Шупашкарта тӑхӑр уйӑхри ача хваттерти ӑшӑ пӑрӑхне тытса аллине пӗҫертнӗ. Кун пирки «Хула пирки» кӑларӑм (выр. «Про Город») хыпарлать.
Пӑтӑрмах нарӑсӑн 14-мӗшӗнче 324-мӗш Стрелоксен дивизийӗн урамӗнчи 19-мӗш ҫуртри пӗр хваттерте пулнӑ. Упаленекен, утма хӑнӑхакан ача пӑрӑха ярса тытнӑ та шари ҫухӑрма тытӑннӑ. Аллине пӗҫертнӗ ачана амӑшӗ пӗрремӗш пулӑшу панӑ, тухтӑрсене чӗннӗ. Ачана пульницана илсе ҫитернӗ, сулахай алли тата ал лаппи иккӗмӗш степень лартмалӑхах пиҫнине палӑртнӑ.
Ҫамрӑк хӗрарӑм каланӑ тӑрӑх, хутса ӑшӑтмалли тапхӑр пуҫланнӑранпах пӑрӑхсем калама ҫук вӗри тата хваттерте питӗ шӑрӑх. Ҫурт-йӗре пӑхса тӑракан компани шучӗпӗ айӑпли - ӑшӑ энергийӗпе тивӗҫтерекен «Т Плюс» фирма. Лешсем вара хваттерти ӑшӑ пӑрӑхӗсемшӗн хайхи леш компани яваплӑ теҫҫӗ. Апла-и, капла-и — шар курнӑ ҫемье куншӑн укҫа шыраса илме пултарать. Саккунпа килӗшӳллӗн вӗсен халь ҫурт-йӗре пӑхса тӑракан компание тата патшалӑхӑн пурӑнмалли ҫурт-йӗр инспекцине ҫӑхав ҫырмалла.
Ҫак самантра Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче «Ҫӗнӗ сывлӑш — Ҫӗнӗ варкӑш — Кӗтрет» уяв каҫӗ пырать. Мероприятие культура учрежденийӗ ҫӗнӗ ҫуртри (пӗлтӗртенпе вӑл «Ҫеҫпӗл» кинотеатрта тӗпленчӗ) ҫӗнӗ сценӑна уҫнӑ ятпа йӗркеленӗ.
Уяв пуҫланиччен театрӑн ӗҫченӗсем сӑн ӳкерӗннӗ, театрӑн халӑхпа ҫыхӑну тытакан специалисчӗ Надежда Андреева: «Кӗҫех уяв пуҫланать», — тесе Фейсбукри хӑйӗн страницинче нумаях пулмасть ҫырнӑ.
Аса илтерер, театра йӗркеленнӗренпе кӑҫал 85 ҫул ҫитет. Сумлӑ юбилее вӑл юсаса ҫӗнетнӗ 375 ҫынлӑх ҫӗнӗ сценӑпа кӗтсе илет. Ӑна юсама, ҫутӑ хатӗр-хӗтӗрӗ, кирлӗ ытти оборудовани туянма республика хыснинчен пӗлтӗр 12 миллион тенкӗ ытла уйӑрнӑ.
«Нордвинд» авиакомпани Шупашкартан Мускава тата каялла вӗҫекен самолётсен расписанине улшӑнусем кӗртессине пӗлтернӗ. «Мой город Чебоксары» (чӑв. «Ман хула Шупашкар») портал пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗнӗ расписани пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче вӑя кӗрӗ.
Чӑваш Енӗн транспорт министерстви хыпарланипе килӗшӳллӗн, республика тӗп хулинчен самолёт пӗр сехет маларах вӗҫӗ. Ҫапла вара хула ҫыннисем тата хӑнисем тӳпене 9:10 сехетре хӑпарӗҫ, Мускаври «Шереметьево» аэропорта 10:30 сехетре ҫитӗҫ.
Унсӑр пуҫне «сывлӑш карапӗ» ҫӗршывӑн тӗп хулинчен те урӑх вӑхӑтра вӗҫсе тухӗ. Пассажирсене, хальхипе танлаштарсан, 40 минут маларах лартса тӳпене 7.05 сехетре ҫӗкленӗ, Шупашкарти аэропорта 8.25 сехетре анса ларӗ.
Палӑртса хӑвармалла, «Нордвинд» авиакомпанийӗн самолёчӗсемсӗр пуҫне Шупашкартан Мускава тата каялла «Победа» фирмӑн «сывлӑш карапӗсем» те вӗҫеҫҫӗ.
Чӑваш Республикин Арбитраж сучӗ Шупашкарти икӗ пысӑк промышленность предприятийӗн шӑпине каярах татса парӗ. Ҫакӑн пирки «Правда ПФО» интернет-хаҫат паян пӗлтернӗ.
Кунта сӑмах Внешэкономбанк (чӑв. Тулашэкономбанк) кредит учрежденийӗ «Промтрактор» предприятин Шупашкарти промышленность тракторӗсен савутне тата «Промтрактор-Вагон» акционерсен обществине панкрута кӑларма ыйтни пирки пырать. Пӗрремӗш тӗлӗшпе суд пуш уйӑхӗн 2-мӗшӗнче иртӗ, тепринпе — ыран, нарӑс уйӑхӗн 16-мӗшӗнче.
Маларах эпир Чӑваш Енӗн энергетикӗсем Шупашкарти промышленность тракторӗсен савутне ҫутӑсӑр хӑварма суда тавӑҫпа тухнине пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, суд тавӑҫа тишкернӗ май мӗнпур материала пӑхса тухнӑ та ҫапларах пӗтӗмлетнӗ: савута ҫутӑсӑр хӑварсан предприятин парӑмпа татӑлма ниепле те май пулмӗ.
Ялта пурӑнакансене усламҫӑсем сӗте йӳнӗ хакпа пуҫтарни канӑҫсӑрлантарать. Ку ыйтӑва правительствӑра та сӳтсе яваҫҫӗ.
Чӑваш Енре сӗт ярмӑрккисем уҫма палӑртнӑ. Вӑл ку шӑматкун Шупашкарта пӗрремӗш хут ӗҫлеме тытӑнӗ. Унта вырӑнти сӗт юр-варне сутӗҫ.
«Сӗт тӗнчи» ярмӑрккӑн тӗп лапамӗ «Шупашкар» суту-илӳ комплексӗ ҫывӑхӗнче уҫӑлӗ. Вӑл нарӑсӑн 17-мӗшӗнчен пуҫласа пуш уйӑхӗн 24-мӗшӗччен ӗҫлӗ. Ҫак тапхӑрта ҫынсен сӗт, турӑх, йогурт, тӑпӑрч, хӑйма, ҫу, чӑкӑт тата ытти юр-вара туянма май пулӗ.
Кунашкал ярмӑрккӑ Канаш хулинче ӗҫлеме пуҫланӑ ӗнтӗ. Палӑртмалла: сӗт хакӗ Чӑваш Енре кӑна мар, Атӑлҫи федераци округӗнче те, Раҫҫейӗпе те тӑрук чакнӑ. Ҫакна тӳре-шара чикӗ леш енчен типӗ сӗт тата услам ҫу кӳрсе килнипе ҫыхӑнтарать.
Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков хушу алӑ пуснӑ. Унпа килӗшӳллӗн, Строительсен урамӗ, Лакрей вӑрманӗ, Президент бульварӗ, Гладков урамӗ ҫывӑхӗнче пилӗк хутлӑ ҫуртсем тата суту-илӳ центрӗ вырнаҫмалла. Ку — хальхи «Ярмӑрккӑ» пасар ҫывӑхӗнче.
Ҫак вырӑнта «Юрма» агрохолдинг тата «Сад» ЯХПК «Ярмӑрккӑ» ятлӑ ҫӗнӗ микрорайон хута ярасшӑн. Икӗ организацие те Владимир Ермолаев ертсе пырать. Унӑн строительство компанийӗ — «СУОР» тулли мар яваплӑ общество.
Документацие тишкерес-тӗк «Ярмӑрккӑ» суту-илӳ комплексӗ те строительство вырӑнне лекет. Анчах унта пилӗк хутлӑ ҫуртсем е суту-илӳ центрӗ пулӗ? Хальлӗхе ку паллӑ мар.
Алексей Лапин – Шупашкар хулин депутатсен пухӑвӗн КПРФ партин экс-депутачӗ. 35 ҫулти «халӑх тарҫи» тӗп хулари 4-мӗш гимнази ҫывӑхӗнче «Икӗ капитан» пурӑнмалли комплекс тума тытӑннипе «чапа» тухнӑ. Анчах ӗҫ котлован чавнинчен малалла каяйман.
2016 ҫулхи ака уйӑхӗнче экс-депутата пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 5 ҫуллӑха ӑсатнӑ. Халӗ вара ӑна ҫӗнӗ преступленисемшӗн те айӑпланӑ.
Следстви комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 2011 ҫулхи чӳк уйӑхӗнчен пуҫласа 2015 ҫулхи раштавччен Алексей Лапин 13 ҫынна Шупашкарта хута каякан ҫуртсенче хваттер пама шантарнӑ. Вӗсемпе займ тата пая кӗнине кӑтартакан килӗшӳсем туса пӗтӗмпе 16 миллион тенкӗ илнӗ. Анчах «халӑх тарҫи» шантарнӑ сӑмахне тытман, мӗншӗн тесен вӑл ертсе пыракан организацин пурӑнмалли ҫурт-йӗр тумашкӑн ирӗк пулман. Укҫа-тенке вара хӑй пӗлнӗ пек тӑкакланӑ.
Суд унчченхи айӑплава шута илсе Алексей Лапина пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 8 ҫуллӑха ӑсатма йышӑннӑ.
Чӑваш Енри тӗпчевҫӗсем ҫак кунсенче икӗ хӗрарӑм мӗн сӑлтавпа вилнине тӗпчеҫҫӗ. Вӗсене иккӗшне те урамра тупнӑ.
Тӗпчевҫӗсем малтанласа палӑртнӑ тӑрӑх, хӗрарӑмсене ирӗксӗрлесе вӗлерни сисӗнмест. Вӗсем иккӗшӗ те шӑнса кӳтнипе леш тӗнчене ӑсаннӑ.
Вӑрнар районӗнче пурӑннӑ 49 ҫулти хӗрарӑм виллине нарӑс уйӑхӗн 12-мӗшӗнче асӑрханӑ. Ҫав каҫхине вӑл Вӑрнарти пӗлӗшӗсем патӗнче мунча кӗни паллӑ. Унтан ҫурҫӗр иртни пӗр сехет тӗлӗнче тухса кайнӑ. Хӑнара вӑл епле хӑналанни хальлӗхе паллӑ мар.
Шупашкарта пурӑннӑ 82 ҫулти кинемей Ҫӗрпӳ районӗнчи пахча юлташлӑхне ҫӑлкуҫ шывӗ ӑсма кайнӑ. Ҫапла ӗмӗтлине вӑл нарӑс уйӑхӗн 11-мӗшӗнче тӑванне пӗлтернӗ. Кинемей виллине дача енне каякан сукмак ҫинче кӑнтӑрла асӑрханӑ.
Чӑваш Енре демографи лару-тӑрӑвӗ лайӑхланнине палӑртнӑ. Пурнӑҫ тӑршшӗ те вӑрӑмланнӑ, халӑх йышӗ те нумайланнӑ. Ҫынсен йышӗ мигрантсене пула кӑна мар, ача нумай ҫуралнипе те ӳснӗ.
Чӑвашстат малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне Шупашкарта пурӑнакан ҫынсен хисепӗ 502 255-пе танлашнӑ. Пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, ку 2203 ҫын нумайрах.
Ҫитес ҫулсенче те демографи лару-тӑрӑвӗ лайӑх пуласса шанаҫҫӗ. Сӑмах май, пӗлтӗр 6 275 ача ҫуралнӑ. Вӗсенчен 2 462-шӗ ҫемьере пӗрремӗш пепке пулнӑ. 2 804-шӗ — иккӗмӗш ача, 801-шӗ — виҫҫӗмӗш тӗпренчӗк, 208-шӗ тӑваттӑмӗш тата ун хыҫҫӑнхи ача пулнӑ.
Нарӑс уйӑхӗн 12-мӗшӗнче полицие Шупашкарти Кӑкшӑм урамӗнчи пӗр ҫурт балконӗнчен пӑшалтан пенӗ сасӑ илтӗнни пирки пӗлтернӗ. Ҫынсене ахальтен илтӗнмен-мӗн. Пакунлисем вырӑна ҫитсе тӗрӗсленӗ. Балконран «Байкал МП-512» пневматика пӑшалӗнчен икӗ хутчен пенӗ.
Ҫакна 15 ҫулти арҫын ача тунӑ. Хайхискер пӑшалтан пемелли секцие ҫӳрет-мӗн. Пневматика пӑшалне вӑл хӑй туяннӑ пулнӑ. Куншӑн унӑн ашшӗ-амӑшне явап тыттарнӑ.
Телее, арҫын ача балконран икӗ хутчен пенӗ пулин те никам та шар курман. Каярахпа вӑл полицейскисене акӑ мӗн ӑнлантарнӑ: пӑшала ашшӗ-амӑшӗнчен вӑрттӑн туяннӑ пулнӑ. Аслисем килте ҫук чухне пӑшала тӗрӗслеме шухӑшланӑ.
Арҫын ачан ашшӗ-амӑшӗ тӗлӗшпе протокол ҫырнӑ. Халӗ полицейскисен 15-ри ачана кам пӑшал сутнипе палӑртмалла.
+19.3 °C