Юпа уйӑхӗнчен пуҫласа 22-мӗшӗнче Шупашкар урамӗсемпе «хӑрушсӑрлӑх троллейбусӗ» ҫӳреме тытӑннӑ. 4-мӗш маршрутпа ҫӳрекенсене ИӖМ ӗҫченӗсем ир-ирех кӗтсе илнӗ, хӑрушӑ лару-тӑрура хӑйсене мӗнле тытмаллине аса илтернӗ.
Символикӑллӑ тата ҫӑлав службин номерӗсемлӗ троллейбуса ыттисен хушшинче тӳрех асӑрхама май пулнӑ. Кунсӑр пуҫне МЧС ӗҫченӗсем троллейбусра пушарнӑйсен тата ҫӑлавҫӑсен сӑнӳкерчӗкӗсене вырнаҫтарнӑ. Тӗп лозунг кабина умӗнче пулнӑ. Айккисене ҫӑлав службин номерӗсене ҫырса тухнӑ.
Троллейбус управленийӗ МЧСран тӑтӑшах пулӑшу ыйтать. Ҫавӑнпа 882 троллейбуса вӗсене реклама тӗлӗшпе усӑ курма панӑ. Ҫакна ҫынсем МЧС номерӗсене пӗлччӗр тесе тунӑ. Ҫакнашкал социаллӑ реклама халӑха номерсене астуса юлма пулӑшать.
«Хӑрушсӑрлӑх троллейбусӗ» ҫулталӑкӗпех 4-мӗш маршрутпа ҫӳрӗ
Тарӑхнипе ҫакна ҫыраймасӑр чӑтаймарӑм. Ҫӗр тепӗр май ҫаврӑннӑн, тӗнче кутӑн кайнӑн туйӑнчӗ. Ҫамрӑксем аслисене хисеплеме пӗлменни ҫак кунсенче куҫ тӗлне темиҫе хут та тӗл пулчӗ.
Общество транспорчӗпе кашни кунах ҫӳретӗп. Пӗррехинче 11-мӗш маршрутпа ҫӳрекен троллейбуса лартӑм. Ҫула май мар-ха, ҫапах Хмельницкий урамӗнче анса юлӑп тесе ҫынсемпе пӗрле троллейбуса кӗтӗм. Тахҫанах асӑрханӑччӗ: ку маршрутпа карчӑк-кӗрчӗк нумай ҫӳрет. Вокзалта ҫын нумаях мар та ларкӑч ҫине вырнаҫрӑм. Тӗп пасара ҫитиччен троллейбус тулсах ларчӗ. Пурте ӗҫрен килеҫҫӗ ахӑртнех. Чарӑнура варринчи алӑкран кинемей кӗчӗ. Икӗ сумкине аран йӑткаласа перила ҫине вырнаҫтарма хӑтланчӗ. Ара, малта, вӗсем валли ятарласа уйӑрнӑ ҫӗрте, вырӑн ҫук. Ун-кун пӑхкаларӗ те кинемей сумкисемпе малалла «ҫапӑҫрӗ». Лешсем йывӑр пулмалла, перила ҫинчен йӑтӑна-йӑтӑна анаҫҫӗ. Алӑкранах кӗрсенех вырнаҫнӑ ларкӑч ҫинче, хӗрринчех, арҫын ларса пырать. Ватӑ мар вӑл, самай тӗреклӗ. Ку кинемее вырӑн парӗ-ха терӗм хам ӑшра. Ара, малта – тем вӑрӑмӑш «пӑкӑ», Хмельницкий урамӗ таранах.
Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев «Раҫҫейӗн чукун ҫулӗ» акционерсен уҫӑ обществин Горький чукун ҫулӗн пуҫлӑхӗпе Анатолий Лесунпа тата асӑннӑ организацинче тӑрӑшакан ытти специалистпа тӗл пулнӑ. Калаҫӑва республикӑн правительствин пайташӗсем те хутшӑннӑ. Ҫав шутра Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ Михаил Резников, финанс министрӗ Светлана Енилина, транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министрӗ Владимир Доброхотов пулнӑ.
Анатолий Лесун Чӑваш Ен ертӳҫисемпе Раҫҫейӗн чукун ҫулӗ туслӑ килӗштерсе ӗҫленине палӑртнӑ. «Эпир сирӗнпе пӗр командӑпа ӗҫлетпӗр, йывӑр ыйтусене ӑнӑҫлӑ татса паратпӑр», — пӗтӗмлетнӗ хӑй шухӑшне Анатолий Лесун. Михаил Игнатьев та икӗ енлӗ ҫыхӑнупа кӑмӑллине палӑртнӑ. «Чӑваш Енӗн предприятийӗсем Раҫҫейӗн чукун ҫулӗпе пӗр-пӗриншӗн усӑллӑ условипе килӗштерсе ӗҫлеҫҫӗ», — тенӗ вӑл.
Енсем хула ҫумӗнчи маршрутсене ҫӳреттерес ыйтупа та калаҫнӑ. Анчах мӗнле пӗтӗмлетӳ патне ҫитсе тухнине Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнчи хыпарта асӑнман.
Сӑнсем (4)
Раҫҫейрен турттаракан тӗнчери авиамаршрутсем чакаҫҫӗ. Ҫапла пӗтӗмлетет Lufthansa, British Airways, SAS пысӑк компанисем кӑҫалхи ҫур ҫулта епле ӗҫленине тишкернӗ тӑрӑх Инженерсен Раҫҫейри пӗрлешӗвӗн вице-президенчӗ, экономика ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Иван Андриевский.
Тӗнчери пысӑк авиакомпанисем Раҫҫей еннелли маршрутсемпе ҫӳрессине чакаранине ҫав сӑнавҫӑ самолетсене вӗҫтерни тупӑшлӑ маррипе сӑлтавлать. Тупӑшлӑ марри ҫул ҫӳрекенсем чакнипе ҫыхӑннӑ. Цифрӑсене тишкерсен ҫапах та ытлашши пысӑк мар пек те туйӑнать. Самолетпа вӗҫсе каясси тата килесси пӗтӗмӗшле 0,4 процент чакнӑ. Ытларахӑшӗ Мускав урлӑ ҫӳренине шута илсен, унти ку цифра — 0,1 процент.
Самолечӗсем вӗҫеҫҫӗ-ха, анчах ҫыннисем ытларах чухне ҫӗршыв тӑрӑх хутлани сисӗнет. Кӑнтӑр аэропортсене — Сочине, Анапӑна тата Аҫтӑрханпа Волгограда каякансем йышланнӑ. Симферополе те ытларах кайма тытӑннӑ. Ҫурҫӗр Кавказ порта кӗрекен хуласен те, Екатеринбургӑн, Ӗпхӗвӗн, Новосибирскӑн, Хусанӑн тата Питӗрӗн ҫынсем сахал вӗҫеҫҫӗ тесе пӑшӑрханма сӑлтав ҫук.
Шупашкарта ҫулсене сарас енӗпе ӗҫлеҫҫӗ. Ярославль тата Энгельс урамӗсенче общество транспорчӗ ҫӳреме тытӑнмалла.
Халӗ ҫак икӗ урам ҫулне сарлакалатаҫҫӗ. Унта пӗтӗмпе чарӑну валли 16 павильон тума палӑртнӑ. Ҫак урамсемпе автобуссем ҫӳреме тытӑнӗҫ. Ҫак объекта туса пӗтермешкӗн 26,6 миллион тенкӗ кирлӗ.
2015 ҫулхи чӳк уйӑхӗ вӗҫлениччен хула администрацийӗ тепӗр виҫӗ объекта туса пӗтерме палӑртнӑ: Богдан Хмельницкий тата Юлиус Фучик урамӗсем хӗресленнӗ вырӑна, Гагарин тата Энгельс, Ярославль тата Калинин кӗперӗ хӗресленнӗ ҫӗрте.
2016 ҫулта тепӗр 5 вырӑна ҫӗнетесшӗн. Вӗсем — Мир проспекчӗпе Эгер бульварӗ, Ленин Комсомолӗпе Пролетари урамӗ, Гагарин тата Октябрь: 50 ҫул урамӗсем, Карл Маркс урамӗ тата Электроаппаратчиксен бульварӗ, Иван Яковлев проспекчӗ тата Ашмарин урамӗ хӗресленнӗ вырӑнсем. Ку ӗҫ, малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, 2 миллион тенке кайса ларӗ.
Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗ урапа туянать. Ӑна илме вӑл электрон меслетпе аукцион ирттерессине пӗлтернӗ. Урапана Тӗп суйлав комиссийӗ 1,6 миллион тенкӗпе илме шухӑшлать.
Урапана илме республика тата федераци хыснисенчен укҫа уйӑрмалла. 180 лаша вӑйӗллӗ урапана Тӗп суйлав комиссийӗ ют ҫӗршывра кӑларнине илесшӗн. Хӑватсӑр пуҫне урапа илемлӗ те, хӑтлӑ та пултӑр тени сисӗнет. Урапан ларкӑчне сӑрантан тунине кӑмӑл тунине палӑртнӑ. Урапан компьютер та пулмалла. Аудиотытӑм епли те пӗлтерӗшлӗ: хайхине ултӑ динамиклине суйлӗҫ. Машинӑра ларса пынӑ чух вулама меллӗ пултӑр тесе малти тата кайри ретре ларса пынӑ чух ҫутӑ уйрӑм ҫутатаканнине илӗҫ. Нумай ӗҫ пурнӑҫлама пултаракан сенсор дисплейӗ, Bluetooth тытӑмӗ, тӗрлӗ датчик пултӑр тенӗ. Урапана сутакансен заявкисене юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗнче пӑхса тухӗҫ.
Шупашкарти маршрутлӑ автобуссенче чарӑну ячӗсене сасӑпа пӗлтерттерме ыйтасшӑн. Пассажирсене илсе ҫӳрекенсене Шупашкар хула администрацийӗ ҫак ӗҫе чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫлаттарасшӑн. Кун пирки мэрире иртнӗ ларура калаҫнӑ.
Шупашкар хулин администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх халӑха турттаракан хуҫалӑхсене чарӑну ячӗсене сасӑпа пӗлтерессине водительсем таран ҫитерме ыйтнӑ, вӗсемпе ку тӗлӗшпе калаҫусем ирттерме сӗннӗ.
Чарӑну ячӗсене пӗлтерессине халӑх ыйтнипе йӗркелеҫҫӗ. Шупашкарӑн официаллӑ сайтӗнче пӗлтернӗ информаци тӑрӑх сасӑпа пӗлтерессине мӗнле чӗлхепе тата мӗнле майпа йӗркелессине кӑтартман. Чӑваш халӑх сайчӗ ҫак ӗҫе Чӗлхе саккунне пурнӑҫласа икӗ патшалӑх чӗлхипе тусан пӑсмӗччӗ тесе асӑрхаттарасшӑн. Хальхи вӑхӑтра троллейбуссенче чарӑну ячӗсене икӗ чӗлхепе пӗлтереҫҫӗ.
Патӑрьел район прокуратури сусӑрсен правине хӳтӗлес енӗпе епле тимленине тӗрӗсленӗ. Ку хутӗнче прокурорсем сусӑрсен машинӑсем лартмалли вырӑнсем пуррипе ҫуккине пӑхса ҫӳренӗ. Районти бизнес-инкубатор тата райпо урапа лартмалли вырӑнсенче сусӑрсен ураписем валли ятарлӑ вырӑн ҫителӗксӗр пӑхса хӑварнине асӑрханӑ. Ку вӑл федераци саккунне пӑсни пулать.
Саккунӗ вара ҫапларах калать: суту-илӳ, пулӑшу кӳрекен, тухтӑр ҫурчӗсен, спорт тата культурӑпа курав учрежденийӗсен урапа лартмалли вырӑнӗсенче сусӑрсен машинисем валли 10 процентран кая мар вырӑн пӑхса хӑвармалла. Пӗчӗк лаптӑк ҫинче вырнаҫнӑ-тӑк — сахалтан та пӗр машина валли. Вӑл вырӑнпа сусӑрсене тӳлевсӗр усӑ куртармалла. Ҫав вырӑна урӑх урапасен йышӑнма юрамасть.
Сусӑрсем пирки шухӑшламаншӑн бизнес-инкубаторпа райпо пуҫлӑхӗсене кӑлтӑка пӗтерме хушса хӑварнӑ.
Ырантан, юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен, пуҫласа Шупашкартан Мускава социаллӑ самолет вӗҫме тытӑнӗ. Кун пирки ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтереҫҫӗ. Тӗплӗнрех кун пирки Шупашкар аэропортӗнче ыйтса пӗлме пулать.
Самолетсем Мускавра «Внуково» аэропортра анӗҫ. Самолет Boeing 737-800 маркӑлли пулӗ. Билетсен хакӗ самолет хӑш кун вӗҫнинчен те килӗ. Ҫапах вӑл ыттисенчен йӳнӗрех.
Шупашкартан 20 сехет те 20 минутра вӗҫӗ. Мускавра вара 22 сехетре пулӗ. Каялла 17 сехет те 50 минутра тухӗ, Шупашкара 19 сехет ҫурӑра ҫитӗ.
Кӑсӑклантаракан ыйтусене 301-241, 301-487 номерсемпе шӑнкӑраваласа пӗлме пулать.
Раҫҫейре светофор хӗрлӗ ҫутатнӑ чухне каякан водительсене нумайрах штрафлаттарасшӑн. Ку хупӑннӑ шлагбаум хупӑннӑ чухне каҫса кайнӑ чухне те пырса тивет.
«Коммерсантъ» хаҫат ҫырнӑ тӑрӑх, кун пек водительсене 30 пин тенкӗ штраф тӳлеттересшӗн. Е куншӑн праваран ҫур ҫуллӑха хӑтарасшӑн. Айӑплава суд палӑртӗ. Саккун проекчӗ РФ Транспорт министерстви витӗр тухать пулсан ку штраф чи пысӑкки пулӗ.
Раҫҫейре кӑҫал 7 уйӑхра 147 урапа пуйӑспа ҫапӑннӑ. Кун пек пуйӑсри ҫынсен пурнӑҫӗ те хӑрушлӑхра-ҫке. Раҫҫей чукун ҫулӗ саккун проектне ырланӑ.
Шлагбаум патӗнче сарӗ тӗс ҫукки пӑтӑрмах кӑларса тӑратнине те палӑртаҫҫӗ водительсем. Ара, ҫул кӗтмен ҫӗртен хупӑнма пултарать-ҫке-ха.
+1.3 °C