Шупашкарти 3-мӗш лицейра ӗҫлекен Маргарита Степанова «Чӑваш Республикин халӑх учителӗ» ята тивӗҫнӗ. Маргарита Ивановна педагогика тата ачасене воспитани парас ӗҫре чылай ҫул тухӑҫлӑ ӗҫлет-мӗн. Ҫавӑнпа ӑна Чӑваш Ен Элтеперӗ ҫапла хавхалантарас тенӗ.
Маргарита Ивановна Тутарстанри Черемшан вырӑс ялӗнче 1945 ҫулхи раштав уйӑхӗн 24-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Ашшӗ шофер пулнӑ, амӑшӗ — вырӑс чӗлхипе литература учителӗ. Хӗрача амӑшӗ пекех педагог ӗҫне суйласа илес тенӗ. Хусанти педагогика институтӗнчен вӗренсе тухнӑ.
Паян Иван Мучи актер, писатель-сатирик ҫуралнӑранпа 130 ҫул ҫитнӗ. Кун пирки Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче аса илтерет.
«Иван Мучи – Иван Илларионов ҫыравҫӑн хушма ячӗ. Пурнӑҫ ҫулӗ вӑрӑмах пулман унӑн. Апла пулин те ячӗ-сумӗ халӑхра, республика пичетӗнче лайӑх ҫирӗпленсе юлнӑ.
Граждан вӑрҫи хыҫҫӑн вӑл Хусанти пӗрремӗш чӑваш театрӗнче артист пулса ӗҫленӗ. 1922 ҫулта театрпа пӗрле Шупашкара куҫса килнӗ. Пӗр вӑхӑт «Канаш» хаҫат редакцийӗнче вӑй хунӑ. И.Мучи чӑвашсен сатира журналне, «Капкӑна», пуҫласа яраканӗ», — аса илтернӗ хыпарта.
Ӗнер, авӑн уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Лолита Чекушкина композитор 60 ҫул тултарнӑ.
Лолита Васильевна 1972-1980 ҫулсенче С. Максимов ячӗллӗ ача-пӑча музыка шкулӗнче фортепиано класӗнче вӗреннӗ. Унтан Шупашкарти Ф. Павлов ячӗллӗ музыка училищинче тата Чулхулари М. Глинка ячӗллӗ патшалӑх консерваторийӗнче вӗреннӗ.
1989-2000 ҫулсенче Вырӑс драма театрӗнче музыка пайӗн заведующийӗнче тӑрӑшнӑ, преподаватель те пулса тимленӗ. Республикӑри тӗрлӗ культура учрежденийӗпе тачӑ ҫыхӑну тытса ӗҫлет, вӗсем валли кӗвӗ-ҫемӗ хайлать.
Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче «Выдающиеся личности в становлении и развитии профессионального театра и кинематографа Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енри профессилле театрпа кинематографи йӗркеленсе кайнипе тата аталаннипе ҫыхӑннӑ паллӑ ҫынсем) ятпа ҫавра сӗтел иртнӗ. Ӑна актер ӑсталӑхӗн тата режиссурин кафедринче йӗркеленӗ.
Мероприятие Культура институчӗн чӗрӗк ӗмӗрне тата культура колледжӗн 80 ҫулхине халалланӑ. Маларах асӑннӑ кафедра заведующийӗ Лия Чернова ҫамрӑк специалистсемпе студентсене вӗренӳ заведенийӗпе ҫыхӑннӑ сумлӑ ҫынсемпе паллаштарас ӗмӗтлине палӑртса хӑварнӑ.
Марина Карягина поэт, журналист, сценарист, драматург Пӗтӗм тӗнчери обществӑлла ассамблейӑна хутшӑннӑ. Ку хыпара эпир вӑл халӑх тетелӗчи страницинче ӗнер, авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, хыпарланӑ.
«Мускавран 140 ытла ҫӗршыв ҫынни хутшӑнакан Пӗтӗм тӗнчери обществӑлла ассамблейӑна кайма йыхрав илсен малтан иккӗленсе тӑтӑм: ку ытла та пысӑк чыс, ку масштаблӑ мероприятире манран мӗн усси... Темшӗн литературӑра хам уҫнӑ ҫӗнӗ жанрпа (амфистрофпа) ҫырнӑ чи пысӑк хайлава ярса пама ыйтрӗҫ. 2016 ҫулта ҫырнӑ пӗр поэмӑна ярса патӑм.
Халь эпӗ тӗп хуламӑрта. Те кулас, те йӗрес — паян пач кӗтмен ҫӗртен ҫакӑн пек Ӗнентерӳ хучӗ илме тӳр килчӗ.
Планета ҫинчи 140 ытла халӑх хушшинче чӑваш пулма питӗ кӑмӑллӑ», — тесе пӗлтернӗ пултаруллӑ чӑваш поэчӗ.
Ӗнентерӳ хучӗнче Марина Карягина тӗнче литературине ҫӗнӗ жанр — Марина Карягина поэт, журналист, сценарист, драматург Пӗтӗм тӗнчери обществӑлла ассамблейӑна хутшӑннӑ. Ку хыпара эпир вӑл халӑх тетелӗчи страницинче ӗнер, авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, хыпарланӑ.
«Мускавран 140 ытла ҫӗршыв ҫынни хутшӑнакан Пӗтӗм тӗнчери обществӑлла ассамблейӑна кайма йыхрав илсен малтан иккӗленсе тӑтӑм: ку ытла та пысӑк чыс, ку масштаблӑ мероприятире манран мӗн усси.
Паян, авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Никита Енчиков ҫуралнӑранпа 115 ҫул ҫитнӗ.
Никита Петрович Шупашкар районӗнчи Мӑнал ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑл мечӗкпе хоккейла выляссипе Чӑваш Ен чемпионӗ пулнӑ. Унсӑр пуҫне «Спартак» Шупашкар командинче футбол выляса Чӑваш Ен чемпионачӗн призерӗ ята тивӗҫӗ.
Арҫын Шупашкар хула канашӗн ӗҫтӑвкомӗн председателӗ, коммунистсен партийӗн Шупашкар хула комитечӗн пӗрремӗш секретарӗ пулнӑ, чылай ҫул Чӑваш АССРӗн коммуналлӑ хуҫалӑх министрӗнче тӑрӑшнӑ.
Авӑн уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Шупашкар тӑрӑхӗнчи Томакасси ялӗнче чӑваш халӑх юрри-кӗввин фестивалӗ иртнӗ. Ӑна чӑваш фольклорне пухнӑ Гаврил Федорова халалланӑ.
Округри фольклор фестивальне вӑйӑ картине тӑнинчен пуҫланӑ. Унта уява пынӑ мӗнпур коллектив хутшӑннӑ.
Унтан вӗсем хӑйсен пултарулӑхӗпе паллаштарнӑ, чылайӑшӗ Гаврилов Фёдоров репертуарӗнчи хайлавсене янӑратнӑ.
Ку хайлав Лидия Филиппова журналист-ҫыравҫӑн хӑйӗн ентешне – Ҫеҫпӗл Мишши поэта – халалласа ҫырнӑ иккӗмӗш поэми ӗнтӗ. Пӗрремӗшӗ 2022 ҫулта «Хальхи самана» («Век нынешний») ятпа кун ҫути курнӑ.
Ҫӗнӗ поэмӑна тӑван чӗлхепе пӗрлех вырӑсла (куҫаруҫи Любовь Петрова), акӑлчанла (Надежда Колесникова), украинла (Надежда Лисовая) тата марилле (Дина Рычкова) тӗрӗс тата илемлӗ куҫарма пултарнӑ. Ҫакӑ вулакансен йышне тата та ӳстерме май парать. Сӑмах май, вырӑсла тата акӑлчанла куҫару варианчӗсем виҫҫӗ таранах пулса кайнӑ иккен. Ҫавӑнпа вӗсене уйрӑм кӗнекен кӑларас шухӑш пуррине те пӗлтерчӗ Лидия Ивановна.
Поэмӑра автор Ҫеҫпӗл Мишшин пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗн ҫулӗпе утать, Шӑхасанта, Теччӗре, Хусанта, Мускавра, Евпаторире, Харьковра, Киевра, Остерта «пулать», унӑн шӑпине, чун ыратӑвӗне тата хастарлӑхне ӑнланма тӑрӑшать.
«Ҫеҫпӗл йӗрӗпе» поэма - чӑваш литературин хаклӑ еткерӗ пулса тӑчӗ. Вӑл вулакансене Ҫеҫпӗл Мишшин таланчӗпе ҫывӑхрах паллашма, унӑн сӑввисене тарӑнрах ӑнланма хистет.
Поэма хӑйӗн илемӗпе тата шухӑш тарӑнӑшӗпе тыткӑнлать. Лидия Филиппова сӑвӑ йӗркисемпе Ҫеҫпӗл Мишшин чунне уҫса парать, унӑн пурнӑҫ ҫулӗнчи йывӑрлӑхсене, ӗмӗт-шухӑшӗсене вулакан патне ҫитерет.
Николай Ытарай (1925-2005) ача-пӑча ҫыравҫи, халӑх фольклорне пухакан, иллюстратор ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ.
Ҫавна май Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗнче авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче 12 сехет те 30 минутра «Ачасен чи ҫывӑх тусӗ» курав уҫӑлӗ.
Унта ҫыравҫӑн мӑшӑрӗ Елена Васильева та хутшӑнӗ.
Николай Ытарай ачасем ҫинчен тата ачасем валли ҫырнӑ. Пурӑннӑ чухне 30 ытла кӗнеке кӑларнӑ.
Авӑн уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Шупашкарта пурӑнакан Валентина Андреева хӑйӗн черетлӗ ҫуралнӑ кунне уявланӑ. Юлашки вӑхӑтра ӑна хулари халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрӑн социаллӑ ӗҫченӗ Наталия Николаева пулӑшса пынӑ май хваттере тирпейлесе тӑрать.
Валентина Андреева паллӑ чӑваш ҫыравҫин, Аркадий Ӗҫхӗлӗн, хӗрӗ. Вӑл космос отраслӗнче 22 ҫул программистра ӗҫленӗ. Унӑн упӑшки, шкулта пӗрле вӗреннӗ каччӑ, лётчика вӗренсе тухнӑ. Ҫамрӑк арӑм унран юлас темен — пӗрле тухса кайнӑ. 22 ҫултан вӗсем тӑван тӑрӑха, Шупашкара, таврӑннӑ.
Мӑшӑр пӗр хӗр ҫуратса ӳстернӗ, анчах вӑл сарӑмсӑр вилнӗ. Кинемее паян юратнӑ мӑнукӗ Максим чунтан юратса пӑхать.
+0.3 °C