Тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи «Кугеси / Общественный совет» (чӑв. Кӳкеҫ / Халӑх канашӗ) пабликра сутуҫӑсем маскӑсӑр ӗҫлеҫҫӗ тесе ҫыракан тупӑннӑ.
«Хӑш-пӗр лавккара сутуҫӑсем маскӑсӑр ӗҫлеҫҫӗ. Тавар туянма та маскӑсӑр кӗреҫҫӗ. Тӗрӗслекен органсем ӑҫта??? Хӑрушсӑрлӑх пирки нумай ҫыраҫҫӗ.КАМӐН ҪАВНА ТӖРӖСЛЕМЕЛЛЕ???» — пӑлханса ҫырнӑ Лилия Егорова ятлӑ ҫын.
Поста тӗрлӗрен хаклани сисӗнет. Канӑҫсӑрланакансен посчӗсене вырнаҫтармалла мар, пӑлханнипе йӑлӑхтарчӗҫ текенсем те тупӑннӑ.
Апла пулин те Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Хорасев пост авторне тав тунӑ. Потребитель рынокӗнчи лару-тӑру пирки мӗнле номерсемпе шӑнкӑравламаллине каланӑ. Район администрацийӗн экономика пайӗн специалисчӗсем рейда ҫӳренине ӗнентернӗ.
Тутарстан Республики 100 ҫул тултарнине халалласа «Тутарстанӑн чи лайӑх 100 бренчӗ» интернет-конкурс ирттернӗ. Асӑннӑ тӑрӑхри чӑвашсен «Сувар» хаҫачӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ ӑмӑрту вӗҫленнӗ, ҫӗнтерӳҫӗсен ячӗсем паллӑ.
«Ҫӗнтерӳҫӗсен хушшинче чӑвашсемпе ҫыхӑннӑ предприятисем те пур», – тесе ҫырнӑ «Сувар» хаҫатӑн тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи страницинче.
«Тӗслӗхрен, Ҫӗпрел районӗнчи «Тӑван ен» хаҫат, Алексеевски районӗнчи Пӳлерти музей-заповедник, Элкел районӗнчи «Хузангаевский» ял хуҫалӑх производствин кооперативӗ», – пӗлтернӗ «Сувар».
Г.А. Ильенко ячӗллӗ «Элара» предприятин тӗп директорне Андрей Углова «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орденпа наградӑлама йышӑннӑ. Хушӑва республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев паян, кӑрлачӑн 22-мӗшӗнче, алӑ пуснӑ.
Андрей Углов 1984 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Питӗр хулинче ҫуралнӑ. 2006 ҫулта вӑл Мускаври Патшалӑх управленийӗн университетӗнчен вӗренсе тухнӑ. 2003-2007 ҫулсенче «Элара» акционерсен обществинче, каярах ытти компанире ӗҫленӗ. Педприятие 2011 ҫулта тӗп директор пулса таврӑннӑ. Андрей Углов — Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти пайташӗ.
«Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» ордена 2005 ҫулхи ака уйӑхӗн 12-мӗшӗнче ҫирӗплетнӗ. Унпа республика, унӑн ҫыннисем умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн, регион аталанӑвне пысӑк тӳпе хывакансене, паттӑрлӑх кӑтартнисене тата ытти ҫавӑн йышши маттура чыслама йышӑннӑ.
Раҫҫейӗн Тӗп банкӗ «Чувашия-Мед» (чӑв. Чӑваш Ен-Мед) страхлакан организацие лицензисӗр хӑварнӑ. Ҫапла йышӑнӑва Раҫҫейӗн Тӗп банкӗ паян, кӑрлачӑн 16-мӗшӗнче, кӑларнӑ.
Тӗп банкрисем ӑнлантарнӑ тӑрӑх, страхлакан организаци ҫапла тӑвассине хирӗҫ пулман. Компани хӑй ҫавӑн пек шухӑшлӑ пулнӑ.
«Манӑн медицина полисӗ — «Чӑваш Ен-Мед»-ра», — тесе пӑшӑрханакансене тӳрех лӑплантарар. Ку йышӑну асӑннӑ полиссене пырса тивмест. Пирӗн полиссем хӑйсен вӑйне ҫухатмӗҫ. Компани ҫынсене хӑйсен кӑмӑлӗпе страхлаймӗ.
Шупашкарти «Чӑвашкредитпромбанк»пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗн 7-мӗшӗнче лицензисӗр юлнӑччӗ. Пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗнче Чӑваш Енӗн Наци банкӗ Арбитраж судне «Чӑвашкредитпромбанка» панкрута кӑларма ыйтса тавӑҫ тӑратнӑччӗ.
«Экоцентр» предприятие пирӗн республикӑра пурӑнакансем пурте тенӗ пекех пӗлеҫҫӗ пулӗ. Йӑлари-хытӑ каяша турттаракансем Федерацин монополипе кӗрешекен службин управленийӗпе килӗшӳсӗр тытнӑ. Асӑннӑ орган представителӗсем пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗнче предприятие евит хыҫҫӑн тӗрӗслевпе ҫитнӗ. Анчах унтисем ӗҫлеме кансӗрленӗ. Хӑш-пӗр специалист ӗҫ пӳлӗмӗнчен тухса кайнӑ. Кирлӗ информацие ҫырса илме ирӗк паман. Кӑштахран ҫуртра ҫутӑ сӳнтерсе лартнӑ.
Монополипе кӗрешекенсем кӗҫех суда ҫитнӗ. Вӗсем «Экоцентр» тӗрӗслевҫӗсене ӗҫлеме кансӗрленине пӗлтернӗ. Пӑтӑрмаха кӗҫех Шупашкарӑн Мускав районӗнчи 4-мӗш суд участокӗнче тишкернӗ. Миравай тӳре предприятие администравтивлӑ майпа явап тыттарма йышӑннӑ.
Шупашкарта заправкӑсен сечӗн гендиректорӗ пулса ӗҫленӗ ҫынна пуҫиле майпа явап тытарнӑ. Ӑна суд 270 пин тенкӗ штраф хурса панӑ.
Заправкӑсен сечӗн пуҫлӑхӗнче ӗҫленӗ ҫын шалу тӳлеменшӗн ята кӗнӗ. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, шалу парӑмӗ пирки асӑннӑ управлени пуҫлӑхӗ Александр Полтинин ирттерекен йышӑнусенчен пӗринче систерекен тупӑннӑ.
Ӗҫ укҫи тӳлеменнипе ҫыхӑннӑ пӑтӑрмах 2017 ҫулхи пуш уйӑхӗнчен пуҫласа 2018 уйӑхӗччен предприятие панкурт тесе йышӑннӑ. Ҫав вӑхӑтрах пӗр ҫын умӗнче предприятин ӗҫ укҫи парӑмӗ 46 пин тенкӗрен иртнӗ. Апла пулин те шалупа татӑлма васкаман. Предприяти счёчӗ ҫинчи укҫана хуҫалӑх ыйтӑвӗсемпе тӑкакланӑ тата гендиректора шалу тӳленӗ.
Паян республикӑри сумлӑ предприятисенчен пӗрин сайтне кӗме сӑлтав тупӑнчӗ. Сӑмахӑм — сумлӑ кӑна мар, чӑваш ятне ҫӗршывӗпе сарма пулӑшакан вӑрӑм кун-ҫуллӑ организацисенчен пӗрин пирки. Ку вӑл — «Паха тӗрӗ» хапрӑк. Шупашкар районӗнчи Алькешри пӗчӗк хапрӑкран кун-ҫулне пуҫланӑскер пӗлтӗрхи кӗркунне 95 ҫул тултарнине сумлӑн уявларӗ.
Предприяти хальхи саманара та чӑваш тӗррине манӑҫтармарӗ. Ӑна сарас тӗллевпе куравсем те вӗҫӗм ирттерет.
Ҫав вӑхӑтрах предприяти сайчӗ кӑмӑла пӑсрӗ. Контенчӗ мар-ха. Питӗ лайӑх йӗркеленӗ ӑна. Анчах хыпарсенче, чӑваш эрешӗсемпе паллаштаракан «Вышивка» ярӑмра та, чӑвашла ятсене ҫырнӑ чух чӑваш саспаллийӗсемпе усӑ курман. «Пӗркенчӗк» тата ытти темиҫе сӑмаха ҫеҫ чӑваш саспаллийӗсемпе ҫавӑрттарса хунӑ. Ыттисем — «хаю», «шатакла», «сусе», «шарса»... Текстсенче «Паха тере» тени те куҫа тӑрӑнчӗ.
Чӑвашла саспаллисемпе мӗншӗн усӑ курмастӑр тесе ҫак йӗркесен авторӗ шӑнкӑравласах каларӗ. Шута илме шантарчӗҫ...
Шупашкарти 1-мӗш ҫӑкӑр савучӗ нумаях пулмасть 85 ҫулхине савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уявланӑ. Юбиляр-предприятие саламлама тӳре-шарапа депутатсем йышлӑн пуҫтарӑннӑ.
Республикӑри сумлӑ предприяти уявне хутшӑннӑ Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев савута ырласа Инстаграмра та ҫырса хунӑ. «Пӗр йыш, пӗр ҫемье пек ӗҫлет Шупашкарти 1-мӗш ҫӑкӑр савучӗ», — тенӗ Михаил Игнатьев. Предприятире хӑй темиҫе хут та пулнине, мухтавлӑ коллективра тӑрӑшакан чылай ҫынна палланине асӑнса хӑварнӑ.
Предприяти, чӑн та, самана саккӑрла ҫаптарнӑ вӑхӑтра та ҫухалса кайман. Савута Елена Бадаева чылай ҫул ӑнӑҫлӑ ертсе пырать. Маттур чӑваш хӗрарӑмӗ тахҫанах тивӗҫлӗ канура пулин те юратнӑ ӗҫе чунтан парӑнса пурнӑҫлать кӑна мар, самана таппипе тан утать. Ҫавна май савут продукцийӗн ассортименчӗ те, техӗм шӑршӑллӑ та кӑпӑшка ҫӑкӑр-булкӑна сутасси те ӑнӑҫлӑ пулса пырать.
Етӗрнери спирт савучӗ «100 лет Чебоксарская водка» ятпа шурӑ эрех кӑларнӑ. Ҫакӑ конкуренцие хӳтӗлесси ҫинчен калакан федераци саккунне пӑснине Шупашкарти ликерпа водка савучӗ асӑрханӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн вӑл Федерацин монополипе кӗрешекен службин Чӑваш Енри управленине евитленӗ.
«100 лет Чебоксарская водка» ятпа Етӗрнери спирт савучӗн усӑ курма, чӑн та, ирӗк пулман. Ҫапларах пӗтӗмлетнӗ монополипе кӗрешекенсем. Унсӑр пуҫне Етӗрнери савут этикетка ҫине Шупашкарти ликерпа водка савучӗн ҫурчӗн сӑнӳкерчӗкне вырнаҫтарнӑ.
Асӑннӑ ятпа эрех кӑларма Етӗрнери предприяти кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче чарӑннӑ.
«Rusprofile» контрагентсене тӗрӗслемелли сервиса ӗненсен, Етӗрнери савутӑн тӗп пуҫлӑхӗ — Алексей Селиванов. Ҫав ҫӑлкуҫра пӗлтернӗ тӑрӑх, предприятин учредителӗсем иккӗн: Андрей Егоров тата Максим Морозов. Вӗсен пурлӑхӗ — 50-шар процент.
Чӑваш Енре туса кӑларакан мороженӑй Казахстана ӑсанать. Ҫакӑн пирки Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерстви Федерацин таможня тытӑмӗ хыпарлани тӑрӑх ӗнер пӗлтернӗ.
Раҫҫейрен ют ҫӗршывсене ӑсанакан мороженай калӑпӑшӗ 2019 ҫулта 7,2 процент нумайланнӑ. Ҫакӑнта Шупашкарти «Волга АЙС» предприяти тӳпи те пур. Кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗнченпе Шупашкарти предприяти Казахстана хӑйӗн продукцине 7,3 пин долларлӑх ӑсатнӑ.
Тӑватӑ ҫул каялла пирӗн ҫӗршывран мороженӑя 24 ҫӗршыва ӑсатнӑ, кӑҫал ҫак хисеп 37 ҫӗршывпа танлашнӑ. Пысӑк импортерсенчен пӗри — Казахстан, иккӗмӗш вырӑнта – Монголи, виҫҫӗмӗшӗнче — Украина. Раҫҫей мороженӑйӗ Канадӑпа АПШна та, Китайпа Сенегала та ӑсанать. Мороженӑй туса илекенсем Европӑри ҫӗршывсемпе те туслӑ ҫыхану тытаҫҫӗ.
-1.7 °C