Чӑваш Енре шкултан вӗренсе тухнӑ 174 ҫамрӑк аттестат илеймест. Вӗсем суйласа илнӗ предметсемпе ППЭре чи пӗчӗк балл та пухайман. Ку кӑҫалхи улшӑнусемпе ҫыхӑннине те пӗлтереҫҫӗ. Кӑҫал математикӑна база тата профиль пая уйӑрнӑ. Ҫӗнӗлӗхсем техникумсемпе колледженчи йышӑну комиссийӗсене те пырса тивнӗ.

Хӑшӗ-пӗри аслӑ шкулсене, тухникум-колледжсене вӗренме кӗмешкӗн хатӗрленет. Теприсен вара ППЭне тепӗр хут тытма тивет.

ЧР вӗренӳ министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ Свтелана Петрова каланӑ тӑрӑх, выпускниксен 13 проценчӗ профильлӗ математикӑпа экзамен тытайман. Ку профиле вара чылайӑшӗ суйланӑ.

Пӗтӗмӗшле илсен, Чӑваш Енре лартнӑ тӗллевсене пурнӑҫланӑ. Кӑҫал ППЭре 100 пухнисен йышӗ — 53-ӗн. Экзаменра «2» илнисем ӑна тепӗр хут тытма пултараҫҫӗ. Анчах ҫакна вырӑс чӗлхипе тата математикӑпа экзамен тытайманнисен ҫеҫ тума юрать.

9-мӗш классенчен чылайӑшӗ тӳрех колледжсемпе техникумсене вӗренме кӗрет-мӗн. Ку вӗсене малашне аслӑ шкула ППЭ тытмасӑрах вӗренме кӗме май парать. Тӑван шкулӗнчех 10-мӗш класа куҫма палӑртнисен заявлени ҫырмалла-мӗн.

Ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнче И.Н.Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче чи лайӑх 100 выпускниксен ячӗсене пӗлтернӗ. Ҫакна тӑвасси йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ. Ҫамрӑксене «хӗрлӗ дипломсемсӗр» пуҫне вӗсем чи лайӑххисен йышне кӗнине кӑтартакан свидетельство та панӑ.

Чи лайӑх 100 выпускника манти тӑхӑнтартса чысланӑ. Ҫак студентсем хӑйсене вӗренӳре кӑна мар, спортра та, общество ӗҫӗнче те, ӑслӑлӑхра та, пултарулӑхра та кӑтартма тӑрӑшнӑ.

Сӑмах май, Чӑваш патшалӑх университечӗ кӑҫал 3300 яш-хӗре вӗрентсе кӑларнӑ. «Хӗрлӗ диплома» тивӗҫнисен йышӗнче медиксем, журналистсем, инженерсем, экономистсем тата юристсем пулнӑ. Паллах, лайӑх квалификациллӗ специалист пур ҫӗрте те кирлӗ. Вӗсенчен чылайӑшӗ ӑҫта ӗҫлессине те палӑртнӑ ӗнтӗ.

Чи лайӑх 100 выпускника саламламашкӑн ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев та ҫитнӗ. «Хӗрлӗ дипломсене» савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура парасси пиллӗкмӗш ҫул пулнӑ ӗнтӗ.

Утӑ уйӑхӗн 2-мӗшӗнче кӑнтӑрла хыҫҫӑн йӑлана кӗнӗ Тихвин ярмӑркки уҫӑлӗ. Вӑл вырсарникунчченех тӑсӑлӗ. Ҫӗрпӳ район администрацийӗ апатлану тата суту-илӳ организацийӗсене, алӗҫ ӑстисене, пултарулӑх ушкӑнӗсене ярмӑрккӑна хутшӑнма чӗнет.

Историе тишкерес пулсан, Тихвин ярмӑркки тымарӗ 17–18-мӗш ӗмӗрсенче пуҫланать. Хӗрарӑмсен Тихвин мӑнастирӗ патӗнче ҫӗр-ҫӗр ҫул халӑх сутма, туянма, канма пухӑннӑ. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, ярмӑрккӑна выльӑх-чӗрлӗх, кайӑк-кӗшӗк, алӗҫӗсем тата ытти ӗҫсем сутакансем хутшӑнаҫҫӗ.

Ярмӑрккӑ кунӗсенче аттракционсем ӗҫлӗҫ, спорт ӑмӑртӑвӗсем иртӗҫ, концерт, фестиваль, конкурссем пулӗҫ, ача-пӑча программисем ӗҫлӗҫ, ҫамрӑксен ташӑ каҫӗ иртӗ.

Кӑҫал ярмӑрккӑра Ҫырмапуҫ ялӗнче ҫӗнӗ акушерпа пункчӗ уҫӑлӗ, шкултан вӗренсе тухакансене аттестатсем, медальсем парӗҫ. Ярмӑрккӑ кунӗсенче, кӗҫнерникун, эрнекун, шӑматкун каҫхине фейерверк курма май пулӗ.

Шӑрах ҫанталӑкра шывра путнӑ тӗслӗх нумайланать. Ҫӗртме уйӑхӗн 27-мӗшӗнче те Шупашкарти пӗр пляжра чутах инкек пулман. Юрать, икӗ каччӑ ҫухалса кайман.

Шупашкарти 38-мӗш шкулта 10-мӗш класса куҫнӑ Михаил Крымов тата унӑн юлташӗ Евгений Порфирьев путакан арҫынна асӑрхасан ӑна ҫӑлма васканӑ. Ҫамрӑксем тӑнне ҫухатнӑ арҫынна ҫыран хӗррине хӑйсем ҫинче сӗтӗрсе тухнӑ тесен те юрать.

Паттӑрла ӗҫ арҫыннӑн пурнӑҫне ҫӑлнӑ. Ӑна ҫыран хӗррине илсе тухсан васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ. Кайран Михаил Крымов хӑйне йывӑр пулсан та путакана ҫыран хӗррине сӗтӗрнине каласа кӑтартнӑ.

Каччӑсем ишесси енӗпе тренировкӑсене ҫӳреҫҫӗ-мӗн. Ҫакӑ та вӗсене пулӑшнӑ. Анчах унран та ытларах — ҫын пурнӑҫне ҫӑлма талпӑнни паттӑрла ҫак ӗҫе тума хистенӗ.

Петр Галошев вӗрентекенӗпе

Маттур ҫамрӑксене тупса палӑртас, вӗсене малалла ӗҫлеме хавхалантарас тӗллевпе республикӑра тӗрлӗ конкурс йӗркелеҫҫӗ. Акӑ нумаях пулмасть 10-мӗш класра ӑс пухакансен йышӗнче иртнӗ «Чӑваш Ен — пуласлӑх территорийӗ» эссе конкурсне пӗтӗмлетнӗ.

Ҫӗнтерӳҫӗсемпе призерсене ҫӗртме уйӑхӗн 25-мӗшӗнче регионсен хушшинче иртнӗ «Регионсем — чикӗсӗр хутшӑну» куравра чысланӑ. Ку «Шупашкар-Арена» пӑр керменӗнче иртнӗ.

Конкурсра ентешӗ палӑрнӑшӑн елчӗксем питӗ савӑнаҫҫӗ. Кушкӑ ялӗнчи шкулта вӗренекен Петр Галошев «Ӑнӑҫусем, ыйтусем, плансем» номинацире ҫӗнтернӗ. Вӑл «Эпӗ тӑван Чӑваш Ен чечеклентӗр тесен мӗн тӑвӑп?» эссе ҫырнӑ. Енртӳҫи — вырӑс чӗлхипе литературине вӗрентекен С.А.Торговцева.

Петр Галошева I степень Дипломпа тата парнепе чысланӑ. Унӑн ертӳҫине те ҫамрӑксене кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен аталанма пулӑшнӑшӑн тав хучӗпе палӑртнӑ.

Ҫӗрпӳсем спортра ҫитӗнӳсем хыҫҫӑн ҫитӗнӳсем тӑваҫҫӗ теме те юрать. Ҫӗрпӳ каччисем нумаях пулмасть ӑмӑртуран медальсемпе таврӑннӑ.

Иртнӗ эрнере Удмурт Республикин тӗп хулинче ҫамрӑксен хушшинче Атӑлҫи федераци округӗнчи ӑмӑрту иртнӗ. Унта 22 ҫул тултарманнисем хутшӑннӑ.

Ӑмӑртӑва 14 регионти 130 боксер килсе ҫитнӗ. Чӑваш Республикин пӗрлештернӗ командин йышӗнче Ҫӗрпӳре ҫуралнӑ каччӑсем те пулнӑ. Вӗсем — 19 ҫулти Артем Ивановпа Андриян Максимов. Артем 52 килограмм тайман виҫе категорийӗнче тупӑшнӑ, Андриян 75 килограмм тайманнисен йышӗнче вӑй виҫнӗ.

Ҫӗрпӳ каччисем Чӑваш Ен пухмачне 2 пӑхӑр медальпе пуянлатнӑ. Вӗсене ӑмӑртӑва пысӑк категориллӗ тренер Николай Ремеслов тата СССР спорт мастерӗ Александр Катанаев хатӗрленӗ.

Иртнӗ канмалли кунсенче Шӑмӑршӑ районӗнче Ҫамрӑксен кунӗпе килӗшӳллӗн эстрада юррисен «Ҫамрӑксен сасси — 2015» фестиваль иртнӗ. Унта ҫамрӑксем хӑйсен юрлас пултарулӑхне кӑтартма пултарнӑ.

Фестиваль пултаруллӑ ҫамрӑксене тупса палӑртма, яш-хӗре хӑйсен репертуарне пуянлатма пулӑшать.

Фестиваль вӗҫӗнче чи лайӑххисене дипломсемпе, парнесемпе хавхалантарнӑ. «Соло-вокал» номинацире Кристина Егорова ҫӗнтернӗ. Иккӗмӗш вырӑна Алена Чамеева (Кивӗ Чукал) тата Яна Харитонова (Пӑчӑрлӑ Пашьел) тухнӑ. Виҫҫӗмӗш вырӑнта Снежанна Тихонова (Васан) тата Алена Стратилатова (Палтиел) пулнӑ.

18–35 ҫулсенчисен йышӗнче вара 2-мӗш вырӑна Сюзанна (Шӑмӑршӑ) тухнӑ. 3-мӗш вырӑнта Ольга Бибукова (Шӑмӑршӑ) пулнӑ.

«Дуэт» номинацире Алена тата Татьяна Чамеевӑсем (Кивӗ Чукал) ҫӗнтернӗ. 2-мӗш вырӑнта – Алена Стратилатова тата Евгений Макаров (Палтиел) пулнӑ.

«Вокал ансамблӗ» номинацире 3-мӗш вырӑнта Кивӗ Чукал ансамблӗ пулнӑ.

Сӑнсем (20)

Ку йышӑну Чӑваш Еншӗн Республика кунӗнче хӑйне евӗр парне пек пулнӑ. РФ Правительствин ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнчи йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн Чӑваш Республикине ҫамрӑк ҫемьесене социаллӑ тӳлев памашкӑн укҫа уйӑрнӑ.

«Ҫамрӑк ҫемьесене ҫуртпа тивӗҫтересси» программӑпа килӗшӳллӗн хальхинче Чӑваш Ен валли 158 557,16 пин тенкӗ укҫа уйӑрнӑ. «Ҫурт-йӗр» федераци программипе килӗшӳллӗн 2011–2015 ҫулсенче Чӑваш Ен валли 227 1140,58 пин тенкӗ уйӑрмалла. Ҫав шутра республика хыснинчен те — 166 929,1 пин тенкӗ. Вырӑнти хыснаран — 60 181,48 пин тенкӗ.

Малтанлӑха шутланӑ тӑрӑх, уйӑрнӑ ҫав укҫа-тенкӗпе 550 ҫамрӑк ҫемье ҫурт-йӗре лайӑхлатма пултарӗ.

Республика кунӗ ҫывхарас умӗн, ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Хӗрлӗ Чутай районӗнче паллӑ пулӑм пулнӑ. Вӑл уйрӑмах социаллӑ тӳлеве тивӗҫнӗ ҫынсен асӗнче чылайлӑха юлӗ.

Ҫак кун Хӗрлӗ Чутай тӑрӑхӗнче «Ялсен 2014–2017 ҫулсенчи тата 2020 ҫулчченхи аталанӑвӗ» федераци проекчӗпе килӗшӳллӗн ҫынсене ҫурт тумашкӑн е туянмашкӑн социаллӑ тӳлев панӑ.

Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Башкиров савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура ҫамрӑк ҫемьесемпе специалистсене, ялта ӗҫлесе пурӑнакан ҫынсене саламланӑ, свидетельствӑсем панӑ.

Социаллӑ тӳлеве камсем тивӗҫнӗ-ха? И.Н.Лисаев фермер хуҫалӑхӗнче механизаторта ӗҫлекен Юрий Тибогайкина, «Нива» ЯХПКн хуралҫине Петр Данилова, «Коминтерн» ЯХПКн кассир бухгалтерне Наталия Егоровӑна, «Ирӗклӗх» колхозӑн ӗҫченне Ирина Ягодейкина тата вулавӑш ӗҫченне Вера Терентьевӑна панӑ. Александр Башкиров ҫамрӑксене свидетельство тыттарнӑ май ҫурт тӑвас ҫӗрте ӑнӑҫусем суннӑ.

Чӑваш Енре, Раҫҫейӗн ытти регионӗсенчи пекех, аслӑ шкулсенче, техникум-училищӗсенче йышӑну комиссийӗсем ӗҫлеме тытӑннӑ. Кӑҫал та, пӗлтӗрхи пекех, абитуриентсем документсене ҫӗршыври кирек мӗнле шкула та пама пултараҫҫӗ.

Йышӑну комиссийӗсем шӑматкун, ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, ӗҫлеме тытӑннӑ. Чылай аслӑ шкула вӗренме кӗмешкӗн ҫак документсене ыйтаҫҫӗ: абитуриент алӑ пуснӑ ыйтса ҫырни, паспорт ӗмӗлки, аттестат ӗмӗлки, 2 сӑнӳкерчӗк. ППЭ сертификатне ыйтмаҫҫӗ. Экзаменсенче пухнӑ баллсене ыйтса ҫырнинче кӑтартма пулать. Балсене федерацин даннӑйсен базинче тӗрӗслеме пулать.

Утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнчен пуҫласа ҫурлан 4-мӗшӗччен абитуриентӑн аслӑ шкула суйласа документсен оригиналӗсене памалла. Кӑҫал Чӑваш Енре тӳлевсӗр вырӑнсене 3200 ытла ҫын кӗме пултарать.

Халӗ республикӑра 21 аслӑ шкул ӗҫлет. Пӗлтӗр вӗсенче 42500 ҫын вӗреннӗ.