӗрӗсмарлӑха тӳсме пултарайманни питех те аван сисӗннӗччӗ. Каярах унтан пӗр ыйтупа пулӑшу та ыйтма тивнӗччӗ... Халӗ вара йывӑр тӑпри ҫӑмӑл пултӑр тесси ҫеҫ юлать...
Виҫӗмкун, кӑрлач уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, Андрей Растворцев писатель, поэт, куҫаруҫӑ пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Унпа паян, кӑрлач уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, 9 сехет те 30 минутра Республикӑн клиника пульницин ҫуртӗнче сывпуллашӗҫ.
Вӑл Амур облаҫӗнчи Гонжа ялӗнче 1958 ҫулта ҫуралнӑ, Шупашкарта пурӑннӑ. Вӑл ачасем валли те ҫырнӑ, аслисем валли те.
Чӑваш кӗнеке издательствин редакторӗ, ҫыравҫӑ, Галина Матвеева, хакланӑ тӑрӑх, прозӑра ҫеҫ мар, поэзире те ӑнӑҫлӑ ӗҫленӗ вӑл; унӑн сӑвви-калавӗ Раҫҫейри, ун тулашӗнчи хуласенче тухса тӑракан сумлӑ кӑларӑмсенче (электронлӑ журналсенче, пичет хатӗрӗсенче) ҫапӑнса тухнӑ, вулакансене калаҫтарнӑ, тавлаштарнӑ. Кунсӑр пуҫне Андрей Растворцев чӑваш литературине вырӑсла куҫарнӑ.
Ӗнер, кӑрлач уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, «Чӑваш Ен» телерадиокомпанин операторӗ Владимир Синдеев куҫне ӗмӗрлӗхе хупнӑ.
Ӗҫтешӗсем ун пирки пултаруллӑ та асра юлакан, хавас кӑмӑллӑ та ҫынна пулӑшма хатӗр ҫын пулнӑ тесе палӑртаҫҫӗ. Тата вӑл пысӑк профессионал пулнине калаҫҫӗ. Кирек мӗнле ҫӗрте те ӑста ӳкерме пултарнӑ: строительство лапамӗнче-и е Патшалӑх Думинче-и... Тата вӑл ӗҫре ялан ҫӗннине ӑша хывма ӑнтӑлнӑ, ҫӗнӗ технологисемпе усӑ курнӑ.
«Чӑваш Ен» телерадиокомпанийӗнче Владимир Синдеев 10 ҫул ӗҫленӗ. Вӑл 46 ҫулта ҫеҫ пулнӑ.
Ӗнер, кӑрлач уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченне, Раҫҫей Федерацийӗн культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченне, фотоӑстана, журналиста, Пётр Сымкина, юлашки ҫула ӑсатнӑ.
Хурлӑхлӑ хыпара «Советская Чувашия» хаҫатӑн журналисчӗ Вячеслав Иванов Фейсбукра паян пӗлтернӗ.
Пётр Васильевич 1937 ҫулхи ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Чӗмпӗр облаҫӗнчи Ҫарӑмсан районӗнчи
Анатри Тимӗрҫен ялӗнче ҫуралнӑ. Фотоӳнерпе вӑл шкул ҫулӗсенчех кӑсӑкланма тытӑннӑ. Хусанти инженерипе строительство институтӗнче вӗреннӗ. Партин Чӑвашобкомӗнче, «Молодой коммунист» хаҫат редакцийӗнче, «Коммунизм ялавӗ» хаҫатра хыпарсен пайӗн заведующийӗнче, «Правдӑн» Чӑваш Енпе Мари Элти издательствинче, «Российская газета» хаҫатра тата «Новости» агентствӑсенче тӑрӑшнӑ.
Паян, кӑрлач уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, Венера Большова телерадиожурналист пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Хурлӑхлӑ хыпара Марина Карягина тележурналист Фейсбукра пӗлтернӗ.
Венера Петровна 1936 ҫулхи раштав уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Етӗрне районӗнчи Пӗчӗк Этмен ялӗнче ҫуралнӑ.
1956 ҫулта Етӗрнери педучилищӗрен, 1961 ҫулта И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнчи филологи факультетӗнчи вырӑс-чӑваш уйрӑмӗнчен вӗренсе тухнӑ, Партин аслӑ шкулӗнче те ӑс пухнӑ.
1961 ҫулта вӑл Телерадиовещани комитетӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ. Малтан радиора корреспондентра, ҫырусем енӗпе кӗҫӗн редакторта, ҫамрӑксен кӑларӑмӗнче редакторта, политпропаганда енӗпе аслӑ редакторта тӑрӑшнӑ. 1971 ҫулта ӑна телевиденин председателӗн заместителӗ пулма шаннӑ, 1984–1991 ҫулсенче ЧАССР Патшалӑх телерадиовӑн председателӗ пулнӑ.
Каролос Папульяс, маларах Греци президенчӗн вырӑнне йышӑннӑскер, 92 ҫула ҫитсе вилнӗ. Ҫакӑн ҫинчен Афинӑри хыпарсен агентстви пӗлтернӗ. Папульяс господин 2005–2015 ҫулсенче, икӗ пилӗк ҫулхи срокра, ҫӗршыва ертсе пынӑ.
«Тӗнче политикине лайӑх пӗлсе тӑнӑран, ют ҫӗршыв ӗҫӗсен министерствинче ӗҫленӗ вӑхӑтра вӑл Грецин витӗне ӳстерме пултарчӗ, пирӗн ҫӗршыв хамӑр тӑрӑхра ҫирӗплӗх факторӗ пулса тӑчӗ», — тенӗ Греци президенчӗ Катерина Сакеллуропулу.
Политик юридицилле пӗлӳ илнӗ. Афина университечӗн юридици факультетне, Милан университечӗн аспирантурине вӗренсе пӗтернӗ, унтан Кельн университетӗнче право тӗлӗшпе тухтӑр степеньне илнӗ.
Ҫар хунти ҫулӗсенче вӑл диктатурӑна хирӗҫ кӗрешнӗ. 1974 ҫултан пуҫласа 2004 ҫулччен Папульяс господин тӗрлӗ патшалӑх должноҫӗсенче ӗҫленӗ.
2005 ҫулхи нарӑсӑн 8-мӗшӗнче иртнӗ парламент ларӑвӗнче Каролос Паульяса республика президентне суйланӑ. 2010 ҫулхи нарӑсӑн 3-мӗшӗнче ӑна иккӗмӗш срока суйланӑ, ҫапла майпа вӑл ҫӗршыври аслӑ поста тепӗр хут суйланнӑ виҫҫӗмӗш президент пулса тӑнӑ.
Филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Леонид Пэленич (Петров-Атлай) Фейсбукра раштав уйӑхӗн 19-мӗшӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ӗнер паллӑ чӑваш ҫыравҫипе, драматургпа тата тӑлмачӑпа Федор Коноваловпа (Хӗветӗр Агиверпа) сывпуллашнӑ.
Хӗветӗр Агивер Комсомольски районӗнчи Нӗркеҫре ҫуралнӑ. Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ ята тивӗҫнӗ, Ҫемен Элкер ячӗллӗ журналистсен премийӗн лауреачӗ.
Чӑвашрадиора, «Тӑван Атӑл», «Ялав», «Капкӑн» журналсен редакцийӗсенче, Чӑваш Енри Писательсен союзӗн правленийӗн председателӗн заместителӗнче, «Хурӑнташ» писательсен союзӗн председателӗнче ӗҫленӗ.
«Чӑваш тӗнчин йӗркине пит лайӑх пӗлнӗренех пулӗ, ҫӗр ытла калавпа повӗҫ, сӑвӑпа статья пичетленӗ. Ас тӑватӑп, студентсем те курс тата диплом ӗҫӗсене ҫырнӑ чухне унӑн хитре сӑмахне кӑмӑллатчӗҫ. «Сар ачапа сарӑ хӗр» кӑна мӗне тӑрать!
Шел, чӑвашлӑх тӳпинче тата тепӗр ҫут ҫӑлтӑр сӳнчӗ. Унӑн Пурнӑҫ Кӗнекийӗсем пурри ҫеҫ хальлӗхе пире ҫухалма памӗ-ха!» — тесе ҫырнӑ Леонид Пэленич.
Ӗнер, раштав уйӑхӗн уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Мария Горшкова куҫне ӗмӗрлӗхе хупнӑ.
Чӑваш Енӗн патшалӑх телерадиокомпанийӗн журналисчӗ Марина Карягина пӗлтернӗ тӑрӑх, пулас юрӑҫ Елчӗк районӗнчи Вырӑскасси ялӗнче, 9 ачаллӑ ҫемьере ҫуралса ӳснӗ.
Мария Горшкова «пӗчӗкрен юрра-ташша ӑста пулнӑ, паллӑ артист пулма ӗмӗтленнӗ. Йышлӑ килйышра ҫитӗннӗрен пурнӑҫ-тути-масине ир тутаннӑ кӗҫӗн хӗр шкул пӗтернӗ хыҫҫӑн аппӑшӗ сӗннипе бухгалтер профессине алла илме Шупашкара кайнӑ, планпа экономика техникумӗнчен вӗренсе тухса ҫулталӑк «Рассвет» фабрикӑра ӗҫленӗ. Анчах ҫут ҫанталӑк панӑ тивлет ӑна канӑҫ паман, Фёдор Павлов ячӗллӗ музыка училищине илсе ҫитернӗ. Музыка пӗлӗвӗ илсен Мария Александровна чылай ҫул Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗнче ӗҫленӗ, унтан чӑваш эстрадине тухса уйрӑммӑн юрлама пуҫланӑ», – ӑшшӑн аса илнӗ пултаруллӑ юрӑҫа тележурналист.
Марина Карягина пӗлтернӗ тӑрӑх, юрӑҫ чылай ҫул йывӑр чирпе тертленнӗ.
-0.7 °C