Хӗл ларнине пӑхмасӑрах, йӗри-тавра юр выртать пулин те, Чулхулара нумай пулмасть йывӑҫ лартнӑ.
Хулари Пермяковски кӳлӗ тавра аллея тӑвасси пирки Чулхула влаҫӗсем пӗлтӗрех шут тытнӑ-мӗн. Анчах ӗҫ тухман. Ӗҫе пӗлтӗр ҫурлан 31-мӗшӗччен пурнӑҫламалла пулнӑ та, ӑна пурнӑҫлакансем малтан хунавсене шӑрӑх ҫанталӑкра хӗвел ҫинче самай тытнӑ, кайран вара, типнӗскерсене ҫӗре чавса лартнӑ. Шел те, кӑҫал ҫуркунне ҫитсен чылай тирек хунавӗ вӑй илеймен, хӑрса ларнӑ.
Кӳршӗ тӑрӑхӑн тӗп хулин влаҫӗсем алӑ усман — кӳлӗ хӗррине тепӗр хут йывӑҫ лартса тухас тенӗ. Кунхинче вара тирек хунавӗсене хура кӗркунне, юр ӳксен чавса лартнӑ.
NN.RU портал Чулхулан администрацине ыйту янӑ: сивӗре хунавсем лартни йӗркеллӗ-и, вӗсем хӑрса ларас пулсан тепӗр ҫул каллех лартӗҫ-и? Влаҫрисем хурав панӑ тӑрӑх ытлашшиех сивӗ мар ҫанталӑкра, -15 градус сивӗрен ӑшӑрах чухне, хунавсем лартма юрать имӗш. Ҫапла кӗркунне тапхӑрӗпе пӗр-пӗр лаптӑка йывӑҫ-тӗм лартса симӗслетес тӗллевпе туллин усӑ курас тесен тума ирӗк пур имӗш. Унсӑр пуҫне, администраци шантарнӑ тӑрӑх, хунавсен гаранти срокӗ те пур.
Республикӑра эрне варринче пӑрлӑ ҫумӑр ҫума пултарасси пирки сайтра пӗлтернӗччӗ. Чӑнах та пулӗ-ши?
Паян Мускавра пӑрлӑ ҫумӑр ҫунӑ. "Чӑваш Енри ҫанталӑк" проект авторӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, пӑрлӑ ҫумӑр пӗлӗчӗсем Чӑваш Еннелле килеҫҫӗ. Ҫавна май ыран кӑнтӑрла хыҫҫӑн пӑрлӑ ҫумӑр ҫӑвас хӑрушлӑх питӗ пысӑк пулӗ. Пралуксем, йывӑҫсем пӑрланса ларма пултараҫҫӗ. Ҫитменнине, ҫил те кас-кас вӑйланӗ. Каҫ енне термометр 0 градусран ӑшӑрах кӑтартӗ, ҫумӑр ӳкме пуҫлӗ.
Пӑрлӑ ҫумӑр кӑнтӑр енчи районсенче ытларах ҫума пултарӗ, Шупашкар енче вара юр ӳкӗ ахӑртнех.
Тинех юр ҫурӗ. Халӗ урамра хӗлле пекех туйӑнать. Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, ку юр ҫуркуннеччен ирӗлмӗ. Хальхи вӑхӑтра юр хулӑнӑшӗ 3-6 сантиметр ҫӳллӗш.
Паян ҫӗрле те юр ҫӑвӗ. Канмалли кунсенче вӑл самай хулӑнланӗ. Сывлӑш температури те сивӗ пулӗ. Шӑматкун ҫӗрле вара пушшех те сивӗтӗ, вырӑнӑн-вырӑнӑн 20 градус пулӗ. Канмалли кунсенче тӳпере хӗвел тухӗ.
Тунтикун ӑшӑтма пуҫлӗ. Хушӑран пӑрлӑ ҫумӑр та ҫӑвӗ. Юнкун вара пӑрлӑ ҫумӑр республикипех ҫума пултарӗ. Унтан каллех кӑшт юр ҫӑвӗ те чӳкӗн 26-27-мӗшӗсем валли 15-20 градус сивӗтӗ.
Паян пирӗн тӑрӑхра вӑйлӑ ҫил алхасассине синоптиксем малтанах пӗлтерчӗҫ-ха. Инкеклӗ ӗҫсен министерстви ҫынсене СМС-ҫырусем те ярса панӑччӗ. Паян, чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, ҫил ҫеккунтра 20-22 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрессине систернӗччӗ.
Красноармейски районӗнче, ав, вӑйлӑ ҫил пӗрисен пахчинчи теплицӑна илсе ывӑтнӑ, чӳрече кантӑксӗсене ватнӑ. Кун пирки массӑллӑ информаци хатӗрӗсенчен пӗрне пӗлтерекен тупӑннӑ, сӑмахне ӗнентерме сӑнӳкерчӗк ярса панӑ.
«Ирхине пахчана тухрӑмӑр та теплица кӳршӗсен картине ҫитсе выртнӑ, чӳрече кантӑкне ватнӑ», — пӗлтернӗ Кивӗ Йӗкӗт ҫынни.
Чӳк уйӑхӗн пуҫламӑшӗ нормӑран сивӗрех пулнӑ – ҫапла пӗлтереҫҫӗ синоптиксем. Канмали кунсенче те ӑшах тӑрӗ, ҫумӑр ҫӑвӗ. Шупашкарта ҫак кунсенче 1 тӑваткал метр ҫине 20 литр шыв ӳкме пултарӗ.
Тунтикунран сивӗтме пултарӗ. Кунӑн пӗрремӗш ҫурринче юр ҫӑвӗ, ҫил-тӑман вӗҫтерӗ. Ытларикунпа юнкун та кӑштах ҫума пултарӗ. Эрне варринче типӗ ҫанталӑк тӑрӗ, хӗвел те тухӗ. Ҫӗрлесерен 10 градус таран шӑнтма пултарӗ, кӑнтӑрла 2-5 градус сивӗ тӑрӗ.
Гидрометеологипе тӑван тавралӑха сӑнакан Чӑваш Енри центрта пӗлтернӗ тӑрӑх, паян тата ыран пирӗн тӑрӑха тӗтре карса илӗ.
Ҫанталӑк кӗҫӗр, чӳк уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, тата ыран, чӳк уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, талӑкӗпех тӗтреллӗ тӑрӗ. Тӗтре Шупашкара тата республикӑн хӑш-пӗр вырӑнне карса илӗ. Ҫавна май ҫынсене, уйрӑмах водительсемпе пассажирсене, ҫулта-йӗрте асӑрхануллӑ пулма ыйтаҫҫӗ.
Чӳк уйӑхӗннче мӗнле ҫанталӑк пулӗ? Юпа уйӑхӗ, синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, нормӑран ӑшӑрах пулнӑ.
Чӳк уйӑхӗн пӗрремӗш декадинче пирӗн пата антициклон килӗ: юр та, ҫумӑр та ҫумӗ, типӗ ҫанталӑк тӑрӗ. Хӑш чухне хӗвел те пахӗ.
Иккӗмӗш декадӑра ӑмӑрланӗ, ытларах ҫумӑр ҫӑвӗ. Ҫиллӗ пулӗ, ҫапах ҫанталӑк ӑшӑ тӑрӗ. Унччен синоптиксем пӗрремӗш юр ирӗлмессине пӗлтернеччӗ. Халӗ вара вӑл ирӗлсе пӗтессине калаҫҫӗ.
Виҫҫӗмӗш декадӑра юр нумай ҫӑвӗ. Ҫӗр шуралӗ, 10-15 сантиметр ҫӳллӗш юр ӳкӗ. Уйӑх вӗҫне 20 градус таран сивӗтме пултарӗ.
Ку эрне юр ҫунинчен пуҫланчӗ. Малалла мӗнле ҫанталӑк пулӗ-ха? Синоптиксем мӗн каланине пӑхса тухар.
Паян Шупашкарта 5 сехетре 5 сантиметр хулӑнӑш юр суса лартнӑ. Каҫхине тата ҫӗрле малалла ҫӑвӗ. Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл ирӗлмесен те пултарӗ. Апла пирӗн пата хӗлле ҫитрӗ! Паллах, хушӑран юр ирӗлкелӗ, анчах ҫӗнни ҫусах тӑрӗ.
Юнкун каллех юр ҫӑвӗ, ҫил-тӑман та вӗҫтерӗ. Шӑматкун ҫеҫ ҫума чарӑнӗ. Ҫапла чӳкӗн 9-мӗшӗччен типӗ ҫанталӑк тӑрӗ. Кайран ҫумӑр ҫума пултарӗ. Анчах, синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, чӳк уйӑхӗнче ӑшӑтасса кӗтмелле мар.
Шӑмӑршӑ районӗнчи Палтиел ял тӑрӑхӗнче такамсем хӑйӑра куҫ хывнӑ. Кун пирки вырӑнти ҫынсем тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи «Pro Шемурша» страницӑра паян пӗлтернӗ, сӑмаха ӗнентерме видео вырнаҫтарнӑ.
Хыпарта пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑйӑра такамсем паянхипе виҫҫӗмӗш кун турттараҫҫӗ. «Мӗн тӗллевпе тата кама валли — паллӑ мар», — пӗлтернӗ хыпарта.
Юпа уйӑхӗн вӗҫленсе пырать. Синоптиксем ҫанталӑк пирки мӗн калаҫҫӗ?
Паян ҫӗрле ҫумӑр ҫумӗ, ыран вырӑнӑн-вырӑнӑн юрпа ҫумӑр ӳкӗ. Ҫил лӑпланӗ, сивӗтӗ.
Юнкун хӗвеллӗ ҫанталӑк тӑрӗ, ҫӗрле тӑм ӳкӗ. Кӑнтӑрла 3-4 градус ҫеҫ ӑшӑ тӑрӗ. Кӗҫнерникун каллех ҫил вӑйланӗ, ҫумӑр ҫӑвӗ, юр та ӳкме пултарӗ.
Эрнекун кӑштах ҫумӑр ҫӑвӗ, сывлӑш температури 4 градус ҫеҫ ӑшӑ тӑрӗ. Ҫил лӑпланӗ. Шӑматкун типӗ тӑрӗ те вырсарникун каллех ҫумӑр ҫӑвӗ.
+1.3 °C