Тутарстан Республикинчи Аксу районӗнчи Кивӗ Илтрекьелӗнчи вӑтам шкул ҫур ӗмӗрхине паллӑ тунӑ. Унта, кирек епле шкул юбилейӗнчи евӗрех, тӗрлӗ ҫулта вӗренсе тухса кайнисем пуҫтарӑннӑ. Шкул ҫунатти айӗнчен тухса кайнӑ хыҫҫӑн тӗрлӗ инҫӗше парӑнтарнисем пур. Вӗсем хушшинче — строительсемпе инженерсем, шалти ӗҫсен тата инкеклӗ ӗҫсен министерствисенче тӑрӑшакансем, культура тата ял хуҫалӑх ӗҫченӗсем, усламҫӑсемпе вӗрентекенсем, тӳре-шарапа министрсем.
Чӑваш шкулне юбилейпа районтан килнӗ пуҫлӑхсем те саламланӑ. Хӑшӗсене ҫав кун тӗрлӗ награда лекнӗ. Район пуҫлӑхӗн Тав ҫырӑвӗпе педагогика ветеранне Лидия Горбунована, шкул ертӳҫине Алексей Буинские, информатика учительне Алексей Маклакова чысланӑ. Ытти шайри Хисеп хучӗсем те уявра самай пулнӑ.
Раҫҫейре Пысӑк этнографи диктантне пӗтӗмлетнӗ. Акцие 90 пин ытла ҫын хутшӑннӑ. Аса илтерер: диктанта юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗнче ҫырнӑ.
Диктант кӑтартӑвӗсене пӗр уйӑх тишкернӗ. Штаб ӗҫченӗсем Раҫҫейри ҫынсем ӑна вӑтамран миҫе баллӑх ҫырнине палӑртнӑ: 100-тен 54 балл пухнӑ.
Диктанта чи лайӑх ҫыракансем — Тутарстан ҫыннисем. Иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑнсене Кабардино-Балкари тата Смоленск облаҫӗ лекнӗ. Амур облаҫӗ чи сахал балл пухнӑ. Чӑваш Енри ҫынсем вара диктантра вӑтамран 57,3 балл пухнӑ. Ҫапла пирӗн республика танлаштарӑмра 20-мӗш йӗркене йышӑннӑ.
Чӗмпӗр облаҫӗнче пурӑнакан 12 ҫулти хӗрача та диктанта хутшӑннӑ. Вӑл — чи ҫамрӑкки. Мӑкшӑ Республикинче вара 80-ри арҫын диктант ҫырнӑ.
Ку акцие ҫулсеренех ирттерме палӑртнӑ.
«Комсомольская правда» сайтра «Халӑх участковӑйне» суйлас енӗпе сасӑлав иртет. Вӑл вӗҫлениччен икӗ кун юлнӑ.
Унта пирӗн республика чысӗшӗн Сергей Ипатьев сасӑ пухать. Хальлӗхе вӑл 71-мӗш вырӑнта кӑна-ха. Уншӑн 125 ҫын сасӑ панӑ. Финала пӗтӗмпе 83 ҫын тухнӑ. Малти йӗркене Чечня Республикин ҫынни йышӑннӑ. Унтан — Тутарстанри участковӑй, кайран – Самар облаҫӗн ҫынни. Смоленск облаҫӗнчи тата Кабарда-Балкарти полицейскисем – юлашки вырӑнта.
Аса илтерер: «Халӑх участковӑйӗ» конкурс финалӗ чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗнче старт илнӗ. Сергей Ипатьевшӑн сасӑлас тесен сайта кӗмелле.
Тутарстанри Лениногорск районӗнчи Ҫӗнӗ Ҫеҫкел ялӗнче пурӑнакан Марина Кузьмина килӗнче ӗнер ирхине инкек сиксе тухнӑ — пушар кил-ҫурта шар кӑтартнӑ.
Марина Григорьевна чӑваш тӗнчишӗн ют ҫын мар. Вӑл Тутарстанри чӑваш наци культурин центрӗн тӑван ялӗнчи уйрӑмӗн председателӗ, Чӑваш халӑх ӑс-хакӑлӗпе ӳнер академийӗн пайташӗ. Марина питӗ хастар, Тутарстанри мероприятисене яланах хутшӑнать — Нурлатри «Уява» та, Элмет районӗнчи Учука та. Вӑл вырӑнти культура ҫуртӗнчи халӑх ансамбльӗнче те юрлать.
Кузьмина Марина 1989 ҫултанпа Ҫӗнӗ Ҫеҫкелти тӗп вӑтам шкулта ачасене вӗрентет. Чӑваш чӗлхипе литературине ӑса хывтарса нумай шкул ачине олимпиадӑсенче ҫитӗнӳсем тума пулӑшнӑ. Хӑй те чылай хисеп хучӗсене тивӗҫнӗ. Хальхи вӑхӑтра шкулта ачасене чӑваш чӗлхине вӗрентнисӗр пуҫне завуч пулса ӗҫлет.
Марина Григорьевна чӑваш тӗнчишӗн ют ҫын маррине кура эпир ӑна пулӑшма ыйтатпӑр.
Укҫана 8-917-287-76-15 телефон номер ҫине е «Сбербанкӑн» карточки ҫине куҫарма пултаратӑр: 6390 0262 9007 4501 65.
Шупашкартан Канаша 18 сехет те 40 минутра каякан пуйӑса расписанирен кӑларӗҫ. Чукун ҫул транспортне кӑмӑллакансемшӗн савӑнӑҫлах мар хыпара Тутарстанри Транспорт министерстви пӗлтернӗ.
«Канаш—Шупашкар» тата «Шупашкар—Канаш» маршрутпа хутлакан пуйӑсӑн ҫӗнӗ рапсисанийӗ паянтан вӑя кӗрет.
Ҫапла вара паян 03 сехет те 51 минутра Канашран Шупашкара 6502 номерлӗ пуйӑс килмӗ. Шупашкартан Канаша ҫӳренӗ 6505 номерлӗ пуйӑс та 18 сехет те 40 минутра ҫула тухмӗ.
Канаша 07 сехет те 12 минутра тата Канашран Шупашкара 17 сехет те 05 минутра хутланӑ пуйӑссем малашне те ҫӳрӗҫ.
Маларах Чӑваш халӑх сайчӗ Шупашкартан Самара пуйӑс ҫулӗ туни экономика тӗлӗшӗнчен усӑллӑ тесе шухӑшланӑ май «Раҫҫейӗн чукун ҫулӗсем» акционерсен уҫӑ обществи ҫак икӗ хулана пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссем ҫӳрекен ҫулпа ҫыхӑнтарма сӗннине пӗлтернӗччӗ.
Юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Наци вулавӑшӗнче Наци поэзийӗн фестивалӗ иртмелле. Вӑл акт залӗнче 14 сехетре пуҫланмалла.
Мероприятие хатӗрлекенсем пӗлтернӗ тӑрӑх, литературӑри опытпа паллаштарма тата хӑйсен халӑхӗн культурипе ҫывӑхлатма ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчи хӑнасем килсе ҫитмелле. Сӑмахран, Мускавран Виктор Куллэ поэта, тӑлмача, литературоведа, сценариста, «Антология современной поэзии России» кӗнекене хатӗрленӗ авторсенчен пӗрне кӗтеҫҫӗ. Унсӑр пуҫне Тутарстанри Алия Каримова поэт, тӑлмачӑ, Горький ячӗллӗ Литературӑпа мемориал музейӗн литпӗрлешӗвӗн ертӳҫи; Пушкӑртстанри Марсель Салимов писатель-сатирик, поэт, публицист, асӑннӑ республикӑри Гульсира Гизатуллина писатель, ҫыравҫӑ, Лилия Сагидуллина поэт; Мордва Республикинчи «Чилисема» (чӑв. Хӗвелтухӑҫ) журналӑн пай редакторӗ Татьяна Швецова тата ыттисем килессе шанаҫҫӗ.
Чӑвашри ҫыравҫӑсенчен Раиса Сарпи, Юрий Сементер и Валери Туркай, Дмитрий Воробьев, Дмитрий Вонави, Елена Светлая пулмалла.
Тутарстанри Аксу районӗнчи Кивӗ Тимушкелӗнче халӑх театрӗ ӗҫлет. «Сувар» хаҫатра Константин Малышев журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна халӗ Зинаида Аниськина ертсе пырать.
Акӑ епле ҫырса кӑтартнӑ вӑл: «Ачасемпе ҫулталӑкне 2 спектакль хатӗрлет Зинаида Владимировна. 15 ача ун патне актер ӑсталӑхне вӗренме ҫӳрет. Эрнере икӗ хутчен шкул хыҫҫӑн пухӑнаҫҫӗ вӗсем клуба. Денис Аниськин, Ангелина Агапова, Карина Яшмурзина, Полина Григорьева, Роман Чухунов, Вадим Ефремов – чи пултаруллисем.
Ялти театр сезонӗ кӗркунне клуба ӑшӑ парсан пуҫланать. Премьерӑсене ял-йыш та кӗтет.
Декорацисене те ял театралӗсен хӑйсен тума тивет. Клубри хӗрарӑмсене мӑшӑрӗсем пулӑшаҫҫӗ. Костюмсемпе ҫеҫ йывӑр. Уйрӑмах ачасем валли тӗрлӗрен выльӑхсен тумӗсене тума хӗн.
Аслисен репертуарӗ – йӑлтах чӑвашла. Аслӑ ушкӑна шкулта тата ача пахчинче ӗҫлекенсем ҫӳреҫҫӗ, пенсионерсем те сахал мар. Анчах кунта та йывӑрлӑхсӑр мар. Зинаида Аниськина шухӑшӗпе, хальхи драматургсен пьесисемпе хатӗрленӗ спектакльсене ялта лартма йывӑр. Чебановӑн комедийӗсене кӑна сцена ҫине кӑларма ҫӑмӑл.
Кашкар Махмучӗ ячӗллӗ ӑмӑртӑвӗн чӑваш тапхӑрӗн 2016 ҫулхи ҫӗнтерӳҫисем паллӑ пулнӑ. Пӗрремӗш вырӑна «Хапха юпи» калавпа Илле Иванов тухнӑ. Сӑмах май, вӑл 2014 ҫулхи ӑмӑртура та «Durak» калавпа ҫӗнтернӗччӗ. Иккӗмӗш вырӑнта — Борис Чиндыков («Presens-Futurum (Умстатья)», виҫҫӗмӗшӗнче — Надежда Ильина («Кустӑрма сасси»).
Ӑмӑртӑвӑн чӑваш тапхӑрне ирттерессишӗн яваплӑ Ҫыравҫӑсен ирӗклӗ пӗрлӗхӗнчен пӗлтернипе, кӑҫалхи ӑмӑртӑва 17 ҫыравҫӑ 21 хайлав тӑратнӑ. Ӑмӑртӑва хутшӑннисем хушшинче чӑвашсен паллӑ ҫыравҫисем Римма Прокопьева, Марина Карягина, Николай Ишентей, Людмила Сачкова, Елена Мустаева, Владислав Николаев, Ион Шеремет пур.
Ҫав вӑхӑтрах ӑмӑртӑва халиччен чӑваш литературинче ытлах палӑрман ҫыравҫӑсем хутшӑнни савӑнтарать: Елена Федотова, Елена Алексеева, Марина Яковлева, Василий Чернов, Александр Михайлов, Виталий Архипов. Хаклавҫӑсене уйрӑмах Йӗпреҫ районӗнчен хутшӑннӑ Роман Евдокимов пултарулӑхӗ килӗшнӗ, пурнӑҫри тӗллевне улӑштармасан, вӑл малашне тӑван литературӑра паллӑ йӗр хӑварма пултарӗччӗ. Ӑмӑрту тӳрелӗхӗ вӗсене те хавхалантармалли майсем шырать.
Ҫакӑ та савӑнтарать: пӗтӗм чӑвашсен ӑмӑртӑвне Пушкӑртстанри, Тутарстанри, Чӗмпӗр облаҫӗнчи чӑваш ҫыравҫисем те хутшӑннӑ.
Чӑваш Енре Тутар Республикинче пурӑнакан Эльвира Ефремовӑна шыраҫҫӗ. Тӑванӗсем каланӑ тӑрӑх, вӑл пӗр эрне каялла Ҫӗмӗрле каччи патне урапана ларнӑ та ҫухалнӑ.
Унччен хӗр нихӑҫан та ҫухалса ҫӳремен. Халӗ ӑна полицейскисем те шыраҫҫӗ. Тӑванӗсен шухӑшӗпе, ӑна Ҫӗмӗрле каччи вӑрланӑ. Лешӗ нумаях пулмасть Чечняран таврӑннӑ.
Тӑванӗсем каланӑ тӑрӑх, ҫурла уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Эльвира патне «Лада» маркӑллӑ урапапа каччӑ килнӗ. Номерне пӑхсан вӑл Чӑваш Енрен пулни паллӑ. Кун хыҫҫӑн хӗр ҫыхӑнӑва тухман. Эльвира ҫурлан 27-мӗшӗнче ют ҫӗршыва канма кайма шухӑшланӑ пулнӑ. Путевкӑна ӑна амӑшӗ парнеленӗ.
Эльвира 22-ри Константинпа, Ҫӗмӗрлере пурӑнаканскерпе, халӑх тетелӗнче паллашнӑ. Икӗ уйӑх вӗсем ҫырӑннӑ, унтан тӗл пулма шухӑшланӑ.
Тутарстан Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ чӑваш спортсменӗсене пӗлет, унти юстици министрӗ чӑваш ташшине кӑмӑллать. Ҫакна вӑл Теччӗ районӗнчи Ҫармӑс ялӗнчи шкулта пулнӑ чух палӑртса хӑварнӑ.
Кӳршӗллӗ ҫак республикӑра чӑвашла тухса тӑракан «Сувар» хаҫат ҫырнӑ тӑрӑх, Ҫармӑсри Культура ҫуртне тата шкула Президент программисемпе тӗпрен юсанӑ. «40 ҫулти шкулӑн тӑррине витсе чӳречисене улӑштарнӑ, стенисене тикӗслесе сӑрланӑ, тултан тӗрлӗ тӗслӗ шӑвӑҫпа сапланӑ. Шкулта ача сачӗ валли те вырӑнсем тунӑ, — хыпарлать хаҫат. — Вӗренекенӗсем нумаях мар, 37 кӑна. Кӑҫал пӗрремӗш класа 3 ача каять. Апла пулин те вӑтам шкул статусне хальлӗхе вӑл сыхласа хӑварнӑ-ха».
Юсав ирттернӗ шкулпа клуба ҫӗнӗрен уҫма Теччӗ районӗн пуҫлӑхӗ Рамис Сафиуллов, Республика Правительствинчи Теччӗ районӗн кураторӗ, ТР юстици министрӗ Лариса Глухова, ТР Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Ольга Павлова, РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Ильдар Гильмутдинов килсе ҫитнӗ. Ильдар Гильмутдинов ачасемпе педагогсене, пухӑннӑ ҫынсене тӑван чӗлхене (сӑмахӗ кунта, эп ӑнланнӑ тӑрӑх чӑваш чӗлхи пирки пырать) упрама чӗнсе каланӑ.
-0.7 °C