«Чӑвашкино» патшалӑх киностудийӗ тата электрон документаци» хысна учрежденине оптимизацилеме шухӑшлани ҫинчен ҫӳрекен сӑмаха Чӑваш халӑх сайчӗ ӗнер пӗлчӗ. Республикӑн Культура министерстви ЧР Министрсен Кабинечӗн йышӑнӑвӗн проектне хатӗрленӗ-мӗн.

Культурӑри тӳре-шара Чӑваш Енӗн хальхи вӑхӑтри историн патшалӑх архивне (асӑннӑ организаци хысна учрежденийӗ шутланать) реорганизацилесшӗн иккен. «Чӑвашкино» патшалӑх киностудийӗ тата электрон документаци» хысна учрежденине архивпа пӗрлештересшӗн. Асӑннӑ утӑма хысна учрежденийӗсене оптимизацилесси малалла пынипе ҫыхӑнтараҫҫӗ-мӗн.

Эпир пӗлнӗ тӑрӑх, «Чӑвашкинора» паян — 29 штат единици. Вӗсенчен 4-шне Чӑваш Енӗн Наци телекуравӗпе радиокомпанине парасшӑн-мӗн, 13-шне — Хальхи вӑхӑтри историн патшалӑх архивне, 12-шне — Патшалӑх истори архивне.

«Чӑвашкино» 1926-1932 ҫулсенче ӗҫленӗ. Ҫав вӑхӑтра вӑл илемлӗ 7 тата документлӑ 3 фильм ӳкерсе ӗлкӗрнӗ. «Чӑвашкинона» «Востоккинопа» пӗрлештернӗ хыҫҫӑн хайхин кун-ҫулӗ татӑлнӑ. Темиҫе теҫетке ҫул иртнӗ хыҫҫӑн пирӗн республикӑра ЧР Кинематографисчӗсен союзӗ чӑмӑртанчӗ, унтан «Чӑвашкинона» та ҫӗнӗ варкӑш кӗчӗ.

Малалла...

Ҫак кунсенче Чӑваш Ен тӗп хулинче ҫӗнӗ клуб хутлӑхӗ уҫма хатӗрленеҫҫӗ. Вӑл Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӑн пулӗ.

«Мой социальный центр» (чӑв. Манӑн социаллӑ центр) клуб хутлӑхне хута ярассипе ҫыхӑннӑ ӗҫсем халӗ малалла пыраҫҫӗ. Строительсем тар тӑкнипе пӗрлех йӗркелӳпе ҫыхӑннӑ ытти ӗҫе те пурнӑҫлаҫҫӗ.

Ҫӗнӗ учрежденире ваттисем валли тӗрлӗ енӗпе кӑсӑклӑ мероприятисем иртӗҫ. Халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрпа танлаштарсан унти пурнӑҫа ҫулланнӑ ҫынсем хайсене кирлӗ пек йӗркелеме пултарӗҫ. Вӑл Константин Иванов урамӗнче вырнаҫӗ.

Чӑваш Енре ҫӗнӗ информаци платформи пуҫарса яма йышӑннӑ. Ҫапла тума республикӑн цифра аталанӑвӗн, инфрмаци политикин тата массӑллӑ коммуникаци министрӗ Кристина Майнина сӗннӗ-мӗн.

Ҫӗнӗ проект тӗрлӗ енлӗ хыпарпа паллаштарӗ: республика мӗнле пурӑннипе, ҫитес кунсенче мӗнле пулӑмсем иртессипе, канмалли кунсенче епле спорт тата культура мероприятийӗсем пулассипе, вӗренме ӑҫта кайма май пуррипе...

«Чувашия. Онлайн» (чӑв. Чӑваш Ен. Онлайн) проекта хатӗрлес ӗҫе утӑ уйӑхӗн 5-мӗшӗнче пуҫӑннӑ, ӑна ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗнче вӗҫлемелле.

Раҫҫей паспортне илмелли вӑхӑта тӑсма йышӑннӑ. Документа РФ Правительствин Председателӗ Михаил Мишустин алӑ пуснӑ.

Ҫын 20 тата 45 ҫул тултарсан паспорта 1 уйӑх хушшинче ылмаштармалла. Ҫӗнӗ паспорт илме заявлени парсан ҫынна вӑхӑтлӑх удостоверени параҫҫӗ.

Малашне вара паспорт ылмаштармалли вӑхӑт 90 кунпа танлашӗ.

Ҫӗршыв шайӗнче йӗркене ылмаштарнине вӑхӑтлӑх документпа ҫын банкра кредит илеймест, патшалӑх пулӑшӑвӑвӗсен порталӗнче регистрациленеймест.

14 ҫул тултарнисен те паспорта хальхи пек 30 кунта илсе ӗлкӗрессишӗн талпӑнма тивмӗ. Вӗсен те ҫак ӗҫе 90 кунта пурнӑҫламалла.

2022 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшччен тата тепӗр ҫӗнӗлӗх вӑя кӗрӗ. Раҫҫей паспортне 5 кунта хатӗрлесе пама тытӑнӗҫ. Ҫын ӑна хӑй пурӑнакан вырӑнта илет-и е вӑхӑтлӑх чарӑннӑ ҫӗрте-и... — пӗрех. Йӗрке пур тӗслӗхре те пӗр пек пулӗ.

Шупашкар хула администрацийӗ хӑйӗн ҫӗнӗ пуҫарӑвне «Открытый город» (чӑв. Уҫӑ хула) @og21gcheb порталта халӑхпа сӳтсе явассине тахҫанах йӑлана кӗртрӗ. Халӗ вӑл тепӗр пуҫару пирки ҫынсен шухӑшӗпе кӑсӑкланать.

Транспорт чарӑнӑва хӑҫан ҫитессине пӗлме ҫӗнӗ проект пурнӑҫа кӗртесшӗн. Чарӑнури ятарлӑ хыпарлавҫӑ пулӑшнипе пӗр-пӗр вокзалтан е хулари паллӑ вырӑнтан тепӗр ҫӗре епле каймаллине те пӗлме май килӗ.

Сасӑ хыпарлавҫи вырӑсла тата акӑлачанла (шел, вӑл чӑвашла пуплемест) калаҫать.

Тӗрӗслев мелӗпе ҫӗнӗлӗхе «Республика тӳремӗ» чарӑнура ӗҫлеттерсе янӑ.

Чӑваш Енӗн Инфомполитика министерствинчен Цифра министерстви туса хурӗҫ. Ҫакӑн пек йышӑну проектне республикӑн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче ырланӑ. Улшӑнусемпе цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министрӗ Кристина Майнина паллаштарнӑ.

Вӑл ӑнлантарнӑ тӑрӑх, министерство ҫинчен калакан положенире улшӑнусем пулӗҫ. Федераци шайӗнчи евӗрех пирӗн регионта та Информполитика министерстви вырӑнне Цифра министерстви туса хурӗҫ.

Министерство цифра аталанӑвӗпе ҫине тӑнипе пӗрлех патшалӑх вӑрттӑнлӑхне тата ӗҫри информацие хӳтӗлессипе те ӗҫлеме пуҫлӗ.

«Чӑваш Ен» фирма пуйӑсӗнче ларса ҫӳремелли вырӑнсем те пулӗҫ. Вӗсене 1500 тенкӗпе туянма май килӗ.

Ака уйӑхӗн вӗҫӗнче «Чӑваш Ен» фирма пуйӑсӗн йышне ларса ҫӳремелли пӗр вакун кӗртӗҫ. Билет хакӗ — 1491 тенкӗрен пуҫласа. Ҫӗнӗ йышши состав Мускавран ака уйӑхӗн 27-мӗшӗнче килӗ, Шупашкартан ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче кайӗ. Вакунта 60 вырӑн пӑхса хӑварнӑ, унсӑр пуҫне — икӗ туалет тата проводница валли купе. Вӗри шывпа тӳлевсӗр уҫа курма та май пур.

Ларса каймалли вырӑнсене хальхи вӑхӑтра ҫу уйӑхӗн 13-14-мӗшӗчченхи кунсем валли туянма пулать.

071/072-мӗш номерлӗ хушма пуйӑса ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнчен икӗ хутлӑ купе вакунӗсемпе ылмаштарӗҫ.

Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев Н.И. Турнер ячӗллӗ ача-пӑча травматологийӗпе ортопеди наци медицина тӗпчев центрӗн директорӗпе Сергей Виссарионовпа тӗл пулнӑ.

Асӑннӑ тӗпчев центрӗ ҫурӑм шӑмми пӑсӑлнипе ҫуралакансене пулӑшать. Чӑваш Ен медцентрӑн ҫӗнӗлӗхӗсене пурнӑҫлассипе никӗс регион евӗр ӗҫлӗ.

«Технологи центрӗн специалисчӗсем хатӗрленӗ технологи пекки тӗнчере те ҫук. Вӑл ҫурӑм шӑмми авӑннине сӑнаса пыма май парать. Кирлӗ пулсан ҫийӗнчехх операци тума май парать», – тенӗ Сергей Виссарионов.

Г.И. Турнер ячӗллӗ центр Федерацин травматологи, ортопеди тата эндопротезировани центрӗпе килӗштерсе ӗҫлесшӗн. Унти специалистсем пысӑк пӗлӳллӗ.

Пурнӑҫ кашни утӑмра тенӗ пек хут ҫырнинчен тата ҫавна электрон ҫӑлкуҫсене куҫарнинчен тӑракан пулса кайрӗ. Ҫакӑ пур отрасльте те сисӗнет. Маларах васкавлӑ пулшура ӗҫлекенсене планшетсем валеҫсе тухрӗҫ. Халӗ ӑна терапевтсемпе пӗтӗмӗшле практика врачӗсене те парӗҫ. Ку хатӗр ҫулталӑк вӗҫлениччен 846 ҫын валли туянӗҫ.

Сывлӑх сыхлав министерствинче планшетсем тухтӑрсене чирлисем патне киле кайсан кирлӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Мобильлӗ приложени пулӑшниме шурӑ халатлисем электрон медицина карттине пӑхайӗҫ,больница хутне тата ҫӑмӑллӑхлӑ рецепта ҫырса парайӗҫ.

Кирлӗ пулсантухтӑрсемпланшет урлӑ телемедицина консультацийӗ илейӗҫ.

Чӑваш Енри пульницӑсенче «ӑслӑ» йышӑну уйрӑмӗсем йӗркелесшӗн. Ҫак ыйтӑва паян ЧР Элтеперӗн тивҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев «Защита» (чӑв. Хӳтлӗх) катастрофӑсен медицинин пӗтӗм Раҫҫейри медицина центрӗ пуҫлӑхӗпе Сергей Гончаровпа тата И.П. Павлов академик ячӗллӗ Санкт-Петербургри Патшалӑх медицина университечӗн ректорӗпе Сергей Багненкопа тӗл пулсан сӳтсе явнӑ.

Енсем васкавлӑ медицина пулӑшӑвне аталантарассипе ҫыхӑннӑ тӗрлӗ ыйтӑва, ӗҫ тухӑҫлӑхне ӳстерес, инкек тӳснисене тата чирлисене туххӑмрах сипленме майсем туса парас ыйтусене тишкернӗ.

Васкавлӑ пулӑшу парассипе Чӑваш Ен Раҫҫейри регионсен хушшинче виҫҫӗмӗш вырӑн йышӑнать. «Лӑпланса лармалла мар. Малалла та тӑрӑшса ӗҫлемелле», — тенӗ Олег Николаев.