Пушкӑртстанра пурӑнакан Марина Васильева
«МИСС Интернет» (чӑв. Тӗнче тетелӗнчи хитре хӗр) конкурсра тупӑшать. Ентешӗмӗршӗн «Контактри» «MISS INTERNATIONAL UFA - 2019» пабликра пӗлтернӗ. Сасӑлав чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче вӗҫленӗ.
Конкурс тӗллевӗ Пушкӑртстанӑн нумай енлӗ культурине кӑтартасси тесе пӗлтернӗ. Унта хутшӑнакан Марина Васильева — чӑваш, 23 ҫулта. Малтан вӑл Пушкӑртстан Республикинчи Октябрьскинчи музыка коллеждӗнчен вӗренсе тухнӑ. халӗ хӗр И.Н. Ульянова ячӗллӗ ЧПУра вӗренет, халӑх юррисене шӑрантарас пултарулӑха туптать. Ӗпхӳри Культура керменӗнче юрӑҫ пулса ӗҫлет.
Конкурса Кӑркӑстан, Инди, Азербайджан, Куба, Армени, Пушкӑртстан, Тутарстан, Китай, Грузи, Ангола хӗрӗсем хутшӑнаҫҫӗ. Финалта чӑваш хӗрӗ «Илемлӗ» юрра шӑрантарӗ. Ӑна вырӑсла калаҫма пӗлмен Китай хӗрӗ те вӗреннӗ.
Конкурса хутшӑнакансен сӑнӳкерчӗкӗсемпе ҫакӑнта паллашма пулать. Марина Васильевӑшӑн ҫакӑнта сасӑламалла.
Чӳк уйӑхӗн 22-23-мӗшӗсенче Шупашкарта Чӑваш Ен Элтеперӗн Михаил Игнатьев парнисемшӗн ӑмӑрту иртмелле. Ҫавӑн чухне пирӗн республикӑра Ирӗклӗ майпа кӗрешекен хӗрарӑмсен Раҫҫейри уҫӑ кубокӗшӗн тупӑшӗҫ.
ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑмӑрту Шупашкарти Пӑр керменӗнче иртӗ. Михаил Игнатьев кубокӗшӗн Раҫҫейри хӗрарӑмсем ҫеҫ мар, Азербайджанри, Кӑркӑстанри, Беларуҫри тата Монголинчи спортсменсем те кӗрешӗҫ.
Медальсен 10 комплектне выляттарӗҫ. Чӳк уйӑхӗн 23-мӗшӗнче 17 сехетре финалти ӑмӑртусем иртӗҫ. Ун чухнехи тупӑшӑва спортпа концерт шоувӗ евӗр йӗркелӗҫ. Ирӗклӗ мелпе кӗрешекен хӗрарӑмсен ӑмӑртӑвӗ вӑхӑтӗнче хушшинче чӑваш эстрада артисчӗсем пултарулӑхӗпе киленме май туса парӗҫ.
Чӑваш Ен тӗп хулинче ҫуралнӑ Евгения Леванова тӗнче чемпионки ята пиллӗкмӗш хут тивӗҫнӗ.
Художество гимнастики енӗпе тӗнче чемпионачӗ Азербайджанри Баку хулинче иртнӗ. Унта Раҫҫей спортсменӗсем 10 ылтӑн медальтен саккӑрӑшне ҫӗнсе илнӗ. Кунсӑр пуҫне вӗсен — икӗ кӗмӗл тата виҫӗ бронза медаль. 5 мечӗкпе тунӑ хӑнӑхтарупа Раҫҫей спортсменкисем 30,00 балл пухнӑ. Ку вӑл — тӗнче чемпионачӗшӗн те, художество гимнастики енӗпе командӑсен ӑмӑртӑвӗшӗн те рекорд.
Ҫӑлтӑрлӑ ушкӑнти Шупашкар хӗрӗ — Раҫҫей тава тивӗҫлӗ спорт мастерӗ. Пултарулӑхне тӑватӑ ҫултанпа художество гимнастики енӗпе туптать вӑл. Маларах Чӑваш Енӗн художество гимнастикин республикӑри командин тӗп тренерӗ Ирина Штайнер патӗнче ӑсталӑха илнӗ. 12 ҫулта Чулхулари олимп резервӗн училищине, художество гимнастикин уйрӑмне, вӗренме кӗнӗ. Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине ӑна 2017 ҫулта йышӑннӑ.
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗренекен Алина Алексеева мас-рестлинг енӗпе иртнӗ тӗнче чемпионачӗн иккӗмӗш тапхӑрӗнче бронза медале тивӗҫнӗ. Спортсменсем Узбекистанри Алмалык хулинче ҫурла уйӑхӗн 17-18-мӗшӗсенче ӑмӑртнӑ. Унта 200 ытла спорстмен хутшӑннӑ. Вӗсем Азербайджанран, Бангладешран, Болгаринчен, Казахстанран, Кӑркӑстанран, Литваран, Пакистанран, Словакинчен, Узбекистанран, Украинӑран, Финляндинчен тата ытти ҫӗршывран пырса ҫитнӗ.
Алина Алексеева Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ тренерӗ Алексей Атласкин патӗнче пултарулӑха туптать. Узбекистанри ӑмӑртура хӗр 75 килограмчченхи виҫере вӑй виҫнӗ. Кӑҫалхи чӳк уйӑхӗнче вӑл мас-рестлинг енӗпе иртнӗ тӗнче чемпионачӗн виҫҫӗмӗш тапхӑрне хутшӑнӗ. Ӑмӑрту чӳк уйӑхӗн 15-18-мӗшӗсенче иртмелле.
Шупашкарта пурӑнакан, Азербайджанра ҫуралнӑ арҫынна хӗрарӑмсене тапӑннӑ тесе айӑпласшӑн. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн тӗпчевҫисем ку пӑтӑрмаха тӗпчесе пӗтернӗ ӗнтӗ.
51 ҫулти арҫынна хӗрарӑмсене тапӑннӑшӑн икӗ тӗслӗхпе явап тыттарма пултараҫҫӗ, ҫаратнӑшӑн — тепӗр тӗслӗхпе.
Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 5-мӗшӗнче каҫхи 8 сехет тӗлӗнче вӑл арҫын Шупашкрати Ленин проспектӗнчи нумай хваттерлӗ ҫуртсенчен пӗрин подъездӗнче 56 ҫулхи хӗрарӑм ҫумне ҫулӑхнӑ. Ҫав вӑхӑтра вӑл вӗлерессипе хӑратнӑ.
Кӗҫех арҫынна тытса чарнӑ. Шар курнӑ хӗрарӑм ӑна палласа илнӗ. Ӗҫе тӗпченӗ май 2017 ҫулхи кӑрлачӑн 30-мӗшӗнче 23-ри хӗр ҫумне ҫулӑхнӑ. Хӑратса ӑна вӑл йывӑҫ туалета илсе кӗнӗ. Малтан арҫын шухӑшӗпе ҫулӑхнӑ, унтан хӗрӗн ылтӑн япалисене тата укҫине пурӗ 21 пин тенкӗ ытлалӑх ҫаратнӑ.
Шӑп та лӑп чӗрӗк ӗмӗр каялла, 1994 ҫулхи ака уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Раҫҫей .RU наци доменне илнӗ. Ҫавна май ака уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Раҫҫей почти ятарлӑ марка кӑларнӑ. Унӑн номиналӗ — 32 тенкӗ. Виҫи — 37×37 мм. Ҫӗнӗ маркӑна 135 пин тиражпа пичетленӗ. Марка ҫине Раҫҫейӗн наци доменне ӳкерсе хунӑ. Маркӑн дизайнер-художникӗ — С. Капранов.
Федерацин ҫыхӑну агентствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, .RU домена InterNIC пӗтӗм тӗнчери центр регистрациленӗ. Домен администраторӗ — РосНИИРОС (чӑв. Раҫҫейӗн общество ҫыхӑнӑвӗсене аталантаракан ӑслӑлӑхпа тӗпчев институчӗ). СССР арканнӑ хыҫҫӑн хӑйсен доменӗсене 1992 ҫулта Литва, Эстони, Грузи тата Украина илнӗ, 1993 ҫулта – Латви тата Азербайджан.
.RU доменӑн капашсӑр аталанӑвӗ 2006-2008 ҫулсенче пулса иртнӗ.
Пӗлтӗр ҫулла Муркаш районӗнче Елена Рябцева режиссер ӳкернӗ «Юман» фильмне
авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Лондонри «INSHORT 2018» кинофестивальте кӑтартнине эпир пӗлтернӗччӗ. Кун ҫути курнӑранпа тӗрлӗ кинофорума ҫитме ӗлкӗрнӗ ӗҫпе халӗ тата Турцинче паллаштарнӑ.
Авӑн уйӑхӗн 22-30-мӗшӗсенче Турцинчи Адана хулинче Пӗтӗм тӗнчери 25-мӗш кинофестиваль иртнӗ. Елена Рябцева ӳкернӗ кӗске метражлӑ фильма унта «Тюркский мир» (чӑв. Тӗрӗк тӗнчи) конкурсри мар программӑна кӗртнӗ.
Турцинче пулнине Елена Рябцева асра юлмалли пулӑм тесе хаклать. Ҫыран хӗрринче вырнаҫнӑ хула илемӗпе киленнипе пӗрлех конкурс тата конкурс мар программӑна кӗртнӗ ӗҫсемпе кӑсӑкланса паллашнӑ. Алексея Федорченко кинорежиссер тата продюсер ирттернӗ ӑсталӑх сехетӗнче ҫӗннине ӑша хывнӑ. Сӑмах май каласан, А. Федорченкон «Овсянки» фильмӗ чӑваш «Юманӗн» референсӗ пулнӑ.
Фестивале Дагестанри, Кабарда-Балкарти, Пушкӑртстанри, Якут Республикинчи, Гагаузинчи, Кӑркӑстанри, Азербайджанри киноӑстисем хутшӑннӑ.
Астана хулинче Казахстан Республикин Президенчӗн администрацийӗ тата Пӗтӗм тӗнчери тӗрӗк академийӗ «Ұлы Дала» (Анлӑ уй-хир) ятпа виҫҫӗмӗш форум ирттернӗ.
Чӑваш Республикинчен унта Тюркологсен пӗтӗм тӗнчери ассоциацийӗн президиумӗн пайташӗ, Турцири лингвистика пӗрлӗхӗн член-корреспонденчӗ, Пӗтӗм тӗнчери болгароведени академийӗн чӑн пайташӗ, Чӑваш Республикин ӑслӑлӑхӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, филологи наукисен тухтӑрӗ Николай Егоров хутшӑннӑ.
Форумра тюркологи ӑслӑлӑхӗн аталанӑвне пысӑк тӳпе хывнисене уйрӑммӑн чысланӑ. Пӗтӗм тӗнчери тӗрӗк академийӗн ылтӑн медальне — Николай Егоров (Чӑваш Ен), Фирдаус Хисамитдинов (Пушкӑртстан), В. Томсен ячӗллӗ кӗмӗл медальне Олег Мудрак (Мускав) тата Чулун Сампилдондов (Монголи) тивӗҫнӗ. Палӑртса хӑвармалла, Пӗтӗм тӗнчери тӗрӗк академийӗн ылтӑн медальне тӗрлӗ ҫулсенче казах поэчӗ Олжас Сулейманов, паллӑ тюрколог ӑсчах Дмитрий Насилов, Узбекистанри наукӑсен академийӗн академикӗ Ахмадали Аскаров, Азербайджанри наукӑсен наци академийӗн президенчӗ Акиф Ализаде, 2015 ҫулхи Нобель премийӗн лауреачӗ Азиз Санжар, Кемал Карпат историк-тюрколог, Америка историкӗ Эдвард Олуорт тата паллӑ ытти ӑсчах илнӗ.
Чӑваш Ен Хусанта иртекен Пӗтӗм тӗнчери тӗрӗк киновӗн фестивальне хутшӑнать. Кинофорума пуш уйӑхӗн 21-25-мӗшӗсенче пуҫтарӑнӗҫ.
Вӑл Стамбулта пӗлтӗр иртнӗ Тӗрӗк тӗнчи кино ассоциацийӗн президиум ларӑвӗн йышӑнӑвӗпе пулать. Кинофорум валли Тутарстана суйласа илнине темиҫе сӑлтавпа ӑнлантараҫҫӗ. Тутарсен, сӑмахран, мӑсӑльман киновне ирттерес опыт пур тата республикӑра халӑхсен йӑли-йӗркине аталантарассипе ҫине тӑраҫҫӗ.
Тӗрӗк киновӗн фестивальне Турцирен, Казахстанран, Кӑркӑстанран, Узбекистанран, Азербайджанран тата Туркменистанран килсе ҫитмелле. Хамӑр ҫӗршыври регионсенчен, Тутарстансӑр пуҫне, Пушкӑртстанран, Якут Республикинчен, Хакас Республикинчен тата, маларах каларӑмӑр ӗнтӗ, Чӑваш Енрен хутшӑнмалла.
Пирӗн республикӑри Кинематографистсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫин ҫумӗ Ильтимер Ефремов ҫак йӗркесен авторне пӗлтернӗ тӑрӑх, чӑвашсем Марат Никитинӑн «Хорло» фильмӗпе кайӗҫ.
Паян Шупашкарта ирӗклӗ мелпе кӗрешекен хӗрарӑм-ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртӗҫ.
Тӗнче кубокӗ ӗнер, раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, Шупашкарти Пӑр керменӗнче савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӑлнӑ.
Ӑмӑртӑва Японирен, Китайран, АПШран, Азербайджанран, Монголирен, Швецирен, Украинӑран тата Раҫҫейрен пӗрлештернӗ ушкӑнсем килсе ҫитнӗ.
Чӑваш Енре пурӑнакансен ячӗпе Михаил Игнатьев Элтепер саламланӑ. «Пире тӗнчери чи чаплӑ та сумлӑ, паллӑ, вӑйлӑ спортсменсене кӗтсе илме шаннӑ. Ҫакӑ чӑннипех те пысӑк чыс пирӗншӗн. Паянхи пурнӑҫ таппинче патшалӑх политики спорт аталантӑр тесе чӑннипех те курӑмлӑ ӗҫсем туса пыни куҫкӗретех, условисем ҫителӗклӗ», — тенӗ республика ертӳҫи.
Тӗнчери кӗрешӳҫӗсен федерацийӗн вице-президенчӗ Наталья Ярыгина хӑйӗн саламӗнче республика ертӳлӗхне мухтаса тав сӑмахӗсем каланӑ тесе хыпарланӑ ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче.
+12.3 °C