Ҫӗнӗ кӳмесем

ЧР Наци вулавӑшӗнче иртнӗ ыркӑмӑллӑх акцийӗпе килӗшӳллӗн ҫапӑҫусене хутшӑннӑ ветерансене сахал тупӑшлӑ ҫемйисене спорт кӳмисем парнеленӗ.

ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерствин сайчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Наци вулавӑшӗнче «Наци ыркӑмӑллӑх фончӗ» грант акцийӗ иртнӗ. Ҫапӑҫусене хутшӑннӑ ветерансен сахал тупӑшлӑ ҫемйисен шӑпах ҫавӑнта спорт кӳмисем, компьютер-ноутбуксем парнеленӗ.

Паллӑ сусӑр спортсменсем ҫакнашкал кӳмесем ҫинче тӗнче, Европа чемпионӗсем пӗрре мар пулса тӑнӑ.

— Ку кӳме питӗ меллӗ, пӗтӗмпех манӑн кӗлетке ҫӳллӗшӗпе тата йывӑрӑшӗпе килӗшӳллӗн. Эпӗ бадминтонпа туслӑ, ҫавӑнпа ку кӳмепе мана ҫӑмӑлрах пулӗ, — тенӗ Валентина Евдокимова. Вӑл ҫӗнӗ виҫӗ кӳмерен пӗрине тивӗҫнӗ.

Ҫак гранта Чӑваш Республикинчи ҫапӑҫусене хутшӑннӑ ветерансен «Доблесть» общество организацийӗ пӗлтӗр выляса илнӗ. Тивӗҫнӗ укҫапа ветерансен пӗр ушкӑнӗ санаторире сипленнӗ. Ҫапӑҫӑва хутшӑннӑ ветерансен ҫемйисене спорт тумӗпе пушмакӗ, спорт инвентарӗ панӑ. Ветерансен ачисем ҫулла Раҫҫейӗн кӑнтӑр енчи сывлӑха ҫирӗплетмелли лагерьсене кайӗҫ. Ҫав йышра — Евпатори те.

Малалла...

Паян Шупашкарта вырнаҫнӑ Президентӑн пепкелӗх центрӗнче «Ачасене — ачасем» акци пуҫланнӑ. «Вӑрман юмахӗ» санаторинче канакансем асӑннӑ центрта ҫут тӗнчене килекенсем валли парнесем хатӗрленӗ. Йӑлтах хӑйсен аллипе ӑсталанӑ вӗсем: калпак, нуски ҫыхса илсе пынӑ. Пепкелӗх центрӗнче выртаканскерсемшӗн сывлӑш температури те пӗлтерӗшлӗ те, вӗсене каплак пӗртте чӑрмантармӗҫ теҫҫӗ иккен пульницӑра ӗҫлекенсем.

Ачасем пепкесене, вӗсен ашшӗ-амӑшне тата тухтӑрсене хавхалантарма ҫырусем шӑрҫаласа хатӗрленӗ. Сӑмахран, ҫапла ҫырнӑ: «Ытарайми пӗчӗк ача! Манӑн шӑллӑм та вӑхӑт ҫитиччен ҫуралнӑ. Вӑл сывлайман. Халӗ вӑл икӗ ҫулта, унӑн йӑлтах йӗркеллӗ» е тата «Кӑштахран эпир санпа «Вӑрман юмахӗнче» канӑпӑр. Эсӗ мӗн чухлӗ тайнине тӗрӗслӗп».

Акци малалла тӑсӑласса шанаҫҫӗ. Унта ытти сывлӑх учрежденийӗсем те хутшӑнасса шанаҫҫӗ.

Чӑваш Ен Элтеперӗн администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 2013 ҫулхи раштав уйӑхӗнче Чӑваш Республикипе «Васкавлӑ тата тӑхтама юраман пулӑшу» АНО алӑ пуснӑ килӗшӗве пурнӑҫа кӗртме тытӑннӑ. Чӑваш Ене васкавлӑ медпулӑшӑвӑн ҫӗнӗ 39 машини ҫитнӗ.

Нумаях пулмасть ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарти тата Ҫӗнӗ Шупашкарти васкавлӑ мудпулӑшу станцийӗсен подстанцийӗсене ҫӗнӗ автомашинӑсен уҫҫисене панӑ. Михаил Васильевич каланӑ тӑрӑх, васкавлӑ медпулӑшӑвӑн автопаркӗ 100 проценчӗпех ҫӗнелнӗ.

Шупашкара 27 машина лекнӗ. «Газель-Бизнес» автомобильсене медицина аппаратурипе, наҫилккасемпе, ГЛОНАСС GPS системӑпа тивӗҫтернӗ. Ҫӗнӗ Шупашкара 8 машина ҫитнӗ. 4 автомашина резервра пулӗҫ.

«Васкавлӑ тата тӑхтама юраман пулӑшу» АНО дректорӗ Илья Ковалев республикари виҫӗ муниципалитетра «03» службӑн автопаркне ҫӗнетес тӗлӗшпе калаҫусем пыраҫҫӗ.

Ака уй ӑхӗн 2-мӗшӗнче ачасемпе ҫамрӑксен реабилитаци центрӗнче ҫавра сӗтел иртнӗ. Ӑна аутизмпа аптӑракан ачасене халалланӑ. Ҫак куна ахальтен суйламан: акан 2-мӗшӗнче аутизм пирки информаци сармалли кун.

Шупашкарта аутизм ыйӑвне пӗрремӗш хут хускатнӑ. ЧР Хӗрарӑмсен канашӗн председателӗ Ольга Зайцева юлашки вӑхӑтра Чӑваш Енре ҫак чирпе аптӑракан ачасен йышӗ ӳснине пӗлтернӗ. Халӗ ҫакнашкал 79 шӑпӑрлан шутра тӑрать.

Ҫивӗч тепӗр ыйту — аутизмпа чирлӗ ачасен реабилитацийӗ. Ҫавра сӗтелре ҫак чире маларах тупса палӑртни пӗлтерӗшлӗ вырӑн йышӑннине каланӑ. ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерствин штатра тӑман психотерапевчӗ Елена Клинина пӗлтернӗ тӑрӑх, сиплевпе реабилитаци курсне ача 5-6 ҫулта чухнех тытӑнмалла. Аутизм тӗппипех сипленменни паллӑ-ха, анчах хальхи технологисемпе усӑ курса ачана хӑйӗн кӑмлӑлне контрольлеме, хӑранипе кӗрешме вӗрентме пулать. Псхотерапевт хальхи вӑхӑтра аутизм чир мар, ҫыннӑн хӑйне евӗр аталанӑвӗ пулнине палӑртнӑ.

Ҫавра сӗтелре аутизмпа чирлӗ ачасене вӗрентесси, воспитани парасси пирки те калаҫнӑ. Ҫакнашкал ачасене пӑхса ӳстерекен амӑшӗсем хӑйсен пурнӑҫӗпе паллаштарнӑ, сӗнӳсем панӑ.

Малалла...

Чӑваш Енри эмел лавккисенче спиртлӑ препаратсене пули-пулми сутма чарӗҫ. Ҫакна тума мӗн хистенӗ-ха? «Симӗс ҫӗлен» авӑрне лекнисем шӑпах ҫакнашкал эмелсемпе наркӑмӑшланаҫҫӗ.

Шупашкарта ҫак ыйтӑва ҫавра сӗтелре сӳтсе явнӑ. Унта пысӑк аптекӑсен ертӳҫисене те чӗннӗ. Эрех-сӑрапа туслашнисем укҫа перекетлес тесе аптекӑра спиртлӑ шӗвек туянаҫҫӗ. Пӗлнӗ-пӗлмен препарата кӳпсе лартаҫҫӗ, наркӑмӑшланнӑскерсене пульницӑна илсе ҫитереҫҫӗ.

Чӑваш Республикинче, 2012 ҫулпа танлаштарас пулсан, алкоголизм чирӗпе апӑракансен йышӗ 0,3 процент чакнӑ. Эрех-сӑрапа наркӑмӑшланакансен хисепӗ те пӗчӗкленнӗ. Ҫапах ку ыйту халӗ те ҫивӗч-ха.

ЧР Сывлӑх сыхлавӗпе социаллӑ аталану министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ Татьяна Богданова аптекӑсене «фанфуриксене» спиртлӑ мар шӗвексемпе ылмаштарма сӗннӗ. Харпӑр аптекӑсен ертӳҫисене ҫакнашкал проектӑн меморандумне панӑ.

Икӗ пысӑк аптека тетелӗ ҫакнашкал условисене йышӑннӑ. Вӗсем ыттисене тӳре-шарасен пуҫарӑвне шута илме чӗнсе калаҫҫӗ.

mamainfo.com.ua сайтри сӑнӳкерчӗк

Чӑваш Енри Хулари 1-мӗш клиника пульници ҫӗнӗ йышши компьютер технологийӗ пуррипе мухтанма пултарать. Вӑл ача кӗтекен хӗрарӑмӑн кӑмӑл-туйӑмне сӑнама пулӑшать.

Ҫӗнӗлӗхпе хӑҫан усӑ кураҫҫӗ-ха? Хӗрарӑм ача ҫуратас умӗнхи тапхӑрта. Уйрӑмах ку варти пепке патологипе ҫуралас хӑрушлӑх пуррисене пырса тивет. Ҫак технологие шӑпах малтан вӗсемпе усӑ курма тытӑнӗҫ. Психофизиологи хатӗрленӗвӗ пулас амӑшне кӗлетке тӗлӗшӗнчен те, кӑмӑл тӗлӗшӗнчен те хатӗрленме пулӑшӗ. Ҫӗнӗлӗх ача кӗтекенскере стреса парӑнтарма пулӑшӗ, тӗрӗс сывлама вӗрентӗ.

Аппарат пулӑшнипе хӗрарӑм организмӗнчи психоэмоци йеркене кӗрет. Занятисем вӑхӑтӗнче профессионал психолог хӗрарӑмӑн психологи шайӗнчи сывлӑхне палӑртӗ.

Нумаях пулмасть Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерствин тӗп гастроэнтерологӗ Лариса Тарасова Питӗр хулинче иртнӗ ҫӗршывӑн гастроэнтерологӗсен XIV съездне хутшӑннӑ. Унта пухӑннӑ тухтӑрсем вар-хырӑм чирӗсемпе епле кӗрешессине, тӗрӗс апатланассине, гастроэнтерологинчи ҫӗнӗ диагностика тата сиплев мелӗсене тата ытти ыйтӑва пӑхса тухнӑ.

Пухӑва хутшӑннӑ Лариса Тарасова сахӑр диабечӗпе тата пӗверпе аптӑракансен вар-хырӑмӗ те чирленине республикӑн клиника пульницин эндокринологи уйрӑмӗн заведующийӗпе Игорь Мадяновпа тата эндоскопи уйрӑмӗн пуҫлӑхӗпе Надежда Аверинӑпа пӗрле пулса тунӑ тӗпчевпе паллаштарнӑ.

Съездра йывӑр хӗрарӑмсен апат ирӗлтерекен органӗсен чирне палӑртассипе тата сиплессипе ӗҫлекен ятарлӑ ушкӑн туса хума йышӑннӑ. Унта макларах асӑннӑ Лариса Тарасова та лекнӗ. Унсӑр пуҫне ӑна ҫӗршывра вырӑсла тухса тӑракан «Сӑнавлӑ тата клиникӑлла гастроэнтерологи» текен журналӑн редакци коллегийӗн членӗ пулма шаннӑ. Ҫавӑн пекех вӑл — Гастроэнтерологсен Атӑлҫи федераци округӗнчи ӑслӑлӑх обществин вице-президенчӗ те.

Пӑрачкав районӗнче пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче донор кунӗ иртнӗ. Ҫак мероприятие районти 100 ытла ҫын хутшӑннӑ.

Пульницӑна ир-ирех ҫынсем утма пуҫланӑ. Вӗсен йышӗнче — тӗрлӗ ӳсӗмрисем, тӗрлӗ профессире вӑй хуракансем. Юн памашкӑн Пӑрачкав районӗнчи чылай ял-саларан ҫитнӗ.

Чирлисене пулӑшмалла, вӗсен пурнӑҫне ҫӑлмалла. Кашни юн тумламӗ хаклӑ. Ҫак шухӑша асра тытакансем донор кунне хастар хутшӑнаҫҫӗ. Хӑшӗ-пӗри 25, 30, 40, 60, 80 е ытларах хут та юн панӑ. Акӑ Пӑрачкаври тӗп пульница тухтарӗсем Татьяна Гришина — 115 хут, Айшат Магомедов — 100 хут юн панӑ. Ҫак кун ҫак ӗҫе пӗрремӗш хут пурнӑҫлакансем самай пулнӑ — 17 ҫын.

Республикӑри юн илекен станци Пӑрачкаври тӗп пульница администрацине ҫак мероприятие йӗркеленӗшӗн, донорсене акцие хастар хутшӑннӑшан тав сӑмахӗ каланӑ.

Ӗнер, пушӑн 26-мӗшӗнче, Республикӑри онкологи диспансерӗнче онкологи чирӗсемпе нушаланакан хӗрарӑмсем валли психологи центрӗ уҫӑлнӑ.

Халӗ Чӑваш Енре усал шыҫӑ тупса палӑртнӑ 22 ытла пин ҫын шутра тӑрать. Вӗсенчен 60 проценчӗ — хӗрарӑмсем. Ҫавӑнпа центра малтанлӑха ятарласа вӗсем валли уҫнӑ. Ҫакна «Республикӑри хӗрарӑмсен канашӗ» пуҫарма сӗннӗ. Пӗлтӗр ҫак канаш «Пурнӑҫ валли» социаллӑ проект хатӗрлесе ЧР Экономика министерствин грантне ҫӗнсе илнӗ.

Кадрсене грант укҫипе Питӗрте хатӗрлӗҫ. Тӗрӗссипе, центртан хӗрарӑмсем кӑна мар, арҫынсем те пулӑшу ыйтма пултараҫҫӗ. Тухтӑрсем каланӑ тӑрӑх, паянхи кун рак — приговор мар-ха. Анчах чирлисенчен чылайӑшӗ тӳрех пӑшӑрханса ӳкет. Психологсем вара депрессие ҫӗнтерме пулӑшӗҫ. Кунтах арт-терапи сеансӗсем, занятисем ирттерӗҫ. Пацентсемпе рака ҫӗнтернӗ хӗрарӑм волонтерсем ӗҫлӗҫ.

Центри пӳлӗме ҫутӑ тӗссемпе илемлетме «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрӗ пулӑшнӑ. Ҫитес вӑхӑтра центр икӗ сменӑпа ӗҫлӗ. Кунта клиникӑра сипленекенсене те, пульницӑна пӗрремӗш хут килнисене те пулӑшӗҫ.

Ҫынсем мӗнле чирпе пӗлтӗр ытларах аптӑранине тишкернӗ те ҫавӑн пек пӗтӗмлетӳ тунӑ. Сывлӑх сыхлав ӗҫне ӗнер республикӑн Правительство ларӑвӗнче пӑхса тухнӑ.

Тухтӑрсенчен пӗлтӗр пулӑшу ыйтнисенчен ытларахӑшӗ, 37,6 проценчӗ, сывлав органӗсен чирӗпе аптӑрани палӑрнӑ. Шур халатлисем патне ҫакланнисенчен 10,5 проценчӗ пульница койки ҫине суранланнине, наркӑмашланнине тата ытти тулаш сӑлтава пула лекнӗ. Тухтӑрсем патне ҫынсем ҫавӑн пекех шӑкпа ар органӗсен чирӗсене пула самайӑшӗ, 9,5 проценчӗ, каяҫҫӗ.

Сывлав органӗсем терӗмӗр те, ҫавсенчен 71,8 проценчӗ респираторлӑ чирсемпе аптӑранӑ. Пневмони ураран ӳкерни те пулнӑ.