Ҫӗрпӳ районӗнче хӑрушӑ авари пулнӑ. Унта виҫӗ ҫын пурнӑҫӗ татӑлнӑ. Ҫав шутра 4 ҫулти хӗрача та пур.

Икӗ ҫӑмӑл урапа ҫапӑннӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкар район арҫынни, иномарка рулӗ умӗнчи, транспорт хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухнӑ. Шуҫлак ҫул ҫинче вӑл ВАЗ-2115 урапапа ҫапӑннӑ.

ВАЗра ҫемье пынӑ: 38-ти арҫын, 43 ҫулти хӗрарӑм тата 4-ри хӗрача. Пурте вилнӗ.

Иномарка водителӗ тата ача кӗтекен унӑн арӑмӗ те суранланнӑ. Вӗсем пульницӑра. Ҫак водителе ҫул-йӗр правилисене пӑснӑшӑн административлӑ майпа 4 хут явап тыттарнӑ. Унӑн права та пулман.

Общество халӑх фрончӗ хӑйне евӗр танлаштарӑм хатӗрленӗ. Вӗсем ҫул-йӗрти ҫухрӑма шутласа унта мӗн чухлӗ ҫын вилни ҫине пайланӑ. 2015 ҫулхи кӑтартусене шута илнӗ.

«Ҫӗрпӳ — Чӗмпӗр» автоҫул ҫинче кашни 10 ҫухрӑмра 2,61 ҫын вилнине шутласа кӑларнӑ. М-7 ҫул ҫинче ку коэффициэнт 2,5-пе танлашнӑ. Ҫапла халӑх фрончӗн танлаштарӑмӗнче ку ҫулсем 9-мӗш тата 10-мӗш вырӑнсене йышӑннӑ.

Экспертсем 50,5 пин ҫухрӑма тишкернӗ. Вӗсем шутланӑ тӑрӑх, кашни 100 ҫухрӑмра 12,3 вилнӗ. Унччен Владимир Путин 2018 ҫул тӗлне ку кӑтартӑва кашни 100 ҫухрӑмра 10,6-па танлаштарма тӗллев лартнӑ. Пӗлтӗр ку 15,8-па танлашнӑ.

Шупашкартан Сочине ҫулла самолетпа ҫитме май туса парассине маларах эпир пӗлтернӗччӗ.

Аса илтеретпӗр, рейса «Победа» авиакомпани уҫать. Сочине Boeing-737 самолет вӗҫӗ.

Маларахри хыпарта эпир рейса ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче уҫассине каланӑччӗ те халӗ ҫӗннине илтрӗмӗр. Рейссене ҫӗртмен 3-мӗшӗнчен уҫӗҫ. Самолетсем Шупашкартан (малтан эпир пӗлтернӗ пекех) эрнекунсерен хутлӗҫ. Адлерти аэропорта ҫитсе чарӑнакан самолет Чӑваш Енӗн тӗп хулинчен ирхи 4 сехет те 10 минутра хускалӗ. Сочире вӑл 6 сехет те 50 минутра пулӗ.

Тепӗр майлӑ каласан, ҫулла канмалли куна Сочире ним мар ирттерме май пулӗ. Билет хакӗ — 4999 тенкӗрен пуҫласа 7499 тенкӗччен.

Сӑмах май каласан, «Ижавиа» авиакомпани те ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗнчен, Шупашкартан авиарейс уҫӗ. Вӑл пирӗн республикӑн тӗп хулине Крымпа ҫыхӑнтарассине эпир маларах хыпарланӑччӗ.

Вӑрнар районӗнчи Нурӑс ялӗнче пурӑнакансене вӑхӑтлӑх кӗперпе каҫарма тытӑннӑ.

Ку вӑл ирӗксӗртен йышӑннӑ мел темелле. Асӑннӑ ял витӗр Мӑн Ҫавал юханшывӗ иртет. Ун урлӑ хывнӑ кӗпере тахҫанах юсама тытӑннӑ та ниепле те вӗҫне ҫитереймеҫҫӗ. Ку кӗпер вара Нурӑсра пурӑнакансемшӗн кӑна мар, ял витӗр Ҫӗмӗрлене, Йӗпреҫе, Канаша каякансемшӗн те пӗлтерӗшлӗ.

Ҫурхи шыв-шур вӑхӑчӗ ҫывхарнӑ май районта йӗркеленӗ ятарлӑ комисси ейӳпе ҫыхӑннӑ объектсене пӑхса ҫаврӑннӑ чухне Нурӑсри кӗпере те хытах тишкернӗ. Шыв-шур самантӗнче вӑл чӑтаймассӑн туйӑннӑран ҫуран ҫӳрекенсем валли вӑхӑтлӑх кӗпер ӑсталама йышӑннӑ. Йывӑҫ кӗпере тимӗр шертесем ҫине тыттарнӑ. Унпа ҫынсем хӑюллӑнах каҫса ҫӳрейӗҫ. Ҫулла, тен, урапасем валли те ҫӗннине туса пӗтерӗҫ.

Шупашкар районӗнчи Сарапакасси ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ пулнӑ ҫынна ҫывӑх вӑхӑтра судпа айӑплӗҫ. 56 ҫулти арҫынна Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗн тӗпчевҫисем ял тӑрӑхне ертсе пынӑ чухне ӗҫ вырӑнӗпе ытлашшипе усӑ курнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ, ун тӗлӗшпе РФ Пуҫиле кодексӗн 285-мӗш статйин 2-мӗш пайӗпе ӗҫ пуҫарнӑ.

Тӗпчевҫӗсем 2008 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнчен пуҫласа 2010 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗччен ял тӑрӑхӗн администрацийӗн ӗҫченӗсем хушнипе ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗн йышӑнӑвӗнчен суя выпискӑсем хатӗрлесе сакӑр ҫӗр участокне уйрӑм хушма хуҫалӑх валли хӑйӗн паллаканӗсене уйӑрса панӑҫи кӑтартнӑ. Ун тӑрӑх лешсем ҫӗр лаптӑкне регслужбӑра регистрациленӗ.

Ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне маларах судпа айӑплама ӗлкӗрнӗ. Ун чухне ӑна автоҫулсене тытса тӑрассипе контракт хатӗрленӗ чух улталанӑ тесе 180 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ — экс-пуҫлӑх ҫав укҫана тӳлесе татнӑ.

«Шупашкар – Сӑр» автотрассӑн Улатӑр районӗпе иртекен территорине пӗлтӗрхи кӗркунне «Чӑвашавтодор» акционерсен обществин Пӑрачкаври ҫул-йӗр управленийӗ юсанӑ. Анчах ӑна юсаса пӗтернӗ хыҫҫӑн малтанхи 14 сехет хушшинче тӑватӑ инкек сиксе тухнӑ: урапасем пӗрин хыҫҫӑн тепри тенӗ пек тӑваттӑн ҫул айккине чӑмнӑ. Урапасем сиенленнине юсама пулӗ-ха, инкекрен пӗринче пассажир та хытах аманнӑ: ҫурӑм шӑммине, ура пӳрнисене амантнӑ, ытти вырӑна та ыраттарса пӗтернӗ.

Ҫул-йӗр пахалӑхӗпе тӗпчевҫӗсем кӑсӑкланма тытӑнса кайнӑ та, Пӑрачкаври ҫул-йӗр управленийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫлаканӗ тата предприятин маҫтӑрӗ ӗҫе ҫиелтен пурнӑҫлани палӑрнӑ. Ҫавӑншӑн вӗсене 130-шар пин тенкӗшер штрафлама йышӑннӑ.

Унсӑр пуҫне ӗҫе япӑх пурнӑҫланӑшӑн Чӑвашавтодора хӑйне те явап тыттарнӑ.

"Дорэкс" общество ӗҫченӗсем хулари ҫулсене юсаҫҫӗ

Ҫул-йӗр юлашки вӑхӑтра япӑхланса кайнине урапа хуҫисем те, ҫуран ҫӳрекенсем те асӑрхаҫҫех. Асфальт ҫинче шӑтӑк-путӑк нумайланса кайнине специалистсем сывлӑш температури кӑнтӑрла тата каҫхине хӑвӑрт ылмашса тӑнипе сӑлтавлаҫҫӗ.

Республикӑри ҫул-йӗр отраслӗнче тӑрӑшакансем ҫак кунсенче канмалли кунсемсӗрех ӗҫлени пирки республикӑн Транспорт тата ҫул-йӗр министерстви пӗлтерет. Ку сӑмаха шупашкартисем ҫинчен те калама пулать. «Дорэкс» общество кӑна, сӑмахран, ултӑ бригада таран ӗҫлеттерет. Хайхисем асфальт ҫинчи шӑтӑк-путӑка сапласа ҫӳреҫҫӗ. Ирӗлтернӗ асфальтпа тата бетонпа усӑ курса нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен тытӑнса пуш уйӑхӗн 7-мӗшӗччен тӗп хулара 2,6 пин тӑваткал метр ҫинче шӑтӑк-путӑка юсанӑ. Ҫак ӗҫе пурнӑҫлама 3,9 миллион тенкӗ тухса кайнӑ.

Ҫуркунне юр кӑна мар, асфальт ҫул та ирӗлме тытӑнать. Республикӑри ҫул-йӗр шӑтӑк-путӑкланни кӑҫал уйрӑмах паллӑ. Ку ыйтӑва Шупашкар хула администрацийӗнче те сӳтсе явнӑ.

Ҫул-йӗр мӗншӗн ҫав тери япӑхланнӑ? Ҫакна малтанах сывлӑш температури тӑрук улшӑннипе ҫыхӑнтараҫҫӗ. Ҫавӑн пекех шыв юхмалли хатӗрсем ҫукки те кун патне илсе ҫитернӗ.

Тепӗр сӑлтав – ҫул ҫинче йывӑр тиевлӗ урапасем ҫӳрени. Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков вӗсен виҫене пӑхӑнмаллине палӑртса каланӑ. Урапасем вара 20, 30 тонна илсе ҫӳреҫҫӗ. Паллах, асфальт вӗсене чӑтаймасть.

Шӑтӑк-путӑк нумаях пулмасть юсанӑ ҫулсем ҫинче нумайраххи паллӑ. Вӗсен гаранти пур, ҫавӑнпа подрядчиксен ӑна хӑйсен укҫи-тенкипе юсама тивет.

Мӗн пытармалли: Чӑваш Ен яка ҫулсемпе мухтанаймасть. Ҫуркуннесерен асфальт ҫул «ирӗлсе-катӑлсах» пырать. Чылай тӑрӑхри ҫул юсав кӗтет.

Кӑҫал Чӑваш Енри ҫулсене ҫӗнетмешкӗн федераци хыснинчен 1 миллиард тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ. Ҫак укҫаран 305 миллионӗ ҫул-йӗр хуҫалӑхӗнчи программӑсене пурнӑҫа кӗртмешкӗн кайӗ.

Шупашкарти урамсенчи ҫулсене юсамашкӑн 370 миллион тенкӗ тӑкаклама палӑртнӑ. Тепӗр 240 миллион тенки Мускав кӗперне юсамашкӑн кайӗ.

Сӑмах май, «Ялсен аталанӑвӗ» федерацин тӗллевлӗ программипе килӗшӳллӗн Чӑваш Ен валли тепӗр 85 миллион тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ. Ку укҫа-тенкӗпе ялсенчи ҫулсене аталантарӗҫ.

Чӑваш Енӗн Конкурентлӑ политика тата тариф енӗпе ӗҫлекен патшалӑх служби Павлов усламҫа 50 пин тенкӗлӗх штрафланӑ. Тӳре-шара умӗнче предприниматель ҫул укҫине чакарнишӗн айӑпа кӗнӗ. Хӑй утӑмне Павлов ӑна шанса панӑ «Шупашкар-Ҫӗнӗ Шупашкар» маршрутри хак ҫак направленире палӑртнӑ хаксенчен пысӑкрах пулнипе сӑлтавланӑ, ҫавна май конкуренци енчен хӑйне хӗснӗ тесе шутланӑ. Ҫакна шута илсе вӑл ҫул укҫи хакне чакарнӑ та. Анчах хаксене тариф служби ҫирӗплетет, вӑл палӑртнӑ виҫерен йӳнерех турттарма юрамасть имӗш.

Усламҫӑ хӑйне штрафланипе килӗшмесӗр суда тавӑҫпа тухнӑ. Хӑйне штрафланипе килӗшмесӗр чӑнлӑх шыракан усламҫӑна республикӑн Аслӑ сучӗ те майлӑ пулман.