Чӑваш Енри инноваци проекчӗсене Мускавран укҫа тивӗҫӗ.

Чӑваш Енӗн Экономика аталанӑвӗ, промышленность тата суту-илӳ министерствин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Инновацисене пулӑшакан фонд пирӗн республикӑри тӑватӑ проекта ырланӑ. Конкурса иртнӗ эрнекун, ҫурла уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, пӗтӗмлетнӗ.

Инноваци проекчӗсене хӳтӗлес кӑмӑллисен йышӗ ҫӗршывӗпе 970 таран пухӑннӑ, вӗсенчен 96-шне ҫеҫ суйласа илнӗ.

Пирӗн республикӑри тӑватӑ проектран пӗри — электричествӑпа ӗҫлекен пандуссем (2 тӗрли) тата хӑйсем тӗллӗн утайманнисем валли аппарель кӑларасси. Ӑна Антон Михеев ятлӑ ҫын хӳтӗленӗ. Нутриентсемпе пуянлатнӑ автономлӑ апат рационӗ хатӗрлеме Виктор Харнас сӗннӗ. Купӑстана ана ҫинчен тӗрлӗ мелпе пухса илекен комбайна тата унӑн технологине Алексей Алатырев шухӑшласа кӑларнӑ. Тепӗр проект — онкологи чирӗпе аптӑракансене эндоскопи тунӑ чух кирлӗ пулакан тытӑм. Унӑн авторӗ — Руслан Сарбаев.

Шупашкарти Роза Люксембург урамӗнче вырнаҫнӑ «Антошка» тата Бауман урамӗнчи «Ручеек» ача пахчисем РФ Вӗренӳ министерствин грантне тивӗҫнӗ. Вӗсене 1 миллион та 128-шар пин тенкӗ лекӗ.

«Антошка» ача пахчи «Матрешка» ҫемье хӑна пӳлӗмӗ» ятлӑ проект хатӗрлесе грант илнӗ. «Руччек» вара сусӑр ачасен «Лекотека» ушкӑнӗ валли «Со-Творение» пултарулӑх студийӗ» пирки проект тӑратнӑ.

Сӑмах май, пӗлтӗр Миттов урамӗнчи 7-мӗш ача пахчи тата Трактор тӑвакансен проспектӗнчи 201-мӗш ача пахчи федераци грантне тивӗҫнӗ. Вӗсем пӗтӗмӗшле 14 миллион тенкӗ илнӗ. Ҫак укҫапа ашшӗ-амӑшӗ валли консультаци центрӗсем хута янӑ.

Хӗрлӗ лапам проекчӗ

Шупашкарти Хӗрлӗ тӳреме тӗпрен улӑштарасшӑн. Унӑн проектне хӑтланӑ ӗнтӗ. Кун пирки Шупашкар хула администрацийӗн сайтӗнче хыпарланӑ.

Архитекторсем унта массӑллӑ мероприятисене ирттермешкӗн амфитеатр евӗр картлашкаллӑ сцена тума сӗннӗ. Ҫавӑн пекех наци таварӗсене сутмалли вырӑн тума палӑртнӑ.

Атӑл хӗрринче канма, фудкортра апатланма май пулӗ. Ярӑнмалли ҫаврӑнакан кустӑрма та вырнаҫтарӗҫ. «Уҫӑ тӳпе айӗнчи музей» экспозици те вырӑн тупӗ.

Амфитеатр Чӑваш патшалӑх драма театрне хирӗҫ пулмалла. Унта кино кӑтартма, лекцисем вулама, концертсем лартма май пулӗ.

Ӗнер, пуш уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Пӗтӗм ҫӗршыври «Чаплӑ интернет» конкурса пӗтӗмлетнӗ. Унта Шупашкарти 17-мӗш вӑтам шкулӑн информатика вӗрентекенӗ Игорь Чернов лауреат ятне тивӗҫнӗ.

Чӑваш Енӗн информполитика министерстви хыпарланӑ тӑрӑх, шкулпа ҫыхӑннӑ проектсен конкурсне хальхинче вӗренӳ тытӑмӗнчи интернет-технологисене халалланӑ. Вӗрентекенсемпе шкул ачисем конкурса хӑйсем ӑсталанӑ сайтсене, сайт пайӗсене, халӑх тетелӗнчи пӗрлешӳсемпе ушкӑнсене, компьютерпа кӗсье телефонӗ валли шухӑшласа кӑларнӑ сарӑмсене, ӑс-тӑна аталантаракан вӑйӑсене ярса панӑ. Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнчен пурӗ 180 проект ҫитнӗ.

Конкурса пӗтӗмлетнӗ май тӑватӑ ҫӗнтерӳҫе тата ҫичӗ лауреата палӑртнӑ. Шупашкарти вӗрентекен Игорь Чернов 9-мӗш класс ачисене информатика экзаменне тӗплӗ хатӗрленме май паракан сарӑмпа палӑрнӑ.

Ҫамрӑксен пӗрлешӗвӗсен хушшинче ирттернӗ Пӗтӗм Раҫҫейри конкурса пӗтӗмлетнӗ. Чи лайӑххисен йышӗнче Шупашкарти 44-мӗш лицей вӗренекенӗн Анастасия Стеньшинӑн проекчӗ те пур.

Вӑл хӑйӗн «Пластмасса савӑтсен хӑш-пӗр тӗсӗпе Ideonella sakaiensis бактерисен витӗмӗпе тепӗр хутчен ҫӗнӗлле усӑ курасси» проектне пурнӑҫа кӗртме 100 пин тенкӗлӗх грант ҫӗнсе илнӗ. Ку проекта хатӗрлесе ҫитерме ӑна биологипе экологи вӗрентекенӗ Оксана Яковлева пулӑшнӑ. Вӗсем пластмасса савӑтсене Ideonella sakaiensi бактерисен витӗмӗпе ҫӗнӗ пурнӑҫ парнелемелли аппаратӑн модельне шухӑшласа кӑларнӑ. Хайхи проекта пурнӑҫа кӗртнӗ май вӗсем ҫак аппарата ӑсталасшӑн. Проект тӗллевӗ вара — чӗрӗ организмсен витӗмӗпе пластмассӑран хӑвӑртрах урӑх япаласем тума вӗренесси.

Софья Авазашвили. soffly-studio.com сӑнӗ.

Грузире ҫуралнӑ, пӗчӗк чухне Шупашкара куҫса килнӗ Софья Авазашвили «Песни» шоу-программӑн кастингне хутшӑннӑ. Максим Фадеевпа Тимати ирттерекен проекта эфира пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче кӑларнӑ.

Шоу-программӑн суйлав тапхӑрӗн пиллӗкмӗш кӑларӑмӗнче Софья хӑй ҫырса кӗвӗленӗ юрра шӑрантарнӑ. Проектра юлас, тепӗр тапхӑра куҫас тесен унта хутшӑнакансен пӗр тӳрене те пулин килӗшмелле. Софья вара тӳрех виҫӗ тӳре кӑмӑлне кайнӑ. «Мана килӗшрӗ, эпӗ сана ӗнентӗм», — тенӗ Максим Фадеев продюсер. «Маншӑн эсӗ тепӗр тапхӑра куҫатӑн», — палӑртнӑ опера юрӑҫи Аида Гарифуллина.

Асӑнса хӑвармалла, ку проект Софья Авазашвилишӗн пӗрремӗш мар. Унччен вӑл Пӗрремӗш каналпа кӑтартнӑ «Голос» шоу-программӑра хӑйӗн пултарулӑхне кӑтартнӑччӗ.

Шупашкарти кӳлмек ҫулран ҫул хитреленсе пырать. Анчах ун ҫывӑхӗнче вырнаҫнӑ «Одис-Отель» питӗ хитре мар курӑнса ларать. Нумай хутлӑ ҫурта туса пӗтермен.

Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков «Одис-Отеля» 2010 ҫул тӗлне туса пӗтерессе шантарнӑ. ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев ку ыйтӑва Шупашкар 550 ҫул тултарнӑ тӗле татса пама сӗннӗ. Анчах Алексей Ладыков ку вӑхӑта ӗлкӗрейменнине, ҫурта Чӑваш автономине йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнӗ тӗле ҫеҫ туса пӗтерессине пӗлтернӗ.

Отель харпӑрҫисемпе суд вӗҫленнӗ. «Бинбанк» парӑма, 8 миллион тенке, татнӑ, отель валли ҫӗнӗ инвестор шырама пуҫланӑ. «Бинбанкпа» тунӑ ҫӗнӗ килӗшӳ виҫӗ ҫул вӑйра пулӗ. Ҫав тапхӑрта проекта пурнӑҫламасан муниципалитет ҫурта туртса илсе сутма пултарать.

Яппунсен «Yunika» компанийӗ Чӑваш Енре ҫурт-йӗр хӑпартма кӑмӑл пуррине пӗлтернӗ. Кун пирки асӑннӑ фирмӑн Раҫҫейри представителӗсем ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Шупашкарта Чӑваш Енӗн экономика аталанӑвӗн министрӗпе Владимир Аврелькинпа тӗл пулнӑ май каланӑ.

Фирма ӗҫченӗсем республика тӗп хулинче нарӑсӑн 8-мӗшӗчченех пулӗҫ. Унччен вӗсем Чӑваш Енри строительство компанийӗсем хӑпартнӑ тата халь тӑвакан ҫуртсене ҫитсе курӗҫ, ку ӗҫ епле пурнӑҫланса пынине тишкерӗҫ, хӑйсен проекчӗсемпе паллаштарӗҫ.

Палӑртса хӑвармалла, яппунсен «Yunika» компанийӗ Раҫҫейре ҫурт-йӗр ҫӗклес енӗпе тӑваттӑмӗш ҫул ӗҫлет, ҫак тапхӑрта вӗсем Мускав, Пермь тата Ижевск хулисенче хӑйсен инвестици проекчӗсене пурнӑҫа кӗртме пысӑк укҫа-тенкӗ хывнӑ.

Кӑҫал «Хӑрушсӑр тата пахалӑхлӑ ҫулсем» проект малалла пурнӑҫланӗ. 2018 ҫулта ҫулсене юсамашкӑн 1 миллион та 461 пин тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ. Ку укҫапа 143 ҫухрӑма юсӗҫ.

Кӑҫал проект валли уйӑрма палӑртнӑ укҫа-тенкӗрен 730 миллион тенки федераци хыснинчен пулӗ. Сӑмах май, пӗлтӗр ку тӗллевпе 1 миллион та 268 пин тенкӗ тӑкакланӑ. Ҫитес ҫул валли вара 1 миллион та 360 пин тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ.

Кӑҫал «Хӑрушсӑр тата пахалӑхлӑ ҫулсем» проектпа килӗшӳллӗн Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти, Муркаш тата Шупашкар районӗсенчи ҫулсене юсӗҫ. Хальлӗхе республикӑра 95 ҫухрӑм ҫула йӗркене кӗртнӗ.

Паян пирӗн республикӑра Инвестици климатне лайӑхлатма пулӑшакан тата Приоритетлӑ проектсемпе ӗҫлекен канашсен пӗрлехи ларӑвӗ иртнӗ. Ӑна Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ертсе пынӑ.

Михаил Игнатьев РФ Президенчӗ Владимир Путин Федераци Канашне ҫулсерен тухакан Ҫырура ҫӗршыв правительствине кадрсем хатӗрлеме, пысӑк технологие аталантарма, пӗр сӑмахпа каласан, цифрӑллӑ экономикӑна вӑй илтерме майсем тупма чӗнсе калани пирки аса илтернӗ. Ҫак ыйтусене Чӑваш Республикине 2025-мӗш ҫулсеччен аталантарасси ҫинчен калакан стратегире те кӗртсе хӑвармаллине асӑрхаттарнӑ. Цифрӑллӑ технологисем халӑх хуҫалӑхӗн тытӑмне кӗнине вӑл ырласа каланӑ, экономикӑна хӑватлӑрах аталантарма май панине палӑртнӑ.