Республикӑн культура отраслӗнче ӗҫлекен тата тепӗр икӗ ҫын тава тивӗҫлӗ ята тивӗҫнӗ. Аса илтерер: кӑрлачӑн 20-мӗшӗнче Чӑваш Республикин культура училищин (техникумӗн) преподавательне Сергей Ерисова тата Патӑрьел районӗнчи тӗп клуб тытӑмӗн халӑх театрӗн режиссерне Луиза Леонтьевӑна «Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» ятсем панӑччӗ.
Эрнекун кун пек ята Куславкка районӗнчи «Культура аталанӑвӗн, вулавӑш тытӑмӗн тата архив ӗҫӗн центрӗ» автономи учрежденийӗн режиссерӗ Наталья Исаева тата Шупашкар районӗнчи Хыркассинчи ача-пӑчан ӳнер шкулӗн преподавателӗ Антонина Лукина тивӗҫнӗ.
Чӑваш Енри вӗрентекенсем «Земство учителӗ — 2021» федераци программине кӑҫал та хутшӑнайӗҫ. Аса илтерер: асӑннӑ программа пӗлтӗр вӑя кӗнӗччӗ. Аякри ялсенче вӗрентекенсем ҫитменнине кура ку программӑна кӑҫал та тӑсас тенӗ.
«Земство учителӗ» программӑна хутшӑнас текенсем валли zemteacher.apkpro.ru сайт ӗҫлесе кайнӑ. Унта ҫӗршывӑн хӑш кӗтесӗнче вӗрентекенсем кирли таранах пӗлме пулать.
Заявкӑсене ака уйӑхӗн 15-мӗшӗччен йышӑнӗҫ. Ака уйӑхӗн 16-30-мӗшӗсенче ӗҫе вырнаҫас кӑмӑллисене суйлӗҫ, унтан, ҫу уйӑхӗн 1-15-мӗшӗсенче ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртӗҫ. Вӗсемпе шкулсем авӑн уйӑхӗн 1-мӗшччен килӗшӳ тумалла. Миллион тенке авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗччен куҫарса парӗҫ.
Федераци программине лекес текенсен 55 ҫултан аслӑ пулмалла мар, вӗсен педагог опычӗ кирлӗ тата ӗҫ вырӑнӗнчен 50 километртан кая мар инҫерех пурӑнмалла.
Паян Шупашкарти ачасем вӗренмӗҫ. Кун пирки хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков Инстаграмра пӗлтернӗ. Вӑл ҫырнӑ тӑрӑх, занятисем кӗҫӗн классенче ҫеҫ мар, вӑтаммисенче те пулмӗҫ. Паян ҫанталӑк 28 градус таран сивӗ, ҫавна май 1-8 классенче вӗренекенсен шкула каймалла мар.
Шкула каймалла маррине пӗлмесӗр пынисене киле хӑваласа ямӗҫ. Вӗсемпе е ушкӑнпа, е уйрӑмар заняти ирттерӗҫ.
Пӗлтӗр хӗлле ӑшӑ тӑнӑччӗ, ҫак кунсенче сывлӑши температури чӑн-чӑн хӗллехи евӗр. Ҫавна май ӑшӑрах тӑхӑнмалла, коммуналлӑ тытӑмсен те тимлӗ пулмалла.
Чӑваш Енре районти ача пахчисене шӑпӑрлансене автобуспа турттарма пуҫлӗҫ. Ҫапла пӗлтернӗ паян республика Элтеперӗ Олег Николаев.
Вӑл каланӑ тӑрӑх, хӑш-пӗр шкулсемпе юнашарах ача пахчисем вырнаҫнӑ. Пӗчӗк ялсенче ача пахчисем ятарласа тума тӑкаклӑ. Ун пек ялсенчи шӑпӑрлансене ача пахчисене ятарлӑ автобуспа турттарсан аван. Ку вӑл шкул автобусӗ евӗртерех пулӗ.
Сӑмах май каласан, паян пирӗн республикӑна 31 шкул автобусӗ килсе ҫитнӗ. Вӗсене шкулсене савӑнӑслӑ лару-тӑрура валеҫсе тухнӑ.
Чӑваш Енре ҫӗнӗ шкулсем хута яма палӑртнӑ. Тӳре-шара хӑш тӑрӑхра шкул тӑвас ыйтӑва татса парас тесе ачасем мӗн чухлӗ ҫуралма пултарнине тишкернӗ.
Муркаш районӗнчи Кашмаш ялӗнче ҫӗнӗ шкул тума тытӑннӑ. Унта 108 ача валли вырӑн пулӗ. Ҫавӑн пекех Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртам ялӗнче шкул ҫумӗнче 120 ача валли пристрой тума палӑртнӑ. 2022 ҫулта Шупашкарти «Садовый» микрорайонта 1650 вырӑнлӑ шкул уҫӑлмалла.
Сӑмах май, кӑҫал Шупашкарти «Ҫӗнӗ хула» микрорайонта 1600 вырӑнлӑ шкул уҫӑлнӑ. Куславкка районӗнчи Куснар ялӗнче ҫӗнӗ шкул хута кайнӑ, ача пахчи валли пристрой тунӑ.
Канаш районӗнчи шкулсенчен пӗрин директорӗнче ӗҫленӗ арҫын питех те тӗлӗнмелле хӑтланнӑ. Пӗрле ӗҫлекенсене вӑл преми тата укҫан пулӑшу панӑҫи пулнӑ, анчах укҫан пӗр пайне ҫийӗнчех каялла илнӗ.
Шкул директорӗнче тӑрӑшнӑ арҫын ҫапла майпа 2013 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнчен пуҫласа 2018 ҫулхи как уйӑхӗччен хӑтланса пурӑннӑ. Преми парасси ҫинчен калакан приказа кӑларичченех вӑл хӑйӗн ӗҫтешӗсене преми тата укҫан пулӑшнин пӗр пайне хӑйне памалли пирки асӑрхаттарнӑ. Вӑл укҫапа шкулта усӑ курассине ӗнентернӗ. Пуҫлӑха хирӗҫлеме никам та хӑяйман курӑнать. Каланӑ — тунӑ.
Арҫын ҫапла майпа 400 пин тенкӗ ытла илнӗ. Халӗ ӑна суд тунӑ. РФ Пуҫиле кодексӗн 64-мӗш статйипе явап тыттарса 70 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ.
Республикӑри шкулсенче пулас инженерсене хатӗрлеме тытӑнӗҫ. Кун пирки ЧР Вӗренӳ министерстви пысӑк предприяти, ИТ-компанисен ертӳҫисемпе, университет ректорӗсемпе калаҫнӑ хыҫҫӑн пӗлтернӗ.
Электротехника кластрӗ валли ҫулталӑкра 400 яхӑн пысӑк квалификациллӗ специалист кирлӗ. Ҫавна май шкул ачисен хушшинче техника профессисене анлӑ сарас тӗлӗшпе ҫитес ҫултан республикӑри 10 шкулта инженери класӗсем пулӗҫ. Вӗренӳ министрӗ Алла Салаева пӗлтернӗ тӑрӑх, профориентацие 7-мӗш класранах вӗрентӗҫ.
Тен, инженери класӗсенче ӗҫлекен вӗрентекенсен шалӑвӗ пысӑкрах пулӗ. Хальлӗхе ку ыйтӑва пӑхса тухаҫҫӗ.
Улатӑр районӗнчи Ахматово шкулӗнче вӗренекен ачасен ашшӗ-амӑшӗ шкулта сивӗ пулни пирки тӗнче тетелӗнче кӑмӑлсӑрланса ҫырнӑ. Кун хыҫҫӑн прокуратура тӗрӗслев ирттернӗ.
Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, раштавӑн 14-мӗшӗ тӗлне шкул котельнӑйӗнче тӑватӑ котелтан иккӗшӗ ӗҫлемен. Ҫавна май шкул ачисем сивӗ классенче вӗреннӗ.
Раштавӑн 17-мӗшӗ тӗлне пӗр котелне ӗҫе кӗртнӗ. Кун хыҫҫӑн пӳлӗмсенчи сывлӑш температури 17 градуса ҫитнӗ. Анчах ку та требованисемпе килӗшсе тӑмасть.
Мӗншӗн капла пулса тухнӑ-ха? Хутса ӑшӑтмалли сезона япӑх хатӗрленнӗ. Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе представлени ҫырнӑ. Директор тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарасси пирки те шутлаҫҫӗ.
Паянхи куна илес тӗк, шкулта пӳлӗмсенче ӑшӑ, батарейсем вӗри.
«Земство учителӗ» программа пирки илтсен Ольга Шарикова ӗҫлеме пӗр вырӑнтан тепӗр ҫӗре куҫса кайма хаваслансах килӗшнӗ. Хӗрарӑм республикӑн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерствине пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ программӑпа пирӗн республикӑри тӑватӑ шкулта учительсем кирлӗ пулнӑ. Вӗсенчен виҫҫӗшӗнче — акӑлчан чӗлхи вӗрентекенӗсем. Ольга Шарикова заявка панӑ та Муркаш районӗнчи Юнкӑри шкулта ӗҫлеме тытӑннӑ.
Унччен хӗрарӑм Шупашкар районӗнчи Анат Кӗнерте 10 ҫул ӗҫленӗ. Чӑваш патшалӑх университечи филологи факультетӗнчен 2006 ҫулта вӗренсе тухнӑскерӗн опычӗ пур.
Шупашкартан ӗҫе ҫӳреме йывӑр тет вӑл. Халӗ ҫул ҫинче унӑн 40 минут иртет. Кӗҫӗн классемпе ӗҫлеме уйрӑмах килӗштерет. Вӗсем чӗрӗ, ют чӗлхене юрӑ-сӑвӑ урлӑ хаваслансах вӗренеҫҫӗ. «Земство учительне» 1 миллион тенкӗ панӑ. Пӗр суйланӑ шкулта ҫав укҫашӑн 5 ҫул ӗҫлемелле.
Чӑваш Енре тума пуҫланӑ 7 инфраструктура объектне кӑҫал вӗҫлеймесен те пултараҫҫӗ. Ҫакӑн пирки ӗнер Правительство ҫуртӗнче иртнӗ канашлура сӑмах хускатнӑ.
Вӗҫлеймен объектсен шутӗнче — икӗ ача пахчи, Чӑваш патшалӑх филармонийӗн ҫурчӗ, Пӑрачкавра хума пуҫланӑ шыв пӑрӑхӗ, Шупашкарӑн тӗп пайӗнче ҫумӑр шывне тасатма тӑвакан сооружени, Шупашкарӑн Ҫурҫӗр-Хӗвеланӑҫ пайӗнчен пуҫласа Чантӑр патне каякан шыв пӑрӑхӗ, Муркаш районӗнчи Кашмашри шкул тата ун патне пыракан ҫул.
Ӗҫ вӑраха тӑсӑлса кайнин сӑлтавӗ, республикӑн экономика аталанӑвӗн тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗ Дмитрий Краснов пӗлтернӗ тӑрӑх, проектпа смета документацине йӗркеллӗ хатӗрлеменни. Хӑш-пӗр объекта туса пӗтерме хушма укҫа кирлӗ, тепӗр ҫӗрте суд урлӑ татса памалли самантсем те пур.
+12.3 °C