Чӳк уйӑхӗн 26-мӗшӗнче пирӗн республикӑра кӑҫалхипе иккӗмӗш ҫул Чӑваш тӗррин кунне уявлӑпӑр. Ҫавна май Чӑваш наци музейӗ «Я и чувашская вышивка» (чӑв. Эпӗ тата чӑваш тӗрри) флешмоб ирттерессине пӗлтернӗ.
Тӗрӗ — халӑхӑн чӑн-чӑн пуянлӑхӗ. Вӑл тӗнче культурин эткерлӗхӗн пӗр пайӗ шутланать. Тӗрӗ тӑван халӑхӑмӑрӑн чунне, унӑн шалта пытаннӑ кӑмӑлне, тӗнче курӑмне уҫса парать. Чӑваш тӗррипе капӑрлатнӑ сӑмса тутри-и вӑл е кӗпе-и — кашни хатӗрте хӑйӗн асамлӑхӗпе вӑрттӑнлӑхӗ пур.
Флешмоба хутшӑнас тесен кашни ҫынах хӑйӗн сӑнӳкерчӗкне (унта чӑваш тӗрри пулмалла) #ЯиЧувашскаяВышивка хэштегпа вырнаҫтарма пултарать. Музей ӗсченӗсем сӑнӳкерчӗксенчен коллаж хатӗрлесе учреждени сайтӗнче тата тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчи хӑйӗн страницисенче вырнаҫтарӗҫ. Пурин ытла лайк пухнӑ автора музей парнепе хавхалантарӗ.
Чӳк уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче Чӑваш тӗррин кунне халалласа конферецни иртнӗ. Ӑна онлайн мелпе йӗркеленӗ.
«Чӑваш тӗрри — халӑх пуянлӑхӗ» ят панӑ мероприятие аякри йӑхташӑмӑрсем те хутшӑннӑ. Вӗсен йышӗнче Тутарстанри, Удмурт Республикинчи, Пушкӑртстанри, Иркутск тата Тӗмен облаҫӗсенчи, Сургутри, Екатеринбургри чӑвашсен культурӑпа наци автономийӗсен пайташӗсем пулнӑ. Онлайн-конференцие ют ҫӗршыври хастар чӑвашсем те хутшӑннӑ. Вӗсем — Эстонире тата Францире пурӑнакансем. Тата, паллах, хамӑр республикӑри районсемпе хуласенчен.
Чӳк уйӑхӗн 26-мӗшӗнче пӗлтӗртенпе пирӗн республикӑра Чӑваш тӗррин кунне ирттерме тытӑнчӗҫ.
Пӗлтӗртенпе Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗн Халӑх пултарулӑх кафедринче «тӗрӗ вӑрттӑнлӑхӗсене студентсем ҫирӗп алла илччӗр тесе» вӗрентӳ планне ятарлӑ «Чӑваш тӗрри» ятлӑ предмет кӗртнӗ. Кун пирки Чӑваш наци конгресӗн культура комитечӗн ертӳҫи Вера Архипова конгресӑн тӗнче тетелӗнчи страницинче пӗлтернӗ. Унта хыпарланӑ тӑрӑх, «халӑх пултарулӑх кафедрин пуҫлӑхӗ Раиса Васильева тата Зинаида Воронова тӑрӑшса ӗҫлеҫҫӗ. Паллах, ку ӗҫ патне пурте ӑнтӑлмаҫҫӗ, ҫавах та ӳсекен ӑрӑвӑн пӗр пайӗ ҫак ӑсталӑха алла илме тӑрӑшни савӑнтарать. Вӗсем чӑваш тӗррине пысӑка хурса хаклаҫҫӗ. Ҫамрӑксем ку енӗпе диплом ӗҫӗ хатӗрлени чӑваш тӗррине хисепленине кӑтартать».
Чӑваш тӗррине кунне халалласа ҫак кунсенче пирӗн республикӑра тӗрлӗ мероприяти иртет. Шупашкар хулинчи халӑха социаллӑ пулӑшу паракан центрта «Тӗрӗ тӗнчи» курав уҫӑлнӑ. Ӑна Эльвира Терентьева тата Лидия Архиповв ӑстасен ӗҫӗсенчен йӗркеленӗ.
Чӑвашсен пурнӑҫӗнче тӗрӗ пысӑк вырӑн йышӑнать тесе пӗлтереҫҫӗ центрта. Чӑваш хӗрарӑмӗсем ҫипуҫа ҫеҫ мар, килти ытти япалана та мӗн авалтан тӗрӗпе капӑрлатнӑ. Тӗрлеме пӗлмен хӗр сумлӑ пулман.
Тӗрлеме юратакан икӗ тус — Эльвира Юрьевна тата Лидия Арсентьевна — тӗрлессине чуна лӑплантаракан туртӑм тесе калаҫҫӗ.
Шупашкарти халӑха социалӑ пулӑшу паракан комплекслӑ центрта ҫынсене чӑваш тӗррине тӗрлеме вӗрентеҫҫӗ. Унти «Мой социальный центр» (чӑв. Манӑн социаллӑ центр) клуба ҫӳрекенсем валли чӑваш тӗррин занятийӗсене йӗркеленӗ. Кашни ҫынпа — уйрӑмшар.
Тӗрӗ ӗҫне хӑнӑхас кӑмӑллисемпе центрӑн ӗҫ инструкторӗ Ирина Ковеза ӗҫлет. Паянхи куна занятие социаллӑ пулӑшу илекен 5 ҫын пынӑ. Вӗсенчен пӗри — Геннадий Краснов. Геннадий Германович тӗрлеме тахҫанах юратать. Тӗрлӗ техникӑна алла илнӗскер халӗ чӑваш тӗррине тӗрлет. «Чӑваш тӗрри маншӑн — тӑван тӑрӑх историйӗ», — тет Геннадий Германович.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев пуҫарнипе пӗлтӗтенпе пирӗ республикӑра ҫӗнӗ уяв туса хунӑ. Чӑваш тӗррин кунне ҫулсерен чӳк уйӑхӗн 26-мӗшӗнче ирттерӗҫ. Ку куна чӑваш халӑхӗн культурипе йӑли-йӗркине упраса хӑварас тӗллевпе йышӑннӑ.
Чӑваш тӗррин кунне халалласа Шупашкар хулин библиотекисен пӗрлешӗвӗн К. Чуковский ячӗллӗ вулавӑшӗ «Многоцветие чувашской вышивки» (чӑв. Чӑваш тӗррин нумай тӗсӗ) онлайн-акци ирттерессине пӗлтернӗ. Унта хутшӑнас тесен асӑннӑ вулавӑшӑн тата Шупашкар хулин библиотекисен пӗрлешӗвӗн «Контактри» страницисене ҫырӑнмалла. Ун хыҫҫӑн вӗсенчи ятарлӑ фотоальбома сӑнӳкерчӗксем вырнаҫтармалла. Вӗсене #МногоцветиеЧувашскойВышивкиЧуковкаЧебоксары #Библ21 хештегсемпе палӑртмалла.
Паян Чӑваш Енри ял хуҫалӑхӗпе тирпейлекен промышленноҫра ӗҫлекенсем професси уявне пуҫтарӑннӑ. Правительство ҫуртӗнче вӗсене республика Элтеперӗ Олег Николаев патшалӑх наградисемпе чысланӑ.
«Кунта паян ял хуҫалӑх отраслӗнче тӑрӑшакан уйрӑмах тӑрӑшуллӑ, хӑйсен витӗмлӗ тӳпине хывнӑ (сирӗн пирки сирӗн ӗҫтешӗрсем тата коллективӑрсем, халӑх ҫапла шухӑшлать) ҫынсем пуҫтарӑннӑ», — ҫапларах палӑртса хӑварнӑ Элтепер.
Ял хуҫалӑхӗнче тата агропромышленноҫра ӗҫлекенсене вӑл уявпа саламланӑ.
Палӑртар: асӑннӑ отрасль ӗҫченӗсен професси кунне юпа уйӑхӗн иккӗмӗш вырсарникунӗнче палӑртаҫҫӗ-ха. Анчах пирӗн патра ӑна уй-хирти ӗҫе вӗҫленӗ хыҫҫӑн пуҫтарӑнаҫҫӗ.
«Ковид» каникулӗсенче Раҫҫей почти ӗҫлӗ. Анчах халӑха унта пӗлтерӗшлӗ сӑлтавсӑр кайса ҫӳрессинчен тытӑнса тӑма сӗнеҫҫӗ. Паллах, ӗҫ вӑхӑтӗнче килсен сире унта пулӑшӗҫ, посылка илмелле тӗк парӗҫ.
«Локдаун» вӑхӑтӗнче почта ахаль графикпех ӗҫлӗ. Чӳк уйӑхӗн 3, 4 тата 5-мӗшӗсенче ҫеҫ улшӑнусем пулӗҫ. Чӳкӗн 3-мӗшӗнче почтӑсем 1 сехет маларах хупӑнӗҫ. Чӳкӗн 5-мӗшӗнче шӑматкунхи графикпе ӗҫлӗҫ.
Чӳкӗн 4-мӗшӗнче, Халӑхсен пӗрлӗхӗн уявӗнче, почта уйрӑмӗсем хупӑ пулӗҫ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев Раҫҫей таможенникӗн кунӗпе саламланӑ. Салама cap.ru порталта вырнаҫтарнӑ. Республика ертӳҫи таможня ӗҫченӗсем Чӑваш Енӗн тулашри экономика ӗҫ-хӗлне аталантарассине пысӑк тӳпе хывнине палӑртнӑ.
«Паян республика суту-илӳ енӗпе тӗнчери 96 ҫӗршывпа ҫыхӑну тытать. 2021 ҫулхи кӑрлач-авӑн уйӑхӗсенче продукци экспорчӗ иртнӗ ҫулхи ҫак тапхӑртинчен пӗрре виҫҫӗмӗш пайӗ чухлӗ пысӑкланнӑ, АПШн 204 миллион долларӗнчен иртнӗ. Республикӑн тулашри суту-илӳ ҫаврӑнӑшӗ вара 15% ытла хушӑннӑ, АПШн 433 миллион долларӗ патне ҫывхарнӑ», — ҫакӑн пек цифрӑсене асӑнса хӑварнӑ саламра.
Мускав облаҫӗнчи Тушино хулинчи «Красный Октябрь» культура ҫуртӗнче чӑвашсем «Кӗр сӑри» уява пуҫтарӑннӑ. Кун пирки «Чӑваш халӑх сайтне» Мускаври чӑвашсен ентешлӗхӗн хастарӗ, саппасри полковник Вячеслав Ильин хыпарланӑ.
Вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, Мускаври тепӗр хастарпа, Анатолий Волковпа, Крымра пурӑнакан чӑвашсене Мускаври чукун ҫул вокзалӗнче кӗтсе илнӗ. Ҫӗршывӑн тӗп хулине килсе ҫитнисем — Йӗпреҫ тата Канаш районӗсенчен асӑннӑ тӑрӑха совет саманинче ӗҫлеме тухса кайнӑскерсем.
Крым чӑвашӗсем «Кӗр сӑринче» «Ҫурхи вӑрманта сар кайӑк юрлать» юрра шӑрантарнӑ.
Мускаври тӗлпулусемпе экскурсисем хыҫҫӑн вӗсем Шупашкарта юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче иртекен ЧНК 11-мӗн съездне килме палӑртса хунӑ иккен.
+21.3 °C