Пуш уйӑхӗнче Раҫҫейре потребительсен хакӗсен индексӗ 1 процент ӳснӗ. Пӗтӗмпе ҫулталӑк пуҫланнӑранпа ку кӑтарту 2,3 процент пысӑкланнӑ. Кун пирки Росстат пӗлтернӗ.

Ҫӗршывра пуш уйӑхӗ вӗҫӗнче пӗр уйӑхра апатланмашкӑн кирлӗ чи пӗчӗк виҫе 3 080,4 тенкӗпе танлашнӑ. Малтанхи уйӑхпа танлаштарсан, ку 2,7 процент ӳснӗ (ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 7,7 процент хӑпарнӑ).

Пуш уйӑхӗнче Раҫҫейри ҫичӗ тӑрӑхра таварсен хакӗсем вӑтамран илсен 1,3 процент хӑпарнӑ. Смоленск облаҫӗнче вара ку кӑтарту 1,4% танлашнӑ. Унта апат-ҫимӗҫ хакӗ 2,3% ӳснӗ. Мускавра пӗр уйӑхра хаксем 1,3 процент хӑпарнӑ.

Банан хакланнӑ: 19,8 процент таранах. Купӑста — 10,2%, ҫӗрулми — 9,9%, сухан, хӗрлӗ кӑшман, кишӗр 5,4–8,5% ӳснӗ. Ыхра вара йӳнелнӗ (0,8%).

Шурӑ эрех 4,4 процент, коньяк 1,9 процент ӳснӗ. Сӗт юр-варӗ, хӑйма, тӑпӑрчӑ, сӗт хакӗсем хӑпарнӑ: 2,5–3,1%. Консервланӑ помидор, шӑнтнӑ пулӑ (сельдсӗр пуҫне), рис кӗрпи, ӗне пӗверӗ 1,8–2,4 процент хакланнӑ.

Тата мӗн йӳнелнӗ-ха? «Геркулес» сӗлӗ хӑрпӑкӗ, хӑш-пӗр чӑкӑт, брынза хуратул кӗрпи. Вӗсен хакӗ 0,2–0,7 процент чакнӑ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев республикӑри тата федерацин территорири ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсен, территори органӗсен ертӳҫисемпе кашни эрнере ирттерекен канашлура хаксем пирки калаҫнӑ.

Раҫҫейӗн Экономика аталанӑвӗн министерстви кӑҫал ҫӗршывра инфляци виҫи малтан шухӑшланӑ пек 5 процент кӑна мар, 5,5 процентран пуҫласа 6 процент таран ӳсме пултарнине пӗлтернӗ иккен. Чӑваш Енӗн экономика министрӗн Владимир Аврелькинӑн шучӗпе пирӗн патра ку цифра 5,8 процентпа танлашмалла. Чӑвашстат малтанласа пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗрремӗш кварталта инфляци 2,7 процента ҫитнӗ. Ҫулталӑк каяллахипе танлаштарсан ку вӑл 0,6 процент пысӑкраххине пӗлтерет. Апат-ҫимӗҫ таварсен хакӗ уйрӑмах хӑпарнӑ. Асӑннӑ енпе инфляци 2,5 процент теҫҫӗ.

Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев тавар тупса илессипе ҫӗршывра хӗсӗк мар, хӑш-пӗр апат-ҫимӗҫ хакӗсем мӗншӗн хӑпарнине ҫавӑнпа та тӗплӗн тишкермелле.

Вӑл е ку тавара сӗнекенсем хӑйсен продукцине сутассишӗн темле те юптарма хатӗр. Ҫапларах хаклама пулать-тӗр Шупашкарти К. хушаматлӑ уйрӑм усламҫа.

Правур хӗрарӑм ҫакмалли текен мачча сутса «кӗмӗл» туса пурӑнать. Хӑйӗн таварне рекламӑлас тесе вӑл реклама хаҫачӗсенчен пӗринче пӗлтерӳ пичетленӗ. Кунта саккуна пӑсни ҫук-ха. Анчах усламҫӑ-хӗрарӑм: «Пирӗн йӳнӗрех!» тесе ӗнентернӗ. Анчах пӗлтерӳсене тавар туянакансем кӑна мар, ӑна сӗнекенсем те асӑрхасах тӑраҫҫӗ. Монополипе кӗрешекен федераци службин республикӑри управленине К. реклами чӑнлӑхпа килӗшсе тӑманни пирки систерекен тупӑннӑ курӑнать, мӗншӗн тесен асӑннӑ служба ӗҫченӗсем реклама чӑнлӑхпа килӗшсе тӑманнине палӑртнӑ. Суйса хыпарланӑшӑн хӗрарӑм-усламҫа административлӑ майпа явап тыттарма, тепӗр майлӑ каласан, штрафлама, йышӑннӑ.

Иртнӗ ҫулхи нарӑс уйӑхӗнчен тытӑнса кӑҫалхи ҫак уйӑхчен пирӗн ҫӗршывра уйрӑмах ҫӗрулми, сӗтрен хатӗрленӗ апат-ҫимӗҫ, уйрӑмах тӑпӑрчӑ, тата ҫӑмарта хакланнӑ. Типҫупа чӑх какайӗ йӳнелнӗ.

OK-inform текен портал сӑнанӑ тӑрӑх, VIP-класлӑ лавккасенче апат хакланса ҫеҫ пынӑ тӑк, вӑтам тата эконом-класлисенче хаксем унталла та кунталла вылянӑ. Вӑтам класлӑ лавккасенче аш тата пулӑ самай йӳнелнӗ, VIPсенче — хакланнӑ.

Федерацин патшалӑх статистикин служби хаксене эрнесерен сӑнаса пынӑ май пуринчен ытла пахча-ҫимӗҫ (16,1 процент), ҫӑкӑр тавраш (13 процент), макарон (8,8 процент) хакланнине пӗлтернӗ. Асӑннӑ служба кӗрпе тата пӑрҫа йышшисем уйрӑмах йӳнелнине, 5 процент, палӑртнӑ иккен.

Сӑмах май, OK-inform портал потребитель карҫинккине кӗрекен ҫимӗҫсен хакне сӑнанинче ҫакӑн пек икӗ тӗрлӗ пӗтӗмлетӳ пулни пирки пуҫ ватнӑ май, тен, вӗсем хаксене урӑхрах лавккасенче сӑнанӑ-ши тесе те йӗплет. Е инфляци виҫине пӗчӗклетсе кӑтартассишӗн ҫапла тӑваҫҫӗ-ши тесе те иккӗленет.

Раҫҫейӗн регионӗсен ҫынсем ҫутӑпа усӑ курассин виҫине пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗччен палӑртмалла иккен. Кун пирки Раҫҫейӗн тариф службин электроэнергетика отрасльне йӗркелесе тӑракан управленийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Светлана Гудкова каланӑ.

«Ку вӑл социаллӑ нормӑсене ҫирӗплетнӗ пилотлӑ реионсене пырса тивет», — тенӗ иккен вӑл. Калаҫӑва пилотлӑ регионсенче ҫутӑн социаллӑ нормине пӗлтӗр усӑ курнине тишкерме йӗркеленӗ «ҫавра сӗтел» вӑхӑтӗнче пуҫарнӑ.

Ҫутӑшӑн нормӑна Раҫҫейре кӑҫалтан кӗртме палӑртнӑ, шыв виҫине — ҫитес ҫултан. Социаллӑ виҫерен ытларах усӑ курсан пысӑкрах тарифпа тӳлеттерӗҫ. Ун хакне регионсем хӑйсем ҫирӗплетӗҫ.

Ӗнер комуналлӑ пулӑшӑвӑн хакӗсене пӑхса тухнӑ, кун пирки республика влаҫӗн тӗп порталӗ пӗлтерет. Утӑ уйӑхӗччен хаксене хальхи пекех хӑварма шантарнӑ пулать — унтан вара вӑтамран 4,9% таран ӳсмелле.

Ӑшӑ хакӗ вӑтамран 5,2% хӑпармалла. Шывшӑн 4,7% ыталрах тӳлеме тивӗ.

Правительствӑри ларура ҫавӑн пекех управляющи компанисен ӗҫӗ-хӗлне пӑхса тухнӑ — явапсӑр темиҫе компанине те асӑннӑ. Вӗсене ытлашши тӳленӗ укҫана ҫӗнӗрен шутласа пама хушнӑ тата штрафланӑ. Михаил Игрнатьев халӑха ҫурт-йӗр тытакан хуҫалӑхӗсене ытларах тӗрӗслеме ыйтнӑ — пӗр влаҫ органӗсем кӑна пӗтӗм ӗҫе туса ҫитереймӗҫ тесе каланӑ.

Чӑваш Енӗн Статистика комитечӗ тӗрлӗ пулӑшупа япала хакне виҫӗм ҫулхи раштаврине тата пӗлтӗрхи ҫулталӑк вӗҫӗнчине танлаштарса пӑхнӑ та хаксем 6,3 процент хӑпарнине асӑрханӑ. Раҫҫейре ҫак цифра 6,5 процент-мӗн.

Официаллӑ статистикӑна ӗненсен, апат-ҫимӗҫ хакӗ пӗлтӗр 6,3 процент чухлӗ хӑпарнӑ, ҫимӗҫ мар тавар — 4,8 процент. Инфляцие тӗрлӗ пулӑшу хакӗ ӳсни ытларах витӗм кӳнӗ теме юрать, мӗншӗн тесен пулӑшушӑн пӗлтӗр унчченхи ҫулхинчен 9,5 процент чухлӗ ытларах тӳлеттерме тытӑннӑ. Кунта ҫутӑ, газ, коммуналлӑ пулӑшу хакӗ хӑпарнине те кӗртмелле-тӗр ӗнтӗ. Официаллӑ статистика медицина пулӑшӑвӗн, пассажир транспорчӗпе ҫӳренин, экскурсипе туризм тавраш, право пулӑшӑвӗ хакланнине ӗнентерет. Страхланишӗн, санатори-курортра каннишӗн, выльӑх тухтӑрӗнчен пулӑшу ыйтнишӗн пӗлтӗр унчченхинчен сахалтарах тӳлеттернӗ.

Апат-ҫимӗҫрен пӗлтӗр ҫӑмарта уйрӑмах хакланнӑ: пурӗ — 26,6 процент. Чӑкӑт, эрех, сӗт-ҫу тавраш, ҫӑкӑр, пулӑ туянма та унчченхинчен ытларах кӑларса хума тивет. Пылак ҫимӗҫ: джем, варени, повидло, пыл, ҫӑнӑх, аш-пӑш йӳнелнӗ.

Пируса йытӑ ҫимен апат теҫҫӗ те, туртакансем ӑна пӗрех туянаҫҫӗ.

Малалла...

Чӑваш Енӗн Ҫурт-йӗр инспекцийӗ иртнӗ ҫул вӗҫӗнче ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх ыйтӑвӗсемпе «хӗрӳ лини» ирттернӗ. Ҫак мелпе 37 ҫын усӑ курнӑ. Вӗсенчен ытларахӑшӗ, 29 ҫын, Шупашкартан шӑнкӑравланӑ. Ытти хулапа района илсен, Канаш, Ҫӗмӗрле хулисенче, Вӑрнарпа Шупашкар районӗсенче пурӑнакансем шӑнкӑравланӑ.

Ҫынсем пурӗ 44 ыйту панӑ. Халӑха ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ пулӑшушӑн тӳлес ыйту ытларах кӑсӑклантарать иккен. Шӑнкӑравсем тӑрӑх инспекторсем халӑха ҫурт-йӗр фончӗн тӑрӑмне техника тӗлӗшӗнчен тӗрӗслесе тата нумай хваттерлӗ ҫурт-йӗре тытса тӑрасси канӑҫсӑрлантарнине те асӑрханӑ.

Ҫынсене калаҫтаракан ыйтусен шутне управляющи компанисем ӑшӑ энергийӗ пирки информацие, кабель телекуравӗ вырнаҫтарни саккунлипе саккунсӑрри пирки пӗлтерменнине те, вӗри шыв вӗри маррине тата ытти хӑш-пӗр ыйтӑва кӗртмелле.

Паян республикӑн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче студентсене пуйӑспа ҫур хакпа ҫӳреме ирӗк паракан йышӑнӑва ырланӑ.

Ҫӑмӑллӑх хулаҫум ҫыхӑнупа ҫӳрекенсене кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен тытӑнса ҫӗртмен 15-мӗшӗччен тата авӑнӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа раштавӑн 31-мӗшӗччен пуйӑс хакӗн ҫуррине кӑна тӳлеттерме йышӑннӑ. Йышӑну шкулта, вӑтам, аслӑ професси пӗлӗвӗ паракан вӗренӳ заведенийӗсенче ӑс пухакансене пырса тивет. Чукун ҫул предприятине тӑкака республика хысни шучӗпе саплаштарӗҫ.

Халӑха тӳлевлӗ пулӑшу кӳрессин хакӗсене сӳтсе явнӑ чух Леонид Офаринов депутат хутсен хакӗ хӑш чӗлхепе пичетленине кура уйрӑлса тӑнине асӑрханӑ.

Чӑваш Енре патшалӑх чӗлхи иккӗ иккенне пӗлетпӗр. Апла тӑк хутсене хӑть чӑвашла, хӑть вырӑсла яма юрать. Анчах вӗсене пичетлессин хакӗ Етӗрне хулинче хӑш чӗлхене суйланинчен килет иккен. Вырӑсла пичетлеме чӑвашлинчен икӗ хут йӳнӗрех: вырӑсла — 10 тенкӗ, чӑвашла — 20. Леонид Офаринов депутат ҫак йышӑнӑва мӗне кура тунине ӑнланманнине палӑртнӑ. «Халӑх тарҫи» асӑрхаттарнипе Хула пухӑвӗн депутачӗсем килӗшнӗ — ик чӗлхепе пичетлесен те пӗр пек тӳлеттерме йышӑннӑ.