Чӑн пулни
Иртнӗ ӗмӗрӗн сакӑр вуннӑмӗш ҫулӗсем. Кивӗ Чукал ялӗнчи пилӗк арҫын Самар тӑрӑхне кӑҫатӑ йӑвалама тухса кайнӑ та, уйӑх ытла унта ӗҫлесе пурӑннӑ хыҫҫӑн киле таврӑнаҫҫӗ. Ульяновскри автовокзал ҫумӗнчи кафере самаях пырӗсене хӗртнӗ хыҫҫӑн билет туянма касса патне пыраҫҫӗ.
— Вӑлатюк, пӑх-ха, пӑх: «Ульяновск — Кивӗ Чукал» маршрут уҫӑлнӑ! — тӗлӗнсе те савӑнса кӑшкӑрса ярать ҫулпа аслӑраххи. Унӑн юлташӗсем те хӑйсен ялне тӳрремӗнех автобуспа ҫитме май пурришӗн хытӑ хӗпӗртеҫҫӗ. Билет туянаҫҫӗ те, тепӗр ҫур сехет ытла вӑхӑт пуррипе усӑ курса каллех кафене кӗреҫҫӗ.
...Автобусра ҫывӑрсах каяҫҫӗ хайхисем. Тутлӑ тӗлӗксем курнӑ пуль, киле ҫитсен мунча кӗрсе тасалма, юратнӑ арӑмсене ыталама ӗмӗтленнӗ ӗнтӗ.
— Ҫитрӗмӗр! Кивӗ Чукал! — хыттӑн кӑшкӑрса пӗлтерет водитель. Пассажирсем тутарла калаҫа-калаҫа урама тухнине курсан, Кивӗ Чукал арҫыннисем те алӑк патне утаҫҫӗ. Анчах ӑҫта вӗсем? Пачах урӑх яла ҫитнӗ вӗт! Автобус остановки ҫине «Старые Чукалы» тесе ҫырса хунӑ пулин те, урӑлсах ҫитеймен арҫынсем хӑйсен ялӗ маррине ӑнкарса илеҫҫӗ-илеҫҫех.
Тутарстанри Олимпиада центрӗнче тӑван чӗлхесен олимпиади иртнӗ. Ӑна раштав уйӑхӗн 19-21-мӗшӗсенче йӗркеленӗ.
Ӑс-тӑнпа пултарулӑха, тавҫӑрулӑхпа мал ӗмӗтлӗхе кӑтартса пама май паракан ӑмӑртӑва Тутарстанра пурӑнакан тӗрлӗ халӑх ачисем хутшӑннӑ. Ҫавсен йышӗнче мордвасем, удмуртсем, марисем пулнӑ. Чӑваш ачисем те тантӑшӗсенчен кая юлас темен — олимпиадӑна ҫунатлансах хутшӑннӑ.
Чи пултаруллисене ӑшӑ сӑмахпа ҫеҫ мар, тав хучӗсемпе те хавхалантарнӑ.
Шупашкарта «Раҫҫей чӑваш пики — 2022» конкурс иртнӗ. Ҫав ята хальхинче Муркаш районӗн хӗрӗ Анастасия Поркина тивӗҫнӗ.
Конкурса республикӑри районсенчен тата чӑвашсем пурӑнакан ытти регионсенчен 21 пике хутшӑннӑ.
Чӑваш Ен наци радиовӗ хыпарланӑ тӑрӑх, «Вице-чӑваш пики» ята Тутарстан хӗрӗ (хыпарта хӗрсен ячӗсене асӑнман. — Т.Т.) ҫӗнсе илнӗ, «Ҫивӗч ӑс-тӑнлӑ пике» номинацире Йӗпреҫ район хӗрӗ ҫӗнтернӗ. «Чи хӳхӗмми» тесе Пушкӑрт тӑрӑхӗнчен ҫитнӗ пикене палӑртнӑ. Шупашкар хулинчен хутшӑннӑ хӗр «Чи тараватли» пулса тӑнӑ. Елчӗк район хӗрне «Куракансем кӑмӑлланӑ пике» тесе йышӑннӑ. «Чӑваш Ен тулашӗнчи пике» ята Пушкӑрт, Пенза тата Чӗмпӗр тӑрӑхӗсенчи хӗрсене панӑ.
Чӑваш Енри экскурсоведсем аттестаци витӗр тухнӑ. Ала витӗр тухнисем — экскурси ӗҫӗнче виҫӗ ҫултан ытларах тӑрӑшаканскерсем.
Професси тӗрӗслевӗ витӗр тухнисенчен 2 экскурсовода гид-тӑлмачӑ евӗр евӗр хакланӑ. Вӗсен вырӑсла, акӑлчанла тата хрантсусла пӗлнине кӑтартса пама тивнӗ.
Чӑваш Енӗн Экономика аталанӑвӗн тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, экскурсоведсен профессири пултарулӑхне хаклама Тутарстанри тата Мари Элти экспертсем килнӗ. Кӳршӗллӗ регионсемпе ӗҫлени регионсем хушшинчи туризм маршручӗсене йӗркеленӗ чух кирлӗ.
Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче раштав уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Арслан Вагапов хореографӑн 85 ҫулхи юбилейне халалланӑ каҫ иртӗ. «Вечер, посвященный 85-летию А.С. Вагапова. В мире танца» (чӑв. А.С. Вагаповӑн 85 ҫулхине халалланӑ каҫ. Ташӑ тӗнчинче) ят панӑ ӑна.
Арслан Степанович балетмейстер тата педагог 1937 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Узбекистанри Фергана хулинче ҫуралнӑ. Ачалӑх ҫулӗсем унӑн Урал тӑрӑхӗнче иртнӗ. 1966 ҫулта Питӗрте балетмейстера вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн Тутарстанра, Коми Республикинче тата ытти ҫӗрте ӗҫленӗ. Англи тата Польша ҫӗршывӗсенче вырӑс ташшин ӑсталӑхне вӗрентнӗ.
1973–1975 ҫулсенче вӑл Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗн балетмейстерӗнче тӑрӑшнӑ. Вӑл халӗ те лара-тӑра пӗлмест, артистсемпе ӗҫлет.
Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗн пултарулӑхне Тутарстанри куракансем пӑхса савӑнайӗҫ.
Чӳк уйӑхӗн 23-мӗшӗнче артистсен ушкӑнӗ Тутарстанри Ҫӗпрел районӗнче пулӗ. Унта вӗсем «Гордимся Родиной своей» (чӑв. Тӑван ҫӗршывпа мухтанатпӑр) программӑпа кайма палӑртнӑ. Программа премьерине Чӑваш Енри куракансене кӑҫалхи ҫу уйӑхӗнче кӑтартнӑччӗ.
Чӑваш артисчӗсем сцена ҫине паллӑ композиторсен хайлавӗсемпе, илемлетнӗ халӑх юррисемпе тухӗҫ.
Тутарстанра кӑларса тӑракан «Сувар» чӑваш хаҫатне ҫырӑнса илекенсен ҫӗвӗ машиниллӗ пулас шанчӑк пур.
Вылява хаҫата 2023 ҫулӑн 1-мӗш ҫур ҫулӗ валли ҫырӑнса илекенсен хушшинче йӗркелеме йышӑннӑ. «Сувар» ҫырӑн та ҫӗвӗ машинки санӑн! Хаҫат 30 ҫул тултарнӑ ятпа тата ытти хаклӑ парнесем!» акцие хутшӑнакансен ытти хаклӑ парнене те выляса илес шанчӑк пур.
«Сувар» хаҫата кашни ҫыхӑну уйрӑмӗнчех ҫырӑнма май пур. Ҫавӑн пекех хаҫатпа Раҫҫей почтин podpiska.pochta.ru сайчӗ урлӑ килтен тухмасӑрах туслашма май килӗ.
Патӑрьел районӗнчи выльӑх-чӗрлӗх пусакан цехсенчен пӗри ӗҫ йӗркине пӑснӑ. Кӑлтӑка Россельхознадзорӑн управленийӗ «Меркурий» тытӑм пулӑшнипе тупса палӑртнӑ.
Выльӑх-чӗрлӗх пусмалли пункта кӑҫал ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 4 пин ытла мӑйракаллӑ шултра выльӑх тата лаша илсе пынӑ. Выльӑха Тутарстанра, Мӑкшӑ Республикинче, Пушкӑртстанра, Удмурт Республикинче, Пенза тата Киров облаҫӗсенче туяннӑ.
Вӗсенчен 200 ытла тӗслӗхӗнче ветеринарсем выльӑха лейкозпа, бруцеллезпа чирлипе чирлӗ маррине тӗрӗсленӗ хут пулман. Кунсӑр пуҫне Тутарстанран кӳрсе килнӗ 500 ытларах пуҫ мӑйракаллӑ шултра выльӑха антибиотикпа юлашки хутчен хӑҫан сипленине кӑтартман.
Тутарстанри Наци библиотекине чӑвашла 1000 кӗнеке ӑсатнӑ.
Парне кӳресси ҫинчен Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев маларах Тутарстан Президенчӗпе Рустам Миннихановпа килӗшӳ тунӑ иккен.
Чӑваш халӑх поэчӗ Петӗр Хусанкай ҫуралса ӳснӗ Сиктӗрме ялӗнче иртнӗ «Уяв-2022» уявра Олег Николаев Тутарстанри муниципалитет вулавӑшӗсене чӑвашла илемлӗ литература парасси ҫинчен сертификатсем парнеленӗ. Халӗ вара кӗнекесем унта ҫитнӗ.
Ҫеҫпӗл Мишши премине Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченне Эдурад Бахимисова пама йышшӑни пирки эпир ӗнер пӗлтернӗччӗ. Сумлӑ списока тата тепӗр ҫын лекнӗ. Вӑл – Звениговӑри аш-какай комбинаначӗн генеральнӑй директорӗ Иван Казанков.
Чӑваш Республикинчи Ҫеҫпӗл Мишши фончӗн директорӗ Валери Туркай пӗлтернӗ тӑрӑх, Иван Ивановича та премие «чӑваш халӑхӗн авалхи йӑли-йӗркине упраса хӑварасишӗн ырми-канми ӗҫленӗшӗн, Тутарстанри Сиктӗрме ялӗн сӑн-сӑпатне тӗпрен ҫӗнетсе илемлетес ӗҫе уйрӑмах пысӑк тӳпе хывнӑшӑн» парас тенӗ.
Иван Казанков 1942 ҫулта Тутарстанри Сиктӗрме ялӗнче ҫуралнӑ. Чӑваш. Хусанти Бауман ячӗллӗ Ветеринари институтне вӗренсе пӗтернӗ. Вӑл РФ Патшалӑх Думин депутачӗ те пулнӑ.
+23.3 °C