Геннадий Айхи поэт вилнӗренпе кӑҫал 10 ҫул ҫитет. Тӗлӗнсе каймалла пек те, анчах вӑл тӗнчерен уйрӑлса кайнӑранпа ҫавӑн чухлӗ вӑхӑт иртрӗ те иккен...
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗ Геннадий Айхин ҫак уйӑхра асӑну кунӗсене ирттерме палӑртса хунӑ.
Йӑлана кӗнӗ ҫак мероприяти вӑхӑтӗнче «Айгиана» кӗнекепе ӳкерчӗк куравӗ ӗҫлӗ. Вӑл вулавӑшра упранакан «Айгиана» фондри пуянлӑхпа паллаштарӗ. «Г. Айхин пултарулӑх эткерлӗхӗ» информаци сехетне те палӑртса хунӑ, поэт пултарулӑхӗн тӗпчевҫисемпе тӗлпулусем йӗркелессине те.
Наци вулавӑшӗнчи курав нарӑсӑн 17-мӗшӗнчен тытӑнса ҫак уйӑхӑн 27-мӗшӗччен тӑсӑлӗ. Курав залӗ вулавӑшӑн иккӗмӗш хутӗнчи 218-мӗш пӳлӗмре вырнаҫнӑ. Курав 10 сехетрен 18 сехетчен вырсарни кунсӑр пуҫне кашни кунах ӗҫлӗ.
Вӑл е ку яваплӑ должноҫе пӗр-пӗр ҫынна лартнине тӗрлӗрен хаклакан пур. Ҫавӑн пек пулмалла та-ши? Ара, ҫӗр ҫыннӑн ҫӗр тӗрлӗ шухӑш ӗнтӗ.
Нумаях пулмасть республикӑн Культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗсен министерствинче улшӑнусем пулса иртрӗҫ. Министр тивӗҫӗсене пурнӑҫлама тутар чӑвашне Константин Яковлева лартнӑ хыҫҫӑн та темле те калаҫакан-сӑмахлакан, ун диссертацийӗ таранах сӳтсе явакан тупӑнчӗ. Тӳррипе каласан, юлашкинчен калани пирки халӗ те шӑв-шав лӑпланса пӗтмен-ха: тӗнче тетелӗнче ку темӑна ҫав-ҫавах хускатаҫҫӗ.
Иртнӗ эрнере, нарӑс уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн культура министрӗн ҫумӗ пулма Вячеслав Оринова шаннине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Хушӑва республикӑн Министрсен Кабинечӗн Председателӗ Иван Моторин алӑ пусса ҫирӗплетнӗ.
Вячеслав Оринов, аса илтеретпӗр, театрпа кино актерӗ, режиссер. 2014 ҫултан пуҫласа хальччен Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче режиссерта ӗҫленӗ. Тӗрлӗ ҫулта ЧПУра, культурӑпа ӳнер институтӗнче вӗрентнӗ.
Вячеслав Николаевич — ЧР тава тивӗҫлӗ ӳнерҫи, «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурсӑн «Ҫулталӑкри чи лайӑх спектакль» номинаци ҫӗнтерӳҫи, Хӗрлӗ Чутай районӗн хисеплӗ ҫынни.
Вӑрмар районӗнчи Кавал культура ҫуртӗнче нумаях пулмасть илемлӗ пултарулӑх фестивалӗ иртнӗ.
Нарӑсӑн 5-мӗшӗнче йӗркеленӗ ҫав мероприятие кавалсем Раҫҫейри Кино ҫулталӑкне, Чӑваш Енри Ӗҫ ҫыннин ҫулталӑкне халалланине пӗлтереҫҫӗ.
Вырӑнти илемлӗ пултарулӑх ушкӑнӗсем хушшинче «Ҫӑлкуҫ» ача пахчине ҫӳрекенсем, Кавалти тулли мар пӗлӳ паракан шкулта вӗренекенсемпе вӗрентекенсем, администраци ӗҫченӗсем тата ыттисем пулнӑ.
Вӗсем хӑйсен пултарулӑхне тӗрлӗ жанрпа кӑтартнӑ: хор, вокал ансамблӗ, пӗччен юрласси, ҫемье ансамблӗ, инсценировка, ташӑ, театр ӑсталӑхӗ тата ытти те.
Кавал ял тӑрӑхӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх, ал ӑстисен куравне те ҫынсем хӑйсен ӗҫӗсене илсе пынӑ, пӗр-пӗрин пултарулӑхне пӑхса тӗлӗннӗ-савӑннӑ.
Ӗнер Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче «Чӑваш Енре канма вӑхӑт» Ҫӗнӗ ҫул проектне пӗтӗмлетмелли мероприяти йӗркеленӗ. Унта Муркаш районӗнчи культурӑпа кану учрежденийӗсенче тӑрӑшакансем те хутшӑннӑ.
Аса илтерер, «Пӗр районӑн юмахӗ» проекта кӑрлачӑн 3-мӗшӗнчен тытӑнса 7-мӗшӗччен Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Етӗрне районӗсенче, Ҫӗнӗ Шупашкарпа Шупашкар хулисенче пурнӑҫа кӗртнӗ. Ҫынсем ҫулҫӳрев карттинче кӑтартнӑ ятарлӑ вырӑнсем тӑрӑх канса та савӑнса ҫӳреме пултарчӗҫ ҫав вӑхӑтра.
Уйрӑмах хастаррисем мӗнпур уява ҫитнӗ.
Шупашкар районӗнчи Станьял ялӗ ҫывӑхӗнче вырнаҫнӑ «Чемен карти» этнопаркра кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче Шупашкар районӗн Елки иртнине, ӑна влаҫрисем «Этнозима» (чӑв. Этнохӗл) ят панине эпир пӗлтернӗччӗ.
Трак тӑрӑхӗнче (Красноармейски районӗ) Кино, Ӗҫ ҫыннин ҫулталӑкӗсене тата Элли Юрьевӑн ҫулталӑкне Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха.
Иртнӗ эрнекун вара Шупашкарти филармони залӗнче Раҫҫейри Кино ҫулталӑкне, Чӑваш Енри Ӗҫ ҫыннин ҫулталӑкне халалласа ирттернӗ савӑнӑҫлӑ уяв мероприяти иртрӗ. Унта ытти тӑрӑхрисемпе пӗрлех куславккасем те пулнӑ. Республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев унта: «Паян пирӗн пурсӑмӑрӑн та пӗр тӗллев — ҫитӗнекен ӑрӑва ӗҫ ҫыннине сума сунма, унӑн пархатарлӑ ӗҫне ӑша хывса пурӑнма вӗрентесси. Тӑван ҫӗршывӑмӑра, тус-юлташсене хисеплеме, вӗсемшӗн чунтан тӑрӑшса вӗренме, ӗҫлеме пулӑшасси», — тесе палӑртнӑ.
Ҫак эрнере, нарӑсӑн 10-мӗшӗнче Раҫҫейре палӑртнӑ кино ҫулталӑкне тата Чӑваш Енри Ӗҫ ҫыннин ҫулталӑкне Куславкка районӗнче савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫасшӑн.
Муркаш районӗнчи Москакасси ял тӑрӑхӗнче икӗ культура ҫурчӗ пур. Ҫак кунсенче вӗсенчи 4 пултарулӑх ушкӑнӗ концерт лартнӑ.
Малтанах Рыкакасси клубӗ ҫумӗнчи ача-пӑча ушкӑнӗ сцена ҫине тухнӑ. Вӗсем куракансене гитара, аккордеон каласа тӗлӗнтернӗ.
«Шураппа» фольклор ушкӑнӗ вара ҫӗнӗ юрӑпа савӑнтарнӑ. Елена Пушкина шурӑ шупӑрпа тухса «Мӗнле пурӑнан, аякри тӑван?» юрӑ шӑрантарнӑ. Полина Никифоровӑпа Галина Шалтынова юрланӑ юрӑсем те куракансен кӑмӑлне кайнӑ.
«Шуҫӑм» халӑх юррипе ташӑ ушкӑнӗ тӗрлӗ жанрпа тӗлӗнтернӗ. Москакасси шкулӗнче вӗренекенсем «Нарспи» поэма сыпӑкне кӑтартнӑ. Любовь Ванюшкинӑпа Прасковья Лебедева вара Н.Захаровӑн «Чӗкеҫсем» спектаклӗн пӗр сыпӑкне вылянӑ. «Эчкерен ҫӑлтӑрӗсем» эстрада ушкӑнӗ те халӑха тӗлӗнтернӗ.
Кӳкеҫри «Бичурин тата хальхи самана» музейра «Добрые всходы» (чӑв. Ырӑ калча) куҫса ҫӳрекен курав ӗҫлеме тытӑннӑ.
Фотосенчен тӑракан курава Етӗрне районӗнчи «Ленинская искра» (чӑв. Ленин хӗлхемӗ) колхоза нумай ҫул ертсе пынӑ Аркадий Айдака халалланӑ. Ӑна Чӑваш наци музейӗ хатӗрленӗ.
Аркадий Айдак — РФ тава тивӗҫлӗ ял хуҫалӑх ӗҫченӗ, РФ тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ. Вӑл — маларах асӑннӑ Етӗрне районӗнчи Тури Ачак ҫынни. 1985 ҫулта унӑн тӑван ялӗнче халӑх хуҫалӑхӑн музейне те йӗркеленӗ. Ку пуҫару авторӗ те — ӗмӗрне ял хуҫалӑх ӗҫне халалланӑ Аркадий Айдак. Ял хуҫалӑх отраслӗнче республикипех ҫӗр кӗрленӗ кӑна мар, ҫӗршывра палӑрнӑ ҫак ҫын ячӗпе курава музейҫӑсем кӑҫал пирӗн республикӑра Ӗҫ ҫыннин ҫулталӑкӗ тесе пӗлтернине кура йӗркеленӗ.
Чӑваш Республикин халӑх артистки Августа Уляндина «Поле чудес» (чӑв. Телӗнтермӗш уйӗ) телепередачӑн ӗнерхи, нарӑсӑн 5-мӗшӗнче, тӗлӗнтересси пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Ун чухне эпир вӑл вӑййа хутшӑнасси е юрласси пирки каламанччӗ. Халӗ вара пӗлетпӗр. Вӑййа хутшӑнмарӗ. Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки вӑййа Чӑвашран хутшӑннӑ ҫынпа пӗрле тухрӗ.
Шупашкар ҫынни, Иван Егорович Дмитриев, Августа Уляндинӑпа унӑн ушкӑнне «музыка парни» тесе паллаштарчӗ. Иван Егорович Виталий ывӑлӗн ачипе, Семенпа, параппан умне тухрӗ. Калаҫма ӳркенмен, питӗ йӑрӑ ача сӑвӑ вуласа пачӗ, хӑйӗн ҫулталӑкри йӑмӑкӗ пуррине пӗлтерчӗ. Вӑл Иван Дмитриев вара вӗлле хурчӗ тытнине пӗлтернӗ май пыл сӑри илсе пынӑ, унпа Леонид Якубовичпа сӑйларӗ. Тата вӑл чӑваш мунчине килсе кӗме сертификат парнелерӗ, милӗк, шӑрттан. Милӗкпе хӑй ҫапса яма шантарчӗ. Кӑларӑма арҫын пилӗк мӑнукӗнчен виҫҫӗшӗнпе ҫитнӗ. Вӗсенчен тепри те сӑвӑ вуларӗ.
Шупашкар арҫынни финала тухрӗ, унта та ҫӗнтерчӗ, тӗкӗрлӗ фотоаппарат ҫӗнсе илчӗ.
Паян, нарӑс уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, ЧР Министрсен Кабинечӗн председателӗ Иван Моторин ЧР культура министрӗн ҫумне палӑртса алӑ пуснӑ. Ку тивӗҫе малашне Вячеслав Оринов пурнӑҫлӗ.
58 ҫулти Вячеслав Оринов — театрпа кино актерӗ, режиссер. 2014 ҫултан пуҫласа хальччен Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче режиссерта ӗҫленӗ. Тӗрлӗ ҫулта ЧПУра, культурӑпа ӳнер институтӗнче вӗрентнӗ.
Вячеслав Николаевич — ЧР тава тивӗҫлӗ ӳнерҫи, «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурсӑн «Ҫулталӑкри чи лайӑх спектакль» номинаци ҫӗнтерӳҫи, Хӗрлӗ Чутай районӗн хисеплӗ ҫынни.
Вячеслав Оринов — культура министрӗн виҫӗ ҫумӗнчен пӗри халь. Министрӑн пӗрремӗш ҫумӗн вакансийӗ пушӑ-ха.
Чӑваш Республикин халӑх артистки ыран «Поле чудес» (чӑв. Телӗнтермӗш уйӗ) телепередачӑра тӗлӗнтерӗ.
Халӑх юратнӑ, чӑннипех те пултаруллӑ сцена ӑсти унта вӑййа хутшӑнӗ-и е кӑларӑм пуҫланиччен юрласа та ташласа савӑнтарӗ-и — кӑна хальлӗхе пӗлместпӗр те, анчах вӑл хутшӑннӑ передача куракансем патне ыран ҫитесси пирки А. Уляндинан «Пӗркласрисем» тӗнче тетелӗнчи страницинче каланӑ.
Чӑваш Енӗн халӑх артистки Ҫӗмӗрле районӗнчи Пӗренеш ялӗнче ҫуралнӑ. 1988 ҫулта вырӑнти вӑтам шкула пӗтернӗ хыҫҫӑн Шупашкарти Федор Павлов ячӗллӗ музыка училищине вӗренме кӗнӗ. Унта вӑл солопа юрлас ӑсталӑха алла илнӗ. Училищӗри пӗлӳпех ҫырлахман пултаруллӑскер — 1992 ҫулта Чулхулари М. Глинка ячӗллӗ консерваторине вӗренме кӗнӗ. Унта та соло уйрӑмӗнчех ӑсталӑха туптанӑ. Анчах хальхинче — халӑх юррисен енӗпе. Паян Августа Уляндина пирки ытлашши каласа кайни те кирлӗ мар — ячӗ хӑех нумай пӗлтерет.
-1.7 °C