Пӗтӗм Раҫҫейри «Пуласлӑх шкулӗ» IV вӗренӳ форумӗнче «Раҫҫейре хушма пӗлӳ паракан чи лайӑх 100 организаци» конкурса пӗтӗмлетнӗ.

Палӑртма кӑмӑллӑ: чи лайӑххисен йышне Шупашкарти ача-пӑча пултарулӑх ҫурчӗ те кӗнӗ. Вӑл конкурс лауреачӗ пулса тӑнӑ, «Хушма пӗлӳ паракан чи лайӑх 100 организаци» конкурсӑн ылтӑн медалӗпе чысланӑ.

Пултарулӑх ҫурчӗн директорне «Ҫулталӑкри директор — 2015» хисеп паллипе чысланӑ. Ку наградӑсем хушма пӗлӳ паракан тытӑмра чи сумлисенчен пӗри шутланаҫҫӗ.

Сӑмах май, форумра «Раҫҫейри чи лайӑх ача пахчи» конкурса та пӗтӗмлетнӗ. Шупашкарти 134-мӗш ача пахчи лауреатсен йышне кӗнӗ.

Борис Комаров тунӑ сӑн

Синоптиксем юнкун Чӑваш Ен ҫийӗн тӗтре карса илессе малтанах систернӗ. Ҫӑра тӗтре Шупашкар ҫийӗн ытларикун каҫхинех аннӑ. Ҫавна май Мускавран Шупашкара вӗҫекен самолет хӑйӗн курсне улӑштарса урӑх еннелле кайнӑ.

Ӗнер 20 сехет тӗлне вырӑн-вырӑнӑн ҫӑра тӗтре карса илнӗ. Ҫавӑнпа Мускавран килекен самолет Шупашкара анса ларайман. Командир Хусанта анса ларма шухӑшланӑ.

Ахаль чухне самолет Шупашкара 20 сехет те 15 минутра ҫитет. Ӗнер пассажирсем Хусанта 20 сехет те 50 минутра анса ларнӑ. Анчах 21 сехет ҫурӑ ҫитнӗ — пассажирсем самолетрах ларнӑ-ха, хыпар кӗтнӗ.

22 сехетре пассажирсем тӗнче тетелӗнче хӑйсене автобуса лартнине пӗлтернӗ. Анчах улталанӑ иккен. «Мӗнле пултаратӑр — ҫапла ҫитӗр», — тенӗ вӗсене.

Нумаях пулмасть Шупашкарта «Мисс Юрпике — 2016» конкурс кастингӗ иртнӗ. Унта финала хутшӑнмашкӑн чи маттуррисене суйланӑ.

Кастинг раштав уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Хусанкай ячӗллӗ культура керменӗнче иртнӗ. Унта 30 ытла чиперкке хутшӑннӑ. Вӗсенчен 16-шӗ финала тухма тивӗҫ пулнӑ.

Сӑмах май, жюри пайташӗсен йышӗнче пӗлтӗрхи Мисс Юрпике Наталья Изотова та пулнӑ. Халӗ финала тухнӑ 16 чиперукӑн хатӗрленмелле. Ара, вӑхӑт нумай юлмарӗ-ҫке-ха. Финал раштавӑн 24-мӗшӗнче 18 сехетре ҫак адреспа иртӗ: Шупашкар хули, Мускав проспекчӗ, 33-мӗш ҫурт.

Чӑваш Енри промышленность предприятийӗсем Архангельск облаҫе ӗҫлӗ ҫулҫӳревпе тухса кайнӑ. Вӗсем вӑл тӑрӑхра паянтан пуҫласа раштавӑн 18-мӗшӗсенче пулӗҫ.

Пирӗн тӑрӑхран кайнӑ йыша республикӑн Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ Михаил Резников, экономика аталанӑвӗн тата суту-илӳ министрӗ Владимир Аврелькин ертсе пыраҫҫӗ. Вӗсемпе пӗрле ҫула пысӑк промышленность организацийӗсен — «Ҫеҫпӗл» предприятин, «Технотрон» ӑслӑлӑхпа производство предприятийӗ, «Элкон» обществӑн, «Техноприбор» предприятин, Шупашкарти электроаппаратура савучӗн, «Яхтинг» обществӑн — ертӳҫисем кӗнӗ.

Чӑваш Ен делегацийӗ Архангельск облаҫӗн ертӳҫисемпе, унти тӳре-шарапа тӗл пулма, Северодвинскри «Севмаш» производство пӗрлешӗвне, карапсем юсакан «Звездочка» центра ҫитсе курма палӑртса хунӑ.

Ҫӗнӗ ҫул ячӗпе чӑвашла саламлани сахал тесе Чӑваш Енри наципе культура аталанӑвӗн «Ирӗклӗх» халӑх пӗрлешӗвӗ Шупашкар хула администрацине ҫыру янӑ. Нумаях пулмасть Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн экономика аталанӑвӗ тата финанс енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ М.Л. Семёнов «Ирӗклӗхе» хуравланинче ҫынсен шухӑшне тӗпе хурса чӑвашла май килнӗ ытларах саламлама тӑрӑшнине пӗлтернӗ. Малашне ҫак енӗпе тата та ҫине тӑрас шухӑшлине пӗлтернӗ.

Чӑвашла саламланине ҫирӗплетме сӑнӳкерчӗксем те ярса панӑ.

Ҫыру вӗҫенче тӳре-шара салам открыткисен тексчӗсене чӑвашла тӳлевсӗр куҫарса пулӑшма ыйтнӑ.

Хула администрацийӗн хуравне тишкернӗ май «Ирӗклӗх» хаваспах пулӑшма килӗшнине палӑртса: «Пулӑшма вара эпир яланах хатӗр», — тесе калать.

Нумаях пулмасть Йӗпреҫри 2-мӗш вӑтам шкулта «Федерацин патшалӑх вӗренӳ стандарчӗпе килӗшӳллӗн вырӑсла тӗп пӗлӳ паракан шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентесси» ятпа стажировка иртнӗ.

Стажировкӑна республикӑн вӗренӳ институчӗн чӑваш чӗлхипе литератури кафедри йӗркеленӗ.

Пӗлӗве ӳстерме 108 сехетлӗ программӑпа дистанци курсне куҫамлӑ вӗҫлекенсем пухӑннӑ. Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Улатӑр хулисенчи тата Пӑрачкав, Улатӑр, Ҫӗрпӳ, Йӗпреҫ, Шупашкар, Шӑмӑршӑ, Куславкка, Муркаш, Сӗнтӗрвӑрри, Тӑвай районӗсен чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенӗсем инҫе ҫула хаваспах тухни пирки Вӗренӳ инстиутчӗ пӗлтерет.

Пӗлӗве ӳстермелли курсра вӗренекенсем валли А.А. Ядрицова «Н.И. Ашмарин — чӑваш чӗлхине тӗпчекен», А.А. Такина «Чӑваш чӗлхи урокӗсенче усӑ куракан хальхи технологисем», Г.М. Назарова «Анатолий Гин методикипе хатӗрленӗ урок конструкцийӗ», Г.Д. Карсакова «Чӑваш чӗлхи урокӗсенче юрӑпа усӑ курни» темӑсемпе ӑсталӑх урокӗсем ирттернӗ.

Сӑнсем (7)

Раштав уйӑхӗн 10–11-мӗшӗсенче «Шупашкар-Арена» пӑр керменӗнче ЧР Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн парнисене ҫӗнсе илессишӗн ирӗклӗ кӗрешӳ енӗпе Раҫҫей кубокӗ иртнӗ. Ӑмӑртӑва Раҫҫейри, Монголири, Казахстанри, Азербайджанри, АПШри 119 спортсмен хутшӑннӑ. Чӑваш Ен чысне 8 спортсменка хӳтӗленӗ.

Тупӑшура наградӑсен 8 комплектне выляттарнӑ. Раҫҫей спортсменӗсем пилӗк ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ. Любовь Сальникова, Жарголма Цыренова, Инна Тражукова, Наталья Воробьева, Алёна Стародубцева хӑйсен виҫе категорийӗнче малти вырӑна тухнӑ. Шел те, ҫӗнтерӳҫӗсен йышӗнче чӑваш спортсменӗсем пулман.

Пирӗн ентеш Наталья Гольц кӑна кӗмӗл медаль илме пултарнӑ. Вӑл финалта Монголи спортсменкине выляса ярса виҫҫӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.

Раштавӑн 12-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев муниципалитетсен ертӳҫисемпе видеоканашлу ирттернӗ. Унта республикӑн строительство министрӗ Олег Марков районсемпе хуласен ҫутҫанталӑк газӗшӗн парӑм пухӑнса кайни пирки чарӑнса тӑнӑ.

Хутса ӑшӑтмалли тапхӑр пуҫланнӑранпа муниципалитетсенче газшӑн парӑм 29 процента ҫити ӳссе кайнӑ. Республикӑри пӗтӗм парӑмран 50 проценчӗ «Коммуналлӑ технологисем» общество тӳлеменнипе пухӑннӑ-мӗн. Юлашки икӗ ҫулта вӑл уйрӑмах пысӑк парӑм пуҫтарса янӑ.

Районсемпе хуласен парӑмӗсене илес пулсан, чи парӑмлисем вӑрнарсем, йӗпреҫсем, куславккасем, сӗнтӗрвӑррисем, вӑрмарсем, ҫӗрпӳсем тата Улатӑр, Канаш, Шупашкар хулисем.

«Кашни министр хӑйӗн пайӗшӗн яваплӑх тытать, ҫакӑн пекех муниципалитетсен ертӳҫисен те ҫакна лайӑх ӑнланмалла, вӗсем те муниципалитетшӑн яваплӑ», — тесе ҫирӗп асӑрхаттарнӑ Михаил Игнатьев.

Чӑваш Ен Элтеперӗ нумаях пулмасть РФ Федераци Канашӗн ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗпе Николай Федоровпа, Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхӑн патшалӑх корпорацийӗн сӑнав канашӗн ертӳҫипе Сергей Степашинпа тата Раҫҫейри юристсен ассоциацийӗн пайташӗсемпе тӗлпулнӑ.

М. Игнатьевсӑр пуҫне ЧР Элтеперӗн Администраци ертӳҫи Юрий Васильев, Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Петр Краснов, Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов та курнӑҫӑва хутшӑннӑ.

Калаҫу вӑхӑтӗнче Атӑл леш енне ҫутҫанталӑк газне кӗртессине, граждансене пурӑнма юрӑхсӑра тухнӑ авариллӗ ҫуртсенчен куҫарассине, ҫурт-йӗр фончӗн ыйтӑвӗсем пирки сӳтсе явнӑ. Михаил Игнатьев республикӑра пулса иртекен ӗҫсене пысӑка хакланӑшӑн хӑнасене тав туни пирки влаҫ органӗсен официаллӑ пӗлтерет.

Сӑнсем (8)

Шупашкарта пиччӗшӗпе шӑллӗне Таланцевсене халалласа палӑк лартнӑ. Ӑна савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура раштав уйӑхӗн 18-мӗшӗнче уҫма палӑртнӑ.

Ӑна Леонид Белов меценат пуҫрӑвӗпе лартнӑ. Вӑл Зиновий Таланцев бюсчӗ евӗр. Унта «Меценатам и благотворителям XIX столетия от благодарных потомков» (чӑв. XIX ӗмерти меченатсемпе ырӑ ӗҫсем тӑвакансене пархатарлӑ эткертен — ЧХС) тесе ҫырнӑ.

Аса илтермешкӗн: пиччӗшӗпе шӑллӗ Таланцевсем 19-мӗш ӗмӗрте пурӑннӑ. Чӑваш Еншӗн нумай ыра ӗҫ тунӑ вӗсем. Вӗсем укҫан пулӑшнипе вӗренӳ заведенийӗсем ҫӗкленнӗ, хаҫатсем тухнӑ, учительсен пӗрлӗхе йӗркеленнӗ тата ытти те. Кунсӑр пуҫне 1954 ҫулта ЧР Наци вулавӑшне вӗсен кӗнекесен пуххи лекнӗ. Ку — сайра фонд.

Ҫавна пулах палӑка Наци вулавӑшӗ патне лартнӑ. Ӑна Раҫҫейри Литература ҫулталӑкне халалланӑ «Вулакан Чӑваш Ен» форумри мероприятисенче уҫӗҫ.