Ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, Шупашкарти 1-мӗш гимназире «Маттур ача, яш ача» конкурс иртрӗ. Конкурса хулари шкулсенче 3–5 классенче вӗренекен чӑваш чӗлхине юратакан, ӑна пӗлекен чи пултаруллӑ, чи ӑста, чи маттур каччӑсем хутшӑнма кӑмӑл турӗҫ.
Уява Чӑваш Республикинче иртекен Ӗҫ ҫынни ҫулталӑкне халалланӑ. Ачасем тӗрлӗ ӗҫсене пурнӑҫларӗҫ. Куракансене тата пӗр-пӗрне хӑйсемпе чӑвашла паллаштарчӗҫ. «Чи тавҫӑрулли» пайра Чӑваш Республикипе, унта ҫуралса ӳснӗ, пурӑннӑ ҫынсемпе ҫыхӑннӑ ыйтусене хуравларӗҫ. «Чи ӑста ача» пайра чи малтан хӑйсем ӳссен кам пуласси ҫинчен каласа пачӗҫ, унтан Ҫӗнтерӳ кунӗ валли саламлӑ открытка хатӗрлес ӑсталӑхне кӑтартрӗҫ. «Чи ҫивӗч ача» пайра ачасен ҫивӗчлӗхне «Африкӑран килсе ҫитнӗ жираф» тӗрӗслерӗ. Ачасен ҫав жирафа ункӑсем персе тытмалла пулчӗ. Ҫак конкурсрах ачасем хӑйсен ташлас ӑсталӑхне кӑтартрӗҫ. Кашни ача хӑйӗн вӗрентекенне чӗнсе кӑларса чӑваш ташши ташларӗ. «Чи ӗҫчен ача» пайра каччӑсем пӑта ҫапса тупӑшрӗҫ. Конкурсӑн «Чи пултаруллӑ ача» пайӗ вара ҫамрӑк йӗкӗтсен пултарулӑхне курса савӑнма май пачӗ.
Кашни ача конкурса тӑрӑшса хатӗрленни никама та иккӗлентермерӗ.
Чӑваш чӗлхи, чӑваш тӗнчи, чӑваш чунӗ…
Чӑваш ҫӗршывӗнче пурӑнакан чӑваш чун-чӗриллӗ кашни ҫынна пӗр ӗмӗт-шухӑшпа, пӗр кӑмӑл-туйӑмпа пӗрлештерме пултарчӗ ака уйӑхӗн 25-мӗш кунӗ — И.Я.Яковлев ҫуралнӑ кун, Чӑваш чӗлхи кунӗ. Ҫак куна халалласа пирӗн республикӑн пур кӗтесӗнче те нумай-нумай мероприяти иртрӗ, чӑвашлӑхшӑн ҫунакан ҫынсене пӗр ҫӗрелле пуҫтарчӗ.
Чӑваш Сурӑм шкулӗ те ҫак уявсенчен аякка тӑрса юлмарӗ, Чӑваш чӗлхи кунне анлӑн паллӑ турӗ. Нумаях пулмасть, нарӑс уйӑхӗнче эпир «Чӑвашлӑха аталантаракан чи лайӑх шкул» конкурса хутшӑнса чӑваш уявӗ ирттернӗччӗ. Ҫак уяв пурне те — вӗренекенсемпе вӗрентекенсене те, ашшӗ-амӑшне те — питӗ килӗшрӗ. Ачасен ашшӗ-амӑшӗсем кун пек уявсене малалла та хутшӑнма хатӗрри ҫинчен темиҫе те пӗлтерчӗҫ. Ҫакна шута илсе чӑваш чӗлхи эрнинче, ака уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, шкулта «Чӑвашлӑха аталантаракан чи лайӑх ҫемье» конкурс иртрӗ.
Конкурса чӑвашлӑха юратакан, чӑвашлӑхшӑн тӑрӑшакан 8 ҫемье хутшӑнма кӑмӑл турӗ. Уява ҫывхарса килекен ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнчи Пӗтӗм ҫемье кунӗпе те ҫыхӑнтартӑмӑр. Килӗшӳллӗ, телейлӗ ҫемьен символӗ вара — салтак тӳми чечекӗ.
Сарӑту хулинче виолончелистсен С.Кнушевицкий ячӗллӗ пӗтӗм тӗнчери конкурсӗ иртнӗ. Унтан пирӗн ентеш, Шупашкарти Ф.Павлов ячӗллӗ музыка училищинче вӗренекен Людмила Фунтикова, хутшӑннӑ. Вӑл юниорсен хушшинче лауреат пулса тӑнӑ. Кунашкалли Раҫҫей юниоркисен йышӗнче пулман.
Конкурса таҫтан та килнӗ: Германирен, Францирен, Казахстанран, Китайран, Турцирен, Узбекистанран, Украинӑран, Кӑнтӑр Корейӑран, Венгрирен, Беларуҫран. Раҫҫейри пултаруллӑ ҫамрӑксем те пулнӑ унта. Конкурсҫӑсен пултарулӑхне музыка ӳнерӗнче тӗнчипе палӑрнӑ ҫынсем хакланӑ.
Людмила Фунтикова кӗҫӗннисен, 18 ҫул тултарманнисен, йышӗнче тупӑшнӑ. Вӑл виҫҫӗмӗш вырӑна тухнӑ.
Чӑваш Енре тӳрех ултӑ професси конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Вӑл икӗ тапхӑрпа иртнӗ: муниципалитет тата республика шайӗнче.
Ҫӗнтерӳҫӗсене ака уйӑхӗн 26-мӗшӗнче палӑртнӑ. Мала тухнисене укҫан хавхалантараҫҫӗ. Кӑҫал «Ҫулталӑкри чи лайӑх вӗрентекен» ята Муркаш шкулӗнче вырӑс чӗлхипе литературине вӗрентекен Алина Паладьева тивӗҫнӗ. Ӑна 150 пин тенкӗ преми панӑ.
«Ҫулталӑкри чи лайӑх воспитатель» ята Ҫӗнӗ Шупашкарти «Чебурашка» ача пахчинчи Татьяна Шавикова илнӗ. Куншӑн 100 пин тенкӗ парӗҫ. Ытти номинацире 50 пин тенкӗ парӗҫ. Куславккари 3-мӗш шкул вӗрентекенӗ Ольга Полозова «Чи лайӑх класс ертӳҫи» пулса тӑнӑ.
Кӑҫал «Ҫулталӑкри чи лайӑх социаллӑ педагог» ята Шӑмӑршӑ шкулӗнчи Ирина Ревунова тивӗҫнӗ. «Ҫулталӑкри чи лайӑх педагог психолог» — Ҫӗнӗ Шупашкарти 1-мӗш ача сачӗн психолог педагогӗ Елена Визгина.
ЧР Ҫамрӑк педагогсен канашӗ пуҫарӑвӗпе кӑҫал «Педагогика дебючӗ» республика конкурсӗ пӗрремӗш хут иртнӗ. Унта Ҫӗмӗрлери 8-мӗш гимназире ют чӗлхе вӗрентекен Екатерина Солдатова ҫӗнтернӗ.
Чӑваш наци вулавӑшӗнче паян «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» видеосӑвӑсен конкурсӗнче мала тухнисене чысларӗҫ.
Чыслакансен йышӗнче Михайловкӑри тӗп шкул директорӗ, Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗн ертӳҫи Владимир Андреев, ЧНК Президиум пайташӗ Геронтий Никифоров, Наци радиовӗн ӗҫтешӗ Олег Прокопьев, Наци радиовӗн ача-пӑча кӑларӑмӗсен пай редакторӗ Алина Герасимова, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн тӗпчевҫи Ирина Софронова, ача-пӑча хайлавӗсен ҫыравҫи, «Капкӑн» журналӑн тӗп редакторӗ Николай Ишентей, Чӑваш халӑх сайчӗн тӗп администраторӗ Николай Плотников пулчӗҫ. Вӗсем конкурс пирки кӗскен каласа пачӗҫ, хаклав ӗҫӗ епле иртни ҫинче чарӑнса тӑчӗҫ. Тӗслӗхрен, Владимир Андреев ҫак конкурс мӗнле ҫурални пирки каласа пачӗ.
Мероприятие пухӑннӑ ачасем конкурсра каланӑ сӑвӑсене каласа пачӗҫ. Аслисем те вӗсенчен юлмарӗҫ — темиҫе юрӑ та юрласа пачӗҫ. Чыслав вӑхӑтӗнчи тӑхтавсенче пухӑннисене «Ҫиларман» ушкӑнӗн хастарӗ Александр Никифоров тӗрлӗ фокуссемпе савӑнтарчӗ.
Чыслав вӗҫленнӗ хыҫҫӑн пӗрле тӑрса пӗрлехи сӑн ӳкерӗнчӗҫ.
Аса илтеретпӗр, «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» конкурса Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ, «Шкул ТВ» видеоканал, Чӑваш халӑх сайчӗ тата Чӑваш наци конгресӗ ирттернӗ.
«Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» ятпа ирттернӗ видесӑвӑсен конкурсра мала тухнисене палӑртнӑ. Кун пирки «Шкулта» интернет-журнал пӗлтерет. Хаклавҫӑсен йышӗ пӗчӗк мар пулнӑ — пурӗ 13 ҫын. Вӗсен ӗҫне пӗтӗмлетнӗ хыҫҫӑн мала ҫак ачасем тухнӑ:
«Пукан ҫинче» номинацире (кунта чи кӗҫӗннисем пулчӗҫ) Вӑрмар районӗнчи Чулкаҫри тӗп шкул ҫумӗнчи ача пахчине ҫӳрекен Софья Моисеева тухнӑ. Иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑнсене Татьяна Патшинӑпа Мария Лотова йышӑннӑ. Ҫавӑн пекех палӑрнӑ: Арина Емельянова, Ева Сорокина тата Макар Иванов.
«Пукане» номинацире 4 ҫул ҫурӑран аслӑрах шкул ҫулне ҫитмен хӗрачасем тупӑшрӗҫ. Чи маттурри Комсомольски районӗнчи 2-мӗш ача пахчине ҫӳрекен Мария Николаева пулчӗ. Иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑнсене Ульяна Шашковӑпа Анна Михайлова йышӑнчӗҫ. Анна — Пушкӑрт Республикинчен. Ҫавӑн пекех палӑрчӗҫ: Ульяна Альгеева, Юлия Маркова, Марина Алексеева.
«Шӗвӗркке» номинаци «Пукане» пеккиех, анчах арҫын ачасем валли. Кунта мала Шупашкарти 112-мӗш ача пахчине ҫӳрекен Даниил Афанасьев тухрӗ. Иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑнсене Владимир Яковлевпа Сергей Лукианов йышӑнчӗҫ.
Шупашкарти 182-мӗш ача пахчинчи воспитатель Раҫҫейри конкурсра ҫӗнтернӗ. Шӑпӑрлансемпе ӗҫлекен пултаруллӑ специалистсене ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Севастополе пухса чысланӑ.
Конкурса Пӗтӗм Раҫҫейри «Родители за здоровое поколение» (чӑв. Ашшӗ-амӑшӗ сывӑ ӑрушӑн) общество организацийӗ, Стратегилле пуҫарусене пулӑшакан агентство, Раҫҫейӗн Экономика министерстви, Раҫҫей Правительствин Эксперт канашӗ, «Партия родителей будущего» (чӑв. Пулас ӑрӑвӑн ашшӗ-амӑш партийӗ) общество организацийӗ, шкул ҫулне ҫитменнисен хӑй тӗллӗн йӗркелекен организацийӗ йӗркеленӗ. «ТОП-100 лучших воспитателей России: качество дошкольного воспитания – стратегический ресурс будущего» (чӑв. Раҫҫӗйӗн чи лайӑх воспитателӗсен ТОП-100-ӗ: шкул ҫулне ҫитменнисен воспитанийӗн пахалӑхӗ — пуласлӑхӑн стратегилле ресурсӗ) ят панӑскере ҫӗршыври 3500 педагог хутшӑннӑ. Чи лайӑх 100 воспитатель йышне Шупашкарти 182-мӗш ача пахчинчи музыка ертӳҫи Вероника Ермолаева лекнӗ. Ӑна «Раҫҫейӗн чи лайӑх музыка ертӳҫи» номинацире чысланӑ.
Вӑрнар районӗнче пурӑнакан Лабиновсене Сочире чысланӑ. Унта ҫемье пуҫӗ 85 ҫулти Аркадий Лабинов кайнӑ.
Авруй ялӗнче пурӑнакан Лабиновсем ветеринари тытӑмӗнче чылай ҫул ӗҫленипе палӑрнӑ. Вӗсем Пӗтӗм Раҫҫейри «Ветеринарири ӗҫ династийӗ» конкурсра мала тухнӑ.
Лабиновсен династийӗ ҫак тытӑмра пӗтӗмпе 1464 ҫул вӑй хурать. Династи пуҫлӑхӗ Виталий Павлович та пурнӑҫне ветеринарие халалланӑ. Вӑл — ветеринари ӑслӑлӑхӗсен докторӗ, Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн профессорӗ. Ветеринарире 48 ҫул тӑрӑшать.
Сӑмах май, Лабиновсен ултӑ ачи аслӑ пӗлӳ илнӗ. Вӗсенчен виҫҫӗшӗ веттухтӑр профессине суйланӑ.
Шупашкарти виҫӗ ача пахчи Раҫҫей шайӗнче иртнӗ конкурсра палӑрнӑ. Ака уйӑхӗн 14-16-мӗшӗсенче Мускавра регионсен хушшинче «Эврика – Авангард 2016» конференци иртнӗ. Ӑна «Вӗренӳ, XXI ӗмӗр: проект, аталану» темӑпа йӗркеленӗ.
Конференцире вӗренӳ организацийӗсен хушшинче ҫулсерен иртекен конкурса пӗтӗмлетнӗ.
Конкурсра, Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, тӗп хулари виҫӗ ача пахчине палӑртнӑ. 146-мӗш, 130-мӗш тата 178-мӗш ача пахчисем мала тухнӑ.
«Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» конкурса вӑхӑтра килнӗ ӗҫсене «Шкул ТВ» канала кӗртсе пӗтерни пирки хыпарлатпӑр. Видеосӑвӑсене вырнаҫтарнӑ хыҫҫӑн Владимир Андреев пире хӑш-пӗр пӗтӗмлетӳсемпе паллаштарас терӗ.
Видеоконкурса хутшӑнма пӗтӗмпе 814 ӗҫ йышӑннӑ. Вӗсене ҫак кунсенче жюри членӗсем хаклама пуҫлаҫҫӗ.
Йышӑнман ӗҫсем те, шел пулин те, сахал мар пулни пирки пӗлтерет Владимир Юрьевич. Чи паллӑ сӑлтавсенчен пӗри — ашшӗ-амӑшӗнчен илнӗ заявлени пулманни. Унсӑрӑн ачасене ӳкернӗ видеона интернета кӑларса хума пултарайман. Унсӑр пуҫне заявкӑсене тӗрӗс мар тултарни те тӗл пулнӑ. Чӑвашла ҫырма ыйтни куҫкӗрет пулин те заявкӑсен пӗр пайӗ вырӑсла килнӗ, тепӗр пайӗ ни вырӑсла, ни чӑвашла, виҫҫӗмӗш пайне «чӑвашла шрифтсемпе» ҫырнӑран вулама май килмен.
Ярса панӑ хӑш-пӗр ӗҫсенче ачасене видео ӳкерме васкавлӑн хатӗрлени те сисӗннӗ. Ачасем сӑввисене лайӑх вӗренсе ҫитеймен пулин те ӳкерме васканӑ. «Конкурс положенийӗнче сӑвӑсене калама кӑна мар, вулама та юрать тенине темиҫе ҫын кӑна асӑрханӑ пулмалла. Сӑвӑсене питӗ япӑх е сасӑсене тӗрӗс мар каланӑ, е пусӑма пачах тӗрӗс мар лартса каланӑ сӑвӑсене конкурса кӗртмерӗмӗр.
-2.7 °C