«В школе заставляют меня и моего сына написать заявление, что наш родной язык русский и сын хочет изучать его, а не чувашский. Мы сопротивляемся...» (чӑв. Шкулта мана тата манӑн ывӑла пирӗн тӑван чӗлхе вырӑс чӗлхи, чӑваш чӗлхи мар тесе ҫырма хистеҫҫӗ, ывӑл та ӑна вӗренесшӗн. Эпир хирӗҫ тӑратпӑр...) ҫапла ҫырнӑ Фейсбукра Эрбина Никитина журналист тата философи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, хулара ӳссе те чӑваш чунӗллӗ амӑшӗ.
Тӑван чӗлхе предмет тесе хӑш чӗлхене суйласси ирӗклӗ тесе тӳре-шара ӗнентернӗрен ку хыпар чӑннипех те тӗлӗнтерчӗ. Тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче ун пек хыпара ашшӗ-амӑшӗ маларах та пӗлтернӗччӗ. Унта ӗнентернӗ тӑрӑх, ашшӗ-амӑшне вырӑс чӗлхи тесе суйлама хатӗрленӗ заявленисене алӑ пусма ыйтаҫҫӗ имӗш.
Шупашкарти 28-мӗш шкулӑн ятне улӑштарасси пирки ҫӗртме уйӑхӗн 4-мӗшӗнче постановлени тухнӑ. Ӑна хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков алӑ пуснӑ.
Документпа килӗшӳллӗн, шкула Граждан тата Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫисене хутшӑннӑ Александр Боголюбовӑн ятне панӑ. Вӑл – Совет Союзӗн Геройӗ.
Ячӗ улшӑнни шкулти ӗҫ-хӗл ылмашӑнассине пӗлтермест, вӑл ҫаплипех юлӗ.
Аса илтерер: пӗлтӗр Шупашкарти икӗ шкулӑн ятне улӑштарнӑ. 6-мӗш шкула дивизи командирӗн Василий Чапаевӑн ятне панӑ, Заволжски шкулӗ вара парашют спорчӗ енӗпе пилӗк хут тӗнче чемпионкин Майя Костина ячӗпе хисепленме тытӑннӑ.
11-мӗш класран вӗренсе тухакансен экзаменсем пыраҫҫӗ. Кӑҫал ППЭн тӗп тапхӑрӗ ҫу уйӑхӗн 28-мӗшӗнчен пуҫласа утӑ уйӑхӗн 2-мӗшӗччен иртет. Пӗтӗмпе 5,8 пин ытла ҫын ППЭ тытать.
Паянхи кун тӗлне географипе, информатикӑпа, математикӑпа, химипе тата историпе экзаменсем иртнӗ ӗнтӗ. Экзаменсенче йӗркене пӑсакансем тупӑннӑ.
Математикӑпа, химипе тата историпе ППЭ тытнӑ чухне тӑватӑ ҫынна аудиторирен кӑларса янӑ. Комсомольскинчи 2-мӗш шкулта тата Патӑрьелти 1-мӗш шкулта икӗ ачана телефон илсе кӗнӗшӗн экзамен тытма ирӗк паман. Вӑрмарти Г.Егоров ячӗллӗ шкулта тата Шупашкарти 60-мӗш шкулта икӗ ача шпаргалкӑпа лекнӗ. Вӗсем суйласа илнӗ экзаменсене ҫитес ҫул ҫеҫ тытайӗҫ, математикӑпа вара кӑҫал авӑн уйӑхӗнче пӗлӗвне тӗрӗслӗҫ.
Шупашкар районӗнчи Мӑн Карачура ялӗнче пурӑнакансем Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин патне видеоҫыру хатӗрленӗ. Ӑна «Контрактра» халӑх тетелӗн «МБОУ «Карачуринская ООШ» Чебоксарского района» (чӑв. Шупашкар районӗнчи «Карачурари пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан шкул» муниципалитетӑн вӗренӳ учрежденийӗ) страницӑра ҫӗркаҫ вырнаҫтарнӑ.
Унта палӑртнӑ тӑрӑх, ялти шкул ӗмӗрӗ пӗр ӗмӗртен иртнӗ, унӑн тӑрӑмӗ питех те начар. Йывӑҫ стенасем ҫӗрӗшнӗ, никӗс ишӗлет. «Республикӑри тата вырӑнти ертӳҫӗсем пире валли ҫирӗм ҫул ытла ӗнтӗ ҫӗнӗ шкул туса параймаҫҫӗ. Проект документацийӗ хатӗр, анчах укҫа-тенкӗ ҫук. Стройкӑна икӗ хут та пуҫарнӑ, анчах вӑл кашнинчех чарӑнса ларнӑ. », — тесе пӗлтернӗ видеоҫырура. Шкулта тӗрлӗ шайри тӳре-шара пулнӑ иккен, анчах лав вырӑнтан хускалман.
Республикӑри ашшӗ-амӑшӗн 82 проценчӗ ачине шкулта чӑваш чӗлхине вӗрентесшӗн. Регионти наци чӗлхине суйлакансен йышӗнче тӗрлӗ халӑх ачи пур. Шупашкарти 40-мӗш шкулта ав пур шӑпӑрлан та тенӗ пекех чӑваш чӗлхине тӑван чӗлхе пек мар, патшалӑх чӗлхи пек вӗренет.
Александр Марсович вӗрентекен ачасене хусканусем кӑтартса чӗлхене ӑнланма пулӑшать. Вӑл урока вӑйӑ евӗр те ирттерет. «Унччен эпир грамматикӑна, куҫарусене тӗпе хурса вӗрентнӗ тӗк, халӗ ку тытӑмран кӑштах пӑрӑнса калаҫӑва мала хуратпӑр», - тенӗ Александр Марсович «Чӑваш Ен» ПТРК журналистне. Вӑл Шупашкарти 40-мӗш шкулта ачасене чӑваш чӗлхипе литературине ӑса хывма пулӑшать.
Палӑртмалла: Александр Марсович кӑҫал республикӑра чӑваш чӗлхин тата литературин чи лайӑх вӗрентекенӗн ятне ҫӗнсе илнӗ. Халӗ вӑл Мускавра тӑван чӗлхе вӗрентекенӗсен хушшинче иртекен Пӗтӗм Раҫҫейри ӑсталӑх класӗнче Чӑваш Ен чысне хӳтӗлӗ. 2012 ҫулта маттур педагог унтан ҫӗнтерӳпе таврӑннӑ.
40-мӗш шкулта Таджикистанри, Литвари ачасем те ӑс пухаҫҫӗ. Вӗсем те чӑваш чӗлхине тӑван чӗлхе пек ӑса хывма суйланӑ. Кунашкал урокра тарӑн пӗлӳ параҫҫӗ. Чӗлхене патшалӑх чӗлхи пек суйланисене вара ытларах чӑваш халӑхӗн культурипе паллаштараҫҫӗ.
Паян Чӑваш Енре вӑйлӑ ҫил-тӑвӑл алхаснине пула 12 район-хулара йывӑҫсене тӳнтерсе янӑ. Ҫут ҫанталӑкӑн усал вӑйӗ Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш, Ҫӗмӗрле хулисенче, Ҫӗрпӳ, Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне, Муркаш, Пӑрачкав, Шупашкар, Тӑвай, Красноармейски районӗсенчи йывӑҫсем ӳкнӗ. Шупашкарта, Куславкка, Хӗрлӗ Чутай, Вӑрмар, Шӑмӑршӑ районӗсенче ҫутӑсӑр юлнӑ тӗслӗхсем пулнӑ. Вӗсенчен хӑшӗсенче инкеке сирме ӗлкӗрнӗ.
Вӑрмар районӗнчи Пысӑк Енкассинчи, Тӑвай районӗнчи Турикас Тушкил шкулӗсен, хӑш-пӗр районти уйрӑм ҫын ҫурчӗсен ҫивиттисене вӑйлӑ ҫил сӳтсе кайнӑ.
Инкек пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та пӗлет тесе хыпарлаҫҫӗ Чӑваш Енӗн Пуҫлӑхӗн Администрацийӗн пресс-службинче. Унтан та ытларах — яваплӑ службӑсене вӑл ҫине тӑрса ӗҫлеме чӗнсе каланӑ.
Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашне Тутарстанри парламентран ҫыру килнӗ. Унта чӗлхе ыйтӑвне хускатнӑ. Тата тӗрӗсрех каласан, вӗренӳ ҫинчен калакан федераци саккунне улшӑнусем кӗртме сӗннине чарса лартма ыйтнӑ.
Шкулсенче тӑван чӗлхе предмета ачасене хӑйсен кӑмӑлӗпе вӗрентме ҫӗршыв Президенчӗ пӗлтӗрхи утӑ уйӑхӗнче Йошкар-Олара канашлу ирттернӗ чух каланӑччӗ. Республикӑсенчи тӑван чӗлхене ачасене хистесе вӗрентмелле мар текен шухӑша вӗренӳ ҫинчен калакан саккунтах йышӑнса хӑварасшӑн. Мускавран килекен ҫак сӗнӳ кирек хӑш наци хастарне те пӑшӑрхантарни вӑрттӑнлӑх мар.
Чӑваш парламентӗнче Тутарстанри ӗҫтешӗсен сӗнӗвне сессире пӑхса тухни вырӑнлипе вырӑнсӑрри пирки аптӑраҫҫӗ-мӗн. Александр Белов журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫакна унтисем саккун проектне федералсем малалла сӳтсе явнипе сӑлтавлаҫҫӗ иккен.
ЧР прокуратурин сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Улатӑр районӗнчи пӗр шкулта вӗрентекен ачана хӗненӗ. Ку пӑтӑрмах пирки пӗлсен педагога ӗҫрен кӑларнӑ.
Чӑннипе, ҫав вӗрентекенӗн педгогика пӗлӗвӗ пулман та. Раҫҫей Геройӗ Н.М.Бударин летчик-космонавт ячӗллӗ шкул директорӗ ӑна ҫавах ӗҫе илнӗ. Хайхискер, физика предметне вӗрентекенскер, урок вӑхӑтӗнче пӗр класс ачине хӗненӗ.
Следстви палӑртнӑ тӑрӑх, ку кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 13-мӗшӗнче пулнӑ. Ачана ҫапнине пӗлсен директор педагога ӗҫрен кӑларнӑ. Прокуратура ыйтнипе шкул ертӳҫине административлӑ майпа явап тыттарнӑ, 10 пин тенкӗ штраф тӳлеттернӗ. Вӗрентекен тӗлӗшпе те административлӑ протокол ҫырнӑ, ӑна та 10 пин тенкӗ штраф тӳлеттернӗ.
Шупашкарти 12-мӗш вӑтам шкулти 7-мӗш «а» класра вӗренекен ачасем «Заповедные острова России» (чӑв. Раҫҫейӗн заповедниклӑ утравӗсем) конкурсра ҫӗнтернӗ.
«Заповедники» (чӑв. Заповедниксем) центр тата «Раҫҫейри шкул ачисен юхӑмӗ» ача-пӑчапа ҫамрӑксен организацийӗ кӑҫалхи ака-ҫу уйӑхӗсенче пӗтӗм Раҫҫейри конкурс ирттернӗ.
«Маттур ачасем. «Чӑваш Республикин Хӗрлӗ кӗнеки» проектпа ӗҫлени сая каймарӗ», — тесе ҫырнӑ Александр Яковлев орнитолог тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи хӑйӗн страницинче.
Шупашкарти ачасен ӗҫӗ «Творчество во благо заповедных островов» (чӑв. Заповедник утравӗсемшӗн тӑрӑшни) номинацире ҫӗнтернӗ. Проект ертӳҫисем — эпир маларах асӑннӑ А.А. Яковлев тата З.В. Максимовӑ.
Ҫӗнтерӳҫӗсем ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнчен пуҫласа утӑ уйӑхӗн 14-мӗшӗччен «Океан» уйлӑхра канӗҫ.
Чӑваш Енре ача-пӑчан следж-хоккей ушкӑнне (чӑвашларах каласан, ҫуна ҫинчи хоккей) йӗркеленӗ. Ӑна «Атӑл» ят панӑ. Ун пек ушкӑн пирӗн республикӑра халиччен пулман.
Следж-хоккей ушкӑнӗ ҫинчен Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев правительство пайтӑшӗсемпе ӗнер ирттернӗ канашлура спорт министрӗ Сергей Шелтуков каласа кӑтартнӑ.
Шупашкарта следж-хоккей ушкӑнне йӗркелеме Ача-пӑча следж-хоккей лигипе Еленӑпа Геннадий Тимченкосен ыр кӑмӑллӑх фончӗн пӗрлехи проекчӗ май панӑ. Шӑпах ҫав проектпа килӗшӳллӗн ятарлӑ оборудовани, кирлӗ хатӗр-хӗтӗр уйӑрнӑ. Ушкӑна пуҫарма укҫа та панӑ.
Следж-хоккей ушкӑнӗсем хальлӗхе пирӗн ҫӗршыври тӑхӑр регионта ҫеҫ. Чӑваш Енри команда Шупашкарти спортпа хӑнӑхтару шкулӗнче ӗҫлет. Унта утас, ура ҫинче тӑрас енпе хавшак ачасене, 7 ҫултан пуҫласа 18 ҫул таранчченхисене, йышӑнӗҫ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (23.12.2024 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 753 - 755 мм, -1 - 1 градус сивӗ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Мускав район сучӗ ЧАП пӗтермелли йышӑну тунӑ. | ||
Пулӑм хуш... |