Чӑваш Енре ҫулсеренех студентсен отрячӗсене йӗркелеҫҫӗ. Кӑҫал ун пеккисем — 38 отряд. Вӗсене 1500 ытла ҫамрӑк кӗнӗ.
Ҫамрӑксем хамӑр республикӑра ҫеҫ мар, Краснодар крайӗнче, Крым, Тутарстан, Саха (Якути) республикисенче, Челепир, Кемӗр, Чӗмпӗр облаҫӗсенче, Камчаткӑра, Санкт-Петербург хулинче тӑрӑшаҫҫӗ.
Ҫамрӑксене отряда пухиччен Раҫҫейӗн студентсен отрячӗсен регионти уйрӑмӗ грантсем ҫӗнсе илсе ҫав укҫапа студентсене тӗрлӗ професси (рабочисемпе служащисем таранах) илме пулӑшнӑ. Хӗвелтухӑҫӗнче –Камчатка крайӗнче – ҫамрӑксем пулӑ тирпейлекен предприятисенче ӗҫлеҫҫӗ.
Кун хыҫҫӑн кун сисмесӗр иртет те пурнӑҫи хӑш-пӗр саманта асӑрхамасӑр та ирттерсе яратпӑр пулӗ. Хӑшӗсем пирки кая юлса пулин те чарӑнса тӑрасах килет.
Ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Иван Васильев (01.08.1882-16.02.1974) юрӑҫ, педагог, Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ учителӗ ҫуралнӑранпа 140 ҫул ҫитрӗ.
Иван Васильевич — чӑвашсен профессилле пӗрремӗш юрӑҫӗ. Хальхи Тутар Республикинчи Чӑваш Чураппан ялӗнче ҫуралнӑ. Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗнче, Хусанти учительсен семинарийӗнче, Пермьри музыкӑпа педагогика институтӗнче вӗреннӗ.
Вӑл баритон сасӑпа юрланӑ. Чӑваш патшалӑх театрӗн управляющийӗ, Радиокомитетра юрӑҫ пулсак ӗҫленӗ, Ашхабадри тата Шупашкарти музыка училищисенче вӗрентнӗ. 1957-1974 ҫулсенче Питӗр хулинче пурӑннӑ.
Тутарстанӑн Ҫарӑмсан районӗнчи Акрел чӑваш ялӗнче 1921–1922 ҫулта выҫлӑх ҫулӗсене пула вилнисене асӑнса палӑк лартнӑ.
Чӑваш халӑх сайчӗн корреспондентне Пушкӑртстанри Вячеслав Ерохин (Ярухха Витти) таврапӗлӳҫӗ вырӑна ҫитсе курса пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑну паллине вырӑнти халӑх пуҫарӑвӗпе лартнӑ, вӗсен шутӗнче Федор Трофимов (Хаяр Хӗветӗрӗ) йӗркелӳҫӗ те пур.
2021 ҫулта Чӑваш наци ӑслӑлӑхпа ӳнер академийӗ (ЧНӐӲА) Шупашкарта «1921 ҫулхи хресчен пӑлхавӗ «Ҫар коммунизмӗн» Чӑваш Ен территорийӗнчи политика кризисӗ» ятпа ҫавра сӗтел ирттернӗччӗ. Пухура историк-ӑсчахсем Атӑлҫи тӑрӑхӗнче выҫлӑх ҫулӗсен сӑлтавне тишкернӗ – типӗ ҫанталӑк тӑнӑ вӑхӑтра продотрядсем хресченсенчен чылай тырра пуҫтарса кайнине.
Чӑваш халӑх поэчӗн Петӗр Хусанкайӑн тӑван ҫӗршывӗнче – Тутарстанри Сиктӗрмере – паян, утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, чӑвашсен Уявӗ иртнӗ.
Чӑвашлӑх уявне пирӗн республикӑри тӳре-шарапа артистсем хутшӑннӑ.
«Тутарстан Президенчӗпе Рустам Миннихановпа, Чӗмпӗр облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗпе Алексей Русскихпа, Раҫҫей Федерацийӗнчи коммунистсен партийӗн Тӗп комитечӗн председателӗпе Геннадий Зюгановпа, «Звениговский» ял хуҫалӑх производство кооперативӗн председателӗпе Иван Казанковпа чӑваш йӑли-йӗркине халалланӑ наци картишӗсене пӑхса ҫаврӑнтӑмӑр», – пӗлтернӗ Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев «Телеграмра».
Уява ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗнчи тӗрлӗ наци ҫыннисем хутшӑннӑ.
«Валдай» карапсем Шупашкартан ҫынсене тата темиҫе хулана турттарма тытӑнассине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха.
Паянхи куна илсен, ҫӗнӗ маршрутсем Мари Элти Чикме хулине тата Юрино посёлокне тата Тутарстанри авалхи уес хулине, Сӗвене, уҫӑлнӑ. Унсӑр пуҫне «Валдай» Хусана ҫӳрет.
Билетсене Шупашкарти юханшыв порчӗн сайтӗнче туянма пулать. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ 49-44-00.
Ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Ҫӗрпӳ районӗнчи Сӑнав поселокӗнче республикӑри чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗсен тата «Пӗрлӗхре — вӑй» общество организацийӗсен ертӳҫисен регионсем хушшинчи форумӗ иртнӗ. Унта республика Элтеперӗ Олег Николаев та хутшӑннӑ.
Форума онлайн мелпе Пушкӑрт, Тутар республикисенчи, Чӗмпӗр тата Пенза облаҫӗсенчи чӑвашсем те хутшӑннӑ.
Мероприятире пулнӑ Татьяна Наумова журналист республикӑри МИХсенчен пӗринче пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Ен ертӳҫи чӑваш чӗлхине вӗрентес ӗҫе улшӑнусем кӗртесси ҫинчен тухса калаҫнӑ.
«Шкулта кӑна вӗрентни сахал, ывӑл-хӗрпе килте те тӑван чӗлхепе хутшӑнмалла», — тенӗ Олег Алексеевич.
Тутарстанри шкулсенче чӑваш чӗлхи вӗрентекенсем семинара пухӑннӑ. Ӑна Чӑваш Енӗн Вӗренӳ институчӗ йӗркеленӗ.
Пӑва районӗнчи Р.З. Сагдеев академик ячӗллӗ вӑтам шкула, сӑмахран, чӑваш чӗлхине вӗрентекен 130 ытла учитель пуҫтарӑннӑ.
Регион аталанӑвӗн центрӗн директорӗ Инесса Ядранская чӑваш чӗлхине, литература вулавне тата литературӑна вӗрентме ҫӗнӗ программӑсем хатӗрлени ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Тамара Артемьева доцент та тухса калаҫнӑ.
Чӑваш Ен Правительстви тӑван республикӑмӑрпа Тутарстан чиккисен вырӑнне палӑртма йышӑннӑ. Ун пек документ Куҫман пурлӑхӑн пӗрлехи патшалӑх реестрне сведенисем кӗртме кирлӗ.
Ятарлӑ килӗшӗве 2020 ҫулхи раштав уйӑхӗнче иртнӗ ӗҫ ушкӑнӗн ларӑвӗнче ҫирӗплетнӗ. Республика Элтеперӗ Олег Николаев пӗлтернӗ тӑрӑх, регионсен чикӗ пирки ӑнланманлӑх ҫук.
Чӑваш Ен федерацин пилӗк субъекчӗпе чикӗленет. Тутарстанпа пирӗн республика хушшинчи чикӗ чи вӑрӑмми — 552 км. Мари Элпа Чӑваш Ен чикки — 253 км, Чулхула облаҫӗпе — 222 км, Чӗмпӗр облаҫӗпе — 111 км, Мордва Республикипе — 91 км. Чулхула, Чӗмпӗр облаҫӗсемпе тата Мордва Республиксемпе чиккисене палӑртса кадастр учётӗнче ҫырса хунӑ ӗнтӗ. Халӗ Мари Элпа чикке палӑртасси тӑрса юлнӑ.
Ҫу уйӑхӗн 19-21-мӗшӗсенче Саранскра Атӑл тата Урал тӑрӑхӗнчи композиторсен Пӗтӗм Раҫҫейри XXXI фестивалӗ иртнӗ.
Ҫулсерен йӗркелекен культура мероприятине эпир маларах асӑннӑ тӑрӑхсенчи регионсен тӗп хулисенче черетлентерсе ирттереҫҫӗ. Ӑна унчченхи ҫулсенче Пушкӑртстанӑн, Мари Элӑн, Тутарстанӑн, Удмурт Республикин тӗп хулисенче йӗркеленӗ.
Шучӗпе XXXI хутчен иртнӗ фестиваль программи хор музыкин, халӑх инструменчӗсен музыкин, камера музыкин концерчӗсенчен тӑнӑ. «Фольклор тата композитор» концерт та, «Мордовская легенда» балет-юмах та кӑтартнӑ, ӑсталӑх лаҫҫи те ӗҫленӗ. Фествиале Чӑваш Енри ӑстасем те хутшӑннӑ.
Ҫу уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Тутарстанри Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче «Два народа — две судьбы» тӗлпулу иртнӗ. Литература каҫне тутар халӑх поэчӗ Ренат Харис тата чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай хутшӑннӑ.
Литературӑпа пултарулӑх каҫӗнче икӗ авторӑн тусӗсем, поэзие юратакансем, Тутарстанри халӑхсен ассамблейисен наципе культура автономийӗсен пайташӗсем пулнӑ. Пухӑннисене чӑваш парламенчӗн депутачӗ — Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхсен институчӗн директорӗ Петр Краснов, Тутарстанри культура министрӗн ҫумӗ Дамир Натфуллин саламланӑ.
+0.3 °C