Чӑвашстат 2023 ҫулхи республикӑри демографи лару-тӑрӑвне пӗтӗмлетнӗ. Малтанласа палӑртнӑ тӑрӑх, пӗлтӗр пирӗн тӑрӑхра ача ҫураласси 424 ҫын чухлӗ (е 4,3%) сахалланнӑ.
Мӗнпур ҫӳралнӑ ачаран 3271-шӗ (пӗтӗмпе ҫуралнинчен 34,4 проценчӗ) ҫембере пӗрремӗш пулнӑ, 3083-шӗ (32,5%) – иккӗмӗш, 2194-шӗ (23,1%) – виҫҫӗмӗш, 941-шӗ (9,9%) – тӑваттӑмӗш тата ун хыҫҫӑнхи.
2023 ҫулта ҫулталӑка ҫитчченхи 19 ача вилнӗ.
Шупашкарта 3-мӗш класс ачи палламан ҫынсене амӑшӗн банк карттин номерне панӑ. Кун хыҫҫӑн 34 ҫулти хӗрарӑмӑн счечӗ ҫинчен 5 пин тенке яхӑн ҫухалнӑ.
9 ҫулти ача компьютер вӑййисене юратнӑ. Пӗрре мессенджерте ун патне скинсем туянма сӗнӳ килнӗ. Ача ҫав ҫынпа ҫырӑннӑ, малтан амӑшӗн банк карттин номерне панӑ, кайран – телефон ҫине килнӗ кода. Ҫапла счет ҫинчен 4800 тенкӗ ҫухалнӑ. Нарӑсӑн 25-мӗшӗнче хӗрарӑм полицие пырса заявлени ҫырнӑ.
Ку тӗслӗх тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Лидия Филиппова чӑваш ҫыравҫи, поэчӗ, журналисчӗ, публицисчӗ нумаях пулмасть шкул ачасемпе тӗл пулнӑ.
Лидия Ивановна халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, мероприятие нарӑс уйӑхӗн 21-мӗшӗнче уявлакан Тӑван чӗлхен пӗтӗм тӗнчери кунне тата Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалласа ирттернӗ.
Литература тӗлпулӑвне Шупашкарти 24-мӗш шкултан пуҫланӑ. Унта, сӑмах май каласан, Лидия Филиппова ывӑлӗ Сентиер те вӗреннӗ.
«Мӗнех калам? Эпӗ кӑмӑллӑ! Шкул аталанать, коллектив анлӑн шухӑшлама пӗлекенскер, шкул ачисем питех те килӗшрӗҫ – ӑслӑ, хитре, ун пеккисем яланах ман кӑмӑла каяҫҫӗ. Флешмоб хатӗрлеме те ӗлкӗрнӗ. Ачасем, тавтапуҫ, эсир – маттурскерсем. Светлана Николаевна, тав сире...» – тесе шӑрҫаланӑ Лидия Филиппова халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче.
Ӗнер Патӑрьел округӗнчи Шӑнкӑртам ялӗнче икӗ хӗрачана машина ҫапса кайнӑ. Ачасем ҫак ялти 1-мӗш шкулта вӗренеҫҫӗ.
Самант видеокамера ҫине лекнӗ. Хӗрачасем «зебра» урлӑ каҫма тӑрсан айккинелле пӑхман. Хайхискерсем ҫул урлӑ каҫнӑ чухне шӑпах машина ҫывхарнӑ. Водитель «зебра» патне ҫитеспе хӑвӑртлӑхне чакарман - ачасем ҫине пырса кӗнӗ.
Пӗр хӗрачан чӗркуҫҫи суранланнӑ, теприн пуҫӗ кӑштах аманнӑ. Водитель урӑ пулни паллӑ.
Ҫӗрпӳ муниципаллӑ округӗнче пурӑнакан 68 ҫулти арҫынна пӗрле кун кунлакан хӗрарӑмӑн 10-ри мӑнукне ясар шухӑшсемпе тапӑннӑшӑн суд тунӑ. Судья ӑна ҫирӗп режимлӑ колоние 13 ҫуллӑха ӑсатма йышӑннӑ.
Суд палӑртнӑ тӑрӑх, ҫак арҫын хӗрарачапа шыва кӗме ҫӳренӗ. Ҫавӑн чухне, пӗлтӗрхи ҫурла уйӑхӗнче, вӑл хӗрачана ясар шухӑшпа икӗ хутчен тапӑннӑ. Арҫын хайӗн айӑпне йышӑнман. Анчах суд хӗрача, кӳнтеленсем каланине шута илсе унӑн айӑпне ҫирӗплетнӗ.
Иртнӗ эрнере Шупашкарти Калинин районӗн ЗАГС пайӗ хӑйне евӗр ятсене регистрациленӗ: Аюна тата Добромир.
Аюна ят мӗнле пулса кайнине темиҫе тӗрлӗ ӑнлантараҫҫӗ. Чи анлӑ сарӑлни – тӗрӗк чӗлхинчен: «кӑмӑллӑ», «хитре» тенине пӗлтерет.
Добромир славян чӗлхинчен пулса кайнӑ. Вӑл икӗ сӑмахран тӑрать: «добро» (чӑв. «ырӑ») тата «мир» (чӑв. тӑнӑҫлӑх»). Ҫапла вӑл «нумай ырӑ» е «ырӑлӑхпа пуян» тенине пӗлтерет.
Чӑваш Енре ОМС полисӗпе ЭКО тума пӗлтӗр 120 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Ку укҫапа 1074 процедура пурнӑҫланӑ, 850 хӗрарӑма ЭКО тунӑ. 674 хӗрарӑма эмбрион вырнаҫтарнӑ. 211 хӗрарӑмӑн ҫие юлнӑ. Тепӗр майлӑ каласан, кашни 4-мӗшӗн варта ача тӗвӗленнӗ. Ҫапла 192 ача ҫуралнӑ.
Палӑртмалла: пӗлтӗр Шупашкарти Президент пепкелӗх центрӗнче 2944 хӗрарӑма ҫураттарнӑ. Виҫӗмҫулхипе танлаштарсан, 2023 ҫулта унта 157 ача ытларах кун ҫути курнӑ. Пӗлтӗр ҫак пульницӑра 65 йӗкӗреш ҫуралнӑ, 2022 ҫулта - 53 йӗкӗреш.
Чӑваш Енре пурӑнакан ҫынсем ултавҫӑсен аллине час-часах ҫакланаҫҫӗ. Телефонпа шӑнкӑравласа хӑратакансен меслечӗсем ҫӗнелсе улшӑнса пыраҫҫӗ. Капкӑна лекес мар тесен тӗп правилӑна пӑхӑнмалла — палламан ҫынпа телефонпа калаҫма кирлӗ мар. Кун пирки паян банксенчен пӗрин учрежденийӗсем Шупашкарти ватӑсене Аслӑ ӑрурисен университетӗнчи заняти вӑхӑтӗнче хытах асӑрхаттарнӑ. Хӑвӑра вӗсенчен ӑслӑрах та чеерех тесе шухӑшласан та вӗсем шӑнман пӑрпа лартса яма пултараҫҫӗ. Тепӗр чухне ҫынна хӑратма тытӑнаҫҫӗ.
Юлашки вӑхӑтра ачасем те ултавҫӑсен капкӑнне лекеҫҫӗ. Вӗсем мессенджерсени ют каҫӑпа иртеҫҫӗ те, контента пӑхнӑ хыҫҫӑн «Куншӑн укҫа тӳлемелле», — текен ҫыру килет. Ача ман укҫа ҫук тесе турткалашсан алисен банк карттипе татӑлма хушаҫҫӗ.
Шупашкар хула администрацийӗн Мускав районӗн ЗАГС пайӗ хӑйне евӗр ята регистрациленӗ. Ашшӗ-амӑшӗ ачине Тим ят панӑ.
Вӑл Тимоти ятӑн кӗскетнӗ варианчӗ. Грек чӗлхинче Тимотеос ят пур. Тим «Турра хисеп туни» тенине пӗлтерет.
ЗАГС ӗҫченӗсем тин ҫуралнӑ ачан ашшӗ-амӑшне саламланӑ, ачан пӗрремӗш документне, ҫуралнине ӗнентерекен свидетельствӑна, панӑ.
Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин кунӗ ҫывхарать. Ҫавна май Чӑвашстат арҫынсем пирки статистика хатӗрленӗ.
2023 ҫул тӗлне республикӑра 543 пин арҫын пурӑннӑ. Ку регионти халӑхӑн 46 проценчӗпе танлашать.
Пӗлтӗр 9 пин ача ҫуралнӑ. Вӗсен 51 проценчӗ – арҫын ачасем. Чи пысӑк ача Шупашкар округӗнче кун ҫути куррнӑ, вӑл 5400 грамм тайнӑ. Статистика кӑтартнӑ тӑрӑх, ачасем ытларах утӑ уйӑхӗнче ҫуралнӑ: ун чухне 486 пепке кун ҫути курнӑ.
+14.3 °C