Паян Етӗрнере Николай Ашмарин ҫуралнӑранпа 150 ҫул ҫитнине халалласа республикӑри конференци иртнӗ. Кун пирки РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Николай Малов Фейсбукра пӗлтернӗ.
«Ашмарин хӑйӗн ӗмӗрне чӑваш халӑхӗн чӗлхе тата культура эткерлӗхне тӗпчессине халалланӑ. Вӑл чӑваш чӗлхин илемӗпе хӑйне евӗрлӗхне тӗнчене кӑтартса панӑ. Ученӑя 17 томлӑ чӑваш словарӗ тӗнчипе пӗлмелле ят-сум кӳнӗ. Материал пуянлӑхӗпе Ашмарин словарӗ Владимир Далӗн вырӑс чӗлхин чӗрӗ словарӗпе пӗр ретре тӑрать», — тесе ҫырнӑ Николай Малов.
Паян, чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, Етӗрне районӗнче авари пулнӑ. Шел те, унта пӗр ҫыннӑн пурнӑҫӗ татӑлнӑ.
Паян ирхи 6 сехет те 45 минутра Етӗрне районӗнче «Сӑр» автоҫулӑн 15-мӗш ҫухрӑмӗнче «ГАЗель» тата «Шупашкар – Етӗрне» маршрутпа ҫӳрекен микроавтобус ҫапӑннӑ.
Аварире грузовикри пассажир, 42 ҫулти арҫын, вилнӗ. Микроавтобусра тӑватӑ пассажир пулнӑ. Телее, вӗсем аманман.
Етӗрне хулинчи Ямоз микрорайонта карантин пулнине палӑртнӑ. Ку чӗрчунсен урнӑ чирӗпе ҫыхӑннӑ. Хушӑва ЧР Элтеперӗ Олег Николаев алӑ пуснӑ.
Карантин ятарлӑ хушуччен, чӗрчун урнӑ чирпе аптӑраман тӗслӗх икӗ эрне пулмасан, вӑйра пулӗ. Хушӑва вара паян, чӳк уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, алӑ пуснӑ.
Карантин вӑхӑтӗнче асӑннӑ микрорайонта йытӑсемпе кушаксен куравне ирттерме, тискер чӗрчунсене зоопарк валли тытма, килти выльӑха сутма, йытӑ-кушака республика тулашне илсе тухма юрамасть.
Авӑн уйӑхӗн 24-мӗшӗнче «Никольски – Етӗрне – Нурӑс» ҫул ҫинче чарӑнуран инҫех мар ҫын виллине тупнӑ. Полицейскисем вырӑна тӗрӗслесен «Шкода» машинӑн пайӗсене тупнӑ. Вӗсен шухӑшӗпе, ҫав машина шӑпах ҫак ҫынна ҫапса хӑварнӑ та. Полицейскисем «перехват» планпа ӗҫленӗ, видеокамерӑсене пӑхнӑ.
Ҫул ҫинче тупнӑ хӗрарӑм 84 ҫулти кинемей пулнӑ. Вӑл – Элӗк районӗнчен, ҫав кун хӗрӗ патӗнчен тухса киле кайма тухнӑ.
Ҫак кинемее ҫапса хӑварма пултарнӑ водителе те тупнӑ. Вӑл – Йӗпреҫре пурӑнакан 44 ҫулти арҫын. Унӑн «Шкода» машини ҫинче сиенленнӗ йӗрсем пулнӑ. Анчах хальлӗхе ҫак арҫын айӑпне йышӑнмасть. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Етӗрнере 109 ҫулти ҫурта юсаса ҫӗнетӗҫ. Ку ӗҫе «РАС» фирма пурнӑҫлӗ. Ҫурта 90 кунра туса пӗтермелле. Ку тӗллевпе 14,2 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Маркс урамӗнче вырнаҫнӑ ҫурта 1911-1912 ҫулсенче тунӑ. Ӑна Таланцев пиччӗшӗпе шӑллӗн укҫи-тенкипе хӑпартнӑ. 1928 ҫулта унта Етӗрне районӗн пульницин хирурги уйрӑмӗ вырнаҫнӑ. 2008 ҫултанпа – ача-пӑча уйрӑмӗ. 2010 ҫулхи раштавӑн 25-мӗшӗнчен унта ӳнер музейне уҫнӑ.
Ҫурта РФ халӑхӗсен культура еткерлӗхӗн статусне панӑ.
Кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче Етӗрнере хальхи вӑхӑтри Йывӑр атлетика центрӗ уҫӑлӗ. Ӑна тӗплӗ юсанӑ хыҫҫӑн ӗҫлеттерсе ярӗҫ.
Икӗ хутлӑ ҫурта 22 ҫул каялла хута янӑ. Унти юсав ӗҫӗсене иртнӗ ҫул вӗҫӗнче пуҫӑннӑ. Ҫав тӗллевпе республика хыснинчен муниципалитета 23 миллион тенкӗ ытла уйӑрса панӑ.
Ку укҫапа ҫурта тулаш енчен юсаса ҫӗнетнипех ҫырлахман, шалтан та хитрелетнӗ. Йывӑр атлетсем валли пӗрремӗш хутра ятарлӑ зал хатӗрленӗ. Иккӗмӗш хутра – нумай функциллӗ спорт залӗ. Ӑна йывӑр атлетсемпе пӗрлех ҫӑмӑл атлетсем валли те пӑхса хӑварнӑ. Шахмат вӑййине юратакансен кӑмӑлне те шута илнӗ. Вӗсем валли те пӳлӗм пӑхса хӑварнӑ.
Ашшӗ киле ӳсӗр таврӑнсан амӑшӗпе тӑтӑшах хирӗҫнӗ. 14 ҫулти ывӑлӗ вара харкашура амӑшне хӳтӗленӗ. Ку ашшӗне тарӑхтарнӑ, ҫавӑнпа вӑл ывӑлне те хӗрхенмесӗр ҫапнӑ.
Ку истори Етӗрне районӗнче пурӑнакан ҫемье пирки. Следстви палӑртнӑ тӑрӑх, 57 ҫулти ашшӗ ывӑлне пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗнчен пуҫласа кӑҫалхи ҫӗртмеччен шар кӑтартнӑ.
Кӗҫех ҫак арҫыннӑн 18 ҫул тултарман ывӑлне шар кӑтартнӑшӑн, ӑна тивӗҫлӗ воспитани паманшӑн суд умӗнче явап тытма тивӗ. Ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе Етӗрне районӗн судне пӑхса тухма панӑ.
Етӗрне хулинче Ленин урамӗнче 17 томлӑ словарь авторӗ Николай Ашмарин ҫуралнӑ ҫурт упранса юлнӑ. Чӗлхеҫӗ унта 4 ҫул тултариччен пурӑннӑ.
Кӑҫал Николай Ашмарин ҫуралнӑранпа 150 ҫул ҫитнӗ май ҫав ҫурта юсаса ҫӗнетесшӗн. Вӑл хула админситрацийӗн балансӗ ҫинче шутланать, хыснара вара ун валли укҫа ҫук. Етӗрнесем ЧР Культура министерствине проектӑн ӑслӑлӑх-проект документацине хатӗрлеме заявка панӑ. Ку ведомство вара Финанс министерствине укҫан пулӑшма ыйтса заявка хатӗрлет.
Сӑмах май, Николай Ашмарин ҫуралнӑ ҫурта 2010 ҫултах ҫӗнетме палӑртнӑ. Анчах ун чухне проект экспертиза витӗр тухман.
Ӗнер, утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев Етӗрне хулинче пулнӑ. Унта вӑл «Полимерстрой» предприяти ӗҫӗ-хӗлӗпе паллашнӑ. Асӑннӑ организаци халӑхран полиэтилен юлашкине пухса тирпейлеме хатӗр.
Ҫутҫанталӑкра пластмасса темиҫе ҫӗр ҫул ирӗлет. Ӑна пуҫтарса тирпейлени ҫутҫанталӑкшӑн та усӑллӑ пулӗ, производительсемшӗн те вӑл – йӳнӗ чӗртавар.
Полиэтилена тӗрлӗ мелпе усӑ курма май пур. Эпир маларах асӑннӑ «Полимерстрой» предприяти пластмассӑран стрейч пленка хатӗрлет.
Ӳлӗмрен предприяти производствӑна тата аталантарасшӑн. Производство валли хӑйӗн оборудованине хута яма палӑртать.
Етӗрнери спирт савучӗ «100 лет Чебоксарская водка» ятпа шурӑ эрех кӑларни, ҫакӑ конкуренцие хӳтӗлесси ҫинчен калакан федераци саккунне пӑснине Чӑваш халӑх сайчӗ /news/23729.htmlпӗлтернӗччӗ.Хӑйсен ячӗллӗ эрех кӑларнине Шупашкарти ликерпа водка савучӗ асӑрханӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн вӑл Федерацин монополипе кӗрешекен службин Чӑваш Енри управленине евитленӗ.
Надзор ведомстви Етӗрнери спирт савутне 1 миллион та 327 пин те 691 тенкӗ те 4 пуслӑх штрафлама йышӑннӑ.
Монополипе кӗрешекенсем ӗҫе тӗпчеме тытӑнсан 2019 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Етӗрнери савут «100 лет Чебоксарская» ятлӑ эрех кӑларма пӑрахнӑ. Апла пулин те ӑна 1,3 миллион тенкӗлӗх штрафланӑ.
+6.3 °C