Алексей Московский юрлакан «Ялти пӗрремӗш каччӑ» юрӑпа клип ӳкерни пирки, вӑл «Чӑвашсен чи лайӑх клипӗ» пулса тӑни пирки сайтра хыпарланӑччӗ. Унӑн сюжетне аса илтерер: ялти каччӑ чӑваш эстрада ҫӑлтӑрне Алексей Московские ялти клуба савнине тӗлӗнтерес тесе чӗннӗ. Клуба ял халӑхӗ пухӑннӑ, анчах савни унта пыман, унӑн урах кумир тупӑннӑ – Алексей Шадриков.
Ку клип тӗнче тетелне тухнӑранпа 2 эрне ҫеҫ ҫитнӗ, анчах ӑна куракансен йышӗ кунран-кун ҫӗпре ҫинчи пек ӳссе пырать. Ку таранччен «Ютуб» каналта ӑна 100 пин ытла ҫын пӑхнӑ. 9 минута тӑсӑлакан клипа чылайӑшӗ лайӑх енчен хак панӑ.
Клипа ӳкернӗ ҫӗре чӑваш эстрада артисчӗсем кӑна мар, ахаль ҫынсем те, паллӑ блогерсем те хутшӑннӑ.
«Паян ирех радио итлесе ларатӑп... Хитре юрӑсем параҫҫӗ.. Юрӑ саламӗ кайрӗ... «Аякка, инҫе, инҫе вӑрласа каяп сана, аякра, инҫе, инҫе пурпӗр пулӑн ман кӑна...», — юрлать эп палламан юрӑҫ-пике...», — тесе ҫырнӑ Альбина Юрату сӑвӑҫ Фейсбукра.
«Эй, тур-тур, хӗрсем, арҫын пулма пӑрахӑр-ха, тархасшӑн...», — тенӗ вӑл унтан. «Хӗрсем, эсир мар, сире вӑрласа кайччӑр арҫысем «АЯККА, ИНҪЕ, ИНҪЕ»... Темле хӗрӳленсе юратсан та хӗр пулма ан пӑрахӑр, хӗр илемне ан ҫухатӑр, темле тӑрӑшсан та эсир нихҫан та арҫын пулас ҫук, ҫут ҫанталӑк сире ачашлӑх, ҫепӗҫлӗх, илӗртулӗх панӑ... «ВӐРЛАСА КАЙСАМ МАНА...», — тесе юрлӑр хӑть...», — тенӗ чылай юрӑ валли сӑвӑ ҫырнӑ автор.
Чӑваш Ен тӗп хулинче, Шупашкарта, «СЕМЬ ЗВЕЗД (7 ҪӐЛТӐР)» мегапроект иртӗ. Мега тесе проект пирки мероприяти йӗркелӳҫисем пӗлтереҫҫӗ.
«СЕМЬ ЗВЕЗД (7 ҪӐЛТӐР)» проект раштав уйӑхӗн 24-мӗшӗнче пулӗ. Ҫӗнӗлле форматлӑ мероприяти — Алексей Московский, Фарида, Вячеслав Христофоров («Янра юрӑ»), Елена Иовлева, Полина Борисова, Михаил Ӑраскал тата Вера Кожеманова проекчӗ. Асӑннӑ юрӑҫсем ку вӑл калӑпӑшлӑ музыка проекчӗ пулассине шантараҫҫӗ.
Концерт И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн Культура ҫуртӗнче иртӗ. Вӑл 18 сехет те 30 минутра пуҫланӗ. Йӗркелӳҫесем билета ӑҫта туянмаллине те, епле номерпе шӑнкӑравламаллине те каланӑ. Мегапроект епле шайра иртнине унта кайса курсан хаклама май килӗ.
Чӑваш эстрадине ҫиҫӗмле хӑвӑртлӑхпа вирхӗнсе кӗнӗ Владимир Егоров чаплӑ хитне – «Эпӗ мар» юрра – шӑрантарма пӑрахнине сисрӗр-и? Ҫапла, шӑв-шав ҫӗкленӗ юрӑ янӑрама пӑрахрӗ ҫав. Тавлашу ҫуратнӑ юрӑ пирки «Хыпар» тата «Ҫамрӑксен хаҫачӗ» ҫырса кӑтартнӑ.
Владимир Егоров ҫак юрра хӑйӗн тесе юрланӑ: сӑмахӗсем те, кӗвви те хӑйӗн имӗш. Анатолий Никитин композитор тата унӑн мӑшӑрӗ Надежда Никитина ку хит пирки ӑнсӑртран пӗлнӗ: концертран таврӑннӑ чухне. Иккӗшӗ пӗр-пӗрин ҫине ӑнланмасӑртарах пӑхса илнӗ: ку юрра Анатолий Никитин иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсенче кӗвӗленӗ-ҫке, сӑвви – Александр Ильинӑн. Анчах вӑл «Мана мар» ятлӑ.
Композитор Владимир Егоровпа ҫыхӑннӑ. Лешӗ вара сиввӗн калаҫнӑ: малтан «докажи!» Ӗҫ-пуҫ чӑнах та суда ҫитнӗ. Ку 9 уйӑха тӑсӑлнӑ, Александр Егоров пӗр суд ларӑвне те килмен, ваккачӗ ҫеҫ пулнӑ. Кайран вакат юрӑ халӑхран тухнине ӗнентерме тӑрӑшнӑ. Анчах Никитинсем Чӑваш патшалӑх гуманитари институчӗн архивне ҫитнӗ – вӑл халӑх пулнине ҫирӗплетекен документ ҫук.
«Мана мар» юрра Анатолий Никитин хӑй те малтан юрланӑ. «Янташ» ушкӑн та репетицисем ирттернӗ. Ушкӑн юрӑҫисем ҫакна ҫирӗплетме суда пынӑ.
«Енчен те чӑваш эстрадинчи чи паллӑ, чӑвашлӑхшӑн ир те каҫ ҫунакан, чӑваш эстрадине аталантарма шут тытнӑ, чӑваш эстрадинче ыттисене (ҫамрӑксене!) тӗслӗх кӑтартма пултаракан юрӑҫ ҫапла шухӑшлать пулсан... Мӗн кӗтмелле чӑваш эстрадинчен?», — тесе ҫырнӑ тӗнче тетелӗнчи ушкӑнсенчен пӗринчи «Эс кам ачи?» пабликра.
Унта Алексей Московский юрӑҫ тӗнче тетелӗнче сцена ҫинчи пур юрӑҫ та ҫӑлтӑр тесе калани пирки сӑмах пырать.
«Алюш та — ҫӑлтӑр, ниме тӑман сцена ҫинчи ҫын кулли те — ҫӑлтӑр. Хӑйне кӳренмелле мар-ши? Эсир мӗнле шутлатӑр? «Пӗтӗм юрӑҫсем — ҫӑлтӑрсем» тенипе килӗшетӗр-и?» — калаҫтарма сӗннӗ пост авторӗ.
Кам «ҫӑлтӑр» пулнине вӑхӑт тата халӑх палӑртать тесе шухӑшлать Алексей Московский шухӑшне ырламан ҫав ҫын. «Виҫӗ ҫын мар, Алюш мар — халӑх тата вӑхӑт. Темиҫе ниме тӑман юрӑ юрласа сывлӑш чӗтретнӗ юрӑҫсене «ҫӑлтӑр» теме-и? Каҫарӑр та», — хытах кӑмӑлсӑрланнӑ пост авторӗ.
Авӑн уйӑхӗн 4-мӗшӗнче ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев чӑваш эстрадин артисчӗсемпе Правительство ҫуртӗнче тӗл пулнӑ. Михаил Васильевич вӗсене Республика кунне тата Шупашкарӑн 550 ҫулхи юбилейне уявланӑ чухне тӳпе хывнӑшӑн тав тунӑ. Ҫапах лӑпланмалла мар – Чӑваш автономийӗ 100 ҫул тултарнине уявлама хатӗрленмелле.
Элтепер ҫитес уява ҫӳллӗ шайра ирттермеллине палӑртнӑ. «Пӗр команда, пӗр ҫемье пек пирӗн Чӑваш Республикине тата ҫӗклемелле», - тенӗ вӑл.
Элтепер уяв мероприятийӗсем ытти регионта та иртессине пӗлтернӗ. Тӗслӗхрен, Мускав мэрӗпе Сергей Собянинпа тӗп хулара Чӑваш Ен кунӗсене ирттерме калаҫса татӑлнӑ. Михаил Васильевичӑн тепӗр шухӑш та пур: республикӑри кашни районта ял ҫыннисем валли тӳлевсӗр концерт ирттересси.
Юрӑҫсем вара хӑйсен йывӑрлӑхӗсем пирки те каласа хӑварнӑ: концерт залӗсене тара илесси, репетицисемпе ларусем ирттерме ятарлӑ лапам ҫукки вӗсене пӑшӑрхантарать.
Шупашкарта классика музыкин «Берег классики» (чӑв. Классика ҫыранӗ) Пӗтӗм Раҫҫейри фестивалӗ иртӗ. Ӑна уҫӑ пӗлӗт айӗнче йӗркелессине пӗлтереҫҫӗ.
«Культура +» коммерци мар автономи учрежденийӗ хыпарланӑ тӑрӑх, фестиваль ҫурла уйӑхӗн 21-25-мӗшӗсенче пулӗ. Унта инструмент тата хор ушкӑнӗсем, ят-сум ҫӗнче илнӗ ӑстасемпе пӗтӗм тӗнчери конкурссенче палӑрнӑ ҫамрӑк лауреатсем хутшӑнӗҫ. Вӗсем Мускавран, Питӗртен, Екатеринбургран, Чулхуларан, Ҫӗнҫӗпӗртен, Чӗмпӗртен, ҫӗршывӑн ытти регионӗнчен килсе ҫитмелле.
Ку проекта музыка ӳнерӗнчи Раҫҫейӗн аслӑ йӑли-йӗркине упраса хӑварас, ҫамрӑк ӑстасене тупса палӑртас тӗллевпе йӗркелеҫҫӗ. Классика музыкин фестивальне Шупашкар 550 ҫул тултарнине халалланӑ.
Паян Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Анисим Асламассен динаситине халалласа «Асламас+» юрӑпа кӗвӗ каҫӗ иртнӗ. Ӑна Раҫҫейӗн тата Чӑваш Республикин искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, чӑвашсен классик-композиторӗ Анисим Асламас (1924-2000) ҫуралнӑранпа 95 ҫул, унӑн ывӑлӗ ывӑлӗ Алексей Асламас (1959- 2017) ҫуралнӑранпа 60 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Чӑваш композиторӗн ывӑлӗ Алексей Ленинградри консерватори хыҫҫӑн 1993 ҫулта Чехие ӗҫлеме тухса кайнӑ. Вӑл — дирижёр, пианист. Унти Брно хулинчи наци театрӗнче, консерваторире тата музыка академийӗнче тӑрӑшнӑ. Шупашкара Алексей Анисимовичӑн мӑшӑрӗ Инна Георгиевна (вӑл Брно консерваторийӗнчи фортепиано уйрӑмӗнче заведующийӗ пулса ӗҫлет), чӑваш классикӗн мӑнукӗ Антон Асламас, Алексей Асламас-кӗҫӗнни килсе ҫитнӗ. Вулавӑшри уяв каҫне ҫавӑн пекех Хусанти консерватори студентки, пӗтӗм тӗнчери конкурссен лауреачӗ Екатерина Чеботарёва тата Чӑваш патшалӑх филармонийӗн солистки Динара Федотова хутшӑннӑ.
Владимир Шинжаев юрӑҫ тӗнче тетелӗнчи «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, чӑваш эстрада юрӑҫисем Пушкӑртстанри ял-хулара кӗҫех концерт кӑтартса ҫӳрӗҫ. «Пушкӑртстанра пурӑнакан туссем-чӑвашсем, сире пирӗн концертсенче кӗтетпӗр», — тесе ҫырнӑ юрӑҫ.
Афишӑна курнисенчен пӗри, «Киремет» ушкӑн, «Алена Силпипе «Нарспи» поэмӑри Силпи чӑваш ялне пит аван пӗлетпӗр. Ку Алена Сильпийӗ кам пулчӗ тата?!» — тесе йӗпленӗ.
Ҫапла ҫырнине сӳтсе явакансенчен пӗри афишӑна вырӑсла ҫырнӑран унта хушамат-псевдонима вырӑслатнӑ тесе ӑнланнӑ. Ҫавӑнпа Сильпи тесе ҫавӑрттарнӑ тесе пӗтӗмлетнӗ. Тепри тата Дипендри Мани чӑнах та Непалӑн тава тивӗҫлӗ артисчӗ-ши е Владимир Шинжаев шухӑшласа кӑларнӑ-ши тесе иккӗленнӗ-аптӑранӑ.
Тӗнче тетелӗнче, уйрӑмах «Контактра» халӑх ушкӑнӗнче, чӑвашла ушкӑнсем юлашки ҫулсенче йышланса кайнине ырламалла кӑна. Вӗсенчен хӑшӗсене журналистсем тытса пыраҫҫӗ, теприсене — юрӑҫсем. Хастар ҫамрӑксем те ун пек пабликсене йӗркелеҫҫӗ.
Ҫавӑн пек ушкӑнсенчен пӗринче Алексей Шадриковӑн «Хыт хура» юррине вырнаҫтарнӑ. Ҫӳле: «Ҫӗнӗ юрӑ», — тесе ҫавӑрттарса хунӑ.
Юрӑри «Ах, мӗн-ма-ши ҫакӑ ҫутӑ тӗнчере
Пире валли пӗр чӗптӗм те телей ҫук?..» текен икӗ йӗркене вуласан пӗр 15 ҫул каялла, тен, ытларах та пулӗ, хам юратса итлекен тата ӑшӑмра ӗнӗрлекен юрра аса илтӗм.
«Пуҫа ҫума ҫумӑр шывӗ пуҫтарам.
Ӑш ҫуннине ҫӑл шывӗпе пусарам.
Ҫумӑр сивӗ сиплӗ теҫҫӗ, ӗҫме ҫук.
Ҫӑл шывӗнчен уҫӑраххи ним те ҫук», — паян та манӑҫман юратнӑ юрӑ сӑмахӗсем. Ӑна Светлана Асамат шӑрантаратчӗ.
Паянхи ҫамрӑксемшӗн тата Алексей Шадриков юрӑҫ репертуарӗшӗн вӑл юрӑ, чӑн та, ҫӗнӗ пулӗ. Анчах пирӗншӗн, аслӑраххисемшӗн, палланӑскер.
+18.3 °C