Шупашкарта пурӑнакан пӗр ҫын Таиландра каннӑ хыҫҫӑн вар-хырӑм тифӗпе чирленине унччен сайтра пӗлтернӗччӗ. Халӗ ҫак чире пула тӗп хулари пӗр кондитерские хупма палӑртнӑ.

25 ҫулти хӗрарӑм Таиландран ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче таврӑннӑ. Кунта ҫитсенех унӑн вар-хырӑм тифӗн пирвайхи паллисем палӑртма тытӑннӑ. Ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче тухтӑрсем унӑн чӑннипех те ҫак чир аталаннине палӑртнӑ. Аса илтерер: кунашкал чире пирӗн республикӑра юлашки хутчен 2000 ҫулта тупса палӑртнӑ.

Ҫак хӗрарӑм ӗҫлекен предприятие тата пурӑнакан вырӑна дезинфекцилеҫҫӗ. Хӑйне пульница вырттарнӑ. Вӑл хулари пӗр кондитерскире усламҫӑ пек тӑрӑшать. Предприятире санитари нормисене пӑснине палӑртнӑ. Ҫавна май ӑна вӑхӑтлӑха хупасшӑн.

"Про Город" архивӗнчи сӑн

Шупашкарти канмалли пӗр вырӑнта Ваф-файпа тӳлевсӗр усӑ курма пулать. Малашне Лакрей вӑрманӗнче те тӗнче тетелне ҫӑмӑллӑнах кӗме май пулӗ.

Тӗнче тетелне кӗрес килсен телефона DOM.RU Wi-Fi сетьпе ҫыхӑнтармалла. Вӑл ҫеккунтра 3 Мбит хӑвӑртлӑхпа ӗҫлет. Авторизациленекен тата логинпа пароль шутласа тупакансен вара хӑвӑртлӑхӗ пысӑкрах пулӗ: 54 Мбит/с таран.

Чӑннипе, юлашки вӑхӑтра тӳлевсӗр Вай-фай чылай ҫӗрте пур. Темиҫе ҫул каялла пассажирсене илӗртес тесе 1-мӗш маршрутпа ҫӳрекен троллейбусра та тӳлевсӗр тӗнче тетелӗпе усӑ курма май туса пачӗҫ. Халӗ кун пирки сас-хура ҫук-ха.

Кашни ҫулах ҫуркунне пахча ҫимӗҫ хакӗ ӳсет. Ҫӗрулми хакӗ хӑпарни Шупашкар влаҫне пӑшӑрхантарнӑ. Вӑл мӗншӗн хакланнӑ? Тӳре-шара рейда тухнӑ.

Халӗ пӗлтӗрхи ҫӗрулмишӗн пасарта 40-45 тенкӗ ыйтаҫҫӗ. Ҫӗнӗ ҫӗрулмишӗн вара 65-68 тенкӗ кӑларса хумалла. Ӑна ытларах чухне Азербайджанран илсе килеҫҫӗ.

Сутуҫӑҫем каланӑ тӑрӑх, кунне вӑтамран 3 михӗ пӗлтӗрхи ҫӗрулми туянаҫҫӗ, ҫӗннине вара – 1 михӗ.

Хӗлле сивӗ пулнӑран фермерсем ҫӗрулми сутма тухман. Халӗ нӳхрепсенчен кӑлараҫҫӗ, анчах йӳнӗпе никам та парасшӑн мар. Унччен пасарта ку ҫимӗҫе 10-15 тенкӗпе сутнӑ. Курттӑмӑн сутакансенчен, тӗслӗхрен, Елчӗк районӗнче ҫитӗнтернӗ ҫӗрулмине, 30 тенкӗпе туянма пулать.

Канмалли кунсенчи ярмӑрккӑсене малашне те ирттересшӗн. Кун пек чухне ҫынсем ҫӗрулмине 25-30 тенкӗпе туянма пултараҫҫӗ.

Шупашкарта кӗҫех урамри кинон Пӗтӗм тӗнчери фестивалӗ старт илет. Тӗп хуламӑр унта кӑҫал та хутшӑнӗ. Фестиваль кӑҫалхипе тӑваттӑмӗш хут иртет.

Фестивальпе килӗшӳллӗн, Раҫҫейри ҫамрӑк режиссерсен кӗске метражлӑ лентисене кӑтартӗҫ. Ҫынсем 6 кинокартина курма пултарӗҫ. Вӗсене 800 ытла заявкӑран суйланӑ.

Ку – коммерциллӗ мар проект, ӑна Инҫет Хӗвелтухӑҫӗнче 2014 ҫулта пуҫарса янӑ. Ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗнчен пуҫласа авӑнӑн 4-мӗшӗччен 60 ҫӗршывра урамри кино фестивальне хутшӑнакан фильмсене кӑтартӗҫ.

Кӑҫал фестиваль ҫӗртме уйӑхӗн 9-мӗшӗнче 21 сехетре Шупашкарти "Салют" культура керменӗ умӗнче пуҫланӗ.

Шупашкар ҫынни Таиландра каннӑ та хӑрушӑ чир ҫаклатса килнӗ. Кун пирки Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтерет.

Шупашкар ҫынни вар-хырӑм тифӗпе чирленӗ. Унашкал чире пирӗн патра юлашки хутчен 2000 ҫулта тупса палӑртнӑ. Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗн ӗҫченӗсем ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ санитарипе эпидемиологи тӗпчевӗ пырать. Ку ӗҫе ЧР Сывлӑх сыхлавӗн, «Гигиена тата эпидемиологи центрӗн», «Дезинфекци профилӗн предприятийӗн» ӗҫченӗсене явӑҫтарнӑ.

Вар-хырӑм тифӗ — мӗнле чир вӑл? Ӳт ҫине тапса тухать, сив чир евӗр аптӑратать. Ытларах чухне шыв урлӑ ерет.

Шупашкарта икӗ пульницӑна пӗрлештересшӗн. Кун пирки ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерствин сайтӗнче пӗлтереҫҫӗ.

Икӗ пульница пӗрлештерме хатӗрленни ахальтен мар. Ҫапла майпа Шупашкарти Кӑнтӑр поселокӗнче тата ҫӗнӗ кӑнтӑр районӗнче пурӑнакан ҫынсене паха медицина пулӑшӑвӗ парасшӑн.

Бичурин урамӗнчи 7-мӗш хула пульницине тата Трактор тӑвакансен проспектӗнчи Хулари 1-мӗш клиника пульницине пӗрлештересшӗн.

Икӗ пульница пӗрлештересен пациентсем тухтӑрсенчен талонсӑрах консультаци илӗҫ. Ҫавӑн пекех Хулари 1-мӗш клиникӑра хальхи йышши хатӗр-хӗтӗрпе сывлӑхне тӗрӗслеттерме пултарӗҫ. Хулари 7-мӗш пульницӑри тухтӑрсемпе медсестрасен вакансийӗсене сыхласа хӑварӗҫ.

Ку йышӑнӑва тӑвиччен ҫынсен шухӑшне пӗлӗҫ. Ҫӗртмен 8-мӗшӗнче 11 сехетре Калинин районӗн администрацийӗнче кун пирки калаҫӗҫ.

Шупашкарти ҫулсене пахалӑхне ӗнер лазерпа пахалама пуҫланӑ. Тӗрӗслевҫӗсемпе пӗрле Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков та ҫӳренӗ.

Лазерпа тӗрӗслемелли хатӗре пӗр вырӑнтан тепӗр ҫӗре ҫӑмӑллӑнах куҫарма пулать. Шупашкарти ҫулсене унпа пахаличчен республикӑ тӗп хулинчи тӳре-шара Челепӗрти экспертсемпе калаҫнӑ. Унтисен федераци трассисене лазерпа тӗрӗслес опыт унччен те пулнӑ-мӗн.

Халӗ, ав, лазер Шупашкарти ҫулсене пахаланӑ. Ятарлӑ машинӑпа ҫыхӑнтарнӑскер сехетре 40 километртан ытла мар хӑвӑртлӑхпа ҫӳрет. Ҫула май вӑл кашни шӑтӑк-путӑка виҫсе пырать.

Ҫӗркаҫри тӗрӗслев вӑхӑтӗнче Шупашкарта нумаях пулмасть юсанӑ Дзержинский урамне, Ҫамрӑксен тӑкӑрлӑкне тата Ашмарин урамне хакланӑ, ҫитменлӗхсене те палӑрнӑ.

Шупашкар хулин хисеплӗ гражданинӗ ята илессишӗн сакӑр ҫын тупӑшӗҫ, ҫав шутра — Праски Виттипе Анатолий Кипеч те. Ҫак хисеплӗ ята кама памаллине Шупашкар хула администрацийӗ сасӑлав ирттерсе палӑртма шут тытнӑ. Кашни ҫын хутшӑнма пултарать, ку хыпара ҫырнӑ вӑхӑтра малта Праски Витти пыратчӗ.

Кандидатсем хушшинче:

* Мая Костина, тава тивӗҫлӗ СССР спорт мастерӗ, пенсионерка;

* Иван Долгушин, Чӑваш Енӗн тата тивӗҫлӗ промышленноҫ ӗҫченӗ;

* Анатолий Кипеч, халӑх ҫыравҫи;

* Лидия Христодулова, «Темлый дом» (чӑв. «Ӑшӑ ҫурт») тӑлӑхсене ӳстерекенсен клубӑн пайташӗ;

* Галина Петрова, Ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑх ҫурчӗн директорӗ;

* Праски Витти, паллӑ чӑваш ӳнерҫи;

* Иван Мосунов, Ваттисен канашӗн пайташӗ, нумай ҫул депутат пулнӑскер;

* Юрий Коваленко, «Дорекс» управление йӗркеленӗскер.

Сасӑлав икӗ эрне пырӗ.

Шупашкар хулинче ҫӗнӗ ҫулсем тума палӑртаҫҫӗ. Хальхи вӑхӑтра хула администрацийӗнче пӗлтерӗшлӗ ҫул-йӗр тытӑмӗсен проектлас умӗнхи ӗҫӗсене хатӗрлеҫҫӗ.

Тума палӑртнӑ ҫулсенчен хӑшӗ-пӗрин проекчӗсем хатӗр, теприсем тӗлӗшпе аукцион йӗркелеме пуҫланӑ.

Хулара тӗпрен ҫак вырӑнсене ҫӗнетме тата тума палӑртнӑ:

○ Электроаппараткинчен бульварне тӑватӑ йӗрлӗ тӑвасси;

○ Иван Яковлев проспектне тӗпрен ҫӗнетесси (Канаш ҫулӗнчен пуҫласа 9-мӗш пилӗкҫуллӑх проспекчӗпе хӗресленекен ҫавра таран; проектне хатӗрлеме ҫывӑх вӑхӑтра конкурс пуҫарӗҫ);

○ Соляново тӑкӑрлӑкри ҫула ҫӗнетесси (проект хатӗрлеме пуҫлӗҫ);

○ 30-мӗш автоҫула оперӑпа балет театрӗ таран туса ҫитересси (проект ӗҫне хатӗрлеме пуҫлӗҫ);

○ Карл Маркс урамӗпе Ярославль урамне ҫыхӑнтарас ӗҫ (проект ӗҫӗ вӗҫленнӗ, ҫула ҫывӑх вӑхӑтра тума пуҫлӗҫ);

○ Станциҫум урамӗнчи ҫула ҫӗнетесси (База тӑкӑрлӑкӗнчен пуҫласа Хӗллехи спорт тӗсӗсен центрӗ таран; проект ӗҫне пуҫлаҫҫӗ);

○ виҫҫӗмӗш транспорт унки валли техникӑпа экономика тӗлӗшӗнчен сӑлтавласа хутсем хатӗрлеме пуҫлаҫҫӗ.

Чӑваш Енре килекенсемпе кунтан каякансене республикӑн статистика органӗ кӑҫалхи тӑватӑ уйӑхпа шутласа пӑхнӑ та, ют урӑх ҫӗре каякансем пирӗн тӑрӑха килекенсенчен ытлараххи палӑрнӑ. Миграци енчен ҫапла вара пирӗн тӑрӑхра кӑҫалхи кӑрлач–ака уйӑхӗсенче 758 ҫын сахалланнӑ.

Малтанласа шутланӑ тӑрӑх, Чӑваш Енрен 4 977 ҫын кайнӑ, региона 4 219-ӑн килнӗ.

Урӑх ҫӗре кайнисенчен питӗ пысӑк пайӗ, 470 ҫын, ҫӗршывӑмӑрӑн урӑх регионне ҫул тытнӑ. Ытти ҫӗршыва 277-ӗн кайнӑ.

Пирӗн тӑрӑха килнӗ 4219 ҫынтан 3268-шӗ — урӑх регионсенчен, 951-шӗ — ытти ҫӗршывран.

Хулара пурӑнакансен йышӗ 594 ҫын хушӑннӑ. Ялтисен йышӗ 1352 ҫын чакнӑ. Елчӗк, Патӑрьел, Етӗрне районӗсенчен ытларах куҫса каяҫҫӗ. Ҫынсенчен ытларахӑшӗ Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулисене тата Шупашкар районӗсене куҫса килеҫҫӗ.