Ку информацие илтнӗ хыҫҫӑн ку йыша камсем кӗни пирки паллаканӑмсем те хытах пуҫ ватрӗҫ-ха. Чӑваш Енӗн сывлӑх министрӗ Алла Самойлова страхлакан медицина организацийӗсем пӗлтӗр ҫынсем хушшинче ыйтӑм ирттерни тӑрӑх пӗлтернӗ. Ара, пур ҫын та ыйтӑма хутшӑнман курӑнать те пустуях тӗлӗнчӗҫ пулас пӗлӗшӗмсем.

Юрӗ, айккинелле пӑрӑнар мар-ха. Тухтӑрсен ӗҫ-хӗлӗпе кӑмӑллисем пиркиех калаҫар. Хайхи ыйтӑма хутшӑннисен 71,1 проценчӗ тухтӑрсен пулӑшӑвне пысӑка хурса хаклаҫҫӗ-мӗн. Ҫав вӑхӑтрах кӑмӑлсӑррисем те тупӑннӑ. Анчах пустуйран чан ҫапакансем те пур имӗш. Акӑ, эмелпе тивӗҫтернин пахалӑхӗ пирки ҫӑхавлакансенчен 3,7 проценчӗ кӑна сӑлтав пуррипе кӑмӑлсӑрланнӑ пулать. Ыттисем ҫӑвар тутине сая яраса шавланӑ пек пулса тухать-ши вара? Ҫӑмӑллӑ рецепт ҫырса паманнишӗн ҫынсен 9 проценчӗ кӑмӑлсӑрланнӑ. Эмелне пӗтӗм тӗнчери патентламан ятпа ҫырса паманни те час-часах тӗл пулать иккен. Ҫӑхавсен 46 проценчӗ ҫавӑнпа ҫыхӑннӑ.

Винсент Дор — хрантсуссен кардиологӗ

Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Монакори чӗре хирургийӗн центр ертӳҫипе Винсент Дорпа тӗл пулнӑ. Франци тухтӑрӗ — «Дор процедури» текен тӗлӗнмелле меслетӗн авторӗ иккен. Унпа республика Элтеперӗ Чӑваш Енри кардиохирурги ыйтӑвӗсене сӳтсе явнӑ.

Тӗлпулӑва ҫавӑн пекех республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗн ҫумӗ Татьяна Богданова, республикӑри кардиодиспансерӑн тӗп врачӗ Татьяна Мизуров, асӑннӑ учрежденире тӗп врачӑн хирурги енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ Вадим Бабокин тата ЧР Сывлӑх сыхлав министерствин тӗп кардиохирургӗ Владислав Кашин хутшӑннӑ.

Винсент Дор тухтӑр шучӗпе 40–60 койкӑллӑ пысӑках мар медицина центрӗсем уҫсан аван. Вӗсенче, паллах, пысӑк технологиллӗ хатӗр-хӗтӗр тата ӑслӑ-тӑнлӑ та пултаруллӑ ӑстасем пулмалла. Ун пек центрта ҫулталӑкра 2,5 пине яхӑн катретизаци тата чӗре операцийӗсене 800 таран ирттерме май пур иккен. Вӗсене уҫасси укҫа-тенкӗ тӗлӗшӗнчен те перекетлӗ-мӗн.

Нумаях пулмасть «Профессири чи лайӑххи» республика конкурсӗнчи «Чи лайӑх фельдшер» номинацире васкавлӑ медпулӑшӑвӑн чи лайӑх бригадине палӑртнӑ. Унта васкавлӑ медпулӑшӑвӑн вӑтам медицина пӗлӗвӗ илнӗ специалистсем хутшӑннӑ.

Конкурс комиссийӗн членӗсен йышӗнче ЧР Сывлӑх министерствин, катастрофа медицина центрӗн, ЧР вӑтам медицина ӗҫченӗсен ассоциацийӗн ӗҫченӗсем кӗнӗ.

Конкурс пилӗк тапхӑрпа иртнӗ. Пӗрремӗшӗ медицина организацийӗсенче иртнӗ. Пурте хӑйсене тӗрлӗ конкурсра тӗрӗсленӗ: теори пӗлӗвӗ, фармакотерапи, васкавлӑ терапи тата реанимаци… Юлашкинчен диагноз палӑрма пултарассине, медицина пулӑшӑвӗ парассине, чӗрепе ӳпке реанимацине тӑвассине тӗрӗсленӗ.

Конкурс пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн, чи лайӑх бригада ятне Шупашкарти Калинин районӗнчи васкавлӑ медпулӑшу подстанцийӗ тивӗҫнӗ. Чи лайӑх фельдшер ятне Шупашкарти Калинин районӗнчи васкавлӑ медпулӑшу фельдшерӗ Павел Коршунов илнӗ. Конкурсҫӑсене Хисеп хучӗсемпе, парнесемпе чысланӑ.

Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун умӗн ҫу уйӑхӗн 29–30-мӗшӗсенче 300 ытла ҫын юн панӑ. Вӗсене пурне те унта пӗр тӗллев — ҫын пурнӑҫне ҫӑласси — илсе ҫитернӗ.

Вӗсенчен 190-шӗ пурнӑҫӗнче юн пӗрремӗш хут панӑ. Килнисен йышӗнче сайра тӗл пулакан юн ушкӑнӗллисем, юн резусӗ минуслисем те пулнӑ. Ку вара уйрӑмах паха. Шӑпах сайра тӗл пулаканнисем уйрӑмах кирлӗ.

Ҫу уйӑхӗн 26–28-мӗшӗсенче ача-пӑча медицина организацийӗсенче промо-акци иртнӗ. Унпа килӗшӳллӗн пӗчӗк пациентсем аслисене тав тунине кӑтартакан открыткӑсем ӳкернӗ. Медицина стационарӗсенче сипленекен ачасем алӑ вӗҫҫӗн ӳкернӗ ӳкрчӗксем кирек камшӑн та хаклӑ.

Ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче туртма пӑрахмалли тӗнчери куна палӑртаҫҫӗ. Ҫитменнине тата ҫитес уйӑхӑн 1-мӗшӗнчен чӗлӗм туртма мӗнпур кафере, халӑх пухӑнакан ытти вырӑнта туртма чарӗҫ.

«Русвелос» текен Раҫҫейри юхӑм (ун пекки те пур иккен) ҫӗршывӑн хулисенче «Велосипед чӗлӗмрен лайӑхрах!» велочупусем ирттерӗ. Ун пек мероприятие палӑртнӑ хуласен шутӗнче Мускав, Барнаул, Орск, Петропавловск-Камчатски тата ыттисене асӑннӑ.

Шупашкара илсен, велочупӑва хутшӑнас кӑмӑллисене ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Чапаев скверӗнче кӑнтӑрла иртни икӗ сехетре пухӑнма ыйтаҫҫӗ.

Чӑваш Енре наркотик хутӑшӗсемпе тата психотроплӑ япаласемпе туслисем валли реабилитаци центрӗ уҫӑлма пултарать. Ҫак ыйтӑва ӗнер наркотикпа кӗрешекен комисси ларӑвӗнче сӳтса явнӑ.

ЧР Элтеперӗн администрацийӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх, Атӑлҫи федераци округӗнчи 14 регионта кунашкал центр пур ӗнтӗ. 3 субъектра ҫеҫ уҫӑлман-мӗн. Ҫав шутра — Чӑваш Енре те. ЧР Сывлӑх министерстви наркотик хутӑшӗсемпе тата психотроплӑ япаласемпе айкашакансене сиплемелли реабилитаци центрне Шупашкарти халӑха социаллӑ пулӑшу паракан центр ҫумӗнче уҫма палӑртать.

Общество организацийӗсем вара наркоманипе кӗрешмелли ҫӗнӗ методикӑсем шухӑшласа кӑларма, ӑна пурнӑҫа кӗртме пулӑшӗҫ. Хальлӗхе вара наркомансене республикӑри наркологи диспансерӗнче сиплеҫҫӗ.

Республикӑри кардиологи диспансерӗ

«Республикӑри кардиодиспансера консультацие лекес тесен мӗншӗн икӗ уйӑх ытла кӗттереҫҫӗ?» Ҫапла кӑсӑкланнӑ Красноармейски районӗнчи Чатукасси ялӗнче пурӑнакан Венера Иванова. Аплах пулсан ыйтӑвӗ, тӗрӗссипе, уншӑн кӑна ҫивӗч марри паллӑ ӗнтӗ. Ара, камӑн ҫавӑн чухлӗ кӗтес килтӗр!

Хӗрарӑмӑн ыйтӑвӗ пирки республикӑн Сывлӑх сыхлав тата социаллӑ аталану министерстви ятарлӑ хутсемпе ҫыхӑнтарса специализациленӗ медицинӑпа санитари пулӑшӑвӗ кӳмелли вӑхӑт 10 кунтан иртмелле мар тесе пӗлтерет.

Республикӑри кардиологи центрне черет вӑрӑммине ведомство темиҫе сӑлтавпа ҫыхӑнтарать. Ҫав шутра ҫынсем унта хӑйсем тӗллӗн кайма шут тытни те пур. Иккӗмӗш йывӑрлӑх кардиолог тухтӑрсем ҫитменнипе ҫыхӑннӑ-мӗн. Виҫҫӗмӗш сӑлтавӗ черете ҫырӑннӑ пациентсен 30 проценчӗ палӑртнӑ вӑхӑта йышӑнӑва пымасть имӗш.

Медицина пулӑшӑвӗ парас йӗрке пӑхӑнмасан асӑннӑ диспансерӑн тӗп врачӗн ҫумӗпе Ольга Геннадьевна Пульхеровскаяпа ирхи 8 сехетрен пуҫласа 17 сехетчен 62-01-91 номерпе ҫыхӑнма сӗннӗ.

Чӑваш Республики 2006 ҫултанпа ҫынсем вилеслӗх 11,5 процент чакнӑ. Юн ҫаврӑнӑшӗн чирӗсемпе вилесси 22,9 процент, туберкулезпа икӗ хут ытла, пӗчӗккисем ҫут тӗнчерен уйрӑласси икӗ хута яхӑн сахалланнӑ. Ҫемьере ачасем ҫураласси нумайланни пирки пӗлтернӗччӗ. Иккӗмӗш, виҫҫӗмӗш тата тӑваттӑмӗш ача ҫуратма килӗшекенсем йышлӑ-мӗн.

Кӑҫал тӗлне республикӑра ҫынсен вӑтам ӗмӗрӗ 70,8 ҫулпа танлашнӑ, пӗлтӗр 70,3 ҫул пулнӑ. 2020 ҫул тӗлне Чӑваш Енри ҫынсем вӑтамран 71,2 ҫул пурӑнма тытӑнасса шанаҫҫӗ.

ЧР Сывлӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарта «Диабет — сипленме вӑхӑт!» акци иртет. Мероприяти ҫу уйӑхӗн 12–14-мӗшӗсенче, ирхи 9 сехетрен пуҫласа 15:00 сехетчен Республика тӳремӗнче пулӗ. Палӑртнӑ вӑхатра диабет-центр ӗҫлӗ.

Кашниех юнри сахӑр шайне тӗрӗслеме, эндокринолог тухтӑрпа канашлама пултарӗ. Чи малтанах тулли кӗлеткеллӗ, хускану нумай туман, стреспа аптӑракан, тӗрӗс мар апатланакан ҫынсене тӗрӗсленме сӗнеҫҫӗ.

Акцие «Профилактика — сывӑ наци тӗпӗ» проектпа килӗшӳллӗн ирттереҫҫӗ. Йӗркелӳҫи — сусӑрсен «ДиаС» общество организацийӗ.

Шупашкарта ача-пӑча клиника больницинче «беби бокс» лартасшӑн. Хӑш-пӗр хӗрарӑм ача ҫуратсан унран тискер мелпе хӑтӑлать: урамра хӑварать, ҫӳп-ҫап витрине хурать… Ҫакнашкал амӑшӗсем валли ятарласа «беби бокс» лартасшӑн. Ҫапла майпа ачан сывлӑхӗ сиенленмӗ.

ЧР Сывлӑх министерстви «Шанчӑк сӑпки» ыркӑмӑллӑх фондне пулӑшма йышӑннӑ. «Беби бокса» (е ӑна «пурнӑҫ чӳречи» теҫҫӗ) проектпа килӗшӳллӗн лартӗҫ.

«Беби бокс» — кравать, унта ачине пӑрахма шухӑшланӑ амӑшӗсем пепкине ҫавӑнта хӑварма пултараҫҫӗ. Унта пӗчӗкскере сивӗ пулмӗ. Ачана «беби бокса» хурсан сасӑ сигналӗ пулӗ, ҫавӑнпа тухтӑрсем кун пирки ҫийӗнчех пӗлӗҫ. Пепке ҫинче суран йӗрӗсем ҫук-тӑк ача хӑварнӑ хӗрарӑм тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫармӗҫ. Пур-тӑк амӑшне шырама пуҫлӗҫ.

«Беби боксра» сигнал пулсанах тухтӑрсем ача патне пырӗҫ, ӑна специалистсем патне илсе кайӗҫ, вӗсем анализсем илӗҫ. Хӑварнӑ ача пирки полицие тата опека органне пӗлтерӗҫ.

«Беби бокссене» кӑҫал вырнаҫтарма палӑртнӑ. Ку хӗрарӑм хӑйӗн тин ҫуралнӑ ачине вӗлересрен сыхласса шанаҫҫӗ. Ара, ҫулсерен кунашкал пӑтӑрмах 130 хут ытла пулать-ҫке.

Малалла...