Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти пайташӗ Владимир Михайлов темиҫе хваттерлӗ пулни ҫинчен «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫатра пӗлтернӗ.
Владимир Михайловӑн харпӑрлӑхӗнче — Йӗпреҫ районӗнче пиллӗк, Ҫӗрпӳ тата Етӗрне районӗсенче икшер, Канаш районӗнче тата Мари Элти Козмодемьянск хулинче пӗрер хваттер. Хуласенче депутатӑн хваттерӗсем тата нумайрах-мӗн: Ҫӗнӗ Шупашкарта — 5 хваттер, Шупашкарта — 31 хваттер. Шупашкартисем, сӑмахран, Мате Залка, Граждан, Пролетарски, Николаев космонавт, Богдан Хмельницкий урамӗсенче, Мир, Максим Горький, 9-мӗш пилӗкҫуллӑх, Трактор тӑвакансен проспекчӗсенче иккен.
«Халӑх тарҫи», «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫатра ҫырнине ӗненсен, ҫынсене пысӑк процентпа укҫа парса пурӑннӑ.
Ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Шупашкарти Гузовски урамӗнчи Раҫҫей почтин уйрӑмне арҫын торт йӑтса кӗнӗ. Хайхискер унти ӗҫченсене савӑнтарассишӗн мар, усал шухӑшпа пынӑ иккен.
Арҫын почтӑна кӗрсен унта ӗҫлекенсене тортпа хӑналанӑ. Хӑй вара сейф уҫҫи ҫавӑнтах пулнине куҫ хӗррипе асӑрханӑ. Вӑт ҫапла арҫын шанчӑка кӗнӗ, унтан почта ӗҫченӗсем сиссе юличчен сейфран 800 пин тенкӗ йӑкӑртса тухса кайнӑ.
ШӖМ пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын почта уйрӑмне унччен те кӗркеленӗ, хӑйӗнпе пысӑк компани ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑ. Халӗ ҫав арҫынна йӗрке хуралҫисем шыраҫҫӗ.
Ку пӑтӑрмах почта уйрӑмӗн ӗҫне витӗм кӳмен, вӑл ҫаплипех ӗҫлет.
Бандитсеми ҫинчен ӳкернӗ кинори пек истори Шупашкарта ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче пулса иртнӗ. Ҫул-йӗр инспекторӗсене «Лада Гранта» автомобиль симӗс светофора пӑханманни пирки систернӗ. Патруле тухнӑ Петр Мулендеевпа Василий Канин полици лейтенанчӗсем машинӑна чарма тӑнӑ. Анчах водитель ним пулман пек шӑлса иртсе кайнӑ. Пакунлисем «ҫилхӑвана» хӑвалама тытӑннӑ.
Ҫул-йӗр инспекторӗсенчен тарса ӳкес тесе машина Дементьев урамне пӑрӑннӑ. Анчах унти нумай хваттерлӗ ҫуртсем патӗнче пытанма май килмен. Йӗрке хуралҫисем картишрен тухмалли ҫула пӳлнӗ. Инспекторсене асӑрхасан водитель патруль машинине лексех иртсе кайнӑ, юнашарти груз турттармалли «Газель» автомобиле пырса ҫапӑннӑ.
32-ри водитель урӑ марри сисӗнсен те тухтӑр патне кайма килӗшмен. Пуҫтах водитель тӗлӗшпе 4 протокол ҫырнӑ. Ҫул-йӗр правилине пӑхӑнманшӑн та ӑна явап тыттарӗҫ.
Шупашкарта пурӑнакан хӗрарӑм Пӗрремӗш каналпа кӑтартакан «Давай поженимся» (чӑв. Атя пӗрлешер) телекӑларӑма хутшӑнчӗ. 43 ҫулти хӗрарӑм ӳкерӗннӗ передачӑна ӗнер кӑтӑртрӗҫ.
Елена каланӑ тӑрӑх, вӑл хӗр ӳстернӗ. Шупашкарӑн лайӑх районӗнче пысӑк хваттер пур. Икӗ ҫӗрте ӗҫлеме ӗлкӗрекенскерӗн машинӑпа ҫӳрет. Хӑй укҫаллине кура чухӑн арҫынпа ҫыхланасшӑн мар. «Хам пата пырса пурӑнас шухӑшли ан пултӑр», — ҫапларах каларӗ вӑл.
Елена унччен шанчӑксӑр арҫынпа паллашни ҫинчен каласа кӑтартрӗ. Телеертӳҫӗсенчен пӗри, Роза Сябитова евчӗ, Шупашкар хӗрарӑмне аферистсемпе альфонссемшӗн меллӗ тесе каларӗ. Лариса Гузеева телеертӳҫӗ те ӑна арҫынсене ытла шанать тесе хакларӗ.
Еленӑпа паллашма пынӑ виҫӗ арҫынтан пӗри, сӑмах май, Беларуҫ Республикинченччӗ. Вӑл арӑмӗпе хутпа уйрӑлман та иккен. Нумаях пулмасть ҫавӑ телекӑларӑма хутшӑннӑччӗ, хӗрарӑмсене хурласа лараканскере арӑмӗ палласа илнӗ те хальхинче персе ҫитнӗ. Упӑшки судпа айӑпланни, кӑмӑллах мар ытти япала ҫинчен каласа кӑтартрӗ.
Шупашкарти Елена кандидатсенчен пӗрне те суйламарӗ.
Шупашкарти транспорт тата строительство технологийӗсен техникумӗнче вӗренекен хӗрӗн ӗҫӗ
«Волонтеры могут все» (чӑв. Нимеҫӗсем йӑлтах пултараҫҫӗ) Пӗтӗм Раҫҫейри экологи акцийӗнче ҫӗнтернӗ.
Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Софья Клинцева (унӑн ертӳҫи – Татьяна Федорова преподаватель) конкурса «Благоустройство внутреннего двора Чебоксарского техникума ТрансСтройТех» (чӑв. ТрансСтройТех Шупашкарти техникумӑн картишне хӑтлӑлатасси) проекта тӑратнӑ. Софья тӑван техникумӑн шалти картишӗ валли ландшафт хатӗрленӗ. Унта студентсемпе преподавательсене канмалли вырӑн пулӗ.
Проектпа пӑхнӑ тӑрӑх, Шупашкарти Кременский урамӗнчи 34-мӗш ҫурт ҫывӑхӗнчи лаптӑка тапхӑршарӑн илемлетмелле. Унтах пӗчӗк скульптурӑсем вырнаҫтарӗҫ.
Шупашкарти автозаправка станцине сӳтмелле. Апла йышӑну кӑлараканни — Чӑваш Енӗн Арбитраж сучӗ.
Сӑмах Шупашкарти Ҫӗрпӳ тата Гагарин урамӗсем хӗресленнӗ вырӑн пирки пырать. Унти автозаправка станцине сӳтме ыйтаканни республикӑн тӗп хулин администрацийӗ пулнӑ. Суд хула мэрийӗпе килӗшнӗ. Анчах йышӑну саккунлӑ вӑя хальлӗхе кӗреймен-ха.
Шупашкар хула администрацийӗ А.И. Дельман уйрӑм усламҫӑ тата «ТПТК «Волганефтьхолдинг» тулли мар яваплӑ общество тӗлӗшпе суда ҫитнӗ. Автозаправкӑна тӑваканнисем ҫавсем пулнӑ иккен. Суд йышӑнӑвне пӑхӑнсан ответчиксен заправкӑна сӳтмелле, унти объектсене пуҫтарса каймалла, ҫӗр лаптӑкне усӑ курма юрӑхлӑ туса хӑвармалла.
Хула мэрийӗ АЗС муниципалитетӑн ҫӗрӗпе тивӗҫлипе усӑ курманнине пӗлтернӗ. Хулан генпланӗпе килӗшӳллӗн ҫав тӑрӑхра ҫул пулмалла.
Никита Тӗнче (Васильев) каллех ҫулҫӳреве кайма хатӗрленет. Хальхинче вӑл ҫемйипе – мӑшӑрӗпе Анастасийӑпа тата хӗрӗпе Аяпа – ҫула тухӗ. Вӗсем хӗвеланӑҫри ҫӗршывсене кайма палӑртнӑ.
Ҫемье ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче ҫула тухӗ. Пӗчӗк Ая (вӑл ҫулталӑк та тултарман-ха) ятарлӑ велоприцеп ҫинче пулӗ. Пӗрремӗш маршрут паллӑ ӗнтӗ: Шупашкар – Питӗр.
Никита Тӗнче каланӑ тӑрӑх, Питӗре икӗ уйӑха яхӑн, тен, кайӗҫ, мӗншӗн тесен вӑл ку таранччен ачапа ҫула тухса курман.
Питӗр хыҫҫӑн – Эстони, унтан кӑнтӑр енне – Балкан ҫурмаутравӗсем ҫине – ҫитме палӑртнӑ. 2020 ҫулхи хӗл хыҫҫӑн ӑҫта каяссине пӑлӑртман-ха. Ҫапах ӗмӗчӗ пур: океан урлӑ каҫса урӑх континента лекесшӗн.
Пӑр кунран кун ҫӳхелет, хӑш-пӗр ҫӗрте катӑлса та пырать. Ҫӑлавҫӑсем асӑрхануллӑ пулмалли пирки ҫине-ҫинех аса илтереҫҫӗ, уйрӑмах – пулӑҫӑсене.
Паян ав пӗр каччӑ чутах пӑр катӑкӗ ҫинче ишсе кайман. Кун пек хыпара «Про Город» хаҫата Артур Терентьев халӑх корреспонденчӗ пӗлтернӗ.
Паян Коопераци институчӗ ҫывӑхӗнче, 17 сехетре, ӑнсӑртран пулнӑ ку. Хайхискер пӑр ҫинче тусӗсемпе вылянӑ. Унччен те пулман – пӑр катӑлнӑ, пӗр ҫамрӑк ун ҫинче тӑрса юлнӑ. Пӑр катӑкӗ ҫыранран ишсе кайнӑ.
Ҫӑлавҫӑсене тӳрех чӗннӗ. Вӗсем каччӑ патне катерпа ишсе пынӑ, ҫыран хӗррине илсе тухнӑ. Каччӑ пӑр катӑкӗ ҫинче 5 минута яхӑнах тӑнӑ.
Нарӑс уйӑхӗн вӗҫӗнче Шупашкарта пурӑнакан 28 ҫулти арҫын тӗнче тетелӗнче юсав ӗҫӗсем туни пирки пӗлтерӳ панӑ. Ун патне кӗҫех «полици ӗҫченӗ» шӑнкӑравланӑ, Б.Хмельницкий урамӗнчи ҪҪХПИ ҫуртӗнче юсав ӗҫӗсем ирттерме ыйтнӑ.
Хайхи «полици ӗҫченӗ» ҫав арҫынна кӗсье телефонӗн счечӗ ҫине укҫа хума, ӗҫтешӗсем валли коньяк, канфет туянма ыйтнӑ, ҫакна патшалӑх автоинспекцийӗн дежурнӑй чаҫне илсе пыма каланӑ. 28-тискер ҫаксене туянса 5 пин тенке яхӑн тӑкакланӑ.
Анчах патшалӑх автоинспекцийӗнче ӑна никам та кӗтсе илмен. Унчченхи номерпе шӑнкӑравланӑ – телефона сӳнтернӗ. ҪҪХПИре ӑна ултавҫӑ аллине лекни пирки ӑнлантарнӑ.
Ҫак ултавҫӑ Шупашкар ҫыннисене нумай улталанӑ-мӗн. Ку тӗслӗх хыҫҫӑн вара ӑна тытма май килнӗ. Ултавҫа Краснодар крайӗнче тытса чарнӑ, ӑна акан 8-мӗшӗнче Шупашкара илсе ҫитернӗ. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Ака уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Сӑр юханшывӗнче ҫухалнӑ икӗ арҫыннӑн виллисене тупнӑ. Вӗсем – йӗкӗреш, 1956 ҫулта ҫуралнӑскерсем.
Ҫак йӗкӗреш Шупашкарта пурӑннӑ. Пӗр кунхине, акан 6-мӗшӗнче, вӗсем Етӗрне хули ҫывӑхне, Сӑр юханшывне, пулла кайнӑ. Хайхискерсем каҫхине ҫыхӑнӑва тухма пӑрахнӑ. Пӗрин арӑмӗ йӗкӗреш ҫухални пирки полицие пӗлтернӗ.
Ака уйӑхӗн 7-мӗшӗнче ирхине Сӑр юханшывӗнче икӗ арҫын виллине тупни пирки хыпар ҫитнӗ. Кун тӗлӗшпе следстви умӗнхи тӗрӗслев ирттереҫҫӗ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫынсем пӑр айне анса кайнӑ, ҫыран хӗррине тухайман – ҫавӑнтах шӑнса вилнӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (14.05.2025 15:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 743 - 745 мм, 11 - 13 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Золотницкий Николай Иванович, чӑваш чӗлхе пӗлӗвӗн никӗсне хываканӗ, тӗпчевҫӗ, этнограф вилнӗ. | ||
| Оболенцев Никита Иванович, ҫыравҫӑ, драматург, Чӑваш ССР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫленӗ ҫуралнӑ. | ||
| Репьях Станислав, украин сӑвӑҫи, Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ ҫуралнӑ. | ||
| Дементьев Пётр Васильевич, СССРта авиапром ӗҫне пуҫаракансенчен пӗри вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |