Тӑлӑхсене тата вӗреннӗ вӑхӑтра ашшӗ-амӑшне ҫухатнисене Чӑваш Енре рабочи тата служащи профессине тӳлевсӗр вӗрентессине маларах эпир пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, кунсӑр пуҫне вӗсене йывӑр ҫын пулсан тата ачапа декрет отпускӗнче ларнӑ чухне социаллӑ стипенди парассине те эпир хыпарланӑччӗ. Маларах вӑл документа Министрсен Кабинечӗн шайӗнче пӑхса тухса ырланӑччӗ. Халӗ ЧР Патшалӑх Канашӗн черетлӗ сессийӗнче пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев саккуна алӑ пуснӑ.
Сӑмах май, республика шайӗнчи документа Раҫҫей саккунӗ ыйтнине кура йышӑннӑ. Ҫапла вара тӑлӑхсем профессине хысна шучӗпе пӗрре мар, икӗ хут та илейӗҫ. Кун валли кӑҫал пирӗн республика хыснинче 32 миллион ытла тенкӗ пӑхса хӑварнӑ.
Ҫиекен лаша ҫултан юлман теҫҫӗ те, Шупашкар районӗнчи ваттисен ҫурчӗсенче пурӑнакан кинеми-мучисем ӗҫлекен ҫын пурӑнма хӑват илет тесе шухӑшлаҫҫӗ. Хӑшӗсем ҫулне кура мар чӗрӗ. Вӗсем социаллӑ ӗҫченсемпе пӗрле час-часах кӑштӑртатаҫҫӗ: ҫулла — хушма хуҫалӑхра, хӗлле — картишӗнче.
Юлашки кунсенче ҫанталӑк тӑман ҫусах тӑчӗ, тавралӑха хӳтерчӗ. Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӑн стационарлӑ центрӗсенче (урӑхла каласан, ваттисен ҫурчӗсенче) хӳтлӗх тупнисем хӗллехи вӑхӑтра картише юртан час-часах тасатаҫҫӗ. Уҫӑ сывлӑшра харӑс тӑрса ӗҫлени йышри туслӑха ҫирӗплетет, сывлӑхшӑн та усӑллӑ. Пӗр-пӗринпе шӑкӑлтатса ӗҫленӗ чух вӑхӑт сисӗнмесӗр тата хаваслӑ иртет, пуҫ та уҫӑлать.
«Тиме́р банкри» ӗҫсене малашне «Агентство по страхованию вкладов» (чӑв. Хывнӑ укҫана страхлакан агентство, кӗскен АСВ) туса пырӗ. Ҫавӑн пекех АСВ «Советский» банкри ӗҫсене те пӑхса-сӑнаса тӑрӗ. Ку икӗ банкӑн та тӗп акционерӗ «Новая нефтехимия» (чӑв. Ҫӗнӗ нефтехими) ТМЯП шутланать, вӗсем Татфондбанк ушкӑнне кӗреҫҫӗ. Экспертсен шухӑшӗпе ҫак икӗ банка уйӑрса Раҫҫей Федерацийӗн Тӗп банкӗ вӗсем валли уйрӑм санаторсем (укҫапа пулӑшакансене) шырать. Ҫапла май вӗсене ҫӑлса хӑварасшӑн.
«Тиме́р банк» унччен малтан «БТА-Казань» ятпа ҫӳренӗ. Темиҫе ҫул каялла вара чӑвашсемшӗн кӑсӑклӑ ята суйласа илнӗ. Пӗлтӗр вӗсен Шупашкарти Ленин проспектӗнче офис пурччӗ. «Тиме́р банк» йывӑрлӑха кӗрсе ӳкнӗ «Татфондбанкӑн» ачи шутланать. Тӗп банкра лару-тӑру япӑхланни вӗсене те пырса тивнӗ. РБК пӗлтернӗ тӑрӑх «Тиме́р банк» укҫи «Татфондбанкра» упраннӑ.
Раҫҫейре хӑйне евӗр танлаштарӑм хатӗрленӗ. Хальхинче хӑш регионти ҫынсем психиатртан пулӑшу ытларах ыйтнине тишкернӗ.
Статистикӑна РФ Сывлӑх сыхлавӗн министерстви тата тӗп психиатри институчӗ – В.П.Сербский ячӗллӗ психиатри тата наркологи тӗпче центрӗ хатӗрленӗ.
Хальлӗхе 2015 ҫул тишкерӗвӗ ҫеҫ паллӑ. Пӗлтӗрхи кӑтарту ҫуркунне паллӑ пулӗ. Танлаштарӑма ҫынсем психиатртан пулӑшу ыйтнине тӗпе хурса хатӗрленӗ.
Танлаштарӑмра малти вырӑна Кавказри регионсем йышӑннӑ. Унта сывӑ халӑх пурӑнать. Ун хыҫҫӑн – Мускав. Алтай, Чукотка, Ямал-Ненецк автономи округӗ, Пермь крайӗ, Красноярск крайӗ ҫыннисем психиатртан ытларах пулӑшу ыйтнӑ. Чӑваш Ен чи лӑпкӑ регионсен йышӗнче 48-мӗш пулнӑ.
Палӑртмалла: 2015 ҫулта пӗтӗмпе 4 миллион ҫынна яхӑн психиатри пулӑшавӗ ыйтнӑ.
Юлашки икӗ уйӑхра Шупашкарти Трактор савутне 3,7 млрд тенкӗ куҫарса панӑ. Кун пирки паян Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн сессийӗнче республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев пӗлтернӗ.
«Трактор савучӗсем» концерн предприятийӗсем йывӑрлӑха кӗрсе ӳкнине республика Правительстви куҫран вӗҫертмен. «Социаллӑ пӗлтерӗшлӗ ыйту пире яланах пӑшӑрхантарать. Савутра 8,2 пин ҫын ӗҫлет. Пирӗн вӗсене йывӑрлӑхра хӑварма нимӗнле ирӗк ҫук», — тенӗ Михаил Игнатьев.
«Сире, ӑнланманнисене, тепӗр хут калатӑп, концерн предприятийӗсем панкрута тухасси пирки нимӗнле калаҫу та пымасть. Ыйтӑва политика ҫине куҫарма юрамасть, халӑха суймалла мар. Предприятисем вӑй илсе каясси куҫкӗретех. Эпир яланах халӑхпа тӗл пулсан тӗрӗс хыпарсене пӗлтеретпӗр. Ҫынсен прависене хӳтӗленӗ, малашне те хӳтӗлӗпӗр», — ҫирӗппӗн каланӑ Михаил Игнатьев.
Шупашкарти сӗт-ҫу савутне ҫӗр налукӗнчен хӑтарӗҫ. Хальлӗхе ку ыйтӑва Шупашкарти Депутатсен пухӑвӗн президиумӗн ӗнерхи ларӑвӗнче ырланӑ. Депутатсем черетлӗ ларӑва нарӑсӑн 20-мӗшӗнче пуҫтарӑнӗҫ те президиумра пӑхса тухнӑ ыйтусемпе татӑклӑ йышӑну тӑвӗҫ.
Аса илтеретпӗр, ҫӗнӗрен ӗҫлесе кайма пуҫтарӑнакан сӗт-ҫу савучӗ хӑйне ҫӗр налукӗнчен хӑтарма ыйтнӑччӗ. Предприяти пуҫлӑхӗ Алексей Гирюк Шупашкар хулин Депутатсен пухӑвӗн кӑрлачӑн 18-мӗшӗнчи президиумӗнче каланӑ тӑрӑх, ку ҫӑмӑллӑхпа предприяти малтанхи 5 ҫулта усӑ курасшӑн.
Хула администрацийӗн тарифсене йӗркелекен, предприятисен экономики тата инвестици енӗпе ӗҫлекен управленийӗн пуҫлӑхӗ Евгений Максимов савута ҫӗр налукӗнчен ҫитес пиллӗк ҫуллӑха хӑтарас шухӑшлине пӗлтернӗ.
Ҫак кунсенче Шупашкарта депутатсен планерки иртнӗ. Хальхинче «халӑх тарҫисемпе» Раҫҫейӗн Хӗрлӗ Хӗресӗн уйрӑмне пулӑшасси пирки калаҫнӑ. Хӗрлӗ Хӗрес пайташӗсем Халӑха пулӑшмалли центр йӗркелеме сӗннӗ. Унта ҫынсем юридици канашӗ илӗччӗҫ, вӗри апат ҫийӗччӗҫ, ҫи-пуҫпа вӗсене пулӑшӗччӗҫ.
Хӗрлӗ Хӗрес обществӑн Шупашкарти уйрӑмӗн ертӳҫи Ольга Абукина депутатсене ыркӑмӑллӑх акцийӗсене хутшӑнма чӗнсе каланӑ. Ун пеккисене хуларах халӗ те ирттереҫҫӗ. «Они тоже люди» (чӑв. Вӗсем те ҫынах) ятли, сӑмахран, килсӗр-ҫуртсӑр ҫынсене пулӑшма йӗркеленӗскер. «Спешите делать добро» (чӑв. Ырӑ тума васкӑр) йывӑр лару-тӑрури, юрлӑ ҫемьесене тӗрев кӳрет. «Маяк» унччен тӑрмере ларнисемпе наркотик авӑрне лекнисене пулӑшас тесе пуҫарнӑскер. Пулӑшу ыйтакансем, Ольга Абукина каланӑ тӑрӑх, йышлӑ-мӗн. Пӗлтӗр вӗсем патне 3 пин ытла ҫын пынӑ.
Чӑваш Енре пурӑнакан ҫамрӑк мӑшӑр туй тесе пӗр миллиона яхӑн тенкӗлӗх парӑм пухса янӑ. Малтан ҫамрӑксем ӗҫкӗ-ҫикӗ валли кивҫене кӗнӗ. Кайран чуп-чуп уйӑхне астумалӑх ирттерес тесе кредит илнӗ. Алла венчет ҫӗрри тӑхӑннӑ ҫамрӑк хӗрарӑмпа арҫын
вӑл укҫапа ҫулҫӳреве тухса кайнӑ. Кайран, парӑм каплансах пынине сиснӗ хыҫҫӑн, тата темиҫе кредит илнӗ — унпа вӗсем унчченхисемпе татӑлас тенӗ. Ҫапла сисмен те — пӗр миллиона яхӑн тенкӗ парӑм пуҫтарӑннӑ. Хӑйсем вӑй ҫитереймен енне панкрута кӑларма ыйтса хут ҫырнӑ.
Росреестрӑн Чӑваш Енри управленийӗнче REGNUM информагентствӑна пӗлтернӗ тӑрӑх, панкрута кӑларма ыйтса пирӗн республикӑра 350-а яхӑн ҫын ҫырнӑ. Вӗсенчен 30-а яхӑн ҫынна панкрута кӑларнӑ. Ыттисен ыйтӑвне тишкереҫҫӗ.
Уйрӑм ҫынсене панкрута кӑлармалли саккуна 2015 ҫулхи юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен улшӑну кӗртнӗччӗ.
Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центр хай пӑхса тӑракан кинеми-мучисен пурнӑҫне кӑсӑклӑ тума тӑрӑшать. Ҫавна май центр специалисчӗсем ҫӗнӗрен ҫӗнӗ проектсем шухӑшласа кӑлараҫҫӗ. Социаллӑ пулӑшупа консультаци кӳрекен уйрӑм, тӗслӗхрен, «Социаллӑ туризм» проект хута янӑ май ватӑсене унта-кунта илсе ҫӳрет.
Турист маршручӗсене кинеми-мучисене шухӑш-кӑмӑлне шута илсе йӗркелеҫҫӗ. Иртнӗ уйӑхра ун пеккине виҫӗ ҫулҫӳрев ирттернӗ. Янӑшри, Кӑрмӑшри ваттисен ҫурчӗсенче пурӑнакансене тата хӑвӑрт пулӑшу кӳрекен уйрӑма пыракансене, сӑмахран, Ишекри чиркӗве илсе кайнӑ. «Вдохновение» (чӑв. Хавхалану) клуба ҫӳрекенсем Алькешри чиркӗве ҫитнӗ. Кӑрмӑшри ватӑсене Кӳкеҫри «Бичурин тата хальхи самана» музейра пулнӑ.
Республикӑра общество инфратытӑмӗн аталанӑвӗн проекчӗсене пурнӑҫа кӗртесси ҫинчен калакан хушӑва алӑ пуснӑ. Кун пирки Михаил Игнатьев Элтепер ЧР Правительство ларӑвӗнче пӗлтернӗ.
Документра ҫынсен пуҫарӑвӗпе проекчӗсем валли республика хыснинчен субсиди уйӑрма палӑртнӑ. «Кӗмӗле» конкурс ирттерсе парӗҫ. Халӑх социаллӑ пӗлтерӗшлӗ ыйтусене татса парас ӗҫе хутшӑннин ырӑ тӗслӗхӗ Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртамра пур. Унта вӑл пурнӑҫа ӑнӑҫлӑ кӗрсе пырать.
Укҫана общество инфратытӑмне (ҫав шутра — шывпа, ӑшӑпа, ҫутӑпа, газпа тивӗҫтерессипе, ача пахчисемпе шкулсене, ялти культура ҫурчӗсене, спорт залӗсемпе керменӗсене тытса тӑрассипе) ҫыхӑннӑ ыйтусене татма ярӗҫ. Кӑҫал ку тӗллевпе республика хыснинчен 75 миллион тенке яхӑн уйӑрма палӑртнӑ.
+4.3 °C