Чечек
Тавралăх ырлăхпа тулса
Ярать илемлĕ ташшине.
Тар çуркунне. Ян сассемпе
Яр уçă çут çанталăк тулчĕ;
Тавралăх тĕрлĕ тĕссемпе
Хавассăн пăхрĕ те йăл кулчĕ.
Пур чĕрĕлĕх ĕçре: чĕр чунĕ
Иртен каçчен ав тăрмашать;
Çерçишĕн те кун ырлăх кӳнĕ:
Сикет, вĕçет вăл, тăрăшать.
Чун савăнать, çĕкленчĕ кăмăл.
Ах, пур-ши ырлăхăн виçи?
Анчах та пурнăç — çамрăк хăмăл,
Хуçма пултарĕ шухă çил.
Каç. Тӳпене ак хĕвел анăç
Пĕветрĕ хĕп-хĕрлĕ сăнпа.
Вăл сыв пуллашрĕ те кунпа
Вăраххăн сӳнчĕ — çитрĕ манăç.
Систерчĕ хăйĕн сăвапне,
Анчах та çук: кĕпер патне
Хĕр анчĕ, тăчĕ, калăн, тăлăх.
Ах, мĕн пирки ун пичĕ тăрăх
Куççуль, йăр-йăр чупса, тумламăн
Çĕре чĕр сывлăм пек ӳкет-ши,
Пуçне хĕр хурлăхлăн пакет,
Тен, ĕмĕтне шăпи тăлланă?
Ăçта каяс пуç анрасассăн,
Мĕнле чăтас чĕре сурсан,
Умра хура инкек тăрсассăн,
Пĕрле, юлмасăр, вăл пырсан?
Тулашăн, чирлĕн, асапланăн...
Çемçелĕ чун-чĕрӳ йĕрсен;
Ытла та тим чĕрре кĕрсен
Эс ăс хушнипеле лăпланăн.
Вăраххăн кăмăлу çĕкленĕ,
Эс тухăн чун асапĕнчен,
Çĕнелĕ шанчăк, чечекленĕ,
Эс юлмăн ĕмĕтпе пĕччен.
Чечекшĕн çут тĕнче хупланнă:
Йĕри-тавра шыв-шур, карта.
Памасăр канăç кăкăрта
Хавшак чĕри ун асапланнă:
«Ăçта-ши хăтлăх, хăш енче?»
Вĕçет ăспа вăрман, хир урлă.
Пулсан та çулĕ сăртлă, шурлă,
Ун пысăк шанчăк хăйĕнче.
Анчах хăçан та кам кантарĕ
Ăсне, хĕрӳллĕ чĕрине,
Кам паре ăс, кам ăнлантарĕ,
Кам уçĕ чăнлăх çăрине?
Чĕри хускалчĕ çамрăк хĕрĕн...
Тен, кулăн та, тен, вăрттăн йĕрĕн,
Туйсассăн шиклĕ шанчăка.
Анчах ăçтан тĕлне пĕлетĕн,
Тен, шухăшра эс йĕркелетĕн
Пуçра тăран саланчăка.
Кам тухрĕ çул сине? Ишут...
Те чухăнланĕ хĕр, те пуйĕ
Те халĕ вăл хăйне хăй суйĕ? —
Тавлашрĕ ăс тимпе çĕр хут.
Чечек, эс камшăн, мĕн упран,
Иртни сан тухрĕ-им шутран?
Анчах та кăмăлĕ пăлханнă —
Чечекĕн пуçĕ усăнать.
Кам йӳтĕмсĕр ăна ылханнă,
Кам халь ăна усал сунать?
Йышра хăйне тытман йĕркесĕр,
Ват çын сăмахĕнчен тухман,
Чĕнсессĕн çын пулман чĕлхесĕр,
Çук, çĕн тĕне те çулăхман.
Çапах çĕнни вăл илĕртӳллĕ,
Пыраканни курман тиркӳ...
Каçхи чĕр сывлăшра чĕнӳллĕн
Сапать чан сассине чиркӳ.
Чечек халь утре ун патне.
Хĕр чун-чĕри таса та тăрă,
Ăс йăнăшсан, çырлахтăр Турă,
Кăтарттăр хăйĕн хăватне...
Пусма, чул паперть, тимĕр алăк,
Тивлетлĕ сĕмлĕх тăнн тăрать:
Тен, вăл илĕртекен пахалăх,
Анчах чун çӳçенет, хăрать
Шала кĕрсессĕнех вăл темшĕн.
Курать хĕр: халăх чиркӳре.
Мĕнпе паха ку çурт этемшĕн,
Тен, шанчăк халăха кӳрет?
Пĕччен... Курмасть таврарине;
Çумра никам та çук пек уншăн.
Халь тур умне пулас кун-çулшăн,
Сирес пуçри шыв çаврине,
Хăй шухăш-туйăмне хурасшăн.
«Ах, Туррăм, пӳлĕхĕм, тархасшăн,
Илтсем мана, курсам çӳлтен,
Эс ан кайтар мана сӳлтен.
Парсам мана халь чăтăм, тӳсĕм
Кĕтсе илме ыр кунăма;
Сая ан кайтăр манăн ӳсĕм,
Çул такăр пултăр пынă май».
Хĕр чул пек хытнă; хускалмасăр,
Тăрать вал лăпкă, тĕлĕрсе.
Тен, куççульне халь кăлармасăр, —
Вăл вăрттăн, ăшĕнче йĕрсе, —
Хăйне паян лăплантарасшăн,
Ăсра хăй тунă тĕнчене, —
Унта йăпаннă пĕчченех, —
Никам сисми тухса тарасшăн?
Çӳçенчĕ, ыйхăран вăранчĕ.
Ах, тин кантарчĕ кăшт чунне.
Те ырлăхран? — хĕр çупăрланчĕ
Хăй çĕнĕ ĕмĕчĕ çумне.
XIV
Хуçа килни виç уйăх иртрĕ;
Ялан ĕçре е кантурта.
Калайпала çуртне халь витрĕ —
Вăл типтерлерĕ кил-çурта.
Ишут ниçта каймасть чĕнмесĕр:
Ак, Хусана тумарĕ йĕр.
Анчах пĕррехинче кĕтмесĕр
Каç умĕн çитрĕ ват курьер.
О, йыхăрать-мĕн кĕпĕрнаттăр,
Çырать: шанатпăр килессе.
Ишут шутларĕ: «Тура патăр,
Шанманччĕ эп вăл чĕнессе».
Тĕллевлĕ шухăш — ĕç тăрлавĕ;
Телей, çав шухăш çитĕнсен.
Туйни — телейĕн шăнкăравĕ,
Иккĕленмесĕр пыр илтсен,
Йăла, йĕрке — вăл никĕс; унсăр
Пымасть-тĕр пурăнăç ăнса.
Йĕрки-йăли пулсан та сумсăр,
Тăрас пулать-çке пăхăнса.
Ишут тăмасть çакна пĕлмесĕр,
Вăл çавăнпа ним тĕллемесĕр
Тухман. Шутлать: «Ку йыхăрав
Халь пултăр маншăн шăнкăрав».
Каçпа пуçланмаллаччĕ бал,
Анчах паян Ишутăн траур.
Пĕлет вăл: ашшĕсем авал
Вилнисене манман. Халь авăр,
Шыв çаврăнни ун пуçĕнче,
Пин шухăш пăтранса тăрать-мĕн:
Мĕнле усал вăй пур енчен
Вулавçăсен шухăшĕ
Çĕнĕ комментари хуш
ZoofLyncattat (2009-04-28 07:39:00):
NusSlalkskila Wrorsnasp