Тӑван халӑхӑмӑра ҫутта кӑларнӑ мухтавлӑ Иван Яковлев ҫӗнӗ чӑваш алфавитне йӗркеленӗренпе кӑҫал 150 ҫул, «Чӑваш халӑхне» халала ҫырнӑранпа 100 ҫул ҫитет.
Ҫак пулӑмсене асра тытса халалласа регионсен шайӗнчи «Ҫӗнӗ хум» литература конкурсӗ иртӗ. Унта ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчи тата Чӑваш Енри шкулсенче 7–11-мӗш класенче, колледжсемпе техникумсенче, аслӑ шкулсенче вӗренекенсем хутшӑнма пултараҫҫӗ.
Конкурс нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫланнӑ, вӑл ака уйӑхӗн 1-мӗшӗччен пырӗ.
Конкурса йӗркелекенсем хушшинче — Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗ, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗ тата ыттисем.
Хӗрлӗ Чтуай районӗнче пурӑнакан 50 ҫулти арҫынна кӗҫех суд тӑвӗҫ. ЧР прокуратури пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл ачана хур кӑтартнӑ.
Следстви версийӗ тӑрӑх, 2019 ҫулхи раштав варринчен пуҫласа пӗлтӗрхи юпан 26-мӗшӗччен вӑл пӗрле пурӑнакан хӗрарӑмӑн ачине хӗненӗ. Ача вӑл хур кӑтартма пуҫланӑ самантра 11 ҫулта пулнӑ.
Мӗн хистенӗ-ха ӑна ун ҫине алӑ ҫӗклеме? Ача уншӑн «йывӑр тиев» пулнӑ-мӗн. Ӑна пӑхма укҫа кирлӗ-ҫке.
Арҫын тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе Хӗрлӗ Чутай районӗн 1-мӗш суд участокӗн миравай судйине пӑхса тухма ярса панӑ. Вӑл куншӑн тӗрмене 7 ҫуллӑха ларма пултарӗ.
Чӑваш ҫырулӑхне йӗркеленӗренпе 150 ҫитнине халалласа Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗнче «Эпӗ чӑваш ачи» заняти пуҫарнӑ. Ӑна вулавӑш Чӑваш Енри ашшӗ-амӑшӗпе учительсен «Аталану» ассоциацийӗпе пӗр шухӑшлӑ пулса чӑваш чӗлхине, наци культурине тата историне тарӑнрах вӗрентес тӗллевпе йӗркеленӗ.
Тӑван чӗлхене, культура эткерлӗхне, иртнине упраса хӑварсан халӑх малашлӑхӗ пулӗ. «Ачасене тӑван йӑла-йӗркене, чӗлхене юратма вӗрентсе ӳстерсен халӑх ӗмӗр пурӑнӗ», – тесе шухӑшлаҫҫӗ пултарулӑх пӗрлешӗвне йӗркеленӗ хастарсем.
Кружока шкул ҫулне ҫитменнисене тата кӗҫӗн классенче вӗренекенсене йыхравлаҫҫӗ. Заняти шӑманткунсерен, 10 сехетрен пуҫласа 11 сехет те 30 минутчен, пырӗ. Ӑна Шупашкарти 40-мӗш вӑтам шкулти чӑваш чӗлхипе литаратурин учителӗ Татьяна Леонтьева тата Чӑваш Ен Наци телерадиокомпанин радиовещанин аслӑ редакторӗ Валентина Белова ертсе пыраҫҫӗ.
Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ: 23-02-17, хушма номер – 138.
Улатӑрти ачасем Кубань тӑрӑхне канма тухса кайӗҫ. Унти «Термы» сиплев ҫурчӗ Чӑваш Енри ачасене ыркӑмӑллӑх шучӗпе сиплет. Кубань тӑрӑхӗ 25 ҫемьене йышӑнӗ. Унта сусӑр ачасене илсе кайӗҫ. Организаци ыр кӑмӑллӑхҫӑсем пулӑшнипе ӗҫлет. Вӗсенчен пӗри – Александр Удодов усламҫӑ.
Проекта Мускаври «Ҫветтуй Лука» фонд, Вырӑс православи чиркӗвӗн Улатӑрти епархийӗ йӗркеленӗ.
Улатӑрта сусӑр 200-е яхӑн ача пурӑнать. Вӗсемпе тӗллевлӗӗҫлекен чи ҫывӑх учреждени те 200 километрта, Шупашкарта, вырнаҫнӑ. Улатӑрти епархи ҫумӗнче йӗркеленӗ центр 25 сусӑр ачашӑн тӑван кил евӗр пулса тӑнӑ. Унта ачасемпе логопед, психолог, дефектолог, массажист, физкультура инструкторӗ ӗҫлеҫҫӗ. Арт-терапи тата хореографи енӗпе занятисем иртеҫҫӗ, театр тата хор кружокӗсем пур. Улатӑрти виҫӗ ҫемье Краснодар тӑрӑхӗнчен канса килнӗ те ӗнтӗ.
Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев Н.И. Турнер ячӗллӗ ача-пӑча травматологийӗпе ортопеди наци медицина тӗпчев центрӗн директорӗпе Сергей Виссарионовпа тӗл пулнӑ.
Асӑннӑ тӗпчев центрӗ ҫурӑм шӑмми пӑсӑлнипе ҫуралакансене пулӑшать. Чӑваш Ен медцентрӑн ҫӗнӗлӗхӗсене пурнӑҫлассипе никӗс регион евӗр ӗҫлӗ.
«Технологи центрӗн специалисчӗсем хатӗрленӗ технологи пекки тӗнчере те ҫук. Вӑл ҫурӑм шӑмми авӑннине сӑнаса пыма май парать. Кирлӗ пулсан ҫийӗнчехх операци тума май парать», – тенӗ Сергей Виссарионов.
Г.И. Турнер ячӗллӗ центр Федерацин травматологи, ортопеди тата эндопротезировани центрӗпе килӗштерсе ӗҫлесшӗн. Унти специалистсем пысӑк пӗлӳллӗ.
Шупашкарта шкул ачине шыраҫҫӗ. Вӑл паян ҫухалнӑ. Ҫакӑ паллӑ: 14 сехетре вӑл шкултан тухнӑ, Кадыков урамӗ еннелле утнӑ, анчах киле ҫитеймен.
Хӗрача кӑвак куртка, сӑрӑ тӗслӗ шӑлавар, тӗттӗм кӑвак калпак тӑхӑннӑ пулнӑ. Хӑй 130 сантиметр ҫӳллӗн, ҫурӑм хыҫне хӗрлӗ-кӑвак рюкзак ҫакнӑ. Унӑн телефонӗ пӗрле пулман.
Хӗрача ҫухалнине ШӖМ те ҫирӗплетнӗ. Ӑна полицейскисем, «Лиза Алерт» шырав отрячӗн хастарӗсем шыраҫҫӗ.
Нумаях пулмасть Шупашкарти 7-мӗш ача пахчинче стационарлӑ ача-пӑча планетарийӗ уҫӑлнӑ. Ку ачасемшӗн чӑн-чӑн савӑнӑҫ.
Ӑна хальхи йышши гаджетсемпе тивӗҫтернӗ. Ҫапла майпа шӑпӑрлансем виртуаллӑ экскурсие кайма пултараҫҫӗ. Ҫавӑн пекех планетари пӳлӗмӗнче «Космос» мини-музей пур, унта ачасемпе ашшӗ-амӑшӗ хатӗрленӗ экспонатсем упранаҫҫӗ.
Ача пахчинче йӗркеленӗ планетари пӗчӗкскерсене ӑслӑлӑх тӗпчевӗсемпе кӑсӑклантарма пулӑшать. Ҫапла пӗлтерет Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ.
Шупашкарта иртен-ҫӳрен арҫын ача балкон чӳречинчен пӑхса тӑнине асӑрханӑ та сехӗрленсе ӳкнӗ. Ара, вӑл тухса ӳкме пултарать-ҫке-ха. Ҫынсем часрах ҫӑлав службине шӑнкӑравланӑ.
Ку пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Роза Люксембург урамӗнче пулнӑ. Пӗчӗк арҫын ача балкон чӳречинчен пӑхса тӑнӑ.
Ҫӑлавҫӑсем шӑнкӑрав йышӑнсанах ҫула тухнӑ. Арҫын ача килте пӗчченех юлнӑ-мӗн, амӑшӗ вӑхӑтлӑха таҫта тухнӑ. Ҫалавҫӑсем вӑл киличчен ачана калаҫтарса тӑнӑ. Юрать, йӑлтах ӑнӑҫлӑ вӗҫленнӗ.
Шупашкарта пурӑнакан 8 ҫулти ачана ашшӗсӗр юлнӑшӑн пенси пама пӑрахнӑ. Прокуратура пулӑшнипе ҫеҫ парӑма тавӑрма май килнӗ. Тӳлеве вара малалла тӑсаҫҫӗ.
Ҫакӑ паллӑ: 2018 ҫулта суд ачан ашшӗ ҫухалнине палӑртнӑ. Ҫавна май ӑна пенси тӳлемелле тунӑ. Анчах 2019 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Пенси фончӗ пенсие куҫарса пама пӑрахнӑ. Ведомствӑна ачан ашшӗ ӗҫлени пирки хыпар ҫитнӗ-мӗн. Пенси фончӗ тӳлеве пӑрахӑҫлама ыйтса суда тавӑҫ тӑратнӑ. Анчах суд ӑна тивӗҫтермен.
Анчах кун хыҫҫӑн та пенси куҫарман. Кун хыҫҫӑн прокуратура Пенси фондне суда панӑ. Суд ӑна тивӗҫтернӗ. Халӗ ачашӑн пенчи куҫать, унчченхи парӑма та – 116 пин тенке – куҫарса панӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 26 ҫулти хӗрарӑм хӑйӗн ачисене хӗненӗ, вӑл вӗсене юратман. Ҫапла шутлать следстви.
Следстви версийӗ тӑрӑх, пӗлтӗр утӑ уйӑхӗнчен тытӑнса кӑҫлахи кӑрлачӑн 2-мӗшӗччен вӑл вӗсене пӗрре мар хӗненӗ. Вӗсем общежитире пурӑннӑ. Ачисем 5-ре тата 4 ҫулта. Хӗрарӑм вӗсене юратман-мӗн.
Амӑшӗ ачисене зарядникпе, кавир шаккамалли тимӗр япалапа ҫапнӑ. Кун пирки кирлӗ органсене ачасен асламӑшӗ /е кукамӑшӗ/ пӗлтернӗ. Халӗ ачасем реабилитаци центрӗнче, вӗсемпе специалистсем ӗҫлеҫҫӗ. Хӗрарӑма вара амӑшӗн правинчен хӑтарнӑ. Ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе малалла тишкереҫҫӗ.
+17.3 °C